Katalog

SAYFA I CUMHURİYET 3 ŞUBAT 2005 PERŞEMBE 14 J V U JLJ 1 U M\ kultur(ncumhuriyet.com.tr Mülheim Ruhr Tiyatrosu'nda sahnelenen 'Üç kuruşluk Opera', yönetici güçlerin savaşımına gönderme yapıyor İktidar oyununun kuldalarıZEHRA tPŞİROĞLU Brecht, 1928'de yazdığı bu oyu- nunda burjuva düzeninin çarpıklıkla- nnı yeraltı dünyası insanlannın yaşa- tnında gösteriyor, dilenciler kralı Pe- achum ilc gangster Sustalı Mack'in iktidar çatışmasıyla kapitalist toplum- daki yönetici güçlerin savaşımına gön- derme yapıyordu. Bizim izleyicimi- ze de yabancı olmayan bu oyun, özel- likle Ferhan Şensoy'un, 'Üç Kur- şunluk Opera' uyarlamasıyla unutul- maz izler bırakmıştı belleklerde. İktidar savaşımı Mülheim RuhrTiyatrosu'ndaki sah- nelenen oyun, günün artık küçük gangsterlerin değil, sefaleti pazarla- masını iyi bilen dilenciler kralı Peac- hum Ko gibi büyük holding sahiple- rinin günü olduğunu gösteren kara birgüldürü. Birzamanlaradaletve ser- maye üzerinde sınırsız gücü olan gangster Sustalı Mack daha oyunun başında yalnızca komik bir tiyatro fi- gürü... Oyunun sonunda kıstınldığı ağın ıçinde çırpınarak asılmayı bek- lerken, bir zamanlar karşısında el pen- çe duran adamlan kadeh tokuşturup dans cdcrler; lıpkı onu ihbar eden vc yüzüstü bırakan dostları polıs şefi Kaplan Brown, genelev patronu tra- vesti Jenny, kansı Polly ve diğerleri gibi onlar da Mack'in acınası sonu- na alkışlar, kahkahalar ve kadeh ses- leriyle eşlık eden alaycı ızleyıcilerdır yalnızca. Böylece oyun boyu yakı- şıklılığıyla hava atan Mack, oyunun sonunda yüziine taktıgı kocaman bir kırmızı burunla birpalyaçoya dönü- şerek sabun köpüğü gibi sönüverir. Bu düzenin, insanı ancak ve ancak gülünç bir kuklaya dönüştürebileceğinin çar- pıcı birgöstergesi... "INasılsın Mack, moralini sakın bozma" der kansı Polly bir öncekı ve- da sahnesinde buz gibi bir sesle ko- casına, "işlcr nasıl olsa tıkınnda". Aşk, cvlilik, dostluk, ihancl, kıyım her şey, ama her şey işlerin tıkırında recht'in 1928'de yazdığı oyun, birbirini izleyen çılgınca buluşlar ve imgelerle bizi hem alabildiğine renkli ve eğlenceli hem de düşündürücü bir dünyanın içine sokuyor. gitmesine bağlıdır. Sonuçta iktidar savaşımı ve şiddetin kol gezdiği buz gibi bir dünyadır gösterilen, 'insan- sız' bir dünya... Çünkü oyun kişileri gerçekten de bu iktidar ve çıkar oyu- nunun kuklalandır yalnızca... lşte te- kerlekli koltuga kurulmuş olan kelli felli işadamı, dilenciler kralı Peac- hum, iyi eğitim görmüş kolejli bir kı- zı andıran içten pazarlıklı kızı Polly, kaplan maskesiyle avını pusuda bek- leyen polis şefi Brown, Mack'i ihbar eden genelev sahibi travesti Jenny... Her biri bellcğimizden kolay kolay sılinmeyecek çarpıcılıkta tipler... Sahnelemede birbirini izleyen çıl- gınca buluşlar ve imgeler bizi hem ala- bildiğine renkli ve eğlenceli, hem de düşündürücü bir dünyanın içine soku- yor: Soğan doğrayarak bol bol göz- yaşı döken Polly'nin Mack'le veda sahnesine hazırlanışı; polis şefi Kap- lan Brown'ın dilenciler kralının maf- ya adamlan tarafından kamçılanarak ehlileştirilmesi; Mack'in ıtişip kakı- şan yeni yetme serseri grubunun bir sonraki sahnede dansedcn balerinle- re, ardından Jenny'nin hayat kadınla- nna, oyunun sonuna doğru ise dilen- ciler kralının mafya ekibıne dönüşe- rek ortalıkta dehşet saçmalan... Ciulli'nin tiyatrosu oyuncunun ya- ratıcılığının ön planda olduğu, azla ye- tinen bir tiyatro; dekor da hemen he- men hiç yok. Orkestra ise bu gösteri- de tüm görkemliliğiyle sahnenin ar- ka planında yer alarak oyuna katılı- yor. Kurt Weill'ın unutulmaz müzi- ği oyunun başında Brecht'ın anlayı- şı doğrultusunda yabancılaştırma et- kisi yaratmak amacıyla kullanılırken, bu açıdan da şarkı sözcükleri çok iyi anlaşılırken, sonuna doğru daha çok bir atmosfer yaratmak amacıyla kul- lanılıyor. Çünkü sonuçta gösterilen, çığnndan çıkmış bir sirk dünyasından başkabir şey değil. Şaşırtıcı bir flnal Oyun boyu, oyunun kâh dışına çıkarak, kâh içine girerek; hem an- latıcı rolünü üstlenen, hem de izle- yiciyle sahne arasında inanılmaz sı- cak bir iletişim kuran yönetmen Ro- berto Oiulli grotesk bir palyaço ola- rak çıkıyorkarşımıza; izleyiciyi sü- rekli güldürecek kadar komik, ay- nı zamanda ağlatacak kadar hüzün- lü bir palyaço... Yemyeşü ayakka- bıları, çılgınca makyajı, süslü pû's- lü kadın giysileriylc yerine görc fa- hişe oluyor, yerine göre polis, yeri- ne göre de cellat... Oyunun sonun- da cebinden çıkardığı metrelerce uzun bir kurdeleyle (elektrik dal- gası) Mack'i öte dünyaya gönder- dıkten sonra, bir yandan piyanistle birlikte makyajını silip oyunun bi- tişine hazırlanıyor, bir yandan da Brecht'in Sustalı Mack'in kurtulu- şunu dile getiren alaycı mutlu son finalini teypten dinliyor. Böylesine acımasız bir dünyada 'mutlu son \m parodisinin bile olamayacağını gös- teren şaşırtıcı bir final... Atatürk Müzesi ziyarete açdıyor Kültür Servisi - Kurtuluş Savaşı'nda Yunan Kumandan Trikopis'in kılıcım Atatürk'e teslim ettiği yer olarak bilinen ve Başkumandanlık Karargâhı olarak kullanılan, yaklaşık 6 yıldır da kapalı olan Uşak Atatürk Müzesi'ndeki çalışmaların tamamlanması için Kamu Ihale Kurulu'nun kararının beklendiği bildirildi. Uşak Kültür ve Turizm Müdürü Şerif Arıtürk, bakım ve onarım çalışmaları nedeniyle yaklaşık 6 yıldır kapalı olan Atatürk Müzesi'nde tadilat çahşmalara 1999 yılında 12 milyar lira bedelle başlandiğını söyledi. Onarım çalışmaları öncesi müzenin harap durumda olduğunu ve temelinde çökme meydana geldiğini belirten Arıtürk, "Elektrik sistemi tamamen kullanılmaz durumdaydı. Türkiye'nin önemli bir tarihi değeri olan müzeyi özgün haline uygun olarak onardık. 262 milyar lira harcandı. İ/mir Röleve ve Restorasyon Müdürlüğü, çok büyük emek harcadı. Bence bu müzemiz birçok arkeoloji müzesinden tarihi olarak daha değerlidir" dedi. Şerif Arıtürk, müzedeki gözetleme kamera sistemi ve sinyalizasyonun tamamlandığını belirterek, 2003'ün aralık ayında müze için 190 milyar lira ödenek göndenldığıni belirtti. Bu ödenekle son iş olarak sergileme salonlannın yapımına başlanacağını dile getiren Arıtürk, Izmır Röleve Müdürlüğü'nden bu konu için gelen inceleme ekıbının çalışmalanm tamamladığını söyledi. Arıtürk, geçen yıl 25 Ekim'de yapılan ihaleye kaybeden firmalardan birinin itiraz ettiğini ve şu anda Kamu Ihale Kurumu'nun karannın beklendiğini kaydetti. îtiraz karanmn ardından çıkan sonuca göre çalışma yapılacağını söyleyen Arıtürk "thaleyi alan şirketle sözleşme imzalanmasının ardından 25 giin içerisinde müzedeki çalışmalar tamamlanacak" diye konuştu. • Altı yıldır kapalı olan müze 262 milyar lira harcanarak onarıldı. KÜLTÜR SANAT-SEN GENEL BAŞKANI UYARDI 'Devletsanatçüığından belediye sanatçılığına gidüiyor' . : . ; : . • • . . • • • . . . . - . . . . . - . - . , - , ' , . , • . - - • . . ' . KÜLTÜR • SANAT (0212) 393 89 78 (293 24 66) 12.0ü 14.00 16.00 18.00 20.00 12190960) 11.15 13.15 15.15 17.15 19.15 21.15 Cu./Cmt. 23-15 134614 81) 11 30 13 30 15 30 17 30 19 İU 21 4 ŞUBAT'TA SİNEMALARDA • Kültür Sanat-Sen Genel Başkanı Bilal Şimşir, AKP hükümetinin mart ayında Meclis 'e getirmeyi planladığı Kamu Personel Yasa Taslağı ile "nlusal kültür politikalarını yok etmeye " hazırlandığını söyledi. Hükümetin ulusal düzeydeki sanat kurumlarını yerel yönetimlere devretmeyi amaçladığını belirten Şimşir, taslağın sanatçıların "tasfıyesini" amaçladığını vurguladı. EMRE ÇALIŞKAN ANKARA - Kültür Sanat-Sen Genel Başkanı Şimşir, hükümetin kültür politikalarıyla ilgili Cumhurıyet'e açıklamalarda bulundu. Şimşir, hükümetin mart ayında Meclis'e getirmeye hazırlandığı taslağın ulusal sanat kurumlarının yerel yönetimlere devredilmesini öngördüğünü söyledi. Şimşir, hükümetin devlet sanatçısı, folklor araşlırmacısı, kostünıcü, heykeltıraş, müze araştırmacısı, prodüktör, programcı, sahne uygulatıcısı, sanat uygulatıcısı, sanatçı, şef, şef yardımcısı, stajyer sanatçı, yönetmen konumlarındaki devlet memurlarını sözleşmeli personele dönüştüreceğini söyledi. Kültür Bakanhğı'nda genel miidürlük düzeyindeki yönetimin korunacağını, dığer tüm birimlerin yerel yönetimlere devredileceğini belirten Şimşir, "Böylelikle sözdc Kültür Bakanlığı koruııuyor izlenimiyle tüm kültür politikaları ycrcllcştirilecek. Sanat kurumlarının ortak bir ulusal kültür politikası olması yerine, her belediyenin kendi yerel kültür politikası olacak" dedi. Yönetlcller glzllyor' Şimşir, sanat kunımlanndakı üst düzey yöneticilerin "biz kapsam dışıyız" diyerek çalışanları oyaladığını belirtirken birçok sanatçının da yapılacak düzenlemenin kendisini etkılediğınden habersiz olduğuna dikkat çekti. Şimşir, sözlerini şöyle sürdürdü: "Sanat kurumlarının yerel yönetimlere devrinden sonra kadrosu kaldırılnıış ya da en geç altı ay içinde kendi kurumunda yer bulamamış olan sanatçılar, yerel yönetimlerce uygun görülen işlcrde görevlendirilebilecek. Böylece sanatçılar, belediyelerde değişik kademelerde çalıştırılacak." 'İş güvencesl yok' Şimşir, taslakla sanatçıların iş güvencesinin de ellerinden alındığını söyledi. Yerel yönetimlere bağlı olacak sanatçılann bir kez olumsuz sicil almaları durumunda sözleşmeleri yenilenmeden görevlerine son verileceğine dikkat çeken Şimşir, yönetıcılerle aynı siyasi görüşü paylaşmayan sanatçıların her an işlerinden olma tehdidiyle karşı karşıya kalacaklannı vurguladı. Şimşir, şöyle dedi: "Belediyeler sanat gibi önemli bir konuyu yerine getiremeyecektir. Çoğu belediye, bandosunu bile etkin bir şekilde çauştıramıyor. Yerel yönctimler opera-bale, tiyatro, halk dansları, senfoni orkestraları ve çeşitli korolara nasıl sahip çıkacak? Kaygı duyuyorum." 2005 Sanat Çınarı Cemîl Eren'e Kültür Servisi-16. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde 'Sanat Çınarlan' ödülü, 3 Mart Perşembc günü Cemil Eren'e verilecek. 1933 yılında Merzifontia doğan Cemil Eren, müzık ve heykelle de ilgüenmesının ardından resim sanatına yöneldi. Henüz 22 yaşındayken Anıtkabir tavan freskleri dekorasyonunda çalıştı. Resmi kurum binalannın da aralannda bulunduğu pek çok bina için duvar ve tavan freskleri, vitraylar, duvar resimleri yaptı. Türkiye'nin ve dünyanın birçok kentinde resım sergileri açtı. Çağdaş Türk Resım Sanatı'nın tenısilcilerinden olan Cemil Eren, beyazın, kuşların ve teknelerin ressamı olarak tanınıyor. 2002 yılından bu yana verilen 'Sanat Çınarlan' ödülünü daha önce Türk Tiyatrosu'na önemli katkılarda bulunan Kerim Afşar ve Cüneyt Gökçer de almıştı. Halle Berry sunucu olacak • LONDRA (BBC) - Oscarlı yıldız Halle Bcrry Oscar Ödüllen'nde sıınuculuk görevi üstlenecek isimler arasında. Berry, 2002 yıhnda 'Monster's Ball'deki rolüyle ödül almıştı. 2005 ödüllerinin dağıtılacağı gecede, Bridget Jones serisinin yıldızi Renee Zelhveger, geçen yıl 'En İyi Kadın Oyuncu' dalında Oscar alan Charlıze Theron da sunuculuk yapacaklar. Akademi Ödülleri, 27 Şubat'ta sahiplerini bulacak. ve insan • Kültür Servisi - Küratörlüğünü Ali Akay ve Levent Çalıkoğlu'nun yaptığı 'Doğayla Buluşmak' adlı sergi 9 Şubat günü Akbank Kültür Sanat Merkezi'nde açıhyor. 19 Mart'a kadar devam edecek olan sergide Ergin Çavuşoğlu, Ayşe Erkmen, Inci Eviner, Seza Paker ve Canan Tolon'un çalışmaları sanatseverlerle buluşacak. Doğanın insanın içine geçişi, insanın çevresinde yaşayan varlıklarla ilişkisi, yaşamını onlar saycsindc sürdürmesi 'Doğayla Bulaşmak' sergisınin görünür kılmaya çahştığı başhklar olacak. (0 212 252 35 00) DiCaprio'ya ödül • LONDRA (BBC) - Leonardo DiCaprio'ya çizgisini bozmadığı oyunculuk yaşamı için Santa Barbara Uluslararası Film Festivali'nde ödül verildi. Ödülü, oyuncuya, son filnıi 'Aviator'la Oscar'a aday gösterilen yönetmen Martin Scorsese sıuıdu. "Bu bir yaşam boyu başarı ödülü, bana gerçeküstü geliyor onu 30 yaşımda almış olmak" diyen DiCaprio, törende oldukça etkinlenmiş bir görüntü çizdi. DiCaprio, oyunculuğa korku filmi 'Crittes'ın üçüncüsünde, küçük yaşta adım atmıştı. Robert Dovvney Jr. şarkı söylüyor • Kültür Servisi - Yakışıklı oyuncu Robert Downey Jr, sinemada 30 yılı geride bıraktığı uzun kariyerinde sonra, "fhe Futurist' adlı müzik albümünü çıkarıyor. 1992 yılında oynadığı 'Chaplin' filmi ile 'en iyi erkek oyuncu' dalında Oscar ödülü'ne aday olan, bugüne kadar sayısız ödülün sahibi Downey Jr., şarkı yazmaya bundan 20 yıl önce oyunculuk eğitimi aldığı sırada başladı. Harry Nilsson, Steely Dan, The Police ve U2'dan etkılenen aktör, rol aldığı filmler için şarkılar besteledi, hatta rol aldığı, ülkemizde de büyük başan kazanan "Ally Mcbeal" dizisinde de şarkı söyledi. Sanatçı aynca 2005 yılında gösterime girecek 'Kiss Kiss, Bang Bang' isimli aksiyon konıedi ve Richard Linklater imzalı 'A Scanner Darkly' drama filmleriyle oyuncugu da sürdürüyor. Kısa film yarışması I Kültür Servisi - Bu yıl ilk kez gerçekleştirilecek Hisar Kısa Film Festivali 18-22 Nisan tarihlcri arasında gerçekleşecek. Beş gün sürecck olan, ulusal arenada boy gösteren başanlı kısa filmlcri ve kısa filmcileri yurtdışındakı festivallere ve ulusal film merkezlerine taşıma misyonuyla hareket eden Hisar Kısa Film Festivali 'nm yarışma bölümüne son katılma süresi ise 15 Şubat. Organizasyonu Istanbul Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi'nin üstlendiği Hisar Kısa Film Seçkisi, 2005 programı kapsamında geçen yıl Türkiycli yönclmenler tarafından ürctilmiş cn iyi kısa filmlerden oluşacak. HKF 2005 Kısa Film Scçkisi'ni yurtdişındaki film merkezlenne ve önemli film festivallerine göndererek kısa fümlerin uluslararası arenada başan kazanmasına destek olacak. Günde üç seans olarak Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi'nin Sinema Salonu'nda gösterilecek fümlerin ardından yurtiçinden vc yurtdışından birçok önemli sinema adamıyla söyleşiler düzenlenecek.