Katalog

29KASIM2005SAU CUMHURİYET SAYFA ÎNCELEME 9 Fransa'dakiisyanın türbanla ilişkisiolmadığım söyleyen uzmanlarAvrupa'da aşırı sağınyükselebüeceğine dikkat çektiler ..ArtmcılıL.Dışlama ELÇİNPOYRAZLAR B RÜKSEL - Fransa'dakı ısyanların ne- denlenne yonelık olarak uzmanlar ış- sızlık, aynmcüık, sosyal dışlanma \e tanhı acılar konulannda goruş bırlığı ıçındeler Hepsı olayların turban konusuyla hıç- bır ılgısı olmadığuıı ıfade ettıler Konunun dın- sel değıl sosyal yonune dikkat çeken uzmanlar bu tur ısyanlann son olmayacağını belırtıyorlar Belçıka/Lıege Unrversıtesı Oğretım Gorevlısı Goçmen Sosyolojısı konusunda uzman Doçent Dr Hasan BouseOava Fransa'da yaşanan son olaylan sorduk - Fransa'da banlhölerde çıkan tsyanlara yönetik göruşleriniz neler? - Isy an olay lanna \enlen tepkılenn benım ıçın çok şasırtıcı oldugunu soylemelıyım îsyandan sonra pek çok uzman boy lesı bır patlamanın beklendığı, bunun doğal bır sonuç olduğu yo- nünde açıklama y aptı Ben buna katılmıyorum Fransa'dakı banlıyolerde bellı brr duzeyde bu tur olaylar hep oldu, ancak knnse bu kadar buyuye- ceğını ve bu kadar uzun sureceğını tahmın ede- mezdı Kaldı kı Fransız hukumetının tepkısı de bunun beklenmedık bır duzeyde gerçekleştığını kanıtlar nıtelıkte Fransa'da goçmenlığeyonelık bır hareketlenme olduğu doğru Ancak bu olum- lu hareketlenmenın getırdığı ılerleme goçmen katmanlannda bazı sorunlan maskelıyor lşsız- Iık, bugunun Fransa sında uçuncu goçmen neslın en onemlı sorunlanndan bın Gençlenn bugun araba yakarak anlatmaya çalıştıklan şeylcr bu- gune kadar srnema, edebıyat \e mızahçılar tara- frndan pek çok kez dıle getınldı isyanın bu ka- dar büyuk olacağı krmsenın aklına gelmezdı FRANSA SOMURCECI COZUYLE BAKIYOR - Sizce bu isyanın nedenkri ne obbitir? - Fransa'da "yoksulhığun yonetim" bıçımlerın- den bırı olan banlıv olenn fızıkı konumu dikkat çekıcı Bu sıteler yoksullann yoğun olarak yaşa- dığı kent dışına atılmış kapalı kentçıkler Fransa kulturel anlamda farklıyı ıçıne almaktan çekın- mezken sosyal anlamda bu farklılıklara eşıtsız bır bıçımde yaklaşıyor Fransa'da herkesın Fran- sız vatandaşı olması ne kadar kolaylaştınlmışsa Fransız toplumuna sosyal anlamda kabul ıse o kadar eşıtlıkten uzak Isyanı gerçekleştıren gruplann fızıksel konumlannrn yanı sıra bır de bu gruplara yaklaşımı ele alalım Fransa'da bazı goçmen topluluklanna hâlâ somurgecılık gozlu- ğunden bakılıyor Bundan on yıl once Fransa'da alan çalışmalan yaptığım sıralarda bazılannın "Cezayir savaşı hâlâ birmedi" şeklınde yorumla- nyla karşılaştım Fransa'da bu savaşuı aktorlen bır şekılde varlıklarinı koruyorlar Bu konuda geçmışı açıkça tartışmak ve kendını ıfade etmek konusunda zorluklar suruyor Bu gruplar da ay- nca bu somurge mantığını bır şekılde ıçlenne srndırmışler Bu topluluklann dev letten beklen- tılen Turk ya da Çınlı goçmenlenn beklentıle- nnden çok daha fazla omeğın Bu topluluklar devletın desteğı dışında farklı bır stratejı gelıştır- medıler henuz - CHayiann türban konusuyla ilgisi olabitir mi? - Bu olaylann Islamla ya da türbanla hıçbır ılgısı yok Fransa'da yaşananlar sosyal brr ısyan \e bu ısyana herhangı Musluman bır orgutun katılma- dığı da ortada Fransa'dakı Musluman orgut ya da dernekler faalıyetlennı banşçıl bır bıçımde surduruyorlar Eğer koktendıncı gruplar ısyana kanşmış olsalardı durum çok daha farklı olurdu Cıhadçılann çok daha farklı bır şıddet anlayışı var Fransa bunu pek çok kez yaşadı Cıhad ıste- yen Islamcı mıhtanlar, metro ya da karnu alanla- nna bomba koyma yolunu seçeceklerdrr araba yakmayı değıl isyanın Islamla ılgısı olduğu go- ruşu bence saçma Ancak dikkat çekılmesı gere- ken bu* nokta var O da banlıyolerde Islama yo- nelık farklı bır ıkhmın gelıştığı gerçeğı Tum bu sosyal sorunlar karşısında buralarda Musluman bır kımhk gelıştırme eğılımı var Bu ısyanda Is- lamın rolu yoktu, ama >ann Ingıltere, Fransa, Belçıka \e Danımarka'da Islamı ısyanlann pat- lak vermeyeceğımn garantısını kımse veremez Ve bu oldukça tehhkeh olacaktır FRANSA ILE BELÇIKA ARA5INDAKI FARK - Fransa ve Belçika'nın goçmen potitikalan ara- smdaki farklar neler? - Temelde Fransa ve Belçıka'da goçmenlenn so- runlan çok da farklı değıl Ancak ıkı ulkenın ya- pısal farklıhklan buyuk Fransa'nuı cumhunyet- çı kulturel brr projesı var Bolunmuş bır de\'let olan Belçika'nın ıse boyle bır projesı bulunmu- yor Belçıka'da "asimilasyonaT bır goçmen po- lıtıkası oldukça zor çunku zaten burada ulusal krmhk sorunsah var Valon-Flaman, Katolık- Musluman ve \arsıl-yoksul eksenınde pek çok farklı genlımı yaşayan bır ulke Belçıka Ikı ulke arasındakı belkı de en onemlı fark, Belçıka so- runlanru kurumlar ıçmde çozmeye çahşrrken Fransa sorunlannı "sokakta" çozme eğıhmı gostenyor tkı ulkenın sendıkal hareketlenne ba- karsanız Fransa'da sokak eylemlennın çok daha fazla olduğunu goreceksuıız - Kısa vadede bu konuda neler yapılmah? - Isyanlan durdurma onlemlen ıstısnaı brr du- rum teşkıl edıyor Banlıyolerde yaşayan dığer yoksullann gu\ enlığı soz konusu çunku bu is- yanın ılk kurbanlan bu kışıler oldu Eğer Fransa de\ letı. sosyologlan şrmdı dınlerneye başlaya- caksa çokgeç kalındığını soylemelıyım Bugune kadar kulaklannı tıkayan Fransa, goçmenlere yonelık ıskân, ışsızlık, sosyal çozulme ve aynm- cılık konulannda hızla adrm atmalı • Isyanı Islamla \e turbanla ılışkılendırmenın saçma olduğunu belırten Lıege Unıversıtesı'nden Dr Hasan Bousetta, "Bazı goçmen topluluklanna hâlâ somurgecılık gozluğunden bakıhyor Fransa kulturel anlamda farklıyı ıçıne almaktan çekınmezken sosyal anlamda bu farklılıklara eşıtsız bır bıçımde yaklaşıyor" dedı Sosyolog Rjgonı ıse Fransa'da "otekrnı" anlamakta zorlandığını soyledı • Belçıkah uzman Pıerre-Yves Lambert, banlıyolenn Fransa'mn goçmenlen dışlama polıtıkasımn bır gostergesı olduğunu soyledı Belçıkah Sosyahst Mılletvekıh Boukourna ıse Içışlen Bakam Sarkozy'nın açıklamalanrun ısyanı korükledığnı belırterek Fransa'da sorun çıkaran gruplara yonelık bır "Musluman goçmen" ımajının tehlıkeh olduğunu ıfade ettı ansa'da yaşanan ça- tışmaların temelinde yoksulluk, sosyo-eko- nomik dengesizlik, fır- sat eşitliğinin yeterin- ce sağlanamamasının olduğu belirbldi. MUHAMMED BOUKOURNA: Belçıka Federal Meclisi Sosyalist Milletvekili PIERRE-YVES LAMBERT Aztnlıklar Konusunda Uzman, Belçikalı Araştırmacı Dışlama politikalannın sonucu F ransa'run banlıyolen kent dışında, zamanında Cezayır v e Faslı goçmen ışçıler ıçın ınşa edıhnış sosyal brnalardan oluşuyor Sona- cotra denılen bu sosyal konutlarda 30 yıldan ben yaşayan ınsanlar var Isyanı geTçekleştırenler bu konutlara yerleştınlen neshn ya ço- cuklan ya da tonınlan Banlıyolerde oturanlar hanç Fransızlar asla buralara ayak basmaz Banlıyoler Fransa'mn goçmenlen dışlama po- lıtıkasınrn bır gostergesı aslında Burada doğup buyuyen, okula gı- den, sonra banlıyode yaşadığı ıçın aynmcüığa uğrayan bu gençlenn çok azı çıkış yolu bulabıhyor Fransız sosyal ve pohtık hayatında temsıl edılmeyen bu gençler bır sure sonra geleceklen olmadığını du- şunerek okulu bırakıyor ve sokakta zaman geçırmeye başhyorlar Fransa'da farklı hukumetler pek çok kereler bu konuda adrm atmak ıstedı Ancak ıktıdardeğışıncepolıtıkalardayanda kaldı Fransa ıse komşu ulkelere hıç bakmadan kendı bıldığını okumaya de\am ettı Içışlen Bakanı Nkola Sarkozy 'nuı olaylara karşı olan tutumu ıse en- dışe vencı Sarkozy konuya bır savaşçı gıbı yaklaşıyor Aşırı sağ yükselebilir F ransa \e Belçıka'dakı gelışmelen endışe \encı buluyo- rum Oncelıkle gençlenn seslennı duyurabılmelen ıçın boylesı aşın bır yol seçmış olmalan \e bu olaylann ge- tıreceğı sonuçlanna yonekk kaygılanm var Içışlen Bakanı Nicolas Sarkozy gıbı sıyasetçılenn olaylara yonelık açıkla- malan ısyanı daha da hızlandırdı Ancak Fransız halkının yuzde 70'e yakını Sarkozy nın bu tutumunu destekledı Bır başka endışe konusu da guvenlık konulannın sosyal konu- larla üışkılendrnlerek sağ partılenn yuksehşe geçmesı Bu noktada Fransızlar aşın sağ partılere yonelık bır eğılım ıçı- ne gırerlerse tercıhlennı Sarkozy 'den çok Jean-Marie Le Pen y onunde kullanma nskı doğabılır Fransızlar, aşın sağ partı soylevını arada sırada kullanan Sarkozy yenne tama- men bu çızgıdekı sıy asetçıyı tercıh edebılrrler Fransa'mn sadece goçmenlen sorun noktası olarak gosteren yaklaşı- mrndan vazgeçmesı gerekıyor Çunku sorun sadece goç- menlere değıl tum yoksullara yonelık Fransa'mn bugunku en onemlı sorunu yoksulluk ve ışsızlık Ve bu sorun goç- men-yerlı dıye aynm yapılmaksızın çozuhneh Tum yoksul kesımlen kapsayan bır pohtıkayla sosyal dışlanma olmak- sızın çozumler getınlmelı Bazılannm savunduğu gıbı olaylann turbanla hıçbır ılgısı yok Gençlenn başlıca so- runlan arasında ışsızlık aynmcılık ve dışlanmışlık bulunu- yor Son zamanlarda Fransa'da sorun çıkaran gruplara yo- nelık bır "Musluman goçmen" profıh gelıştınldı Bunu el- bettekı kuresel terorun sonuçlanyla ıhşkılendırmek mum- kun Ancak bu yaratılan ımajın tehlıkelen de yok değıl DR. ISABELLE RIGONI Göç Uzmanı Politik-Sosyolog Fransa goçmenlere aynmcılık yapıyor - tsyanlara yönelik göruşleriniz neler? - Medya, pohtıkacılar ve kamuoyunun tanımladığı gıbı "banliyo gençleri" as- lında Fransa'mn en yoksul sınıfını oluşturuyor Bu kesımın kolektıf ha- fizasında Fransa'mn somurgecı tanhı- ne yonelık acılar hâlâ mevcut Sem- bolık veya fızıksel tum şıddet olayla- n goçmenlenn yaşadığı ış, ıskân, okul ve burokrasıdekı aynmcılıkla doğru- dan bağlantılı Aşrn sağ partıler baş- ta olmak uzere sıyasetın bu yoksul sı- nıflan hor gormesı de bu toplulukla- nn sosyal, ekonomık ve polıtık ya- şamdan dışlanmalannda etkıh - Sizce olaylann türban konusuyla bir il- gisi var mı? - Ben bu ıkı konuyu brrleştıren bır nokta goremıyorum Turbam okullarda ya- saklay an y asanın halkrn bazı kesunle- nnde ıyı karşılanmadığı aoğru Ama yıne de ısyanlann nedenlennın çok daha genel ve tanhı açıdan çok daha denn olduğunu goruyoruz Bu da ra- hatsızhğın turban konusundan çok da- ha cıddı olduğunu gostenyor SOMURGE POLITIKALARI - Isyanlann Fransa'mn goçmen poütika- lannın başansızugıru gösterdiğini söy- leyebihr miyiz? - Konuyu goçmen polıtıkalanna getır- mek oldukça tehlıkeh Bu gençlenn hepsının Fransız vatandaşı olduğunu unutmamalıyız Goçmen pohukalan yenne Fransa'mn somurgecı geçmışıy- le olan ılışkısuıdekı başansızlığı ve "otekini'" anlamada zorlanmasrm sa- yabılrnz - Fransa'da isyanlara yonehk olaganüsrü hal ilan edilmesi abartüı bır tutum de- -Cezayrr'de 1955savaşııçmgetınlenay- m yasanın bugun tekrarlanması sem- bolık olarak aşın bır cıddıyet taşıyor Banliyo gençlen olağanustu hal kara- nyla buyukbabalannm v e babalanrun y aşadığı sancılı bır geçmışe taşınıyor Aynca bu gençlere aslmda Fransız toplumunun bır parçası olmadıklan hanrlatılarak daha da reddedılıyorlar Sarkozy 'nın rutumunu bastıncı bulu- yorum Bu olaylarda ne yazık kı ba- nşçıl, onleyıcı, gerdımı ve nefretı azal- tacak hıçbır çozum aranmadı - Fransa'da aynmcıhk var mı? - Fransa'dakı son donemdekı araşürmalar goçmenlere karşı aynmcılığın ol- duğunu gostenyor Devlet bu yonde zayıf ve başany a ulaşmayan bazı on- lemlergenrdı Aynmcılık uzun zaman Fransa'nın tabu konulanndan brn ol- du AB aynmcıhkla savaşma konusun- da olumlu bır rol oynamış olsa da hâlâ aynmcılıkla mucadele oldukça zayıf ENYÜKSEKÎŞSÎZLtKORAMTLTlKLER,VEKUZEYAFRÎKALILARVEASYALILARDA îsyanınnedeni yoksulluk UĞURHÜKLTM Fransa'da isyan eden göçmenler binlerce aracı ateşe verdi. PARİS - Fransa'da yaşanan çatışma- lann temelinde yoksulİuk, sosyo-ekono- mık dengesizlik, fırsat eşıtlığının yete- nnce sağlanamamasının olduğu, Le Monde gazetesınde geçen gunlerde ya- yımlanan dosyayla bır kez daha gozler onune senldı Gazetenm Dev let Istatıstık Enstıtusu (INSEE), Ulusal Nufus Bılımlen Ens- tıtusu (INED) ve çeşıtlı akademık ku- rum araştrrmalanna dayanarak verdığı sonuçlar, çarpıcı v enler ıçenyor Ulke genelınde ayda 602 Âvro olan hane başı yoksulluk sının yuzde 6 2'lık bır kesımı kapsarken, bu oran Turkıye ve Kuzey Afnka (Mağnp) çıkışlı aıle- lerarasmdayuzde20'yıaşıyor Çokkı- şınm bır arada oturmak zorunda kaldı- ğı lojman oram Fransa çapında yuzde 5 'te seyTederken, Mağnplı aılelenn yuz- de 4O'ı aşın kalabalık darrelerde yaşı- yor Goçmen yabancılann yuzde 60"ı, Fransızlann ıse yuzde 71 'ı sağhklannın y ennde olduğunu ıfade ederken, yaban- cılar çok daha az oranda doktora baş- vuruvorlar Aynca Fransızlann yuzde 87'sı ek sıgortalarla korunuyor Ancak sağlık harcamalanrnn onemlı bır bolu- munu kapsay an bu tıpte sıgortalar goç- menlerm yuzde 62'sı ıçın geçerlı TURKLERDE IŞSIZUK YUKSEK 1999 yıh v enlenne gore Fransa'da bu- lunan 4 3 mılyon goçmenın 1 550 000'ı Fransız vatandaşı, 2 750 OOO'ı ıse Avru- pa dışı yabancı statusunde Dığer Avnı- palılarla yabancı sayısı 3 250 000'e yuk- sehy or Çalışmayan v ey a ışsız nufus ora- nı en vuksek gruplann başında Turkler, Kuzey \fnkalılarve Asyalılargelıyor Çalışma yaşuıdakı Turk erkeklen yuz- de 74 4'luk çalışma oramyla en alt sıra- da yer alırken, kadınlann ancak yuzde 34 4"u aktıf hayata katdıyor Gensı ış- sız veya çalışmıyor Orneğın, Kara Afhkalı kadmlann yüz- de 71 4'u, Asyalılarm 75 8'ı, Kara Af- nkah erkeklenn yuzde 78 2'sı, Asyalı- lann yuzde 76'sı çâhşryor Bu oranlar Ital- yan, Ispanyol ve Portekızh gıbı Avrupa kokenlıler arasmda yuzde 88 6'ya kadar yuksehyor Fas-Tunus gıbı Kuzey Afrı- kalılar arasındakı aktıf oranı bıle erkek- lerde yuzde 79, kadınlarda yuzde 66 4 oluyor Son olaylarda çok az sayıda Turkıye kokenlı gencın tutuklanma veya gozal- tına ahnması (Romorantın-Lathenay ka- sabasmda yakalanan hepsı Fransız va- tandaşı 4 gençten 3'u 4 ay hapse mah- kûm edıldı) ıse Türk gençlennm aıle bağlannın nıspeten guçlu ohnasıyla açık- lanıvor