Katalog

SAVFA CUMHURİYET 29 NİSAN 2005 CUMA 14 UJ\ kultur@cumhuriyet.com.tr Insanlann beden diliyle, engelsiz iletişim kurmasmı sağlayan evrensel sanat Dansbanşa çağndır!..YILDIZ ALPAR EMİROĞLU Sanat ınsanın duygulannın, özlem- leriînin. tutkulannın, korkularının yüc -eltıldiğı bir ifade biçimidır. Söz, müzik, şekıl, renk ve dans da bu ifa- de bıçımınin araçlandır. En ilkel in- san da, en uygar ınsan da, tarihin her çağında, içlemine ulaşmaya ça- hşrraştır Bu yüceltme ve bu ilişkı kur- ma çabası, gerçekte doğal bır ihri- yaçtır: bu nedenle evrenseldir Her çağ, her toplum. her kışi ıçin geçer- Udir. Dans da tüm sanat dallanrun do- ruğxında, yüce bır sanattır. Anadolu'nun dans zenglnliği Sanat dallan arasında, muzık, dans, resım ve heykel, sözden daha ev- renseldir; dıl engelini aşar, ınsanlar arasında ortak. dolaysız bır iletişim kurar. Afrika kabilelerinin, Latin Amenkalının. Balkan köylüsünün, Uzakdoğulunun konuştuğu dili an- larrLasak da müzıkleri. danslan, re- simleri, heykellen yoluyla onlann düıryasına girebılinz. Sanat dallan arasında en yoğun iletişimi ise ruh ve bedenı birleştiren dans aracılı- gıyla sağlayabilıriz. Işte sadece bu özellığı nedenıyle dansın yaygınlaş- masını. herkesin bu dılı bir an önce her yerde kullanabiliyor olmasını sağLamak. bütün dans âlemınin ışı ol- mal ıdır. T\irk halkının müzık ve dans ge- leneğı çok eskı, bunlara tutkusu çok yay.gındır Anadolu topraklarının binyıllardan ben süregelen kültürel çeşitliliği ve zenginliğı, renklerinı danslara da yansıtmıştır. Halk, dın dışı ve din içı dünyasını yüceltme- 'ans, savaşlarla, felaketlerle dolu bu dünyayı daha yaşanır, daha katlanılabilir kılmaktadır. Dünyamn dört bir köşesinde duygularını kendi ritimleriyle, kendi beden dillehyle ifade eden, kötü düşüncelerden dans yoluyla annmayı seçen bütün insanlar, savaşsız ve barışçı bir dünya kurmakta daha beceriklidirler kanısındayım. Dans etmenin banşa çağrı olduğuna inanıyorum. Dünya Dans Günü 'nü de barış için bir vesile olarak kabul ediyorum... nın ve yansıtmanın yollanndan bi- nnın dans olduğuna inanmış, dığer haklara bu yoldan ulaşabilmıştir. Müzik ve dans geleneğımizin bu denli köklü olmasından ötürü bale de Türk halkınca turulmuş. sevıl- miştir. Kısa süre içinde, Ankara ve tstanbul Devlet Balesı'nın, dünya sahnelennde bale göstenlenyle ken- dini kabul ettırebılecek bilgi olgun- luğuna erişebilmesınin nedenı, hal- kımızın bu eski, köklü müzık ve dans geleneğıdır. Evrensel bir dil olduğunu kabul et- tiğımiz dansın. eğıtimde son derece önemli bir rolü vardır. Bir çocuğun kendinı ifade etme biçiminin en öz- gür, en katışıksız olanı, bedeniyle ruhunu kolayca birleştirebildiği en rahat yolun dans olduğu hesaba ka- tılırsa bu yolun kişılık gelişmesin- deki önemi kolayca kavranabilir. O halde bu yöntemın, yanı dansın. ken- dıne güvenlı, özgür, açık fikirli, çev- resıne duyarlı. katılımcı insanlar ye- tiştırmede ne kadar faydalı olabıle- ceğı açıktır. Bu durumda dansın, tüm okul eğıtımı süresince izlenen müfredatta. belki de her güne yayı- lan programlarla yer alması gerek- mektedir. Sınıflar üstü bir dil Bir çocuğun sosyal bir varlık ola- rak çevresıne ve diğer insanlara da- ha duyarlı olabilmesini, başkalany- la bırlıkte bir şeyler üretebileceği fikrine mümkün olduğunca erken yaşta sahıp olabilmesini, dığerleny- İe el ele verme ve fikırlenni dinle- yebilme yetısini gelıştirebilmesini, dans gibi eğlenceli ve kolay, bır o ka- dar da güzelliklerle dolu bir araçla sağlamak, kafaca ve ruhen sağlıklı bır toplumun yaratılmasına doğru- dan katkıda bulunmak demektır. Dans sadece zarafet ıçin değıl. kişi- liğin sağlam temeller üzerine otur- tulması ıçin de yararlıdır. Sınıflar üstü, kışiler üstü bır dıl olan dansın sozcük hazinesi duygu- lardır. Yapan kadar seyredeni de coşturur, aynı duygulan paylaşma- ya iter; her ıkı tarafın da ruhlannı aynı oranda zengınleştırir Dans, sa- vaşlarla, felaketlerle dolu bu dün- yayı daha yaşanır, daha katlanılabi- lir kılmaktadır. Dünyanın dört bir kö- şesinde duygulannı kendi ntimle- riyle. kendi beden dıllenyle ifade eden, kötü düşüncelerden dans yo- luyla annmayı seçen bütün insan- lar, savaşsız ve banşçı bir dünya kurmakta daha beceriklidırler kanı- sındayım. Dans etmenin banşa çağ- rı olduğuna inanıyorum. Dünya Dans Günü'nü de banş için bir ve- sıle olarak kabul edıvorum... Musa Kart9 a 'Cesaret OdülüJ Musa Kart Amerika\ a davet edildL Kültür Servisi - Merkezi Kalıforniya Sacramento'da olan Karikarürcü Haklan Örgütü (Cartoonists Rights Network) bu yıl basın dalında 'Cesaret Ödülü'nü Musa Kart'a verdığını açıkladı. Örgüt yetkilileri, Kart'a gönderdıklen mektupta, "Cezalar, dav-alar, kişisel tehditkr ve profesyonel baskdann ışığında cesaretiniz ve kuvvetiniz her yerde baskı ve sansür güçlerine karşı savaşan karikatüristierin göze çarpan bir temsilcisi olduğunuzu gösteriyor" dedıkten sonra, Türkiye'de bırçok karikatünstın benzer ya da çok daha ağır baskılara uğradığını, Kart'ın bu ödülü eserleri saldınya uğramış ya da baskı altında kalmış tüm Türk kankatünstler adma kabul edeceğini umduklannı belirtıyorlar. 9 Haziran'da Sacramento'da yapılacak ödül törenıne ve 8-12 Hazıran tarihlen arasındakı Amenkan Basın Karikatürcüleri Kurulu'nun yıllık toplantısına davet edılen Kart, bunun 1995'te Kankatürcüler Derneğı'nce verilenden sonra aldığı ikincı cesaret ödülü olduğunu, bu ödüllenn kendisinı gururlandırdığı kadar üzdüğünü de belirtıyor. Kart, "Şiddete yöneltmemek kaydıyla herhangi bir düşüncenin ifadesi için ayrıca cesaret sahibi olmamız gerekmemeli diye düşünüyorum. Gelişmiş demokrasflerde insanlara yazdıklan ve çizdikleri için cesaret ödülü vermek Idmsenin aklına gebnez!" dıyor. Danimarkah caz basçmNHOPöldü Kültür Servisi - Danimarkah caz basçısı Nıels-Hennıng Orsted Pedersen, 58 yaşında öldü. 14 yaşında Count Basıe Orkestrasf nda profesyonel müzısyenlığe atılan NHOP. 17 yıl boyunca düzenlı olarak bu orkestrada çalışmış; yanı sıra Club Montmarte ve Danımarka Radyo Orkestrası'nda görev yapmıştı. NHOP, dünyanın en çok plağa eşlik eden caz basçılanndan bınydı. Sonny Rollıns, Bill Evans, Roland Kırk, Dexter Gordon, Bud Powell ve Albert Ayler gibı önemli sanatçılann albümlenne eşlik etmiş, Oscar Peterson Üçlüsü'nün süreklı üyelığıni de yapmıştı. Küırv* • SANAT www.perareklam.com.tr • (0212) 293 89 78 Sinema TEK KADIKOY Tlf: 0216.344 01 41 yönetmen kazim öz 11.3013.00 15.00-17.00 19.00 21.00 <S SO.KTK)M»TICIIXLE S AlAINSAgDt 8OIH WA1X)WJBG€R SUNA» OYUNCMAI SASAK/kDLM NADCDIEU RONYKRAMR J-CH. »OUVST JUAN GOYT1SOLO MAHMCXIO 0ARWICH GEOBGt AGÜIUS >* JEAN LUC GODABD AM FEHYNHASS J-f CURN5ES PIEBİE RERGOUNKHJX GILLES PSCQUEUX MUZIGIMİZNOTRE MUSIOUE HUMCI m v a ou 0wnart»yGAZİ 2932166 11 İS-1330 - 1500-17<«- 1M0 -21:00 M79665 11flO-UO0-15-00 -17-00-19-00-21:00 3 « H 8 1 11J0 -1330-1530-1730-1«0 • 2130 *NKASAKJByBJYUÜJF0€R 425 01 00 11X -1130 17-30-1930 21-30 AJtunjadeCAPITOt.SPECTRUM 14 65'3330 10-50 • 1310-15.30-1950 2129296 1140-1410-16:40-1910-2135 NOTTING H1LL «CHANGING LANÎS FL«UIİM.N YO-<ITHMMI» DAYANÎÎMAZ"ÂSICü.\o.,nr " Beklcnmedik. Şaşutıcı Kontrol etülemcz OIUITKUI bir saplanü dı>arda btkliyor. 1A.N McETAN W ÇOI SATAN IOMAMNDA.N rUUANMIŞTIl www.bırfikn com » w panmountclas»c$ com/endurlnglove 249 5092 12-00 1415 1630-18:45-2115 OrafcSy AflK PWHC£SS 2362072 11 -30-13:45-1615-ia30-21« Aöteıy OUl&U. HKStlOE 5607266 1' 45 -13:45- '5,45 -17.46 1945-2145 Afc«ii2adeCAPmXSPECTmjM14 85" 3330 '110-17-5C-2210 3360112 -1»-14OC-'S00-m30-2100 (02121 293 89 78 Roma çağında inanç ve ritüeller Kültür Servisi - Osmanlı Bankası Muzesı 'Obje ve Rıtüel' söyleşılerinde, bu ay arkeolog Nezıh Başgelen'ı ağırlayacak. 'RomaÇağı .Anadolusu'nda İnanç ve Ritüeller' konulu konferans. 27 Nisan'da 18 30-20.00 saatleri arasında gerçekleştinlecek. Başgelen, konferansta, Anadolu"da Roma egemenhğı zamanında, çoktannlı devlet dini inanışının yanı sıra, Anadolu'nun yerli kültürlennın dınsel inanışlanna değinecek. Roma çağı Anadolusu'nun inanç coğrafyasını\e renkliliğinı örneklerle ele alacak. Arkeolog Nezih Başgelen, 1978'de konusunda ülkemizdekı ilk popüler yayın olan Arkeolojı ve Sanat dergisıni çıkardı. 1986 yılında Türkıye"nin tarihi doğal ve tunstik değerlenne dönük hizmet veren görsel doküman arşhını (Celsus Picture Lıbrary) oluşturdu. Başgelen "ın yapıtlan arasında, '.Anadolu Notlan'(1979),'Geçmiş ZamanKentlen'(1993). 'Ha\adanNemruf(2000) yer alıyor. (0 212 334 22 V. obmuze.com) YAZIODASI SELİM İLERİ Şaip Nigâr Hamm'ın Uzüntüsü Geçen yüzyılın başında Concordia'ya şöyle bir uğramaya ne dersiniz? Camlı kapısı açıldıkça, sokağa dumanla kan- şık boğuk kadın sesieri üşüşen, hep gürültülü hep patırtılı, keman sesieri bile biraz çatlak bu çalgı- lı kahve-gazino-bahçe romanlarda, anılarda epey anılmış. Concordia'da gizli bir kumar salonu da vanmış. Halid Zrya Uşaklıgil'in genç kahramanı, hay- li uçan, kışiliği enikonu karanlık Behlül, Concor- dia'ya devam edenler arasındadır. Sıradan bir şan- tözle gönül eğlendirir. Concordia, tıpkı Lüksemburg, Kristal Palas, Central ya da Royal gıbı, Beyoğlu'nun en ünlü eğlence yerlerinden biriymiş. (Yazımdaki özen- sizlik, dil bilinci eksikliği ta o zamanlar başlamış olmaiı ki, Concordia bazen Konkordıya diye ya- zılıyor, Santral, Central olabiliyor... Şarkılı kahve deniyor, kafe konser deniyor...) Konkordiya'nın belli başlı şarkıcıları arasında Alman ve Fransız sanatkârlar bulunuyor. En içli aşk şarkılarını bile hoppaca söylemeyı tercih ederlermiş. Çünkü erkek müşteri öyiesinden hoşlanıyor. AslındaTürk hanımlannın Konkordiya'dan içe- riye baş uzatmalan yasak! Değil kı gırip, olup bi- tenleri seyretsinler, ızlesinler. Kaçgöç saltanatı- nı koruyor. Ama Konkordiya'da yaşananlar, Türk kadın- lannın canını epey yakmış. Şair Nigâr Hanım'ın güncesi tanık. Bu güncenin kitap halinde yayımlanmamış ol- ması edebıyatımız ve yayıncıhğımız adma büyük bir utançtır. Broşürü andınr bir seçmeler kitap- çığı 1950'lerde oğlunun gönüldenliğiyle okura ka- zandınlmış. Bir de, Nazan Bekiroglu'nun özlü incelemesı var. Gelgelelim güncenin bütünü yok. Ben de bu yüzkarasını herhalde yüzüncü kere yazıyorum... Işte, Şair Nigâr Hanım'ın eşı Ihsan Bey Kon- kordiya salonlarında. Kulağa çalınanlara güve- nilirse, Ihsan Bey'ın yanında genç ve çok güzel bir hanım varmış, yabancı sanatkârlardan. Ihsan Bey'in kumar düşkünlüğü de herkesçe biliniyor. önce şarkıcı sevgiliyle aperatif alınıyor, sonra kumar oynanan ruletlı salona geçiliyor. Boğazıçi'ne dair her hatırada göz alıcı güzel- liği ve şıklığıyla belirmiş Şair Nigâr Hanım, aynı günlerde, defterine şu satırlan yazacaktır: "Yarabbi! Bugünlerde çektığim acıları anlat- mak kabil midır? Bütün hislerimi, emellerimi kendisine hasret- tiğim Ihsan'ın beni yeniden böyle terk ediver- mesiyüreğımde öyleyaralaraçtı ki, acılanyla bir anda bin kere ölüyorum sandım. Bu çektıklerimden kendisine bahsettiğim sı- radaysa, 'Şimdıye kadar başkalannın arzusuna hizmet ettim, bundan sonra dilediğim gibı yaşa- yacağım' sözlehyle mukabele etmesi, kırk ya- şına varmış olmasına rağmen, o eski sefahat âlemlerinden, içki, kadın, kumar düşkünlükle- rinden hâlâ kurtulamadığını, bu yüzden başına gelen türlü belalardan ibretalmadığını açıkça gös terdi." Şair Nigâr Hanım'ın güncesınde Ihsan Bey'e aynlmış sayfalar -seçmelerden okuyabildiğimiz kadarıyla- hep keder doludur. Ama yalnızca mutsuz bir evliliğin üzüntüleri mi? Bu sayfalarda dönemin panoraması gözler önüne serilir. Çöken bir imparatorluk, Birinci Dünya Savaşı'nın izdüşümleri, dost bir ailenin genç oğullarının savaşta şehıt olması, git git bastıran maddî yoksunluklar, hepsı Şair Nigâr Hanım'ın üzüntüleri arasındadır. Nigâr Hanım, Bogaziçi Yalılan'nda görkem- li güzelliğiyle dile getırilır. Abdülhak Şinasi Hi- sar onu Proust'u aşan bir sahnede betimler. Akşamdır, Bogaziçi gezintisinden geri dönülür. Şair Nigâr Hanım derin gönül kırgınlığıyla yalısı- na girer. Onu yine bomboş bir akşam beklemek- tedir. Ve Abdülhak Şinasi -henüz çocuk sayılabile- cek bir yaştayken- birdenbire yaşamın bütün boşunalıklarını hisseder. O kadar ki, Şair Ni- gâr'dan geçen üzüntüyle, yaşamı bir 'yok oluş' fırtınasındagörür... Öneriler Sergi / "Yeniden Yapılandırma", Ah- met Umur Deniz, Evin Sanat Galerisi. (17 Ma- yıs 2005 tarihine kadar izlenebilir.) K Ü L T Ü R I Ç İ Z İ K K Â M İ L M A S A R A C I