Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 28 AĞUSTOS 2005 PAZAR
12 W \ ğ t \ fı J v f J J^l U VTU leyla.ta\sanogluCg cumhuriyet.com.tr
Beş yıl Istanbul Başkonsolosu olarak görev yapan Israilli diplomat Amira Arnon:
Banşiçindeyaşamak istiyoruz
Bizim FKÖ'yü
tanımamızın, ardından
da Filistin Yönerimi'nin
kurulmasının Osio
Anlaşması 'nın ruhuna
aykırı hiçbiryanı yokturr)
Biz onu yaparken hem
Filistinliler, hem de
kendimiz için iyi
bir işi başlatıyorduk.
Bunun nedeni de 38 yıldır
bir durumun içinde
yaşıyoruz. y
I İsrail bir hukuk
devletidir. Gazze'den geri
çekilme kararını İsrail
Parlamentosu Knesset
almıştır. Kim yasaları
çiğnerse yargılanır. ft
v Komşularımızla banş,
Filistinlilerle aramızdaki
sorunlan çözmek, iki
devlet, İsrail ve Filistin
devletleri olarak yan yana
banş içinde yaşamak
istiyoruz.
SÖYLEŞİ
LEYLATAVŞANOĞLU
Amira Arnon İsrailli başanlı bir diplo-
mat. Beş yıl Istanbul Başkonsolosu olarak
görev yaptı. Geçen günlerde de görev süre-
si dolduğu için ülkesine döndü. Bu beş yıl
içinde Amira Arnon tstanbul'daki yabancı
diplomatlann en popülerlerinden birisi ha-
line geldi. Belki kadın olduğu için, belki de
naturasından. açık sözlülüğü ve cana yakın-
lığıyla burada dostlar edindi. îkıli ilışkileri
geliştirmede başanlı işlere imza artı. En
önemlısi, hızla değişen çağımızın gerekle-
rine, bel kemiğini sağlam tutup teslimiyet-
çilik göstermeden ayak uydurdu. Ülkesırun.
hükümetmin hedeflerini net bir biçimde an-
lattı. Konuşmamızın son bölümünde dikka-
timi çeken sözleri şuydu: "Toplumlan ya-
paysınırlara bölersenizbaşınızaderüeraçar-
snız." Amira'yla veda söyleşimızde bakın
tsraıl'ın konjonktürel değışim siyasetiyle il-
güı nasıl ıpuçlan vebügileri gözlerimizin önü-
ne serdi:
- İsrail'in Gazze'den çekilme kararı al-
masının nedeni nedir? Bu soruyu soruyo-
rum, çünkü Gazze İsrail'in tanınmış, meş-
ru sınırları içinde değil. Televizyon haber-
lerini izlerken Gazze 'dekievlerini boşaltan
yerleşiklerden birisi, "Gazze'dengitmek is-
temivontm. Çünkü bu toprak bir savunma
savaşı sonucu kazanılmıştı," diye bağırı-
yordu. Eğer Gazze bir savunma savaşı so-
nucu kazanılmış birtopraksa neden çekil-
me kararını aldınız?
ARNON- Bakın, Arafat ölmüştü. Abu Ma-
zcn (Filistin'in yeni Devlet Başkanı Mahmut
Abbas) görevi devTalmıştı. Filistinlilerle ye-
nı banş sürecınin başlaması gerekiyordu.
Bu banş sürecine yeniden ivme kazandırmak
için israil'in tek taraflı olarak harekete geç-
mesi gerekiyordu.
Dolayısıyla, son intifada patlak verdiğın-
den beri felce uğrayan banş sürecinın hare-
ketlenmesi için risk almamızı gerektirecek
cesur bir adım atmalıydık. Burada bir soru-
numuz vardı. Çünkü karşımızda gerçek bir
planı bırlıkte yapabileceğimiz bir ortak bu-
lunmuyordu. Böylece Şaron ilk adımı ken-
dısinin atması gerektiğini gördü. Şaron ay-
nca işin sonunda burada bir İsrail. bir de Fi-
listin devleti olacağını görmüştü. 0nun dü-
şüncesıne göre Filistinliler kendi toprakla-
nna sahip olmalıydılar ve bu toprâklarda
kendi gürüük yaşamlannı süreceklen ve ken-
dı halklannı yönetecekleri bir çeşit özerk
bölgelen olmalıydı... Tabiı bu noktada, Fi-
listinliler kendi gündelik yaşamlannı kont-
rol edebileceklerini göstermelıler \e İsrail
aleyhınde faaliyet eöstermeye son vermeli-
ler.
"Teröristterle mücadele
ediyoruz"
- Siz daha önce Filistin Kurtuluş Örgü-
tü'nii (FKÖ) tanımamış mtydınız?
ARNON - Bizim FKO'yü tanımamızın,
ardından da Filistin Yönetımi'nin kurulma-
sının Oslo Anlaşmasrnın ruhuna aykın hiç-
bır yanı yoktur. Bız onu yaparken hem Fi-
listinliler, hem de kendimiz için iyi bir işi baş-
latıyorduk. Bunun nedeni de 38 yıldır bir du-
rumun içinde yaşıyoruz. Bu Yahudı yerle-
şim yerlerinin inşası Ariel Şaron hüküme-
tiyle başlamadı ki. Ondan önceki hükümet-
ler buna karar vermişler. önayak olmuşlar-
dı. Burada şunu da söylemek istiyorum. Bu
yerleşim yerlerinin çoğu yasal. ama bazıla-
n da yasadışı. Bız İsraüliler ve çocuklanmız
için bu yerleşim yerlerini gü\ enlik içinde ko-
rumak amacıyla orduyu seferber etmek ağır
bir yük. Tabıi kı bu yerleşim yerlerinin tam-
pon bölgeler olduklannı unutmuyorum. Çün-
kü bu yerleşim yerleri bizim sınırlanmızı
koruyorlardı. Ordumuz sadece bu yerleşim
yerlen ve sınırlanmızı korumakla kalmıyor.
Gazze'ye geçip İsrail'in ıçlerine sızmaya
çalışan teröristlere de geçit vermemek için
mücadele ediyor. Dolayısıyla Gazze'den ge-
ri çekilinmesi karan alındı. İsrail kamuoviın-
da buna büyük destek var. Ama bu karara
muhalefet edenler. bunu kabul etmevenler
de bulunuyor. Yine de zamanla Gazze'den
çekilme karanna destek artacaktır. Bu doğ-
ru bir karardır. çünkü Gazze'de kalmak gün-
delik hayatımıza ağır bir yük getiriyordu.
- Yalnız size, eski başbakanlanmzdan
İzak Rabin in böylesi bir banş süreci baş-
lattığı için öldüğünü hattrlatmak istiyo-
rum. Sizce benzer bir saldırı Başbakan
Ariel Şaron 'a da yapılabilir mi?
ARNON - Böyle siyasi bir cinayetin bir
daha tekrarlanmamasını dılıyorum. Bizim,
böyle bir adımı atacak cesur, güçlü bir siya-
si lidere ihtiyacımız var. Bakın, tsrail'de akıl
almaz derecede terorizm var. Dolayısıyla
çok sıkı güvenlik önlemleri alınıyor.
Bu geri çekilme karannın her iki tarafin
da desteğiyle bölgeye istikrar getireceğini
umuyorum. Filistinliler işin birtarafindan tu-
tup bunu ciddiye aldıklannı ve sorumlulu-
ğu üstlenmeye hazır olduklannı gösterirler-
se normal bir yaşama geçeceklerdir. Daha
da öte çok iyi ekonomik koşullara kavuşma
şansını yakalayacaklardır; refah düzeyleri
yükselecektir. Bundan biz de yararlanaca-
ğız. Filistınlılerin normal, iyi bir yaşam sür-
melerini biz de gereksiniyoruz. Filistinliler
tsrail içinde iş olanaklan bulurlardı. Ama beş
yıl önce intifada patlak verdığinde bu iş ola-
naklan kesildi. Çünkü Filistin bölgesinden
lerini de ifade ediyorlar.
Arafat Filistinlilerin çok uzun süre lide-
riydi. .Ama öylesine başına buyruk hareket
ettı ki bunlar sonunda kabul edilemezbir hal
aldı. Filistinlilerdekı, sizin, benim anladığı-
mız anlamda bir demokrasi değil. Evet, Fi-
listin halkı artık bıkmış, usanmıştı. Ekono-
mi berbat hale gelmişti. tnsanlaraç geziyor-
lardı. tntifada yüzünden Israil'e gelip çalı-
şamıyorlardı da... intifada öncesi 100 binin
üzerinde Filistinli Israil'de çalışırdı. Ama
hiç kimse Arafat' a tekbir itiraz sesı yükselt-
miyordu. Yani Filistin bölgesinde demok-
rasi, açıklık diye bir şey hiç yok.
"Ortadoğu'da anormalljk
yaşamyor"
- Yenilider MahmutAbbas 'la (Abu Ma-
zen) ilgüi ne düsünüyorsunuz?
ARNON - Gayet dengeli, ciddi bir lider.
Halkını kontrol altında tutacağını umuyoruz.
Onun da Filistin bölgesinde iç sorunlan var.
Hamas'ı, îslami Cıhad'ı. öbür terör örgüt-
lerini bir şemsiye altında toplamak zorun-
da. Bunun ardından ikinci adım olan boşal-
tılmış yerleşim yerlerindeki istikran sağla-
yabilirse, yani geri çekilme işleminden son-
ra da terörist hareketlere geçit vermezse her
nş anlaşmasına varmak isteriz. 0 yönde de
gelişmeler olmasını çok isteriz. Ama bir
kere Gazze'den çıkıp Filistinlilerle müzake-
relere başlar ve onlarla bu soruna bir nokta
koyabılirsek bütün ülkelerin öne çıkıp tsra-
il'le ilişkilerini normalleştirmelerini bekli-
yoruz. Bugün Ortadoğu'dabiranormallikya-
şanıyor.
- Siz hrail olarak Ortadoğu 'da kendini-
zi bütün bölgeden soyutlanmış bir ada gi-
bi görmüyor musunuz?
ARNON -Görüyoruztabüki. Son57yıl-
dır Ortadoğu'da yalıtılmış olarak yaşıyoruz.
Parya muamelesi görüyoruz. Bölge ülkele-
rinın en kritik anda gelip "FılistinBlerle ata-
cağını/ adımlarda size destekvereceğiz,'" de-
melenni beklerdık. Ama bu hıçbır zaman ger-
çekleşmedi. Tam tersi oldu. intifada patlak
verdiği anda İsrail'le ilişki kurmuş olan ki-
mi bölge ülkeleri de bize s\rt çevirdi, geri çe-
küdiler.
- Ya Mısır?
ARNON - Mısır her zaman bize karşı
olumlu da\randı. .Ama hep mesafeli oldu-
lar. Hiçbir zaman bölgenin normalleşmesi
için bir adım atmadılar. Dışişleri Bakanunız
Süvan Şalom mümkün olduğu kadar çok ül-
kenin tsraıl"le ilişkilerini normalleştirmele-
rini sağlamaya çalışıyor. Büyük uğraş veri-
-.uıvsi dolduğu için ülkesine dönen İsrailli diplomat Arnon, ikili ilişkileri geliştirnıekte başanlı işlere imza atnuşü.
İsrail'e her gün çalışmaya gelen Filistinlile-
rin çoğunun terör olaylanyla bağlantılı ol-
duklannı tespit etmiştik. Şimdi gündelik ya-
şamlannı kontrol altında tutabilirlerse mut-
lu olacağız. Uluslararası toplum da Filistin
halkının çok daha iyi bir yaşam düzeyini ve
yaşam koşullannı yakalaması için destek
verecek.
İyi ekonomik koşullar ve iyi bir refah dü-
zeyini yakalamalan çok önemli. 0 zaman da
bir yerlere varacağız. Bunun iyi bir başlan-
gıç olduğunu düşünüyorum; gelecek için
umutluyum. Bakıa sadece Gazze'dekileri de-
ğil, Samana'mn kuzeyindeki beş yerleşim
yerini daha boşaltıyonız. Bu arada da Gaz-
ze'yle Samaria'nın kuzeyindeki yerleşim
yerlen arasında bağlantı yolu açmaya çalı-
şıyoruz ki Filistinlilerrahat dolaşım olanak-
lan elde edebılsin.
- Filistinlilerle diyaloğu sürdürüyor mu-
sunuz?
ARNON - Tabii. Bunlan yaparken diya-
log sürüyor.
- Filistin halkının, uluslararası yardım
örgütleri tarafından Filistin bölgelerinin
kalkındırüması için verdikJeri 6 milyar do-
lardanfazla paranın Arafat ailesi tarafın-
dan gasp edildiği söylentileri sizce Filistin
halkmda öfkeyarattı mı?
ARNON- Yarattı tabii, ama bunu hiç kim-
se açıkça ifade etmiyor. Arafat ismiyle ilgi-
li onlardan en ufak kötü bir söz işitemezsi-
niz. Kimi Filistinli aydınlannbuyolsuzluk-
lardan özel sohbetlerde söz ettiklerini siz de
ben de biliyoruz. Ama bunu hiçbir zaman
açıkça, kamuoyu önünde telaffuz etmeyecek-
şey yolunda gidecektir. Bir lider olarak böl-
genin sükûnetini sağlamak için kararlı adım-
lar atmak. önlemler almak zorundadır. Bu-
nun kolay olmadığını biliyorum. Biz israil
olarak Abu Mazen'in bütün bunlan yapacak
ciddiyet ve cesarete sahip olmasını diliyo-
ruz.
- İyi de Filistinliler arasında olduğu ka-
dar tsrail'de de fanaükier, şahinler yok
mu?
ARNON-Olmaz olurmu° Geçen gün ge-
n çekilme sırasında çok üzücü bir ola>r
ya-
şandı. Gazze'deki yerleşimini boşaltmak zo-
runda kalan bir tsrailli dört Filistinliyı öldür-
dü. Filistin örgütlerinden bu olaya misüle-
me yapılmamasını diliyoruz.
Evet, yerleşimcilerin yiüaı sonra evlerini
barklanru bırakarak göç etmek zorunda kal-
malannın ne kadar zor olduğunu biliyorum.
Köklerinden sökülmüş bitkiler gibi kendı-
lerini hissediyorlardır. Az zaman değil. 38
yıl.. Ama bakın. israil bir hukuk devletidir.
Gazze'den geri çekilme kararını İsrail Par-
lamentosu Knesset almıştır. Kim yasalan
çiğnerse yargılanır.
- İsrail işe Gazze'den çekilmekle başla-
du Ama işgal altında daha başka toprak-
lar da var. Golan Tepeleri ve Batı Şeria 'ya
ne olacak?
ARNON - Biliyorsunuz, Golan Tepeleri
Suriye'yle İsrail arasındaki mesele. 0 ayn
bir konu olarak ele alınacak. Şımdı Filistin-
lilerle bir anlaşmaya varmaya çalışıyoruz.
1996'da Suriye'yle İsrail arasındaki görüş-
meler kesildikten sonra o yönde herhangi bir
faalivet olmadı. Tabü ki Surive'vle de bir ba-
yor. Zamanla o da gerçekleşecek.
Bu çabanın ne kadar süreceğini bilmiyo-
rum. Ama artık bu koşullarda böyle yaşa-
yamayacağımız da açık. Filistin sorunu hal-
ledıldikten sonra bu ülkelerin israil' i tanıya-
caklanndan kuşkum yok. Arap ülkelen Fi-
listin sorununu, Israiİ'i küçültmek ve zarar
vermek için en düşük ortak payda olarak
kullandılar.
Bakın, Arap ülkeleriyle aramızın düzel-
mesı herkesin çıkanna. Çünkü biz bu böl-
geye aitız, hiçbir yere gıtmeyeceğız. Burası
bizim anavatanımız. Burada yaşayacağız.
İsrail Devleti olarak varlığımızı sürdürece-
ğiz. Bizi hiç kimsenin denize sürmeye ça-
lışmasına da izin vermeyeceğiz. Ortado-
ğu'da yeni bir banş dalgasının başlayacağı-
nı umuyorum. Arap ülkelerinin de. Ortado-
ğu'nun iyiliği ve refahı için en iyi yolun İs-
rail'i tanımaktan geçtiğini anlamalannı di-
liyorum. Üstelik Ortadoğu"dakı çatışmala-
nn kavııağı İsrail-Filıstin sorunu değildir.
Ortadoğu bir çahşmalar beşiğidir. Filistin
konusu da Ortadoğu'nun istikrarsızlığının
başlıca sorumlusu değildir. Dolayısıyla Arap
ülkelerinin öne çıkıp bizimle ilişkilerini nor-
malleştirmelerinı ıstek ve sabırsızlıkla bek-
liyoruz.
- Peki, bu istikrarsızltğı tersine çevir-
mekte Türkiye bir rol oynayabilir mi, siz-
ce?
ARNON-Türkiyebubölgede stratejikbir
konumdadır. Üstelik de Türkiye, İsrail gibi
Ortadoğu'nun iki demokratik ve dinle bir-
likte laiklıği çok iyi bağdaştırmayı başar-
mış bir ülkesidir. Müthiş ekonomik bir po-
tansiyeli vardır. Halkı da son derece dinamik
ve moti\as>onu \iiksek derecededir. Tür-
kiye'nüı komşumuz ülkelerle de ilişkileri
iyidir. Bir dönem banş sürecinde de yer al-
mıştı. Üstelik çatışma bölgelerine banş gü-
cü göndererek gayet aktif ve önemli roller
oynamıştır. Türkiye'nin bubölgede söz ağır-
lığı ve önemli etkisi bulunmaktadır. Son bir-
kaç ay bir Ankara Platformu kurduk. Tür-
kiye, İsrail ve Filistin bölgesinden işadam-
lan bir araya geldi. Türk işadamlan, iş dün-
yasının Gazze kesimindekı insanlann refah
düzeylerini nasıl arttırabileceklerini araştı-
nyoruz. Amacımız bizim çok önce Gazze
Şeridi'nde kurduğumuz endüstriyel faali-
yetleri yenıden canlandımıak. Ama biliyor-
sunuz, bu endüstriyel faaliyetler intifaday-
la birlikte yok oldu.
- Gazze 'de sanayi sektörünü nasıl can-
landırmayı amaçlıyorsunuz?
ARNON - Gazze Şeridi'nde bir sanayi
bölgesi oluşturulması düşünülüyor. Bundan
sonraki toplantı tstanbul'da olacak. Türki-
ye'nın bu bağlamda nasıl bir çalışma yapa-
cağı, Filisnn halkına uluslararası toplumun
bir parçası olarak refah düzeyini arttıracak
neler yapabılecegi araştınlıyor. Şimdi biz
Filistinlılenn ekonomısinın ayağa kalkıp
yükselmesıne kilitlenmiş durumdayız.
P 0 R T R E
AMİRA ARNON
Kudüs Ibrani Cniversitesi
Uluslararası tlişkiler Bölümü nü
bitirdi. israil Ulusal Savunma
Asken Koleji nden iftihar
derecesinde mezun oldu. Havfa
Üniversitesi 'nde siyasal bilgiler
konusunda lisansüstü çahşması
yaptı. 1970 'te İsrail Dışişleri
Bakanlığı 'na girdi. Bakanlığın
çeşitli kademelerinde ve yurtdışı
misyonlarında görevlendirildi.
Dışişleri Bakanlığı Protokol
Müdürlüğü görevini yüriittü.
1999 da İsrail 'in BM Genel Kurul
delegasyonu üyesi olarak çalıştı.
2000 de İsrail 'in Istanbul
Konsolosluğu göre\ini üstlendi.
fki hafta önce görev süresini
tamamlavarak ülkesine döndü.
- Çatışmalann toplumların refah dü-
zeylerininyükseltilmesiyle sona ereceğine
mi inanıyorsunuz?
ARNON - Bundan hiç kuşku yok. Bakın,
Türkıye bölgede çok önemli etkisi ve rolü
olan etkin bir oyuncu. Başbakanınız Erdo-
ğan'ın Gazze'den çekilmemiz konusunda
bize verdiği açık destek büyük memnunluk
yarattı.
Biliyorsunuz Başbakanımız Şaron'a o
destekmektubunuyazdı. Biz İsrail olarak Tür-
kiye gibi bir ortağımızın yanımızda olma-
sından. Türkiye"de sizler gibi dostlanmız
bulunmasından dolayı kendimizı çok şans-
lı sayıyoruz. Ben Türkiye'de bulunmuş ve
dostlar edinmiş olduğum için şanslıyım. Bu-
rada geçirdiğim diplomatik yaşamımın beş
yılını mesleğimin en önemli dönemi olarak
değerlendiriyorum.
- Evet, sizin bu beş yıl içinde çok aktif
bir diplomat olduğunuzu biliyorum. Pek çok
ikiligirişime imza attıntz. Bunlan bize an-
latır mısınız?
ARNON-Türkiye'ye gelmeden önce pek
çok kitap okumuş. Tüikçe dersler alrruştım.
Amacım, göre\ yapacağım ülkeyı tanımak-
h. ,\ma buraya gelip yaşamak bambaşka ol-
du. Evet, bir akım bilgileri kitaplardan oku-
yup öğrenebilirsiniz. Ama bu hayatın için-
de yaşamak bambaşka. Gerçekle okudukla-
nruz arasında inanılmaz farklar \"ar. Bura-
daki dostluk ilişkileri beni ha>Tan bıraktı. Gel-
diğim andan itibaren bütün kapılar önümde
açıldı. Hiçbir kapı yüzüme kapanmadı. Ta-
bii ki kendi devletim için bır mesajım ve bir
misyonum \-ar.
"Toplumlarıyapay sınırlara bölerseniz başınıza bela alırsınız"
- Mesajınız ve misyonunuz nedir?
ARNON - Türkiye'yle İsrail arasındaki
ilişkileri nasıl daha fazla canlandırabılırim
arayışı beni sürekli bir çalışma temposu içi-
ne itti. İnsanlan birbırlerine daha fazla na-
sıl yaklaştırabilirdim? Kendi çok karmaşık
yaşamı ve politikalan olan ülkemi, çok kar-
maşık yaşarru ve politikalan olan bir ülke-
ye nasıl daha iyi anlatabilirdim? Bız sizin
için buradayız. derken sizin de bizim için
orada olduğunuzu göstermeye çalıştım. Bu-
nu çok güç zamanlarda da başarmaya uğ-
raştım. Ozellikle intifada dönemi İsrail için
zorluklarla dolujdu. Ama insanlarhep açık
yürek\e dinleme istekleriyle benım anlat-
tıklanmı dınlediler. Kulaklannı hiç tıkama-
dılar. Biz İsrail olarak savaş değil, aksıne hep
banş ıstedığimizi izah ettım. İsrail. kendi-
sini tanımayan onca ülke tarafından kuşa-
tıldığı için çok zor bır bölgede var olma sa-
vaşı vermiştir. Bütün bunlara rağmen bu
bölgede kendimıze dostlar. ortaklar bulduk.
İlişkileri geliştirmenin\olunun da iş alanın-
da ve ticarette ikili işbirliğinden geçtiğini
gördüm. Ülkelerimiz tarihi, kültürel, zi-
hinsel açıdan birbirlerine o kadar yakınlar
ki. Türk iş dünyasına yönlendim. İşadam-
lanmz aramızdaki ortak dili hemen yaka-
ladılar.
- İkili ticaretin birkaç yıl içinde ina-
nılmaz bir sıçrayışyaptığım bUiyontz. İki-
li ticaret hacminin bugünkü miktarı ne-
dir?
ARNON - Doğru. Bu kadar kısa süre-
de çok ciddi bir sıçrama yaptı. On \ıl ön-
ce ikili ticaret 30-40 milyon dolarken bu-
gün bu 2.4 milyar dolara ulaştı. Ama bu
devletten devlete ticaret. Bır de özel sek-
tör işbırlıği \ar. Onu bu rakamın içine
sokmuyoruz. Pek çok israilli ışadarm bu-
gün Türki\e'de yatırım yapıyor ve (kfaa
fazla yatınm olanaklarau araştınyor. Özel-
leştınne kapsamında açılan ihalelerde yer
almak istıyorlar.
- Ya kültürel işbirliği?
ARNON - Kültürümüzü de Istanbul'a
taşıyoruz. Kültürel işbirliği çok önemli.
Kültür sınırlann aşılmasında en önemli
araçlardan birisi. Festivaller. konserler.
folklor gösterileri yapıhyor. En önemli
sanatçılanmızdan Zuckermann'ı A>r
aİri-
ni konserine getirdik. Bu tsrail halkından
Türk halkına bir dostluk konseriydi. Her
yıl Istanbul Bienali'ne kahlıyoruz. Bu vıl
eylülde açılacakbienale beş sanatçımız ka-
tılacak. Sizin Devlet Tiyatrolaruıızla İsra-
il Devlet Tiyatrosu arasında yapılan bir an-
laşma çerçevesinde tarihte ilk kez bir ts-
rail tiyatro ojiınu tbranıce olarak Türki-
ye'de sahne alacak ve simultane Türkçe
çevirisi de gösterim sırasında yapılacak.
Bu güzel ülkede görev yapmaktan çok
bü>ük mutluluk duydum. Şimdi geriye
dönmek zorunda kaldığım için de çok üz-
günüm. tstanbul'a ve bütün Türkiye'de
tamdıklanma dostlanm olduklan için te-
şekkür etmek istiyorum.
- Basın ve medyada İsrail 'in Büyük İs-
rail'i yaratma peşinde olduğundan sö;
ediliyor. Bunun doğruluk derecesinisiz-
den öğrenebilir miyim?
ARNON - Biz elimizdeki topraklann bir
kısmından çekilmek üzereyken bunu söy-
lemek doğrusu çok komik. Bizim Büyük Is-
rail'e değil. sükûnet. banş. istikrara ihtiya-
cunız var. Bugün çok iyi bir ekonomik ya-
pı oluşturmuşken bunu yok mu edelim? Ne-
den daha fazla toprağa ihtiyaç duyalım ki
9
İşte bu nedenle de Atatürk'e, "^'rtta sulh,
cihanda sulh," dediği ıçın hayranlık duvıa-
yorum. Bızım daha fazla toprağa ihtiyacı-
mız yok. Komşulanmızla banş. Filistinli-
lerle aramızdaki sorunlan çözmek, iki dev-
let. israil ve Filistin Devletleri olarak yan
yana banş içinde yaşamak istiyoruz.
- İyi söylüyorsunuz da, şu anda Orta-
doğu iyice istikrarsızlaştu Irak'ta çok
ciddi bir Amerikan işgali ve savaş var.
Bu durumu nasılgörüyorsunuz? Neler
olabilir?
ARNON - Bence tarihe bir göz atalım.
Ortadoğu'da oluşan devletlerde sınırlar
çizilirken halklannnasılbölündüğü hiç dik-
kate alınmadı.
- Yani suni devletler mi kuruldu?
ARNON - Tam olarak öyle. Dolayısıyla
da geçen yüzyü zorluklarla dolu olarak geç-
ti. Toplumlan yapay sınırlarla bölerseniz
başınıza denler açarsınız. Evet, bu geçmiş-
te kaldı. Esas olarak bugünkü sorunlan
çözmek lazım ki bu da kolay değil. Irak, Or-
tadoğu'nun çok önemli ve büyük bir dev-
leti. Banş içinde yaşayan, toprak bütünlü-
ğü korunmuş bir Irak bölge için gereklıdir.
Umanm gün gelir lıak demokrasisini gere-
ğince korur. Çünkü bu halkının çıkan için
lazımdır. Biz İsrail olarak Irak'ın toprak bü-
tünlüğünün korunacağını. ülkeye demokra-
si ve istikrar geleceğıni umuyoruz.
- Bu çerçevede, Kuzey Irak 'ta bağım-
sız bir Kürt devleti oluşabileceğini
düşünüyor musunuz?
ARNON - Umanm böyle bır şey ol-
maz. Çünkü böyle bir durum Irak'ın top-
rak bütünlüğünü koruma düşünceleriyle
çelişkiye düşer. Irak' ın toprak bütünlüğü,
üniter japısımutlakakorunmalıdır. Dev-
leti ve hükümeti de tek olmalıdır. Üniter
bir Irak bölge banşı ve istikran için mut-
laka gereklıdir.