Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 KASIM 2005 PAZAR 12 PAZAR KONUGU leyla.tavsanoghı(« cumhuriyetcom.tr 'Atatüık'tensonıaegitimdurağanlaştı' Doç. Dr. İlhan Dülger, Eğitim Ana Planıy yla öğrenci merkezli inşa edici bütüncül bir yaklaşımın uygulanacağını söyledl Yatırımlarda nispi birgerileme olduğunu belirten İlhan Dülger, 'Eğitiınde en önemli reform müfredattayapılıyor' dedi VJ Atatürk'ün ölümünden sonra eğitim hareketinin gi- derek durağanlaştığını göre- lim. Şablon ithali ve içerik ak- tarmacüığı ilericilik sanıhyor. Kalkınmada büyük engeL y £ Kamu bütçesinden en oüyükpay eğitime aynlıyor goründüğü halde, yaklaşık yüzde 90 'ı cari harcamadır. Eğitim yatırımlanndaki nispi gerileme sürüyor. / Okulöncesi eğitimine en çok köylerde veyeni varoş- larda ihtiyaç var. Aynca okul öncesi öğretmeniyetiştirme kapasitesi düşük. Çünkü onları eğitecek hocayok. SÖYLEŞİ LEYLA TAVŞANOĞLU Bizim eğitımdeki durum malum. Milli eğitimın durumu nereye gidiyor? Neler ya- pılması gerekiyor17 Her gelen hükümet mil- li eğitımi kendi yönüne çekmeye çalışıyor; üstüne üstlük sürekli kadrolaşmaya çalışı- yor. Bu siyasi amaçlann dışında esas olan eğitimın kalitesinin düzeltilmesi ve gele- cek kuşaklann daha nitelikli yetiştirilebil- mesi. Bunda da 0-6 yaş eğiriminin son de- rece önemli olduğu bihnıyor. Konunun uz- manlanndan Doç. Dr. İlhan Dülger'le ko- nuşuyoruz. Dülger, berum gıbı karamsar de- ğil. Soruna çözümler üretiyor; hastalığa doğru tanı koymayı bılıyor. Ve bakın bıze neler anlatryor; nasıl bılgilendinyor. - Türkiye 'de öğrenci sayılarının hızla yükselmesi yaşanıyor. Kısmi kaynak ar- tışına rağmen niteliğin düştüğü endişe- leri hâkint. Bunun sebebi nedir? DÜLGER-Yapısal sebep: Teknolojinin (üretim bilgısinın) hızlı değişme dönemle- rinde, insanlann bilgi ve becenleri piyasa talebinin ve hayatın yeni gereklennin ge- risinde kalır. O zaman eğitimın niteliğı dü- şüyor sanılır; oysa eğitimın eski nıteliği ar- tık yeoı gereklere uygun değildir. Yeni dö- nemin bilgisinin belirmesı ve eğitime intı- kali de belli bir süre ister. • Talep: Türkiye "de öğrenci sayılannın hızla yükselmesi, artık nüfusun fazla hız- !ı artmasıyla ilgili değil. Bir yandan gelir artişınaparalel olarakeğitim alrnatalebi yük- seliyor. bir yandan da 8 yıllık zorunlu eği- tim çağı nüfusunun tam kapsama alınma- sı işinin daha fazla sürüncemede kalmama- sı için bir atılım yapıldı. Eğitimin 8 yıl zo- nırdu olması, 1973'te, çok çağdaş bir re- form niteliğindeki Milli Eğitim Temel Ka- nunu kapsamtnda kanunlaşmıştı. Ortaoku] kademesinı işlevselleştirecektedbirleralın- madığı ıçın aileler çocuklannı hızla okul- laştırmadılar. Bugün de aynı sorun var. Ai- le kendisine katma değer getirmeyen bir eği- tim kademesıni nitelik özürlü. boşa geçen yıllar olarak algılıyor • Iç göç devam ediyor. Bu kadar kamu- özel-sivil toplum laıruluşunun inşaatma rağmen. kentlerde çok kalabalık sınıflar var. • Zorunlu eğitim ışını hızla halletnıek için sisteme "öğretmenlikteyetişınişolmayan'' kimseler alındı • tdarisebepier Sınav ve sınıfgeçme stan- dartlan son on yılda hızla düşürüldü. Ar- ka arkaya aflar ve sınıfgeçme haklan. Ka- labalık sınıflan rahatlatma. 8 yıl eğıtimde kalma fikrini ailelere sevdırme gibi sebep- leri vardı. Yanlış bir uygulama olmustur Bu son iki sebep öğretmenin değeriru düşür- mektedir EĞİTİME YATIRIM DUŞUYOR - Kalkınma plantarı ve bütçelerde eği- time verilen ağıriık niçin hâlâ istenilen dii- zeyde yükseltilemedi? - Kalkınmanın özü. insanın refah sevi- yesini yükseltmek için, ülkenin kaynakla- nnı (veraltı, yerüsrü ve ınsangücü) sürdü- rülebilirlik ilkesiyle verimli iktisadi faali- yete sokmaktır Kalkınmaplanlamasıruiz- leyen kalkınma uygulaması bu amaçla ya- pılır. Kalkınmamn sonuçlannın ölçülmesi ise üç ana göstergenin birbiriyle ilişkileri itibanyla yapılır: a) Katma değer ve ve- rimlilik artışı, b) Faal nüfusun verimli is- tihdama katılması. c) Bölgeler arası den- gesizlikJenn ortadan kalkma düzeyi. Bun- lann hepsi temeli eğitime dayanan göster- gelerdir. Bütün ülkelerde siyaset ve ücret konuşmalan bu göstergeler üzerinden ya- pılıyor. Başlıca iki tür kalkınma planlama- sıvardır: "Merkeziplanlama''. •'demokra- dığı piyasa düzenini ınşa edıcı planlama- dır. Türkiye'nin "demokratikyoUarlaplan- b kalkınma"sı bir anayasa hukmudıir ve 1961 "den beri bütün plan kararlan piyasa- lann geliştinlmesı ve kademe kademe dı- şa açılması yönünde olmuştur Onun için Türkiye'de merkezi planlama polemiğinden ürkmek yersiz. Diğer taraftan, kendini pı- yasalann akışına bırakarak plansız kalkı- nılabileceği söylemi de safsata. Kendını piyasalann akışına bırakarak kalkınmış tek ülke göremezsiniz: Ya sömürgeci olacak- sınız ya planla kalkınacaksınız. tşletmele- re bile "Pfyasalar karşısına stratejik plan- laria çıkın" denirken. ülkeler ipsiz uçurt- ma gibi bırakılabilir mi? - Eğitim bütçesi neden yeteri kadar art- mıyor? - Bu icraat anlayışı ınşaata çok diişkün- dür. Demokratikplan-bütçeyapıyoruz. Pa- ra belli. Çok sayıda iş vermek için siyasi baskı oluşmuşsa eldeki para bölünür. inşa- at süreleri uzar. ihtiyaçlarbırikir. Baraj.li- man, yol gibi büyük ınşaat projeleri. ihale sözleşmeleriyle parayı bağlar. Elinize ge- çeni önce ona vereceksiniz. Bu ise eğitim ve sağlık bütçelerinin dar kalması demek- tir. Eğer plan ve bütçe kararlannı alırken. retmen. • Okul Reformu ve çevreye açılma. • Sistem Reformu ve eğitim yönetırru. MÜFREDAT REFORMU - Eğitim Ana Planı 'nın uygulanma du- rumu ne noktada? - Eğitimde uzun vadeyi görmek önem- lidır; onun için en az 15 yıl. Ülke planlan ile koordıne edileceği için 1996 - 2010 Eği- tim Ana Planı'nın ilk beş yıllık dilimi. 7. Beş Yıllık Kalkınma Plaru'na denk gele- cekşekilde 1996'dabaşlatılmıştır. Finans- manını bütçeden alacağı için. Eğitim Ana Planı'nın ilk ve ıkincı dılimlen. 7. ve 8. Beş Yıllık Planlara teklif edılmış ve ülke plan- lan ile bırleşerek uygulamaya konmuştur. Şimdı son dılim 9. Plan'da yer almak ıçın teklif edilecek. Planlamak ve karar almak ayn bir şey. uygulayıcı bakanlığın uygulamayı yapma- sı ayn bir şey. Eğitim Ana Planı iyi bir te- mel \ erdi ve uygulanıyor Kamuoyunun da yakından bildiğı. 8 yıllık ilköğretimde tam kapsam. liselerin 4 yıla çıkması. meslek eği- timı kanunu. pıyasa-meslek eğitimi bağlan- tısı. ortaöğretim kanunu, üniversiteye ge- tik eğitim yöntemkrine geçiş" karan alın- mıştı, ama otoriter yöntemle gelındı. Bazı yüzeysel düzenJemeler olmadı değil. Ay- dın öğretmenler kendı kendılerinı yetiştir- meye uğraştılar. - Peki, neden bu kadar gecikildi? - Gerekçe olarak mali kaynak ve yeni in- şaat ihtiyacı gösterilirse de konu bu kadar basit değil. Atatürk'ün ölümünden sonra eğitim hareketinin giderek durağanlaştığı- nı görelim. Şablon ithali ve içerik aktarma- cılığı ilericilik saıulıyor Kalkınmanın önün- deki engellerden binsı de bu. Ülke insanı bir konuyu hangi yöntemle daha iyi öğre- niyor. ülke ınsanı yabancı dilleri hangi yön- temlerle daha iyi öğrenir. Türkçe üstün dü- zeyde nasıl öğrenilır ve konuşulur? Yok böyle bir tarama-sınama. Fıkir adamı eği- tımcileri ve bağdaştıncı önderlen bulunma- yan veya öne çıkamayan sistem kendi has- talıklanru üretmeye başladı Dışa açık eği- timden okul duvarlan arkasına çekilme. beceri ve kendini geliştırme derslerinin ve faalıyetlerinin fiilen yapılmaması. kade- me eğitiminin tek-tıpleşmesı. kademe bil- gisinin genelleşmesi (akademikleşmesi, li- se düze\ındeki okul türii çeşıtliliğine rağ- men müfredatın içeriğı ümversite sınavla- Doç. Dr. İlhan Dülger "Bir reformu hızla gerçekleştirmek aceleciliğiyte yine aktarmacılığa yuklenme hatasına düş- memeye, yeterince deneme süresi kullandıktan sonra ülke çapında uygulamanın başlatılması yararlı olur" dedi. Jikplanla . Merkezı planla , pyata- lann varlığını reddeder ve Marksıst kura- ma dayanrr: demokratık planlama. plan ka- rarlannm seçimle gelmiş kurullarda alın- hükümetler büyük projelerinı makul sayı- ya ve malıyetlere indirme niyetınde olmaz- larsa. eğitim bütçesi reel olarak artamaz. Za- man içmde plan ve butçe disıplini sapar. Nı- tekim. kamu bütçesinden en büyük pay eğitime aynlıyor goründüğü halde. yakla- şık yüzde 90"ı can harcamadır. Eğitim ya- tınmlanndaki nispi gerileme sürüyor - Eğitim uzun vadeli bir iş. Bir Eğitim Ana Planı var. Ktsaca, özellikleri neler? -Milli Eğitim Bakanlığı 21 yüzyılaen hazırlıklı girmiş bakanlıktır. 1994-95 yıl- lannda. çok geniş katılımla. Devlet Plan- lama Teşkılatı. MEB, üniversıteler ileriye yönelik geniş tahmin çalışmalanyla 15 yıl- lık stratejik bir plan hazırladılar. Eğitim Ana Planı: 1996 - 2010. • Küreselleşme. AB. yeru eğitim yakla- şımlanndan seçilenler dahil edildi. • DPT'nin kullandığı bandı esas alan gerçekçi bir finansman planına dayandı. • Bir Insangücü ve Eğitim planlaması- dır. • Bütün eğıtım kademeleri için plan yapıldı. • Eğitime katılımı ve niteliğı hız- la yükseltme hedefli. Kişısel gelışıme fır- sat verecek açılımlan sistem. okul. müfre- dat ve eğitim yöntemınde genrmek. Demok- ratik eğitime işlerlik kazandıracak düzen ve politıkalar eşgüdümlendi. • 4 boyutlu bütünleştirilmiş bir reform nlanıdır t Zihnivet Rpformn ve Türk in- çişın sadeleştirilmesi. demokrarik eğitim yöntemlerine geçilmesi. yeni müfredat, il- lere ve okiıl yönetimlerine yetki devri ve katılımcı yönetim, okul norm kadrolan, yeni eğitim teknolojileri, temel okul kitap- lan. öğretmen eğitiminin yeniden düzen- lenmesi. öğretmenlik kariyer basamaklan gibi uygulamalar Eğitim Ana Planı'na uy- gun oİarak yüriimektedir. Ama uygulama parçacıl olarak devam ediyor 4 boyutlu bir reform planından başanlı sonuç almak için uygulamanın bütünleştırilmesi ve zaman ko- ordınasyonu çok önemli Bu sebeple. sis- tem reformu ve eğitim yönetiminde dü- zenleme geride kaldı. Kamuoyunda eği- timle ılgilı tartışmalann bu noktalarda yo- ğunlaşması tesadüf değil. - Türkiye 'de eğitimde en önemli reform hangi alanda yapılıyor? - Şu anda. eğitim reformunun en önem- li boyutu olan müfredat (öğretim program- lan) reformu devam ediyor. Bu iş, Talim ve Terbıye Kurulu yönlendıricilığinde Ba- kanlığın yapması gerekli bir hizmet plan- lamasıdır. Çok gecikilmiş bir reform. 1968'den ben aym müfredat ve öğretim yöntemleri ile devam ediliyordu; arada ye- ni alan ve konular tercüme yoluyla aktan- lıyordu: bu sebeple. program hazırlamada çeşıtli tekniklerbirbırine kanşmış durum- l nlaral.- rniifiyHatTiirl-iyp'nin n için benzeşmeyi sürdürüyor), meslek eği- timinin ötelenmesi ve yükseköğretimin meslek eğitimi kademesi sanılması, haya- ta çıkışlar için seçeneksizlik, belge denk- likleri düzeninin kurulamaması, yatay-di- key geçışlerin önündeki engellerin artma- sı. baskıyı hafifletmek için aynı kaynaklar içinden seçkincilik adalan oluşturulması, ftrsat eşıtliği ve sosyal adalette gelinmiş nok- talardangeriyedüşülmesi. Müfredatın içe- riğinden başlayıp öğretmenin yeriştırilme- sine. eğitim-öğretim araçlanndan. eğitim teknolojisinden eğitim malzemelerine. ki- taplanna. öğrenmenin geniş ufuklu kay- naklanna. demokrasi eğitimi ortamlanna, sınıf ve okul yönetimine kadar "ögrenci merkezfi", "inşa edici" bütüncül biryakla- şım ilk defa geliyor. Ilkokul kademesi bu >ıl tüm Türkiye'de uygulamaya gırecek: 6- 8. sınıflar arasının hazırlığı devam ediyor; paralel bir hazırlık lıse düzeyi için var. ACELE ETMEMELIYIZ - Kimileri eğitimin milli olmasından tedirginlik duyuyorlar ve eğitimden mil- li sözcüğünün kaldınlmastnı savunuyor- lar. Bu ne kadar doğru olur? - Müfredatın içeriğı kunılurken belli il- kelere ve sistemin hastalıklannın aşılma- at edilmesı vararlı olur. Türdıkk rk cuğa kazandırma geleneği devam etmeli- dır. Batı'da topluluklar etnik aynşmaya gö- re yerleştikleri. kıliseler milli kilise olduk- lan için milli eğitim evde, mahallede ve ki- lisede küçük yaşta başlar. okulda devam eder. Türkiye'de bu görev okulun olmuştur. 8 yıllık kesintisiz eğitimin bir sakıncası ola- rak, ortaokuJda da tekrar eden 5 yıllık il- kokul çekirdek programının 8 yıla yayıla- rak sulandmlması ihtimali \ardır. Toplum. kişısel gelışime imkân tanıyan ciddi seçmeli derslere, programlardaözel- likle kızlann eğitime katılması için ailele- re aradıklan katma değeri sağlayacak çev- reye uygun esnekliklere ihtiyaç duyuyor. Ba- kanlığın. tecrübe binkimı bulunan. vatan- sever kadrolan var: eğer yararlanma düze- ni kurulabilirse alanında öğrenmeyi kolay- laştıncı yöntemler gelıştiren öğretmenler var: müfredat geliştırme birimlen ve müf- redat laboratmar okullan yeterli düzeyde. Bir reformu hızla gerçekleştirmek aceleci- liğiyie yıne aktarmacılığa yuklenme hata- sına düşmemeye, yeterince deneme süresi kullandıktan sonra ülke çapında uygula- manın başlatılması yararlı olur. - 0-6 yaş eğitiminin önemi çok büyük. Bu konuda neleryapılabilir? P 0 R T R E Doç. Dr. İLHAN DÜLGER Ortaöğrenimini Üsküdar Ame- rikan Kız Lisesi, yükseköğreni- mini Boğaziçi Vniversitesi Ekonomi Bölümii 'ndeyaptı. London School ofEcono- mics 'de ekonomi, Hacettepe Vniversitesi'nde sosyoloji mas- ter derecelerini aldu Doktorası- nı ve doçentliğini Hacettepe Cniversitesi 'nde yaptu ir zun yıllardır Devlet Planlama Teş- kilatı'nda (DPT) çalışıyor. L'z- manlık alanı sanayipolitikala- rıyla sosyalpolitikaların koor- dinasyonu. Zaman içinde DPT'de idarigö'revler aldu Sos- yal Planlama Genel Müdür- lüğü yaptu Şimdi DPT Müs- teşan Danışmanı. ODTÜ'de de yanm gün ders veriyor. -Bugünün pedagojisi. insandabeyin ge- lişiminın ve kışilik oluşumunun önemli bir bölümünün 6 yaşına kadar tamamlandığı- nı kabul ediyor Bu yaş çocuğu henüz ana çocuğudur: yani en çok annesinden ala- caklanna ihtiyacı olan dönemdedir. Bu yaş- lar aynı zamanda ilk toplumsallaşma ve değerler aktanmı içinde önemli bir devre. Okul öncesi programlan aile ile işbirlıği ha- linde bu ihtıyaçlan karşılayabildiği ölçü- de faydalı olabiliyor. AvTupa'da okulöncesi eğitimde son dö- nemde yapılan atılım. ilk defa olarak ka- dının çalışma hayahna büyük oranda giri- şiyle ılişkili. Bizde ise kırdan kente göç nedeniyle kadın ev kadını olmaya geçiş sü- recini yaşıyor. Aynca işsizlığin yüksek ol- duğu uzun bir devre yaşıyoruz. Onun için bizde okulöncesine talep düşük olur. Yükseköğretim kademesinde okulönce- si öğretmenı yetiştirme kapasitesi düşük; bunun asıl sebebi. okulöncesi öğretmenle- rini yetıştırecek hoca yok. Bu amaçla açı- lan meslek yüksekokullan da meslekten hoca bulamıyor. Belli bir süre gerekecek ve Kız Teknik Öğretim ile Öğretmen okulla- rında okulöncesi öğretmen yardımcılığı bölümlerinın ku\"vetlendirilmesı ile bu so- run aşılabilir. Aynca, okulöncesi eğitimi- ne en çok köylerde ve yeni varoşlarda ih- tivac var. Bakanlık aşımalı eâıiımı çok samrun asgari ortak nıtelikleri ve bireysel gelışımı. • Müfredat Reformu ve demokratık öğ- ıhtiyacı olan bılgiyi ve yeni Türkıye bilgi- sıni kazandırmaktan uzak kalıyordu. 1973'te Milli Eğitim Temel Kanunu ile "demokra- ye'nin ortak kültür binkımini. gelişmiş olan ulusal özü, vatandaşlık bilgilenni mümkün olduğu kadar erken yaşlarda ço- yaygınlaştınrken (her gün 660 bin öğren- ci köy ve varoşlardan merkezlere taşıruyor) okulöncesini hiç düşünmedı. 'En büyük sorunumuz istihdam' {^Eğitimi zorlayan en büyük sorun, Türkiye'deki istihdam sorunudur. Zorunlu eğitimi hızlandırmak için sisteme öğretmenlikteyetişmiş olmayanlar alındu - Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Eğitim Birliği Yasa- sı) uygulanıyor mu? DÜLGER-Eğitim Birliği Yasası. Osmanlı Devle- ti' nden devralınan üç kanalh eğitimi; "dinieğhiın ka- nah". •^yabancı eğitim kanalı"'. "yeni resmidünyevi eği- tim kanah"nı çağın bılgisi ve Cumhuriyet ılkeleriyle tek hedefe yönlendirmek için yapılmış bir düzenle- me. Türk eğitim sıstemi ve eğitimin esaslan "eğitinı birliği ilkea"ne göre kurulmuştur ve sistem bu yön- de çalışmaktadır. Ancak kaldınlan ıkı kanal alanında da hizmet alamamaktan kaynaklanan baskılan var. Hak- sız bir talep yok, devletin öğrenme haklannı ve yön- temlerini düzenlemedeki korkunç gecikmesi ile ilgi- li sıkınhiar var. Ömeğin. Tevhıd-i Tednsat Kanunu ile dini eğitim kalkmıştır ama dinıni öğrenme hakkı kalkmamıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi. adı üstünde, kültür derslerinden bin. Bütün dunyada böy- le. Bir de anayasada. isteyenlere seçmeli din dersı ko- nulması hükmü var. Bu ders komılmamış. ~Laik bir Cumhuriyette bu devletin işi midB-?" tartışması var Ya devlet yapacak ya da okul dışında yapılmasını in- san haklannı zedelemeksizin düzenleyecek. Doğru dü- rüst bir düzenleme olmadıö gibi, uygulama baskılı ve sancılı kılınmış. Bunun için ya kayıt dışı yollarla bu hizmeti kendi bildikleri gibi sunmak isteyenJer ar- tıyor ya da Bakanlığın imam-hatip yetiştirme progra- mına. imam veya hatıp olmak için değil. dinıni öğ- renme amaçlı bir talep oluşuyor. Bakanlığın bu prog- rammı dini eğitim kanalırun tekrar hortlaması olarak görmek yanlış. Bakanhğınprograrru tamamen eğitim birliği ilkelenne uygun. Talim-Terbiye onaylı. tüm içeriği açıkça yayımlanmış. laık ülkelerin örnek gös- terdiği, çağdaş bir imam ve hatip yetiştirme progra- mı. Yapılacak ış. devletin resmen karar vermesi: Ana- y asadaki hakkın kullanılması için hizmeti kendisi ta- lebe göre her din için seçmeli din dersleri açarak mı verecek, Diyanet İşleri'ne düzenleme görevi mi ve- recek veya devlet dışından sağlanması için düzenle- me yapma kurallanru mı ilan edecek? Her üç seçe- nek de ımam-hatip programlanna olan talebi ortadan kaldınr ve eski dini eğitim kanalının tekrar oluşması endişesi bıter. - Türk eğitimini zorlayan en büyük sorun nedir? - Türk eğitimini zorlayan en büyük sorun. Türki- ye'deki istihdam sorunudur. Ekonomının yeni ış ya- ratma kapasitesinin büyümenin bu kada/ altında devam ermesı daha büyük tehdit Türkiye'nin insan gücü planlan I. Kalkınma Plam'ndan beri vardır. Burada gözden kaçan şu: Bir ınsan gücü planı iki bacakhdır; a) eğitim planı. b) istihdamplanı. Işhayatınm eğilim- leri, sanay i anketleri ve gelişmenin getıreceği katsayı yiikselmeleriyle meslekler ve meslekte kademe tah- minleri uzun vadeli olarak yapılıp kısa vadeli oy- namalar için arz kaynaklanmn çeşitlenmesine yol açılır. Bu talepler üzerine ortaöğretim ve yükseköğ- retim planlan oturur. Eğitim planlan büyük ölçüde uy- gulanır. YÖK'te bazı sapmalar varsa da bunlar kısa vadeli ve genel akışı fazla bozmayan dallarda. Gelelim. getirilen istihdam polirikalannın uygulan- masına. Yetişmiş insanı ihtiyaç bulunan işyerlerine yön- lendinci, yetıştiklen alanİara uygun yerlere yerleş- melenni teşvikler ve istihdam kolaylıklan gerekir. Bu düzenlemelerin hiçbin yapılmaz. Girişte bahsettığimiz, kalkınma ülkenin yeraltı-yerüstü kayTiaklan ile insan gücünün verimli istıhdamıdır, ilkesı hiçbir hükümet zamanında yeterince uygulamaya konamamıştır Bunun için de Türkiye'de ekonominın bu iki temel girdisi spekülasyon alanıdır: Arazi ve emek. Kalkınma güç- lüklennin hepsi bu iki konuya indırgenebılır. Hükümetlerin kendilerinin imzaladıklan politikalar uygulamada şu düşüncenin öne geçmesiyie sapmak- tadır: Ucuz ışgücü kullanarak üretim maliyehni düşük tutma fikri. Teşvikli makine teçhizat ithali ile daha hız- lı üretim artışı sağlama fikri. Birbiri ile çelişen ve hem işgücünün. hem de makine-teçhizatın verimsiz kul- lanımına yol açan bu uygulamanm etkisiy le bütçe açıklannı dengelemek üzere ücretler üzerine istih- dam vergisi niteliğinde yükler bindirilmesı. Bu uy- gulama, iş hayatmı. her ış için mümkün olduğu kadar asgari ücretli vasıfsız işgücü kullanmaya yöneltir ve eğitim ile yetiştirilen insan gücü verimsiz ve ken- disine uygun olmayan işlere razı olur. Öci yörüü israf- çılık Bunun sonucuüretimzayıflığıdır Düşük verim- liliktır. Rekabet gücü kaybıdır. Sermaye binkimı ve yatınm yetersizlığıdır. Işsizliktir. Kayırmacılıktır. Eğitimin gerçek değerinın düşmesidır Kayıt dışı alan- larda gelir arayışıdır. Daha umut \aat eden meslek- lere ulaşmak için eğitim sistemini çarpıtıcı menfaat çekışmeleridir. Temel sorun istihdamdır. İstihdam tıkanmasıru aş- mak için. hükümetlerin, kendi kendilerini verimli is- tihdam politikalan ve projelenyle bağlamalan gerekir.