Katalog

27 MAYIS 2005 CUMA CUMHURİYET IİjJv\_ll ı fJİVJJ. ekonomi(a cumhuriyet.com.tr Genel Müdür Ulusoy, önemli satışlarda Oyak'm olmasının Türk halkı için güvence olduğunu söyledi Ozefleştirmede güvenceyiz/ Türk Telekom, " Tüpraş ve Erdemir le ilgileniyoruz. Ancak özelleştirme takvimi çok sıkışık. Hepsine birden para ayıramayabiliriz. m Turkcell hisselerinin yabancılara satılmasıyla ilgili herhangi bir mesaj gelmedi. Eğer bu konuda bir ışık gelirse bcıkanz. m Oyak 'ın da 43. yılı olan 2004 bizim için rekorlar yılıydı. 2 milyar doları aşkın ihracat yapıldı. 790 trilyon Hrahk yatırım yapıldı. Bu vılki vatırım 1.2 ^ katrilyon lira." / Ekonomi Servisi - Tüpraş, Türk Telekom ve Erc'emır özelleştirme- lenyle ilgilendıkJerini açıkJayan Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) Genel Müdürü Coşkun Ulusoy, büyük özelleştırmelerde yabancılann durumuna ilışkın ba- sında çıkan yorumlan hatırlatarak "Bizim olmamız. Türk halkı için bir güvencedir" dedi. Ulusoy, basın toplantısında, Oyak'ın ve Oyak Grubu"nun 2004 yılı faaliyet sonuçlannı açık- ladı. Türkıye'nm gündemindeki bellı başlı özelleştırmelen teşkil eden Tüpraş, Erdemir ve Türk Te- lekom özelleştırmelenyle ilgılen- diklerinı kaydeden Ulusoy, şöyle devam etti: "Türkiye için çok önemli olduğunu değerlendirdiği- miz alanlarda bulunmak da Tür- kiye'ye karşı borcumuz. Hepimiz özeUeştirmenin yararh olacağuu değerlendirme noktalanna geldik. gekük ama 'özelleştirme var, özel- leştirme var" diyorsunuz gazete- lcrde takip ettiğinı kadanyla. Biz de diyoruz ki, eğer öylej se bizim olmamız Türk halkı için bir gü- vencedttr." Bütün bu özelleştirme- lere bir bütün olarak baktıklannı ve gelişmelere göre karar vere- ceklerıni aktaran Ulusoy, ancak her üç ÖzeUeştirmenin de özelleş- tirme tarihlerine dikkat çekerek özelleştirme takvimınin çok sıkı- şık olduğunu vurguladı. Ulusoy, bu nedenle her üçüne de kaynak ayırmalarının doğru olmadığını ıfade ederek bir seçım yapmak zo- runda kalabileceklennı sövledi. Oyak Genel Müdürü Ulusoy, kıırıduşunun 43. yı- lı olan 2004 ün Oyak ve Oyak Grubu için rekor- lar yılı olduğunu sövledı. Coşkun Ulusov, 220 bin üyeleri bulundıığunu, üyelerinin hesap'lanna ya- tırdıkları aktüeryal meblağm (nemaj 2004 yılında 1 katrilyon lirayayaklaşarak 925.4 trilyon lira ola- rak gerçekleştiğini söyledi. Ulusoy. böylece üye- lerinin emekli olurken alacakları meblağın vüzde 40.3 lükarttığım, TÜFEyüzde 9.3 dikkate alındı- ğında enflasyonun 4.3 katı nema oranı sağlanmış olduğunu bildirdi. Ulusoy, Oyak Grubu nun da uluslararası finansal raporlama standartlarına göre hesaplanan konsolide sonuçlarla 744 trilyon Hrahk net konsolide kâr elde ettığini açıkladı. Ulusoy, Oyak Grubu'nun 2004 yılında 790 trilyon lıra tutannda yatırım gerçekleştırdiğıni, bu yıl planladığı yatınm tutannın ıse özelleştirmelerden doğabilecek gelişmeler hariç 1.2 katrilyon lira olduğunu dıle getirdı. Ulusoy, Oyak Bank'ta yabancı evlilikle il- gili bir soru üzerine, Sümerbank ile birleşirken satmayacaklannı ifade ettıklenni, bu sözlerinin de- vam ettiğinı, gelecek yıllardan itı- baren hısseleri satmayı düşünebı- leceklerini belirttı. Oyak'ın bir patronu olmayan, nevi şahsına münhasır değişık bir kuruluş ol- duğunu, temelde bir emeklilik fonu olduğunu kaydeden Coşkun Ulusoy, "Büyük holdinglerin faaliyet gösterdiği bir ortamda. Oyak Grubu'nun konsolide sonuçlanna bakıldığuida kârda, kâriıukta birinci olması Türkiye açısuıdan bu modelin doğ- ruluğunu da ortaya koymaktadır. Ben/er gruplar arasında vaıiıklar açısından en bü\ük değiüz ama ticaretin son noktası olan kâr ve kârulık oranlan açısından Tür- kiye'nin birinci gnıbuyuz" dedi. Turkcell Pakistan için karar verecek İSTANBUL(AA)- Turkcell İletişım Hizmetlen AŞ, Turkcell Uluslararası Yatınm Holding aracılığıyla Pakistan Telekom'un özelleştirilmesi sürecinde. ihale şartnamesi alınmasının önkoşulu olarak belirlenen ön eleme safhası yeterlilik müracaatında bulunduğu, ıhaleye katılım konusunda ise karar aşamasına henüz gelmediği belirtildi. Turkcell îletişim Hizmetlen AŞ'den. tMKB'ye göndenlen açıklamada, Pakistan ile ilgili ön eleme safhasının geçilmış olduğu ifade edilirken şirketin değerien- dirme sürecinin devam ettiği kaydedildı. KÂR GETİRMEYEN CİRO FAYDASIZ 18 bin 297 çalışanı bulunan Oyak Grubu'nun 2004 yılında, 2 milyar dolan geçen ihracat, üretim ve pazarlama şirketlerinin 11 katrilyon 259.8 trilyon Hrahk satış rakamına, Oyak Bank dahil finans şirketlerinin 50.2 katrilyon liralık işlem hacmine ulaştığını belirten Ulusoy, Grup olarak ciro yerine önce kân söylediklerini, kâr getirmeyen cironun faydalı olmadığını vurguladı. Ulusoy, Oyak Grubu'nun da uluslararası finansal raporlama standartlanna göre hesaplanan konsolide sonuçlarla 744 trilyon liralık net konsolide kâr elde ettiğini, net dönem kân özsermaye getirisinin yüzde 20, net dönem kân varlık getiri oranınm yüzde 6.5 olduğunu açıkladı. Ulusoy. kunımca 2004 yılında yönetilen nakit fonlann toplamının 1.9 trilyon lira olduğunu da belirterek holdingler arasında 2 katrilyon liraya yakın nakit likit kaynağı olan bir kuruluşu kendisinin bilmediğini söyledi. Sendikalar, 1970'lerde de uygulanan sistemi iş banşı ve sosyal düzene tehdit olarak görüyor Işçfler bölgesel asgari ücrete tepkili ANKARA (AA) - İşçi sendikalan konfederasyonlan, son günlerde iş- verenlerce sık sık dile getirilen**böl- gesel asgari ücret" önerisine karşı çıktılar. Türk-Iş Genel Başkanı SaKh Kıhç, bölgesel asgari ücretin 1970'lerde uygulandığını, ancak so- nucun olumsuz olması üzerine vaz- geçildiğıni hatırlattı. Kıhç, "Marmara'daki işçiye 350 YTL, Güneydogudakine 150 VTL ödenmesL,rekabetaçısından işveren- leri de zora sokar" diye konuştu. Hak-İş Genel BaşkanıSaHm Uslu da Türkiye gerçeklenne uymayan bölge- sel asgari ücretin sosyal düzeni boza- cağını söyledi. Uslu, "lşverenkr her akülanna geleni istiyorlar. 49 ile teşvik verildi. Teşvik Yasası'nın mürekkebi kurumadan 'Asgari ücreti değiştire- lim' demeye başladılar" diye konuştu. DlSK Genel BaşkanıSüleyman Çe- lebide bölgesel asgari ücretin yatınm- lan asgari ücretin daha düşük olduğu bölgelere kaydıracağını, bunun da haksız rekabete yol açacağını belirtti. Çelebi. "19.5 mihon insan zaten açhk sınınnın alûnda geürie yaşryor. Bu in- san lan daha da aç hale getirerek çözüm ürermek doğru değiT dedi. TASİŞ çalışanı işe dönmekistiyor İstanbul Haber Servisi - Tasfije İşleri Dö- ner Sermaye İşlerme Müdürlüğü (TA- StŞ) İstanbul Şubesi'nin kapatılması so- nucu işsiz kalan 102 işçinin mücadelesi 1.5 yıldır süriiyor. Atatürk Havalima- nı'ndaki Kargo Terminali'nin, zarar et- tiği gerekçesiyle kapaülmasından sonra Nlaliye Bakanı Kemal L nakıtanın TA- SİŞ çahşanlanna verdiği iş sözü de unu- tulan vaatler arasında kaldı.TAStŞ'te 15 yıl çahşan Zafer Perk, TASİŞ'in Türki- ye'nin birçok ilindc faatiyetlerine devam ettiğini anlatarak "İşsiziz. başka iş bula- mryoruz. Aile düzeninıiz bozuldu. Una- kıtan'ın sö/ünü turnıasınu mağdurtyeti- mizin giderilmesini istiyoruz" dedL Trakya Nakliyat'ta lokavta protesto İstanbul Haber Servisi - DfSK'e bağh Nakliyat-tş Sen- dikası, Trakya Nakliyat ve Ti- caret Limitet Şirketi'nin lokavt uygulamasmı protesto etti. Işyenndekı örgütlenme nede- niyle işten atılan 55 Nakliyat-lş Sendıkası üyesi, eş ve çocukla- rıvia birlikte dün Coca-Co- la'mn Dudullu'da bulunan Tür- kiye genel müdürlüğünün önü- ne "Coca-Cola'daki işçi kıyımı- nı protesto ediyoruz" \ e "Ânlan işçiler geri alınsın" yazılı siyah çelenk bıraktı. Genel-Iş, Birle- şik Metal-Iş, Konut Işçilen Sendikalan yönetıcilerinin de katıldığı basın açıklamasında. işçiler u Bir numaralı şişeyi bı- rak, sokağa attığın işçiye bak" . "Sendika hakkımız engellene- mez" sloganlan attı. Yaklaşık 250 kişinin katıldığı basın açık- lamasında sendika Genel Baş- kanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, "Örgütienme hakkı işçilerin en doğal ve meşnı hakkıdır" dedi. NOTDEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Seydişehip Alüminyum Nasıl Kuruldu? AKP Hükümeti, uyarılara aldırmayarak, karşı çıkan- ları tepeleyerek özelleştirme uygulamalannı sürdürüyor. Kuruluşlanna sahip çıkan çalışanların üzerlerine pan- zerleri sürerek, çoluk çocuğa bibergazı sıkarak, özel- leştirilmeye çalışılan Seydişehir Alüminyum Tesisieri nasıl kuruldu, hatırlayan var mı? Büyük olasılıkla yok. Oysa bugün burun kıvnlarak bir an önce tasfiye edilmeye çalışılan ve ekonomik krizle- rin nedenı gibi göstenlen kamu kuruluşlan, Türkiye'nin sanayileşmesinın temel taşlanydı. Ulusal kaynakları ül- kede değerlendirerek, kuruldukları yörelerde yeni iş olanakları yaratarak kalkınmaya büyük katkı sağlamış- lardı. Sanayileşmeden variığını sürdüremeyeceğini bi- len Genç Cumhuriyet, sanayıleşme için gereken tek- noloji transfen ve dış finansman sorununu aşmak, borç bulmak için de büyük çaba harcamıştı. • • • Cumhuriyet döneminin ilk konsolide dış borçlanma- sı 1930 yılında yapıldı. Kibrit tekelinin 25 yıllığına bir Amerikan firmasına bırakılması karşılığında 10 milyon dolar borç alındı. Borcun faizi yüzde 6.5, vadesi 25 yıl— dı. Ancak yürürlüğe konulan sanayileşme programı için gereken dış finansmanı bulmak o kadar kolay olmadı. Dönemın Malıye Bakanı Saracoğlu'nun, bu sorunları aşmak için, Amerika, Fransa, Italya'dayatınmcı serma- ye ve kredi arayışları sonuç vermedi. Türkiye'nin yenı sanayileşme programına ilk kredi ve teknik yardım, Sovyetler Birliğı'nden geldi. 1932 yılın- da Başbakan Inönü'nün Sovyetler Bırliğı ile ımzaladı- ğı anlaşma ile 14 milyon TL (yaklaşık 10 milyon dolar) tutannda kredi sağlandı. 20 yıl içerisinde, Sovyetler Bir- lığı'ne ıhraç edılecek mallarla ödenecek olan bu kredi faizsizdi ve Sümerbank'ın yaratılmasında kullanıldı. Bugün özelleştirmeye çalışılan Seydişehir Alüminyum Tesisieri de aynı şekilde Sovyetler Birlıği'nin teknik ve finansman desteğı ile kuruldu. 1967-1971 yıllarını kapsayan Ikınci Beş Yıllık Kalkın- ma Planı'nda sanayının finansmanına önemli bir des- tek sağlayan Sovyetler Bırtığı ile 25 Mart 1967 tarihin- de; "Bazı Sınaı Tesısler Kurulması İçin Sovyetler Birlı- ği Tarafından Türkiye'ye Teslım Edılecek Teçhizat ve Malzeme ile Sağlanacak Teknik Hizmetlere ve Bunlar- la İlgili ödeme Şartlanna Dair Anlaşma" ımzalandı. Bu anlaşma kapsamında Sovyetler Biriıği'nin teknik ve finansman desteği ile Iskendeaın Demir Çelik, Seydişehir Alüminyum tesislerinin de aralannda bulunduğu yedi işletme kuruldu. • • • Pekı bu tesıslenn bedeli nasıl ödendi? Bunun için 27 Haziran 1970 gün ve 13531 sayılı Resmi Gazete'ye bir göz atmak gerekiyor. Bu Resmı Gazete'de yayımlanan 7/742 sayılı karamamede Seydişehir Alüminyum Tesis- ieri için Türkiye'ye teslım edilecek teçhizat ve malze- me ile sağlanacak teknik hizmetlere karşılıkTürkiye'den Sovyetler Bırlığı'ne ihraç edilecek mallann yıllık listesi ve miktarı yer alıyor. Türkiye, bugün özelleştirme uygulamalannın can si- midi olarak görünen bu kuruluşlann bedelini mal kar- şılığında, tütün, fındık, kuru üzüm, narenciye, zeytin, pa- muk, tiftik ve canlı hayvan ile ödemış. Türkiye'nin ekonomik knzlerinde baş rolü oynayan "döviz gereksinimi" bu yatırımlar nedenı ile gündeme gelmemiş. Ancak bu sanayı kuruluşlarının malıyeti, ta- rım ürünlerinin fiyatlandırması yöntemlerı ile kısacası köylü ve çalışanlardan gelır transfen suretiyle karşılan- mış. Bedeli büyük ölçüde köylüden ve işçiden yapılan gelirtransferleri ile karşılanan bu kuruluşlar, görünürde "teknolojisi yenılenemedıği için", gerçekte ise borç ödemek için haraç mezat satılıyor. Peki, köylünün. çalışanın gelirtransferi yöntemleriy- le bedellerini ödediği bu kuruluşlanmızı haraç mezat sa- tarak hangi borçlarımızı ödüyoruz? Elbette ki faız borçlarını ödüyoruz. Şımdı elınizı vic- danınıza koyarak son bir kere daha düşünün: Kimin maiını, hangi amaçla, kime satıyorsunuz? Sorun tek- noloji yenilenmesi için finansman sağlanması ise Sey- dişehir Alüminyum'un hisselerini halka arz edin. Halk bu maliyeti de severek karşılayacaktır. temizel ' cumhuriyetcom.tr MALÎYE Y A Ş A M I N D A N / >RSTAFA PAMIKOĞLL Pa m u k m <" superonline.com Forex Piyasasının işleyişi: Döviz alırken ve satarken bir pa- ra bıriminin diğer para binmi kar- şısında değer kazanacağı veya kay- bedeceği düşünülür. Şu anda Türki- ye'de dolar 1,3360 YTL. Biz bunun >VTL'yo çıkacağını düşünüyor sak şimdi dolar satın almamız uygun olacaktır. Diyelim ki 10.000 dolarlık bir yatırım yapmak için 13.360 YTL para vereceğiz. Doların düşeceğıni tahmin ediyorsak tersini yapıp 10.000 dolar satacağız. Bu durum Euro-dolarveya diğer dövizlerin birbiriyle olan değer değişımlerinde de söz konusu olur. Dolar 1,3360, Euro 1,7460 iken ve do- ların değer kazanacağını tahmin edi- yorsak elimizdeki Euro'yu satıp dolar satın alırız veya tersini yapanz. Bu alım satımı döviz büfelerı, bankalar veya kuyumculardan yapmaya kaikarsak farklı fiyatlara maruz kalırız. Zaman içinde bu fiyat farklarını izlemek işi gü- cü bırakıp bu işle uğraşmayı gerekti- rir. Işte forex pıyasaları burada devre- ye girer. Bu piyasalarda dünyanın ne- resınde olursa olsun aynı şartlarla iş- lem yapılır. Bu pıyasada dev bankalar, merkez bankaları, devletlerin hazine- si, aracı kuruluşlar vardır. Sıkı denetım yapılır ve para garantidedir. Hiçbir bor- saya bağlı olmaksızın aynı işlemi yap- ma olanağı sağlayan bu pıyasa ınter- bank döviz pıyasası olarak adlandırı- lır. Günlük 4 trilyon dolar işlem hacmi vardır. Dövizlerin aralanndaki değer değişımlerinden bu piyasada işlem yapılarak para kazanılır. Tanımlar: Spread, alış ve satış ara- sındaki farka denir. Euro/dolar parıte- si 1,2260/65. 1,2260 alış-1,2265 sa- tış arasındakı 5 puanlık fark spreadı oluşturur. Bu puana pips veya tıck de denir. Piyasa 1,2260 ıken 1,2265'ten Forex Piyasaları (2) alırız. 1,2266 olduğunda 1 tick kârda olacağız. Satmak istersek 1,2260'tan satarız, 1,2259 iken yine 1 tick kâra geçeriz. Kotasyon, paritede ilan edilen dö- viz çiftlerinden ılki baz döviz, ikincisi karşıt dövizdir. Euro/dolar paritesinde Euro baz döviz, dolar karşıt dövizdir. Euro/dolar 1,2260/65 kotasyonunda 1 Euro almak için karşı tarafa 1,2260 dolar verileceği, 1 Euro satmak için karşı taraftan 1,2265 dolar talep edı- leceğinı gösterir. Temınat. yapılan işlem karşılığında yatınm hesabında meydana gelecek azalmayı karşılama için alınan tutardır. Kaldıraç faktörü, yatırılan teminat sayesinde hesapta bulunan miktann üzerinde işlem yapabılme hakkıdır. İşlem mıktarlan, genellikle 1 lot kar- şılığı olan 10.000 dolardır. Rollover (öteleme) forex piyasala- nnda da takas işlemleri 2 işgününde yapılır. Eğer New York kapanış saati 17.00'de (Türkiye'de 24.00), pozisyo- nun kapatmasıysa dövizin fiilen tesli- miniönlemekiçinpozısyonlarotoma- tik olarak kapatılıncaya kadar ötelenir. Bu piyasanın avantajları ve de- zavantajlan: Bu pıyasada işlem ko- laydır. Menkul borsalan gibı yüzlerce hıssesenedını takip etmek gibi birzor- luk yoktur. Sadece kote edilen parite izlenir. Günlük işlem hacmi 4 trilyon dolar gibi büyüklük olduğundan spe- külasyon ve manipülasyon yapılamaz. işlem yapma şartları ve fiyatlar dünya- nın her yerinde aynıdır. 24 saat piya- sa açıktır. Temınat yatırarak 10.000 dolar para ile 100.000 hatta 1 milyon dolarlık işlem yapılabilir. Bazı aracıla- rın limitlerıyle daha büyük pozis- yon açılabilir. Pozisyon 1/100 kal- dıraç ıken bunu 1/400 yapabilir. Işlemler dünyanın en büyük bankala- rının ve denetleme kuruluşlannın de- netimindedir. Internete bağlanabilinen her yerde 2A saat işleTrryapabilme olanağı vardır. Dezavantajları, piyasanın 24 saat açık olması nedeniyle takip zorlaş- maktadır. Kaldıraç oranı arttıkça ka- zanç buna karşı risk de artmaktadır. Stop emır konulmaz ve pozisyon ka- patılmazsa yatınlan para yok olabılır. Ekonomik olaylan izlemek uzmanhk işı olduğundan yetersiz bilgi ile yapı- lacak ani ve telaşlı hareketler nedeniy- le para kaybedilebilir. Forex piyasası nasıl analiz edi- lir?: Yukarıda belirttiğimiz gibi bu pi- yasayı şekillendiren baz ve karşıt dö- vizlerin birbirlerine karşı değer kazan- malarıdır. Bu değerı de belirleyen en önemli unsur dövizin ait olduğu ülke- nin ekonomik ve sıyasal gücüdür. Dünyanın en büyük ekonomi gücü olan Amerıka'nın finansal verılerı (da- talan) bu değeri önemli ölçüde etkile- mektedir. Amerikan Merkez Banka- sı'nın (FED) açıklayacağı faiz oranlan parrtelerı çok etkilemektedir. Bu piya- sanın analizi başta dünya ekonomısi olmak üzere ekonomi, finansal gös- tergeleri izleme, yorumlamayı gerek- tırmektedır. NOT: Değerli okuyucular Türkiye'de döviz kurlarındaki tartışmalar nede- niyle bu konuya ağırlık vermek istedik. Dövizin "hedge edllmesi" günlük ko- nuşmamıza girmış bulunmaktadır. Bu nedenle gelecek hafta da bir işlem ör- neğı verecek ve vergilemeyi açıklaya- cağız. Ö Z E L L E Ş T İ R M E H A R E K A T I S Ü R İ İ Y O R . . . TUPRAŞ CEGIMIZDIR SATILAMAZ!ONURUMUZ, TEMİNATIMIZ, KUŞAKTAN KUŞAĞA AKTARILAN ZENGİNLİGİMİZ petrol-is^ Tûrkıye Petrof Kımya Ustık J>çıl«H S«ndthası m w w w . p e t r o l - i s . o r g . t r SATILIRSA; IMF borcunun ya da dış borç yıllık ödemelerinin ancak bir taksitini öder. Tüpraş'ın yönetımi ve denetimi elden gider. Ve bir gün biri "düğmeye basar;" taşıtlar yürüyemez. yollar asfaltlanamaz. enerjı santralleri çalışamaz. uçaklar kalkamaz, fabnkalar üretemez, hayat kontrolümüzden çıkar. SATILMAZSA; Tüpraş, ekonomiye 5 yıllık katkısıyla, Türkiye'nin IMF borcunu kapatır, üstüne IMF'ye 20 milyar dolar da borç verir. 24 derslikli 55 bin okul veya 110 yataklı 7857 hastane yapar. Hazine'ye 40 milyar dolar kazandırır. 415 bin işsıze istihdam yaratır. 2 Tüpraş, 3 Petkım daha kurar. Sizce Tüpraş'ı satmakta neden ısrarlılar?