Katalog

19 MART 2005 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabf" cumhuriyet.com.tr 11 Işgal ııltuMİa 2 yüABD'nin 20 Mart 2003'te 'demokrasi ve özgürlük getirme', 'dünyayı tehdit eden kitle imha silahlarm yok etme' gerekçeleriyle başlattığı saldırmm ardmdan Irak hâlâ cehennemi yaşıyor Dış Haberlcr Servisi- AJ3D yöne- tımi ikı yıl öncc, 20 Maıft 2003'te Irak'a saldırdığında, sorjucun bu- günkü gıbi olacağını kesinlikle ön- görmüyordu. ABD, kıtld imha si- lahlanna sahip olduğu v^ bunlarla dünya banşını tehdit eı^ığını öne sürdüğü Irak Devlet Başka$ı Saddam Hüseyin'ı devırecek, Irak|ılara "öz- gürlük ve demokrasi" göhırecekti. Washıngton, savaşın 9. ayında Saddam Hüseyın'i ele gfçirdi, ge- çen aylarda ıse kıtle imha^ silahları- nı "aramaktan vazgeçtiğjni" açık- ladı. Jrak halkı ise özgürlük ve de- mokrasi bir yana, günlükı yaşamını olağan ve güvenlı bir bicjimde sür- dürebilmenın koşullarına; sahip de- ğil. Süregiden operasyonla|r, çatışma- lar ve eylemler, savaşın yıktığı alt- yapının sonucu ortaya çı^an düzen- sizlikler, sağlık hizmetle ri ve eğı- TRATEJİDEGİŞİKÜGİ tımde yaşanan büyük kargaşa ülke- nin bir türlü savaş atmosferinden çıkmadığının somut kanıtlan. 2. yılın sonunda 1500'ü aşkını ABD askeri ve coğu lngıliz olmak üzere 142 kayıp veren 150 bııı kişı- lik işgal ordusu, Irak'ta ABD pa- tentli "demokrasiveözgürlüğü" is- temeyen Irakhalkının direnişini bas- tırmaya çalışıyor. İşbirlikçiler hedefte Başkent Bağdat'ın güneyine açı- lan yol "ölüm otobanı" olarak ad- landınlırken Sünni Arap topraklan olarak bilinen kuzey yolunda ise sü- rekli adam kaçırma ve öldürme olay- lan yaşanıyor. Bağdat'ın batısında kalan Ramadi, Samarra'dan Mu- sul'a uzanan bölge ise "ölüm üçge- ni" dıye biliniyor. Çatışmalar ve direnişçilerin ey- lemleriyle yağma olaylan, halkın yaşamını cehenneme çevirmiş du- rumda. Ağırlıklı olarak eski Baas- çılar ve Sünnı savaşçılardan oluşan dırenış güçleri, ABD'nin ışgalci güç- lerimn yanı sıra Irak'ın yeni oluştu- rulmakta olan "güvenlik güçlerini" ve yönetimde yer alan Şıı ve Kürt kesimleri "işbirükçi" olarak nitele- yerek hedef alıyorlar. NATO ve ABD birliklennın eğit- tiği lraklı güvenlik güçlerinın sayı- sı yakın dönemde 142 bın asker ve polise ulaştı. Irak güvenlik güçleri ilk sınavlannı, geçen yıl nisan ayın- da direnişçilerin yoğun olarak bu- lunduğu Samarra, Felluce ve Mu- sul kentlerinde yürürülen operas- yonlarda verdiler. Ancak, VVashıng- ton yönetıminin daha sonra yaptı- ğı değerlendirmelerde bu tip çatış- malar ıçin "lraklı güçlerin henüz hazır olmadığı" yorumlan yapıldı. VVashıngton'ın, El Kaıde bağlan- tılı yabancı savaşçılann da ülkeye gır- diği ıddıalarına karşın, yabancı ga- zetecıler başta olmak üzere çeşıtli ke- simlerin yaptığı baskılara rağmen ABD ordusu, yakalanan ve öldürü- len direnişçiler arasındaki yabancı savaşçıların sayısını ve kimlıklerini bir türlü açıklamıyor. Bush'un desteği düşüyor Ancak, El Kaide ile bağlantılı ol- duğu ilen sürülen Ürdünlü Ebu Mu- sabel Zerkavi'ye bağlı El Kaide Ci- hat örgütünün yaptığı eylemler son dönemde yoğunlaşmaya başladı. ABD'nin Irak'a yardım ıçın ayır- dığı 18 milyar dolarhk yardımın 5 milyar dolarhk bölümünün "güven- lik'' harcamalanna gittiği belirtiliyor. ABD ordusunun Irak ışgalinın ay- lık faturası ise 4.7 milyar dolar ola- rak açıklanıyor. ABD halkının Irak savaşı ile ılgı- li görüşlerı de son ikı yılda haylı de- ğiştı. Irak'ta verilen kayıplar ve sa- vaşın faturası, Amerikahlann hoş- nutsuzluğunu arttırsa da bu durum, Demokrat rakıbi John Kerry karşı- sında ABD Başkanı George Bush'un ikinci dönem başkanhğa seçilmesı- ni engellemedı. Bugün başlangıçta yüzde 70 oranmda olan savaşın hak- lı olduğuııu savunan ABD'lilerin oranı yüzde 53'e düşmüş durumda. Ancak, ABD'lilerin yüzde 70'i Irak'ta venlen kayıplann kabul edi- lemez olduğunu düşünüyor. Bugün tngiltere'de de Irak sava- şına yönelik tepkıler giderek artı- yor ve mayısta yapılacak seçimler Başbakan Tony Blair için bir sınav niteliğınde görülüyor. Washmgton sıkışıyor Dış Haberler Servisi - Irak'ı işgalinin üzerinden 2 yıl geçmış olmasına rağmen hâlâ direnişçilerle savaşmayı sürdüren ABD, yüksek teknolojiye dayalı "hızlı savaş kazanma" stratejisını yeniden gözden geçiriyor. ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, hazııiadığı raporda ordunun sorunlarını dört baş^kta toplarken, 1. sıraya başka ülkelerle "stratejik ortakhklar kurma" maddesinı yerleştırdi. Bir asken yetkili, "Baa ıryuşmazkklan ortaya çıkmadan ve savaşa dönüşmeden engcllemeyi lasaı lıyorıız" dedi. Yenı yaklaşımın Irak'ta çok sayıda kara bırhğinın bulunmasi| ve ıkınci bir kara savaşının kısa vadede zorlu olacağı düşüncesi nedeniyle "ihtiyaçtan kaynaklandığı" belirtiliyor. Askeri lıderler, hâlâ ABD'nin dünyanın dığer bölg^lerinde ortaya çıkabılecek olaylaraımüdahale etme kapasitesi bulunduğjında ısrarlılar. Ancak, uzmanlar, özellıkle kara birlikleri söz konusu olduğunda ABD'nin yeni birlik konuşlandırma konı. sunda ciddi bir sıkışma yaşadığını söylüyor. lran ve Kuzey Kore gibi ülkeler söz konusu clduğunda asıl caydırıcı gücün kara birlikleri olduğu vurgulanıyor. Türkiye'ye öncelİK verilecek Uzmanların dikkat (fektiğı bir başka nokta, yeni yaklaşımla birljkte ABD'nin yüksek rısklı bölgelerde, ordusunun asker kapasitesi yüksek ülkelerle güvenlik ılişkilerine daha fazla öncelik vereceği. Soğuk Savaş dönemi müttefıkleri olan bu ülkeler arasında Avustralya, Japonya ve Singapur'un yanında Türkıye, İsrail, Filip inler ve Hindıstan'ın adı geçıyor. Hatta, daha önce ABD'nin temel askeri müttefiki saytılan NATO ülkelerinin daha geri planda kajabileceğı belirtiliyor. ABD'nin bu değişıtylikten 4 yıl önce gündeme getırdiğı stratejide, askerlerin iki ayn cephede savaş yürütebilmelerı öngörülüyordu. Inisiyatifı 10 gün içjinde ele geçirebilecek, sınırlı askeri hedeflferı 30 günde tamamlayabılecek \ e diğer 30 günde de dünyanın başka bir taölgesine müdahale etmeye hazır hale gplebilecek bir birlik yapısı öngörülüyordu. ABD ordusu Irak'ta bu hedefi Saddam Hüseyin ycfnetımini kısa sürede devirerek gerçekleşlirdi. Ancak, direniş, bu planın öngörüliTİeyen kısmı oldu. Yetkililer, yeni stratejide Rumsfeld'in "iki cephede savaş" senaryosundan vazgeçtiğini belırtiyorlar. Savunma bakanınırt, bunun yerine, orduyu, ABD'ye yönelik kârgaşa yaratıcı saldınlara yanıt verecek senaryolar^ hazırlamayı planladığı kaydediliyor. tşgal altındaki Irak'ta ölen sivillerin sayısına ilişkin kesin veriler bulunmuyor. Irak'ta halk hâlâ savaşın acısını yaşıyor. (Fotoğraf: AP) Devrik lideri yargılayacak mahkemenin yasallığı tartışılıyor Saddam 15 aydır hapisDış Haberler Servisi - Işgalin üzerinden 2 yıl geçmesine rağmen devrik Irak lideri Saddam Hüseyin hâlâ Bağdat'ta ABD'nin yönettiği bir cezaevinde mahkeme karşı- sına çıkacağı günü bekliyor. lraklı yetki- liler, 13 Aralık 2003'te yakalanan Saddam Hüseyin'in davasının bu yılın sonuna ka- dar Irak Özel Mahkemesi'nde görülmeye başlanabıleceğini belirtirken tutuklanan diğer üst düzey yetkilılerin daha önce yar- gılanabileceklerıne dikkat çekiyorlar. Eski Devlet Başkanı ve yandaşlarını "soykınnı, insanlığa karşı suç işlemek, sa- vaş suçları ve Irak yasalannı çiğnemekle" suçlayan Irak Özel Mahkemesı 2003'te kuruldu. Ancak mahkemenin meşruluğuy- la ilgili tartışmalar sürüyor. Insan Hakları Izleme Örgütü, mahke- meyi yönetecek yargıçların deneyımleri ve sanıklara yöneltılen suçların kapsamı ko- nusunda ciddi kaygı lar taşıdığınıaçıkladı. lraklı bir avukat da mahkemenin 2005 so- nuna kadar yürürlükte olan anayasaya gö- re, ülkenın temel yasalarını çiğnedığini savundu. Mahkemeye yönelik bir diğer eleştiri konusuysa yargılamanın aradan geçen ikı yıla rağmen hâlâ başlamaması. Yetkililer bu gecıkmeye neden olarak güven- lik konusunda yaşanan sorunla- rı gösteriyor. Sorgu yargıcı Ber- viz Muhammed Marvane 2 Mart'ta öldürülmüştü. AVAŞKARŞITLARINDANEYLEM İşgale karşı büyük buluşma Istanbul Haber Servisi - Dünyanın dört bir yanındakı savaş karşıtları, Irak işgalinin 2. yıldönümünde, ABD'nin kanlı politikalarını bir kez daha kitlesel gösterilerle protesto edecek. Banş ve Adalet Koahsyonu ile Irak'ta Savaşa Hayır Koordinasyonu'nun da aralarında bulunduğu çok sayıda sivıl toplum örgütü üyelerı, bugün lstanbul'da düzenlenecek mitıng ve eylemlerde buluşacak. Türk-lş, DlSK, KESK, Hak-tş ve TMMOB, TEB, TÜRMOB ve lstanbul Barosu'nun da aralarında bulunduğu çok sayıda sıvil toplum örgütü, "Biz Savaşa Karşı Yüzde 82, Gerisi Bush" sloganıyla bugün saat 11.00'de Kadıköy'de bir araya gelecek. Mıtinge CHP'nin de aralannda bulunduğu çok sayıda sıyasi parti destek verecek. Mitıng komitesi tarafından yapılan açıklamada, emperyalizme ve her türlü tutucu politikaya karşı halk muhalefetinı destekleyenlere, ırkçılığa karşı halklann kardeşliğini savunanlara 19 Mart'ta alanlara çıkma çağrısı yapıldı. Bush'un Suriye, lran ve Kuzey Kore'ye yönelik tehdidinin de protesto edileceği mitingde, kendini emek ve barıştan yana tarif eden herkesin buluşacağı kaydedildı. Küresel Banş ve Adalet Koalisyonu üyelen de, "ABD Işgaline Ortak Ohna" sloganıyla Kadıköy Meydanı'nda işgali protesto edecek. ABD'nin tek kutuplu hegemonyasının kural tammazlığına karşı yapılan mitıng için saat 10.00'da Tepe-Nautilus önünde buluşulacak. Savaş karşıtı tüm duyarh kişi ve kurumlar, zorbahk ve militarizme karşı alana çağnldı. Buluşmada, savaşın insanhk suçu olduğu bir kez daha vurgulanacak. Irak'ta Savaşa Hayır Koordinasyonu üyeleri de, bugün saat 12.00 Dolmabahçe'de işgal karşıtı bir açıklama yapacak. f ABD'nin kaybı 1500'ü aştı AN ANRAA T MAHKEMEDE Hollanda'da Halepçe davası Dış Haberler Servisi - Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in Halepçe'de kullandığı zehırli gazı üretmesine yardımcı olmakla suçlanan Hollandalı işadamı Frans van Anraat'ın davası dün Rotterdam'da başladı. Van Anraat, savaş suçu işlemek ve soykınma suç ortaklığı etmekle suçlanıyor. Işadamının 1980'li yıllarda Saddam Hüseyin'e sinir gazı ve hardal gazı üretiminde kullanılan kımyasal maddelen sağladığı belirtiliyor. tddıanameye göre, Van Anraat'ın sağladığı hammaddelerle hazırlanan kimyasal silahlar 1988'de Halepçe'de Kürtlere ve 1980'de savaş sırasında Iran'a karşı kullanıldı. Van Anraat, Irak'a kimyasal madde sattığını, ancak bunun yasadışı olmadığını ve nerede kullanılacağmı bilmediğini belirtti. Dün ön duruşması yapılan dava kasımdan önce başlayacak. Avukat VVUlem van Schaik müvekkılinin devlet adına görev yaptığını ima etti. Basın Van Anraat'ın istıhbarat servisleriyle bağlantılı olduğunu öne sürüyor. \ Dış Haberler Servisi - Çokuluslu güç Irak'ta 1680 civarında kayıp verdi. Ölen lraklı sivillerin sayısıysa tam olarak bılmmiyor. Bu rakam 17 bin ile 100 bin arasında değişiyor. Ölen asker sayısı ülkelere göre şöyle: ABD: 150 bin asker bulunduran ABD, 1512 kayıp verdi. tngiltere: 8 bin askeri bulunan Ingiltere'nin kaybı 86. İtalya: 21 kayıp verdi. Asker sayısı 3 bin 300. Ukrayna: 1492 askerinin 18'iöldü. Polonya: 1700 askerinden 17 kayıp verdi. İspanya: Geçen yıl çekilen ülkenin 11 kaybı var. Bulgaristan: 462 askeri bulunan ülkenin kaybı 8. Slovakya: 103 asker konuşlandıran ülkenin 3 kaybı var. Estonya: 55 askerinin 2'si öldü. Tayland: 2004'te çekilen ülke 2 kayıp verdi. Hollanda: 1400 askeri bulunan ülkenin 2 kaybı var. Kazakistan: 30 askerinin bınni kaybetti. Letonya: 120 bin askeri bulunan ülkenin kaybı 1. Danimarka: 525 askennden biri öldü. El Salvador: 380 askeri, bir kaybı var. Macaristan: Bir kayıp verdi. <*%