Katalog

21 NİSAN 2005 PERŞEMBE CUMHURİYET EKONOMÎ ekonomku cumhuriyet.corn.tr 'Faize karşıyım' diye gelen AKP iktidannda da vergi rekortmenlerinin profili değişmedi Yîne rantiyeler ağırlıktaVERGÎ DENETÎMLERI Beyan edilen gelirin 3 katı kaçmlıyor • Denetım raporlanna gore gelır vergısı mukelleflerı, beyan ettıklerı gelırın 2 7 katını, kurumlar vergısı mukelleflen 1 5 katını kaçınyor ANKARA(AA) Gelırler Genel Mudur- luğu'nun 2004 yilı faalıyet raporuna gore, geçen yıl yurt çapmda 153 bın 881 mukel- lefı denetieyen Malıye elemanlan, bu mu- kelleflenndevleteyaİdaşık22 1 katrılyonlı- ra gelır beyan ettıklennı, bund karşılık 18 7 katnlyon lırayı gızleyerek katrılyonlarca lı- ra veıgı kdçırdıklannı belırledı înteleme sonuçları şoyle • Tıırkıye'de en fazla damga vergısınde kaçak var Geçen yıl odenen her 1 lıralık damga vergısıne karşılık 12 8 lıralık vergı devletten gızlendı • Gelır vergısınde 2 4 katnlyon lıralık beyana karşılık, 6 5 katnlyon lıra devletten kaçırıldı • Kurumldr vergii>ınde de yaklaşık 3 kat- nlyon lnalık gelır beyan edılınesıne karşı- lık 4 4 katnlyon lıralık gelınn kaçınldığı saptandı V' Bu şekılde mcelenen gelır vergısı mu- kelleflerı, beyan ettıklen gelınn 2 7 katını, kurumlar vergısı mııkelleflen ıse 1 5 kdtını devletten kaçırmış oldu t/ Banka ve sıgorta mudmelelcrınde de beyan cdılcn her 1 lıraya karşılık 1 1 lıra.ge- çıcı vergıde de 2 3 lıra Malıye'den gızlenır- kcn kaçak oranı katma değer vergısınde yuz de 26 8, veraset ve ınlıkal vergısınde ıse yuz de 14 3 olarak hesaplandı • Tunzm yorelerınde denetlenen her 4 mukelleften bınsı ceza yedı • 6 bın 645 kııyumcu ve sarrattan 5 bın 131'ıne 2 1 tnlyon lıra ceza kesıldı • 2 bın 510 hekım ıncelemeye alındı Bunlarda 8 2 tnlyon lıra matrah farkı bulun- du 2 5 tnlyon lıra ceza uygulandı İŞBANKASIİLK500'DE 11 Türk şirketi devler liginde EkonomiServisi- ABD fınans çcvre- lennın saygın dergısı Forbes'ın "Dün- yanın En Büyıik2000 Şirketi" sıralama- sında 11 luık şuketı yer aldı lş Ban- kası, lıstede 11 4 mılyar dolarlık satış, 338mılyondolarlıkkâr, 'JO 8 mılyar do- larlık aktıf buyukluğu ve 10 9 mılyar dolarlık pıyasa değerı ıle ılk 500 fırma ıçındekı tek Turk şırketı oldu lurk şır- ketlerı, îş Bankası, Akbank, Sabancı Holdıng, Koç Holdıng, Garantı Banka- sı, Turkcell, Tupraş, Doğan Holdıng, Yapı ve Kredı Bankası, Petrol Ofısı ve Tınansbank olarak sıralandı Araijtırma kapsamında şırketler, cıro, kârlılık varlıklar ve pıyasa değenne go- re sıralanıyor Genel sıralamada lıstemn ılk onunda beş tane ABD'lı şırket yer al dı Dunyanm en buyuk bankacılık gru- bu Cıtıgroup bınncı, General Electnc ıkıncı ve sıgortacılık devı AIG ıse uçun- cu sırada yer aldı MART AYIÎTHALATI 10 milyar doları aştı Ekonomi Servisi - üumruk Muste- şarlığVnın verılerıne gore martta 1 ıırkıye, toplam 10 4 mılyar dolarlık ıtlıalat, 6 6 mılyar dolarlık ıhracat yaptı ve 3 8 mılyar dolarlık dış tıca ret açığı verdı Bu Turkıye'nın şım- dıye kadar bır ay ıçensındc yaptıgı en yuksek ıhracat tutannı oluşturuyor Musteşarlığın, yuzde 7 hata payı ıçerebıleccğı uyarısıyla yaptığı açıklamaya gore yılın ılk çeyreğın- dekı dış tıcaret açığı ıse 9 1 mılyar dolara ulaştı CUMHURBAŞKANIFRE1BERGA: LETONYA'YI KEŞFEDİN LetonyaCumhurıvetıCumhurbaşkarıı Vaıra Vı- kt breıberga Dış Lkonomık thşkıler Kurulu (DElk) bunyesındekı Turk-Letonya lş Konseyı OrtakToplantm na katılarakTurkıye ıle Letan- ya anmndah ekonomık ve tıcarı ılıskılere de değındı Vıke-Freıberga Turkıye ıle leton va nm ekonomık gelışme potansıyelı çok vuat edıcı ve tam olarak keşfedtlmış savılrnaz dedı Vıke Freıberga berabenndekı ışadamlannm Turk partnerlerı ıle yenı temaslar ve libırlıklerı kurmak ıçın buyuk ıstek duyduklannı ıjade ettı • Ilk 100 gelır vergısı rekortmenının sadece 8'ı tıcan kazanç, 8 ı de serbest meslek salııbı Dığerlennın tamamı menkul ve gaynmenkul sermaye ıradı sahıplerınden oluşuyor Bu tablo, sadece knz yılı 2001 'de bıraz degışmış, o yıl herkes zarar yazdığı ıçın deftenni duzgun tutan 35 eczacı "rekortmen" olmuştu Ekonomi Servisi -1 urkıye nın gelır vergısı rekortmenlen lıstesıne, 2004'te de rant gehrlen damgasını vurdu Bu arada ıılkenın kıra gelın zengınlennın yuzde 78'ını, lstanbullu gdyrımenkul sahıplerı oluşturdu Sonuçlar, faız ve rant gelırlenndekı çarpık tabloyu de- ğıştırme ıddıası ıle ıktıdara gelen AKP donemınde de eskısınden tarklı bırya- pının ortaya çıkmadığını gostenyor AA'nın Gelırler Genel Mudurluğu verılerıne dayanarak verdığı habere gore, ılk 100'e gıren vergı rekortmen- lennın 57'sı, menkul sermaye ıradı ge- hrlen ıle lısteye adını yazdııırken 21 ısım de menkul sermaye ve gaynmen- kul sermaye ıradı gelırlerı karşıhğı vergı rekortmenı oldu Lıstede sadece 7 tıcarı kazanç sahıbı ıle avukatlann ağırlıkta olduğu 7 serbest meslek er- babı yer alabıldı 2003 yılı gehrlenne ılışkın beyanna- Gelir Vergisi ftekortmenler Talıp Kahraman Aydın Doğan Izzet Bayraktar YahyaAkel Rahmı Koç Şevket Sabancı Gelir Tdrü MSİ MSİ MSİ GMSI Ödeyecdğl m 20163210 14609594 11360332 11340420 8463463 9122357 8311599 7742 050 5620734 52/5 373 1861544 1 109 433 866 283 790 944 742 331 653 675 481 477 462 971 422 963 411022 melere gore geçen yıl da ılk 100 ısmın 85'ını faız ve kâr, 15'ını serbest mes- lek ve hi7mU ka/anu gelırlerı olanlar oluşturuyordu Serbest meslek kazançlarımn cıddı oranda vergı rekortmenı olabıldığı tek yıl 2002 olmuş ve o yıl knz nedenıy- le çok kışı zarar beyan ettığı ıçın, her zaman duzgun detter tutan eczaular ılk 100 rekortmenın f> ını olustur- muştu 2001 'de bu yıl olduğu gıbı, re- kortmenleını sadece 8'ı tıcan kazanç 8'ı avukatlar, kalan tamamı ıse men- kul ve gaynmenkul sermaye ıradı sa- hıplennden oluşuyordu Bu yılkı gelır vergısı rekortmenlen lıstesınde Ankaralı ısadamı TahpKah- raman geçen yıl olduğu gıbı ılk sıra da yer aldı Kahraman'ı, ışadamı Ay- dın Doğan ve tzzct Bayraktar ızledı Kıra gelırlerı karşılığında rekort men olanlar lıstesınde de Srtkı Çiftçi, Rekortmen ı büfeci: Demek ki ı kimse ödemiyor Adapa/an'nda bufe işlctmeciliği yapaıı Osıııan Oztuı k, yuksek gelir vergisi odeyecek mukellefler sıralamasında 62. oldu. Özturk, ' sıralanıaya girmesinın sıırpriz olduğunu belırterek "Bu sıralamada yer almanı, birçok klşinin vergisini gerektıği gibı odemedığinı gostenyor" dedi. Osıııan Özturk, 99 bin 963 YTL gelir beyan ettiğini ve 34 bın 352 YTL tutannda vergı tahakkuk ettiğini belirterek "Bu miktarla Sakarya'da 62. sırada yer aldım" dedı. Özturk, uyesi olduğu Adapazarı Bakkallar ve Bayiler Odası'nca cumhurıyct altuu ilc odullendirildi yıne lıstenın başında yer aldı tlk 20'dekı 10 gaynmenkul sahıbı, adının avıklanmasını ıstemedı Turkıye'nm en çok kıra gelın bulu- nan ılk 100 ısmının 78'ını Tstanbullu- lar, 13'unıı Ankaralılar Vunu Izmır- lıler oluşrurdu Sakarya, Bıırsa, Sam- sun Aydın, Muğlave Bolu'dandabı- rer rantıye lısteye gırdı Sanat dunya- sından ıse sadece Mehmet Ali Erbıl 96 sıraya gırebıldı DavidofPtan Imperial Tobacco, Tekel özelleştirmesi yerine sıfırdan yatırım yapmayı tercih etti 50 mflyon dolarbk yaürım • Pazara guvendıklen ıçın 50 mılyon dolarlık bır başlangıç yatırımıyla fabnka kurduklarını behrten Davıs, Turkıye'nın aynı zamanda eskı bır tutun geçmı^ının olmasımn da tercih nedenı olduğunu vurguladı ŞULEKOKTURK MANİSA-Imperial Tobacco, Ma nısa'da 50 mılyon dolar başlangıç ya- tırımıyla kıırduğu ycnı fabrıkasını açarak I urkıye'dekı faalıyetlerıne resmen başladı Manısa Organıze Sanayı Bolgesı'nde kurulan fabnka- da Davıdoff ve Maxım markalı sı- garalar uretılecek I abnka açılışın- dan once basın mensuplannın soru larmı yanıtlayan Imperial Tobacco (IT) CEO su Gareth Davis, Turkıye pazannın kendılen ıçın çok buyuk bır fırsat olduğunu soyleyerek "Tür- kiye dunyanm 7'nci buyük tütün pa- zan. Avrupa Birliği'ne (AB) enteg- rasyonaşamasındaolan lürkiye'de uluslaraıası yatırımlar ozellikle onem taşıyor. Başlangıç yatımnınıı- zın 50 milyon dolar olınası, Turk pa- zanna ne kadar inandıgımızı ve gu- vendiğimizigosteriyoı" dedı Davıs, Turkıye'nın sadece buyuk bır potan sıyel pazar değıl, aynı zamanda tu- tun konusunda çok eskı bır geçmışe sahıp olduğunu vurguladı Davıs, Tekel'ın ozelleştırılmesı surecıyle ılgılı olarak da başlangıç- ta ılgılendıklerını, ancak sonra sıfır- dan yatınnı yapmayı tercih ettıkle- nnı dıle getırdı v Yüksek vergiye alışkımz' ITGlobal Urenııı Dırektöni David Creswell ise Manisa fabnkasımn, ITııın dunyadaki33'üncu fabrikası olduğunu belırterek saattc 7 bın 500 kilogıam riıtıın işleme kapasitesine sahıp olduğunu kaydetti. (Fotoğraf AA) IT Turkıyc Genel Mudum Axel Pe- ters da Manısa fabnkasının dunyada DavıdofFuretecek uç fabnkadan bı- rı olacağını dıle getırerek şoyle ko- nuştu "Davidoff'un Türkiye pazannda guçlu bir marka olacağuıa inanıyoruz. UavidofT ıısl segmentte, Maxim ise ekonomık segmentte yer alacak. tlcrlcyen dönemlerde de tirün portfbyumuAiin genişlemcsine bağh olarak VVest markasını da piyasaya sunabiliriz" dedı Gareth Davıs, tulune ılışkın vergı polıtıkalarının kendılerı ıçın çok onemlı bır soıun oluşturmadığını soyleyerek "Biz ban AB ıılkelerı de dahil olnıak uzere pek çok pazarda tutune ılışkın vergı politikalannda sorunlar yaşıyoruz. T urkiye'de de sorun yaşandığım bılıyorıını, ancak tutun işındeysenız her zaman için vergiyle ilgUi sorun yaşarsınız, biz deneyımlenmı/ ve u/jnanlığımızı Turkıye'ye taşıyarak bunların ustesınden gcleccğimıze ıııaıııvoruz" dedı Avrupa'da da vcrgılcnn arttığını ve kaçak tutunun piyasaya gırdığını hatırlatan Davıs, bu sonuıu buyutmedıklerını, ustesınden geleceklerını soyledı Akbank'tan KOBI'ye destek Şimdiye kadar 140 bin KOBİ'ye 2.5 katrilyon liralık kredi kullandınldı Ekonomi Servisi - Akbank Şırket Bankacıhğı KOBÎ'lere kullandırdığı 2 5 katnlyonluk kredıyı bu yıl ıkıye katlayıp 4 6 katnlyona çıkartmayı hedeflıyor Sabancı Center'da duzenlenen basın toplantısında konuşan Akbank Oenel Mııduru Zafer Kurtul, Akbank'ta KOBl'lere ozel bır onem venldığını belırterek "ülke kalkınmasını sağlayacak en önemli stıatejilerin başında KOBf'lerin gelişnıesi ve buyumesi geliyor" dedı Bugun Turkıye'de toplam ışletmclerın yuzde 98'ınden fazlasını KOBt'lerın oluştuıduğıınu dıle getıren Kurtul, "toplam istihdanun yüzde 77'si KOBİ'ler tarafindan sağlanıyor ve Turkiye ihracatınm yüzde 10'u KOBt'ler tarafindan gerçekleştiriliyor" dedı Akbank'ın 2003 yılında Şırket Bankacıhğı adı altmda yenı bır yapılanmaya gıdeıek KOBl'lenn gerçek destekçısı olnıak hedefıyle yola çıktıklarını anldtan Kurtul, aradan geçen zaman ıçensınde bunu başardıklannı ve 140 bın KOBt'ye 2 5 katnlyon Turk Lırası tutannda kredı kullandırdıklarını, bu yıl ıçınde hedef buyuterek 4 6 katnlyon Turk Lırası İcredıyı KÜBl'lere kullandırmayı hedefledıklcnnı kaydetti İŞÇâNİNEVREMlVDEN ŞÜKRAN SONER Sağlıkçılar Uyarıyor... Sağlıkçılar uyarıyor, sendıkalar uyuyor, Erdoğan Hukümetı bıldığı yolda gıdıyor Bızler aymadan, zaten çok yetersız olan sağlık, sosyal guvenlık hak- larımız, kolay kolay gerı donuşu olamayacak bı- çımde elımızden uçup gıdıyor Onumde doktor, ılaç sorunları ıle ılgılenmekzorundaolduğum buyukle- rım olduğu, kendı yaşım da kemale erdığı ıçın mı- dır bılemıyorum, gelışmeler, hastalığında doktora gıdememek, tedavı olamamak, ılacını alamamak, emeklılık gelırıyle gıderek daha yoksun duruma duşmek, çoğunluk ıçın gerçekten mezarda emek- lı olmak benı çok korkutuyor Etrafımdakı vurdum- duymazlığı, aldırmazlığı, ıktıdarın, hak adına en te- mel ınsan haklarını bu boyutlarda gasp eden ey- lemlerındekı pışkınlığını, sıyasal yuzsuzluğunu ak- lım almıyor Dunya Bankası'nın en son verılerı ıle Turkıye, AB ulkelerı ıçınde gelır dağılımı en bozuk, ılk yuzde 10'luk dılımdekı zengını ıle son dılımdekı yoksulu arasında 13 5 kat fark olan bır ulke Yoksulluk ve yoksunluğun bu kadar ağır olduğu bu ulkede ge- nel sağlık sıgortası adı altında, IMF'nın dayatması ıle getırılmek ıstenen sıstemle, Meclıs'tekı yasa ta- sarısı ıle 116 YTL'lık aylık gelın olan, bu gelırının yuzde 12 5 ını prım olarak odeyecek Bu yetmeye- cek, ayrıca hızmet alırken, muayene, her tur teda- vı, amehyat, laboratuvar, ılaç alımındayuzde 10-20 oranında ek katkı payı odemesınde bulunacak Bu da yetmeyecek, pek çok sağlık hızmetı, yararlan- ma alanı kapsam dışında kaldığı ıçın doğrudan pa- rayla sağlık hızmetı almaya mahkûm olacak Bu arada sağlıkçı, esnek, kuralsızçalışmaya mahkûm olacak Sağlık hızmetı almada sağlıkçı ıle hasta doğrudan para karşıhğı yuz yuze gelecekler Sağ- lık hakkının etığı ortadan kalkacak Sağlık hızmetı parası olan, ahlakılığı tartışılır olçulerle verılen bır hızmete donuşecek Sağlıkçılar dışında kımsele- rın kılı kıpırdamıyor Kıtlelerın, toplumsal orgutlenmelerın, hele de emek örgutlerının bu duyarsızlıkları ıle yatacak yer- lerı yok Medyanın bu sıstemı, başımıza gelecek- lerı yok sayıp, sonra da orneğın SSK tarafindan ışıtme cıhazı alınmayan bır hastanın, hastane ka- pısından döndurulen ınsanların dramları ıçın tımsah gözyaşları dokmesındekı sahtekârlığı, ıkıyüzlulüğü hıç mı hıç kabullenemıyorum Rosa Luxemburg Vakfı ıle DlSK'e bağlı Gıda lş Sendıkası'nın ortaklaşa duzenledıklerı, karşılaştır- malı AB-Turkıye gelışmelerının masaya yatırıldığı toplantıda, "AB ve sosyalyaşam" konusunda söz alan AtaSoyer'ın.TTByönetıcısı kımlığı ıle de yap- tığı açıklamalar yeterınce oğretıcı AB'de sağlık ve sosyal yardım haklarında 1950-70'lı yıllara kadar gelınen sureçte genelde başanlı bır uygulama, hak- lardan yararlanmasoz konusu l980-90'lı yıllardası- gorta sıstemlerı fınansman sorunları ıle karşı karşı- ya kalıyorlar Kazanılmış hakların gerı alınması su- recı böylece gundeme geliyor Kamuoylarına dönuk gerekçelerde, prım ödeyen sıgortalı ıle yararlanan arasında bozulan dengeler, yaşlı nufusun artması temel gerekçe gösterılse de, madalyonun gerçek yuzunde sermayenın, sosyal devlete sosyal guvenlık sıstemlerıne odenen pay lardan vazgeçme, vergılerın duşurulmesı eğılımı one çıkıyor Turkıye ıçın sosyal guvenlık sıstemle- rındekı aktuaryal denge bozukluğunun hakların kı- sıtlanması ıçın gerekçe yapılması da geçerlı değıl Turkıye'de genç nufus, çalışan-emeklı oranları, ak- tüaryal dengesızlığın sosyal guvenlık sıstemındekı hak kısıtlamalanna gerekçe yapılmasına engel oluş- turuyor Ata Soyer, Turkıye'de yapılanlar ıçın ornek oluş- turma anlamında Bulgarıstan'dakı gelışmelerı an- latıyor 1990'dakı sağlık reformu, Bulgarıstan'da herkesın ınsancaolçulerdeyararlanabıldığı bır sağ- lık sıstemının ortadan kaldırılmasını getırıyor Bız- dekı duzenleme gıbı once sosyal guvenlık ıle sağ- lık hızmetlerı ayrılıyor 1 basamak hızmetlerı kaldı- rılıyor, hızmetler ozel polıklınıklere kaydırılıyor ABD'nın unlu bır ozel polıklınık sağlık zıncırı Bulga rıstan'a yerleşıyor 5 yıl oncesınde herkesın doğru durust yararlanabıldığı sağlık hızmetlerınde, ek prım, ek sıgorta, hızmet aşamasında ek odeme, özetle parası olanın yararlanabıldığı sağlık hızmet- lerı ıle karşı karşıya kalınılıyor Sıgorta sıstemının ge- lır gıder dengesı tumden bozulduğundan ek vergı gerçeğı ıle de yuz yuze gelınıyor Prof Cem Somel'ın bıreyler sınıflar, kuşaklar arası dayanışma olan sosyal guvenlık ve sağlık sıs- temının çokuşune ılışkın bılımsel verılere dayalı an- latımına hıç gıremıyorum Bugunluk yer kalmadı Ancak temelınde ısraf veen onemlısı kureselleşme ıle gelen vergıden kaçış, sermayenın sosyal guven- lık, sağlık sorumluluğundan kaçışı, tabıı kı yenı dun- ya sömuru duzenı ıdeolojısı var AB'nın zengın ulkelerınde bıle kıtleler sosyal guvenlık haklarından, sağlık hızmetlennden çok buyuk kayıplar yaşarlarken, yoksul Turkıye'de kıt- leler, gerı donuşu olmayan bır felaket sısteme suruklenıyor Halkımız, sendıkalarımız, orgutlen- melerımız ayakta uyuyorlar Sağlıkçılar bugun de genel dırenış eylemlerı ıle bızlerı uyandırmaya çalışıyorlar soner@cumhunyet.com.tr YATÇILAR MARMARA'DA BULUŞTU PETROL FİYATLARITIRMANIŞTA SÜTTEKİFAZLALIĞA ÇÖZÜM ARANDI 18 ulkeden 196 şırket \e şırket temstlcıiıntn katüdığı BOOT ISIANBUI ruanAiakm Murı- nu 'da de\um edı\ ot Bu yılkı slo- ganı Denızle baıışın denızle buluşun olan fuarda TUYAP AMYC Ulmal Egemenltk Ku pası Yat Yarışı da duzenlenıyor Molorlu ve \elkenlı dtnız arcnları ıkıpmanlan ak<;e<;u- varlan \e su sporlurı meraklılan fuurı pazar gunu akşamma kadar gezebılırler Uluslararau honalardu 50dolar nı ntnnt kadar gtrtlesede altırıa ınmıklı başansız olan petrol Jıyatkın yonunu tekrar yukan çe\ ırdı ABD de haflahk tııunpet- rol stoklanrıınaçıklarımasfna laatler ka- la Ne\\ York Hor\ası nda 42 sent yuksckn hufljpetrolun \arı lı 52 71 dolardan ışlem goruyur Geçen) ılın aksıne hafif petıolden daha pahalı satılan Brent ın \ arılı ıse dunku kupuni} ına gon 56 sent deger kazan- dı Londıa liorsası nda Brentpetrolu 53 50 dolardan satıhyor Tanm ve Kovışlen Bakanı Samı Guç- lu sut konusunda yaşanan sonınlara çozum bıtlmak amacıyla sut uretuılerı, sanayıa ve çeşıtlı kaınu kuruluşlannın tem- ukılerıyle Ataturk Orman Çıftlığı ıçınde bulunan TİGEMsosyal tesnlerınde bırara- Jr vogeldı Guçlu suttekıfazlahğıngıderdme- sı ıçın talebın arttırılması gerektığını dıle getırdı SETBİR YonetımKuruluBaşkan Yar- dımcısı Feyhan Kalpakhoğlu da bu aşamada talebı arttırmaya yonelık okul sutu varoslara sut verılmesı gıhı devletın yonlendıreıeğı pro- /elerın vararlı olacağını kaydetti