Katalog

12ARALIK 2005 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA J V LJ Lt J. LJ M\ kulturfgcumhuriyet.com.tr 15 ÇACRIŞIMLAR AYŞE EMEL MESCl Negelirelimizdeninsanoknaktanbaşka..Ziîınimdeki görüntüyü dolduran, oraduı taşıp beynimi olduğu gibi isti- la ecfen, sonra kafatasımdan dışan uğ- rayıp oturduğum odayı, sokağı, kenti, dümayı kaplayan bir soluk sesi... San- ki dünyanın tüm havasını ciğerlerine dokkrrnuş bir kızın soluk sesleri... Kız kosuyor, hiç durmadan koşuyor. Göz- len uzaklarda bir yerlere dikili. Göz- len "Bilinmez bir yere doğru, ne gÜM, ne ölüme / Bakıyorlar sade- ce._" Kız koşuyor. Nefesi kesilmiş gi- bi değil, tüm evrenin havasıru ciğerle- rine çekip üflemek onun işiymiş, dün- yayabunun için gelmiş gıbi koşuyor... Kandan ve terden yüzüne yapışmış saçlan... Gözleri... "Gün ortası ala- cakaranlık bakışlar..." Çıplak ayak- lan çamur ve kan içinde. Bu dünya gi- bi. Kız, bem geçmişten geleceğe hern de ezclden ebede koşuyor sanki, geç- mişle gelecek, ezelle ebed arasında asıh. incecik, sonu gelmez bir koprü- de... ICöprü, şimdi, şu an... Köprii sal- lanıyor, kan ve çamur içindeki çıplak ayaklannın altında... Kız koşuyor... Antıgone... Bir oyunu okumak Oyunun mıladı bu görüntü oldu. Hep b>öyle bir milat olur zaten. Bir oyunu elinize alrrsınız. Belki ilk kez, belb onuncu kez okuduğunuz bir oyundur bu. Ama onu sahiplenme sü- recınız ne zaman başlamışsa, sanki o anda ıtk kez okuyormuşsunuz gibi ge- lir. Sonra satırlann arasında yüzler, çığlıklar, sorular dolaşmaya, oyunun zamanıyla sizin zamanınız, oyunun somlanyla sizin sorulannız boğuşma- ya başlar. Kimi zaman siz ağır basar- sırm ve oyunun satır aralannda bir be- Jirip bir kaybolan kınk dökük söz ve resim parçalan toplu birgörüntüye dö- nüşemeden dagılır gider. Bazen o oyunu sahnelemeden bırakmak da- ha iyı olabilir. Ama öyle oyunlar vardır ki, satır aralanndan fişkıran dünyasına çeki- •verir sizi, tüm varhğımzı emer sanki, kendı zamanınız ve sorulannızla gö- mülûr, yok olursunuz metinde. Sonra yavaş yavaş yeniden doğmaya başlar- sınız. Siz de metin de daha önce hiç ol- madıgınız bir hale dönüşürsünüz. Her reji yeni bir okuma demektir, her reji metni yeni bir dile çevirmektir. Soru- -.'ar sorularla, yüzler yüzlerle, sesler seslerle kaynaşmaya, buluşmalar yeni görüntülere dönüşmeye başlar. Charles François Jalabeat'nın 'The Plague of Thebes' adlı yapıtı. Antigone ve Oidipus Tbebes ken- tinden çıkarken. Musee des Beaux Art, Marseilles. A ntigone kocaman bir soluk, gün ortaSında alacakaranlık bakışlar, çıplak, kanlı ve çamurlu ayaklar ve o ayaklann koştuğu yolun kendisidir. Bana sorarsanız Antigone, ilk baştan beri, ezelden beri, bebek Oidipus çobana teslim edildiğinden beri, bir yol hikâyesidir. Beyninizde oluşan şey, aslında oyu- nun atmosferidir ve ilk görüntüler çok önemlidir. Cenç ölüler Antigone koşuyor. Arkasında bir sı- luet... Onu hem kendi kişisel tarihine, geçmişine, hem de insanhğın mitolo- jik köklerine bağlayan bir görüntü. Kral Oidipus... "Bütün ölmüş kuşak- lann geleneği, büyük bir ağırlıkla yaşayanlann beyinleri üzerine çö- ker (...) özellikJe bunalım dönemle- rinde, korku ile geçmişteki ruhlan kafalarında canlandınrlar tarihin yeni sahnesinde o saygıdeğer (...) in- sanlann duygulannı devam ettirir- ler." Yerde bir ceset yatıyor. Gencecik bir ölü. Oyunun temel paradoksu bu bel- ki. Gençlık ve ölüm kol kola girmiş bir yanda, karşılannda ise hükmünûn hem yaşayanlara hem ölülere geçece- ğine inanan yaşlı bir iktidar: Kreon... Ceset çürüyor, devletle bireyi acıma- sızca karşı karşıya getiren çatışmada. Çürümüş cesedin kokusu dört bir ya- nı sanyor. "Çünkü sunaklarımız Oidi- pus'un talihsiz oğlunun cesedinden kurdun kuşun kopanp gcrirdiği leş lokmalanyla cenabet oldu. (...) Kuş- lar iyiye yorulacak sesler çıkarmı- yor, çünkü ölünün kanı, yağı var kursaklannda." Her şeyi bilip haber veren bir adam... Kâhin... Teiresias... Bir"izsüriiciT... Havada kanat şakırtılan, uzaktan uzağa duyulan köpek ulumalan, leş, çürümüşlük, kokuşma, kirlenmiş- lik, kaos... Genç kanı hiç durmadan ölümlere süren, kanlı zaferlerin sunağında kur- ban eden yaşlı bir dünya... Haimon... Megareus... Eteokles... Polüneikes... Genç ölüler... Hüzünden kadınlar Oğullannı, babalannı, kardeşlennı, kocalannı, sevgililerini dur durak bil- meden yitiren, ölümün, savaşın, yıkı- mın ve utanmaz bir kahramanlık ede- biyatımn, yani erkeğin hüküm sürdü- ğü bir dünyada "gözleri kendilerine bakan, baktıkça da hüzünden ço- cukları olan" kadınlar... tsmene, Eurydike, lokaste, ritüellerin anası Demeter... Ölülerini açıkta bırakıp yaşayanlan diri diri gömen bir uygarlık... Altı üs- tüne gelmiş bir dünya... Yaşayanlarla ölüler arasındaki sınırların ortadan kalktığı bir kaos hali. Ölüm hü- küm sürüyor artık... Ya dirim? Persephone... Blr yol hlkâyesl Hayann yeniden yeşermesi için ken- dini feda eden bir kurban mı Antigo- ne? Yoksa Kreon'un tam zıt cephede- ki simetriği mı? Metnin dayandığı mi- tos, en eskı çaglann inşaat ritüellerin- deki diri diri insan gömme törenleri- nin birkalınhsı mı? 19. yüzyıldan be- ri modern Batı düşüncesinin (Hegel, Hölderlin, Goethe, Kierkegaard, Derrida, Steiner.) sürekli kendini sınadığı bir mihenk taşı, bir kurucu metin mi söz konusu? "Tepeden tır- nağa beyazlar giyinmiştir kadın / Ne var ki bir kadın gibi değil, bir aşk, bir umut gibi değil / Bir aralık gibi durur dünyada. tşte bir soru! (...) Yıllanmış ağaç kabuklannda bir yara / Bir geçit, bir su akıntısı, bir bıçak izi / Ve batık gemilerden şimdiye arta kalan / Bir batışın korkunç, ama hiç bitmeyecek iz- lenimi..." Herkesin kendince algılayacağı, kendi tarihiyle yargılayacağı bir metin Antigone... Ama, kesin olan bir şey var: Antigone kocaman bir soluk, gün ortasında alacakaranlık bakışlar, çıp- lak, kanlı ve çamurlu ayaklar ve o ayaklann koştuğu yolun kendisidir. Bana sorarsanız Antigone, ilk baştan beri, ezelden beri, bebek Oidipus ço- bana teslim edildiğinden beri, bir yol hikâyesidir. Seslerin ve sessizlilderin, ışıklann ve gölgelenn, yaşayanlann ve ölüle- rin, yerin altının ve üstünun, kozmo- sun ve kaosun iki yanına dizilip, bir- birini süzdüğü bir yolun hikâyesi... Yolun iki yanında bir film şeridi gi- bi akıp geçen dünya(lar) 2500 yıl ön- cesine göre daha mı temiz, daha mı kirli? Olümün gölgesi koyulaştı mı, koyulaşmadı mı? Yaşlı tannlann su- naklanna genç kan damlıyor mu hâ- lâ hiç durmadan? Benim cevaplanm önemli değil. Antigone koşuyor. Ardında ölüleri. Önünde belirsiz bir ufuk. AyakJan kan ve çamur içinde. Koşuyor Antigone. Çünkü. şairin dediği gibi: "Ne gelir elimizden insan olnıaktan başka?" H A F T A N I N S A N A T Ç Î Z E L G E S İ • 'Çetam Merfcezi' - 8 Ocak'a dek - tsonbd Modem ıO212 334 • TunçÇağımnGaem* Kadmbn' - Mı v t a ı dek - Vapı Kredı\«tolNedrmTöf Mûzesı nde (0 212 252 47 00) • Orttan Yayla - Sıcak Işık' - fotograf-31 \ralık'a dek - Isianbul FotografMeAea (0 2J2 238 I7 60) • 'Yaşamda Dans, Dansta Yaşam: Tango' - Lrûn Sanaı Galens, 0 2I* M 12 Mh • 'Eğlenceyk! Uğraşanlar1 - 21 Ocai. a dek - Borusan Sanal Galena IO 212 336 32 #0) M '10 Yri Önce 10 YJ Sonra' - Kızıltoprak Sanat Galensı - 20 Arahk'adek 1021641^3806) • Jean Dubuffet - baskılar ve resırnler- 8 Ocak'a dek - Pera Mûzesı 10 212 211 41 00) • SmırDeneyimleri 15Amlıfca dek - Akbank Katûr \s Sanaı Merkö] iO 212 252 15 IX)) • Nüzhet Kutluğ - Dönemierden Kesıtler II' - resım - Zü Aralık a dek - Ce> Gözel Sanallar 10212 212 64 00ı • Alman Mimartık Müzesi Sergis - ; 1 Aralık'a dek - Oarann Galen -u 212 293 63 V) • Tuba Inal - heyke! - 10 Ocak a dek - Kare Sanat Galenii'nde 10 212 240 44 V» • Metin Güçtü-resun- 31 Aralıka dek • Galen Amsi l0212227 6$52l • Tuba Inal - heyke! -10 Ocak'a dek - Kare Sanat Galensı'nde iO 212 240 44 4Sı • ErfcanÖzdKek-3! taük'a dek - Vakko Be> oglu Sanaı Galensı (0212 2514092) • AMredKilnkaı-31 Arahka dek - Sl George Gallety (0212313 4900) • Şevfcet Sönmez • 24 Araük'a dek • Galen X - lst 10 212 291 T 7 K4, U Gûnseli Kato - 30 Ocak'a dek - G - Art'ta 10 212 296 08 '6< • İnsan Doğrusöz -16 Aralıka dek - T C Zıraat Bankası Tünel Sanaı Galensı (0212 25142 48) • AditSalih-'Ocakadek- Beyoglu Akademılıler Sanat Mericea'nde 10 212 245 02 29) • SabrinaFresco-11 Mana dek - Sımya Galen (0 212 259--40) • Gülcan Karadağ • resım - 22 Aralık a dek - Aresumer (0212 263 56 23) • Irfan Önjjrmen -10 Ocak'a dek-Pı \m*oıis 10 212 236 68 53) U Temur Köran - 22 Aralık a dek - Evın Sanat Galensı (0212 26*?! 58ı Tİ YATRO | • btanbui Devlet Tıyatrosu Oda T!>aawu'nda Tek Kı^ılık Düel'. Taksım Sahnesı'nde 'Çok Yaşa Komedı' AozNesın Sahnesı'nde Betı Ruhı Be; Nasılım'. Bü>-ük Salon'da 'Çaviıane' sahneknecek (02122^15f.00-.r2i • Istanbul Şehir Tıyatrolan Maıbıye Muhsuı Emıgıul Sahnesı nde Bafae . kJdıkoUlakkm Taner Sahnesı'nde DOSVÎ', Cskfidar Musahçzade Cela! Sahnesı nde 'Ga^n Resmı Hunem' Fatıh Reşat \un Sahaarnde 'Ferfıad de Şınn". Ümranı>e Sahnesı'nde 'Yaprak Dökümû' Gaaosmanpaşa Sahnesı'nde 'Can Ate^mde kanatlaı' ızlenebılır • Kenter Tîyatrosu'nda çaı^amba, penembe gujıu saal 2U (X) de Kıımatbazın Seçımı", cuma. oımaıiesı günû saal 20 OO'de. pazar gûnû saaı 15 OO'te 'GeceMe\sımı' sahneienecek (0 212 246 3i 19ı I Tıyatro Pera cuma. cumartesî günü saat 2OöO'de 'Dobnnja'da [)ü|ün'. pazar günü saat 18.30'da •YanlışlıtlarKonıedısı'yı sahneleyecek. (0 212 245 44 60) • Oyun Atölyesi'nde pazaıtesı günü saat 20 3û'da 'Fnda'. cuma. cumaıtesı günü saat 20.30'da 'Otbello'. pazar günü Tıyatroıem'ın '.Alem Bu\-sa ICral Ubû' adlı ovunlar sahneienecek (0 216 345 39 39) I Dot'ta Derçembe, cuma günü saat 20 30'da. pazar !6 OO'da 'FrozenDonmtiî adtı oyun ızienebılır 10 212 251 45 45) • Ateş Tıyatrosu'nun Fnda Yas^sın I laya;' adlı oyunu ^ ann saat 20.30'da Profiio Kühür MeAezı nde >ahne!eneceL lO 212 216 40 '0) • Semaver Kumpanya nın cuma. cunun&ı gûnü saat 20 30'da. pazar günü saaı 15 30'da 'Sülevman \e Öbüreüler' adlı ovunu ızlenebıfır (0212 5**5935) • YedMepe Oyuncutan'nın Adı V ok' adlı oyunu her cuma \ e cumanesı gûnû saat 20 30'da. pazar günü saat 15 30'da Hadı Çaman Tîyatrosu'nda ızlenebılır iO 212 246 1' "/ • TiyatroKedi'carsamba günü saat 21 OU'de 'Saltncakta Ikı Kışı . persembe. cuma günü saaı 21 OO'de.oımartesı saaı 153O\e21 OO'de. pazar günû saat 15 30'da ve 1900da •asabbnca'vı Profiio Küttûr Merkezınde ızlenebılır iO 212 216 03 14/ • Oyuncular rıyatro Gnjbu'nun' Bmbır Gece adlı ovunu her cumartesî saat 20 OO'de Cem Sarran Sahnesı'nde ızlenebılecek. (0212 245 13 14) • Ortaoyuıcular bugün saat 20 OO'de 'Benı Ben mı Ddırtnm'. cuma. cumanesı günü saaı 20 OO'de. pazaı günü saat 15 OO'te Kıralık Oyun' adlı oyunlan sahneleyecek. (0212251 H65ı • Batarköy Betedtye Tryatrotan carsamba. persembe günü saaı 20 30'da "Sezuan'm lyı lnsanı'. cuma günü saat 20 10 da 'KJakson. Borazanlar ve Bırtlar". cumanesı günü saat 20 X)'da 'Teneke'. pazar günü saat 15 30'da 'Lütfen Kızunla Evlenu mısuuz'ısahneleyecek- '0212661 38 94-95/ M Tryatro Oyuievi cumanesı günü saaı 1? OO'de 'Tol'u İSM 2 Kat'ta sahneleyecek (0212254% 96/ • Dosttar Tıyalrosu cuma gûnü ^at 20 30'da. cumanesı günu saat 18 00 de 'Aymazoglu \e Kundakçılar'ı Muammer Karaca Tıvatrosu'nda sahnelevecek tO 212 2*>2 *93>> I AKM'dc Emın Gûven Vaşlıçam'ın vöneumındekı tstanbul De\ let Senfonı Okesirası nın cuma gûnü saat 19 30'da ve cumaneî». günü saal 11 OO'de ^ erece& konserienn *>LISD Fer.'a] Türi.o4lu (soprano) (02! 2 251 >bOQ> • Bogaziçi ÜrmersitesJ AJbert Long Satonu nda çarşamba günü saat 19 30'da AJpaslan Ertüngealp MDoeümındekı Kıe\ Oda Okestrası nın Serenadlar Gecesı' konsen dınlenebılır fO 212 28'' 02 S2t • CRR'de varuı saat^OOü'deGavTiel Ltçkınd'ıa solo vıyoloosel resıtalı. perşembe günû saat 20 OO'de Cem Mansur'un voneteceŞı. Toros Can'ın |pı\rano) solıa olarak katılacağı Akbank Oda Oricestrası'mn konsen. pazar günü saat 20 OO'de Yun Bashmet'tn şefltgınj ve sohstlıgmı vaptığ] Mosko\a Sofısüen'mn konsen dınlenebılır 0212 2*2 9*30* • Sabancı Ürüversitesi Gösteri Merfcezi"nde >ann saat 20 OO'de Cem Mansurvonetımındekı Akbank Oda Orkestrasrrun vereceğı konsenn solısü Toros Can (pıyano) (02I6 55698OO) M Kaöıköy Haik Eğrtim Merkea'nde çarsamba günû saat 20 OO'de Cem Mansur vönetımmdekı \kbank Oda Orkestrası'nın \ereceğı konsenn »oltsu Toros Can (pıyano) (0 216 55698 00t • Yapı Kredı Kultur Sanat Merkezı Sermet Çffter Satonu nda >ann sdat IS *U da .Ahmet So\sai \e Seritan Işjk'ın konuşmacı olarak katılacağı "Neden Şıır Vlanıfe&tosu v konulu sali toplantısı. çarşamba günü saal 16 OO'da Samı Caner'ın "Cemal Tollu-Anılar' konulu söyleşısı ızlenebılır tO 212 252 4" 00) • Akbank Sanat u .ann saal 18 30'da Orhan Cem Ceon Muraı Germen K.orhan Jvarao\-sal. N Gamze Toksoy'un konuşmacı olarak katılacağı Foto^afveSosyal Bılımlenn Bir aradalığı konufu konferans cumanesı günu saat 14 OO'te Semıh Sırmen ın Dalmaç>a-Mostar-Saravbosna" konulu dıa göstensL hafta ıçı her gün 11 00, 13 00,15 30. 18 30 saatlennde ' Akbank Kısa Fesövalfnın fılm göstenmlen ızlenebılır (0 212 252 35 00) B ALE] • AKM'de istanbül Devlet Opera ve Balesı yr ann saat 20 OO'de 'Madam Bunertly yı çarşamha günû saat 20 OO'de 'Guguk Kusu'nu. persembe günû saat 20 OO'de "Belısano" yu. cuma günu saat 19 30'da Alyosa&Anadolu Formlan'ıu, cumanesı aünü saat 11 OO'de 'Uvuyan Güzel'ı. saat 15 30'da •Sıhırlı Flût'û sahneleyecek (0212 251 56 00) Tahlabilir heykeller sergisi KüItürServisi-Sab- rina Fresko'nun takıla- bilir heykellerden olu- şan "OYUN-u-Yo- rum" sergisi Ortaköy Simya Galeri'de açıldı. Fresko çocukJuğumuz- da yoktan var ettiğimiz oyun ve oyuncaklanmı- zı yeniden var ediyor. Bisikletler, teneke oyun- caklar, sek sek ve bunla- ra benzer pek çok oyu- nun yerini günümüzde elektronik oyunlar alı- yor. tşte tam bu noktada da Fresko, "OYUN-u- Yorum" sergisinde unutulmaya yüz tutmuş oyuncaklan takılabilir hale getirdi. "Metalin ömrü sürdükçe onlar unutulmayacaktır" dı- yen Sabrina Fresko'nun sergisi pazar hariç her gün 10.00 - 19.00 saat- leri arasında ziyaret edi- iebilir. Fresko'nun bu sergi için tasarladığı ve Post Picasso: Pocketsi- ze Minyarüre hayranlık yanşmasında derece alan "Bay ve Bayan Gümüşadam" broşla- nnı da sanatseverlerin beğenisine sunuyor. Fresko, bu ödüllü yapıt- lannı Man Ray'ın "Bay ve Bayan Tahta- adam"ına gönderme yaparak tasarlamış. Bu kukla broşlann mavsal- lan her yöne dönebilme özelliğine sahip. Aynca bu broşlan takan kişi bir kadmla, bir erkegin ya- ratabileceği bütün sah- neleri canlandırabilme özelliğine sahip. Sergide yer alan bir diğer yapıt ise mekanik olarak gerçek bir bisik- let gibi dönen tekerlek- leri ve hareketli bir gido- nu olan "Bisiklet" bro- şu. Simya Galeri'de pa- zartesi, salı ve persembe günlen 14.00-16.00 sa- atleri arasında sanat se- minerleri gerçekleşti- riliyor. (0 212 259 77 40 / http://MifM:simyagale- ri.com) Kaıfeköyde 'Caziı gürier Kültür Servisi - Nâzım Hikmet Kültür Merkezi, 23 Aralık'a dek 'KadıköyCaz' etkinliğiyle Kadıköylüleri caz'la buluşturuyor. 10 Arahk'ta Ayşe Tütüncü piyano perküsyon grubuyla başlayan etkinlik, bugün 20.30'dakı Passiflora konsenyle sürüyor. NHKM, ' KadıköyCaz'da 17 Aralık cumartesî 18.00'de Tuna Ötenel Group, 20 Aralık 20. 30'da Nükhet- Neşet Ruacan, 22 Aralık 20.30'da Güne Yolculuk, 23 Aralık 20.30'da da Mircan ıle Group Ethnıc konserlerine ev sahipliği yapacak. Etkinlik kapsamında kültür merkezinde fılm gösterimleri de yapılacak. 18 Aralık Pazar I9.45'te Theionius Monk'un ve 26 Aralık 19.45'te Charles Mingus'un yaşamlan ve konserlennden görüntüler içeren filmler, bu çerçevede kültür merkezinde göstenlecek. (0216414 22 39) IdlBretBikennfi • ANKARA (AA) - Ünlü piyanist Idil Biret, Fransız besteci Jules Massenet'nin az bilinen bir piyano konçertosunun Türkiye ilk seslendirilişini 17 Aralık'ta Bilkent Üniversitesi'nde gerçekleştirecek. Konserde, Fransız orkestra repertuvannda uzmanlığıyla tanınan şef Alain Paris yönetiminde Fransız müziğinden ömekler sunulacak. Bilkent Senfoni Orkestrası da konserde Jules Massenet'nin eserlenni seslendırecek. Konser için Tunus Caddesi, Sıhhiye Köprüsü ve Milli Kütüphane'den ücretsiz servisler kaldırılacak. KULTUR • SANAT (0212) 293 19 7» atöljesi www.oyunatDiyesJ.cam i Kredi ksrlıyia reîtrvasyon v 16-17 Aralık 20.30 ENIEIİIATEL uııs •ur. 1S1K TΫT ESI» ÜSttl ILP»«. kUM USMS M » KCSUIUIKIUTU * " I m m d'trc'ın Otıki Oliitnu ' KEMtL AYDDĞAN EFESİ i 5 !etl»rı sıtıstıdr E F E S PUsen'in kültür ve sanata katkıları artarak sürecek. 17 Araljk 18:00/ JSW C2*2 25^ 9e ?6 mvvvt yatrooyvnevı coı 19-20-21 Aratlk 20:30 / Oyun Atolyesı 0214 345 39 39 Ik Aralık 20:30 / Kenter Fıyatrosu 0212 246 35 89 ncketturk comTnCIUS(02i 2) 478 0 600 CKÜLTUfl M TURtZV RAKANUĞrMN MAOOI KATXtLAK/YLA E F E S PUsen'in kültür ve sanata katkıları artarak sürecek. PASSİFLORA TUNA ÖTEHEL GRUP NÜKHET RUACAN 12 ARALIK PAZARTESİ • 17 ARALfK CUMARTtSİ HESET RUACAN 20:30 18:00 ,20 ARALIK SALİ 20:30 volcuyNazım Hikmet "ÖNITEN 5AKIPGISZLMAR 14/28 ARALIK ÇARŞAMBA 20 00 Nâzım HikmetKültür Merkezi mıumrıt «MÜTMSIMM ilanlannız Içln (0212)293 89 78 [email protected] [email protected] www.perareklam.com.tr Unutma Bahçesi OE3OYapı Kredi Yayınları kitabıyla Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2005 Sedat Simavi Edebiyat Ödülünü alan yazarımız LATIFETEKIN, kutluyoruz.