Katalog

1Q KASIM 2005 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA jriii dishab(gcumhuriyet.com.tr 11 Şaron'un yeni harrta planı • KUDÜS(AA)-lsraıl Başbakanı Anel Şaron'un, "Israü'ın nihaı sınırlannın nerede olacağını belirle- mek üzere, seçımleri öne alarak yeniden iktidara gel- me niyetinde olduğu" öne sürüldü. Jerusalem Post ga- zetesi. Şaron'un danışman- lanna dayanarak verdıği habeıde. danışmanlanndan birinin. "Bunu sadece ken- disinin yapabileceğinı, ül- keyi tanıdığını ve bunun ta- rihi misyonu olduğunu dü- şünüyor" dediğini aktardı. Hamas: İsraiTle görüşebliriz • KUDÜS(AA)-Gaz- ze'dekı Hamas hderlerin- den Mahmud Zahar. Filis- tın çıkarlanna uygıın olma- sı dunımunda, Israil ile gö- rüşmenın ihtımal dışı olma- dığını söyledi Zahar, Israil Radyosu'nda yapılan söy- leşide, ocak ayında yapıla- cak Filistin parlamentosu seçimlerinin ardından. tsra- ıl ıle görüşmelerin başlatıl- ması olasıhğının Israıl hü- kümetınin elinde olduğunu belirtti Zahar. "Eğer bir yöntem. halkımızı bağım- sızlığa götürecekse, Israil eezaevlerindeki halkımıza özgürlük verecekse, o za- man görüşebıliriz" dedi. seçim darbesi • VVASHINGTON (AA) - ABD'de Virginıa ve New Jersey eyaietlerinde yapılan valilik seçımlerinde muha- lefetteki Demokrat Partili adaylar zafer kazanırken, özellikle muhafazakâr eği- lımli Virgınia'nın kaybedil- mesı, Cumhuriyetçi Baş- kan George Bush ıçın dar- be olarak değerlendırildi. Valiliği. Demokrat aday Tım Kaine yüzde 51.5 oy alarak kazandı. Bush, Cumhuriyetçi aday Jerry Kilgore'a destek vermişti. CIA soruşturma istedi • VVASHEVGTON (AA) - ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA), terör suçla- rından yakalananlann sor- gulanması için, çeşıtlı yer- ferde gızh tutukevleri kur- duğu bılgisının nasıl sızdı- nldığmın ortaya çıkanlma- sı için Adalet Bakanlı- ğı'ndan soruşturma açma- sını istedi. Washington Post, CIA'nın. 11 Eylül sal- dırüannın ardından, 8 ülke- de gızlı tutukevlerınden ya- rariandığını yazmışn. Simitism olaylı tanrtımı • ATİNA (AA) - Eski Yu- nanistan Başbakanı Kostas Sunitıs, "1996-2004 Yara- tıcı Bir Yunanistan için Si- yaset" adlı kitabını tanıttı. Benaki Müzesi'nde yapılan Komisyon'un Katılım Ortaklığı Belgesi'yle dün açıkladığı İlerleme Raporu'nda ağır eleştiriler yer alıyor AB'den reformlara kınk notELÇtV POYHAZLAR BRUKSEL - Türkiye'nin son bir yılda gerçekleştirdiği AB reformJanna yönelik değerlendirmelerinyeraldığı tlerleme Ra- poru'nda ülkede çok az alanda olumlu adı- mın atıldığı ortaya kondu. AB Komisyo- nu'nun Katılım Ortaklığı Belgesi'yle dün resmen açıkladığı ilerleme Raporu'ndare- formlann geneline yönelik ağrr eleştiriler yer alırken PKK, Güneydoğu'daki şidde- tinnedem olarak gösteriliyor. Raporda, re- form alanlarına göre eleştiriler şöyle: • Genel: Türkıye"de son 1 yılda reform- lar yavaşladı. uygulamada sorunlar var. • İşkence ve kötii muamele: HÜ- kümet sıfir tolerans politıkasını sürdürü- yor, ancak bıreysel işkence vakalarına hâ- İâ rastlanıyor. • İfade ÖZgÜrtÜğÜ: Yasalarm de- ğişmesine karşın uygulamada önemli so- runlar var. Ceza Yasası'nın 301. maddesi yargıçlar tarafından farklı yorumlanıyor. Kısıtlamalann artması halinde bu madde- nin değişmesi gerekecek. Yazar Orhan Pamuk, gazeteci Hrant Dink, gazeteci Emin karaca ve yazar Ragıp Za- rakolu'na yönelik davalara dikkat çekilen raporda Başbakan RecepTayyipErdoğan'ın • Türkiye'de reformlann son 1 yılda yavaşladığma dikkat çekilen raporda, li- manlann Rum gemilerine açılması, ifade özgürlüğü, azınlık ve kadın haklan ko- nusunda adımlar atılması gerektiği vurgulanıyor. Cumhuriyetin 10 gün önce ya- yımladığı belgede Güneydoğu'daki şiddetin sorumlusu olaraksa PKK gösteriliyor. çizerlere karşı yasal gırişimde bulunması'*en- dişe konusu" olarak nıtelendınliyor. • Dernek kurma ve gösteri yap- ITia: Eğıtım-Sen kapatıldı. 6 Mart'ta po- lis, kadın göstericılere karşı aşın şiddet kullandı. • DİI1 ÖZgÜrlÜğÜ: AB Komısyonu'nun "hassas* olduğu konulardan biri olan din öz- gürlüğünde herhangı bir ilerleme sağlana- madı. Ga>Timüslını topluluklann tüzelki- şıliklerine. mülkıyet haklanna, din adamı ye- tiştırmelenne ve çalışmalanna yönelik bü- yük sorunlar var. Ortodoks, Katolik ve Pro- testan topluluklara ait mülklerin geri veril- mesi veyatazmınat ödenmesı gerek. Belge- de, Alevılenn yaşadığı sorunlara da işaret edilıyor. • Azınlıklarm korunması ve kül- türel haklar: Azınhklara fıılı aynmcılık uygularuyor. Külturel haklar konusunda çok az ilerleme sağlandı. Türkçe dışındakı dil- lerde yayınlara ve öğretime yönelik sorun- lar var. • SlVİI-asker llişkilerl: Ordu gayn resrm mekanizmalarla hâlâ siyası etkinliği- ni sürdürüyor. Ordunun hükümet yetkileri alrmda sadece askeri, savunma ve güvenlik konulannda açıklama yapması gerekir. Ay- nca savunma harcamalan ve ulusal güven- lik stratejileri konusunda hükümet kontrol sahibi olmalıdır. • Yargi bağimsiZİlğl: Yargıçlann bağımsızlığı konusunda daha fazla ilerleme kaydedilmesi gerekir. • Öcalan: Avrupa Insan Haklan Mah- kemesi' nin Abdullah Ocalan karan hatırla- tılarak Türkiye'nin adil yargı hakkım ihlal ettiği belirtiliyor. Karann Öcalan'ın tekrar yargılanması ve davanın tekrar açıhnası an- lamına geldiği \-urgulamyor. • CÜneydOgil: Güneydoğu'daki durum daha da kötüleşti. Bölgenin sosyo- ekono- mik ve siyasi sorunlanm çözmeye yönelik polıtıka belırlenemedi. PKK'nin çatışma- lara başlamasından bu yana bölgede şiddet oranı arttı. Guvenlik güçlerinin yersiz şid- det kullanması endişe verici. • Kadin haklari: Kadın haklan konu- sunda çok az ilerleme görüldü. Ev içı şid- det, namus cinayetleri, okuma yazma ora- nı, siyasi ve çalışma yaşamında kadınlann katılımının azlığı başlıca sorunlar arasında. Cinsel taciz, erken ve zorla evlılikler, çokeş- lilik ve dini nikâhlar sürüyor. • KlbriS: Türkiye'nin, limanlanna Rum Kesimi 'nden gelen gemi ve uçaklan sokma- ması, Gümrük Bırliği hükümlerine aykın. Türkiye Rum Kesimi'nin NATO ve Silah Öı- racatı Yönetimi konusunda Wassenaar An- laşmasf na taraf olmasını veto etmeyi sür- dürüyor. AETnin karşı deklarasyonunda yer alan "tüm üye ülkeierin tanınmasına" yönelik ıfadelerin yer aldığı belgede Güney Kıb- ns'ın tanınmasına dolaylı olarak atıfta bu- lunuluyor. Raporda Kıbns'ta güneye yerleş- mek zorunda kalan Kıbnslı Rumlann Ku- zey'deki mülkiyet haklanna yönelik husus- lann henüz çözülmediği belirtiliyor. • Komşularla illşkiler: Türkiye ve Yunanistan arasında Ege Denizi 'ne yönelik anlaşmazlıklar sürüyor. Ermenistan sının hâlâ kapalı. • GÜmrÜk Bİrlİğİ: Türkiye Gümrük Birliği Anlaşması hükümlerini mallann ser- best dolaşunı ve rekabet fKtlitikalan alan- lannda ihlal edıyor. Bazı sektörlerde ya- bancı yatınmcılara aynmcılık yapılıyor, AB ülkeleriyle tıcarette teknik ve bürokratik en- geller sürüyor. Ülkedeki yabancılar, taşın- maz mal satın almada zorluklarla karşılaşı- yor. Ülkede yaşayan AB vatandaşlannın oy kullanma. AP ve belediye seçimlerinde aday olmalanna zamanı gelince izin verilmesi gerekecek. Osmanlı Ermenilerine yönelik konferan- sın engelleme çabalanna karşın yapüması memnuniyetle karşılanıyor Raporda ekono- mik alandaki olumlu gelişmelere dikkat çe- kiliyor. Orta \adede Türkiye'nin AB için- dekı rekabet ve piyasa güçleriyle başa çı- kabihnesi gerektığinin dile geririldiği ra- porda ülkede yabancı yatınmnı arttığı be- İirtıliyor. Raporda Güneydoğu'daki terörün nedeni olarak. PKK'nin saldınlara başlamış olması gösteriliyor. A. zadlık Bloku'nun başmı çektiği gösteride Ukrayna'daki "turuncu devrirrT'in sembolü turuncu renkli bayraklar taşındı, parti * liderleri yürüyüş kolunun en önünde turuncu kravatlanyla kol kola IYEHN'DENLİMAN VURGUSUJ_ Sözünü tutma sırası Türkiye'de yürüdüler. Azerbaycan Parlamentosu seçimlerinin iptalini isteyen 30 bin kişi Bakû 'dayürüdü Muhalefetsokaklara indiDış Habeıier Servisi- Azerbaycan 'da önde gelen muhalefet partüennin oluş- turduğu Azadlık Bloku, "seçimfcrin yeniknmesi'" istemiyle Bakû'da büyük bir yürüyüş gerçekleştirdı. Başkentin dış kesimlerinden toplanarak Galebe Meydanı'nda toplanan 30 bini aşkın göstericı, yolsuzluk kanştığmı savıın- duklan seçimlerin iptalini istedi. Uk- rayna'daki "turuncu de\Tİm'*in sem- bolü turuncu renkli bayraklann taşın- dığı gösteride "tstifa", "Seçim sahte- kârnğına son". "Sabte seçim sonuçla- n tanınmasın" sloganlan atıldı. Mu- halefet partilerinin liderleri, yürüyüş kolunun en önünde turuncu kravatla- Galebe Meydanı'ndaki mitingde de .Azadlık Bloku'nun seçımde y'üzde 85 oy aldığı. ancak usulsüzlüklerle bu oy- lann çahndığı sa\omuldu. Konuşmalar- da. ABD Başkanı George Bush ve dün- ya kamuoyundan "seçim sonuçlannın tanınmamasr istenirken. sonuçlar ip- tal edılinceye kadar meydanlan bo- şaltmama çağnsı da yapıldı. ABjev'den sert eleştiri Eski devlet sekreteri ve ülkenın en tanınmış kadın siyasetçisi Lale Şev- kefin lıderlığindekı Milli Birlik Ha- reketi ile muhalefetin ikınci büyoik se- çim bloku "Yeni Shasef" de mıtingi des- açıklamada, siyasi rakiplerinin ülkede- b göstenlerinın hiçbir işe yaramaya- cağını belirterek "300 kişryle devrim yapılamaz" dedi. Olkesinde Ukray- na'daki gıbı bir devrimin yaşanmaya- cağını saMinan Aliyev, "Ben gösteri- cileri dikkate almıyorum, korkacak bir şeyim yok" diye konuştu. Aliyev, "Bu kişikr 10 yıldan bu yana isyan çıkartı- yor. HaJk bunlardan bıkü" dedi. Seçim sonuçlanna dönük milletveki- li adaylannın başını çektiği itirazlar da gıderek artıyor. Son olarak Beylegan se- çim bölgesinden 10 aday ile Berde se- çim bölgesinden 9 aday, ortak açıkla- malar yaparak sonuçlara itiraz etti. lerde seçmenlerle görüşmelerine izin verilmedığini, bu yüzden sonuçlann ka- bul edılmemesini talep etti. Berde'deki adaylar, seçim günü ye- rel yöneticilerin talimarıyla yasak olma- sına rağmen sadece bir aday için seçim propagandası yapıldığmı savundu. Yeni kurulan gençlık hareketlerinden "Makam" da seçımlenn "ülkeninçağ- daş tarihinde en çok ihlalin vapdnıasry- la öne çıktığııu" ileri sürdü. Başsavcı- lık, Aliyev'in talimatıyla bazı seçim bölgelerinde inceleme başlattı. NATO Genel Sekreten Jaap de Ho- op Scbeffer, seçimlerdeki yolsuzluk- larla ilgili soruşturma açıhnası çağn- BRÜKSEL(Cumhuri- yet)-AB Komisyonu Ge- nişleme Komiseri Olii Rehn Rumlara lımanla- nn açümasına yönehk ola- rak "AB. 17 Arahk'ta ka- rariarayönefiksözünü tut- tu, şimdi söz tutma sırası Tûrkiye'de'' dedi. AB Komisyonu'nun ilerleme raporu ve katı- lun ortaklığı belgelerini onaylamasırun ardından basm toplantısı düzenle- yen Rehn, Türkiye'nin ek protokolü onaylayarak v e uygulamaya koyarak sö- zünü tuttuğunu göstere- ceğini ifade etti. Kıbnslı Türklerin izo- lasyonunun kalduıhnası konusunda AB' nın çalış- malannı sürdürdüğünü ifade eden Rehn, iki ko- nunun bırbinnden ayn ol- duğunu savundu. Türkiye'nin reform sü- recme ilışkin olarak ya- salann uygulamasında dü- zensizlıİc ve eksikliklerin olduğuna dikkat çeken Rehn, 2005 "te reform hı- zının ya\aşladığuıı, ifade özgürlüğü konusunda uy- gulamalann tatmin edici olmadığını dile getirdi. ilerleme Raporu'nu "ta- rafsız ve dengeB" diye ta- nımlayan Rehn, reformla- ra yönelik resmın "kan- şık" olduğunu söyledi. Kanlım Ortakhğı Belge- sı'nde (KOB) Kıbns bölü- müne AB 'nin 21 Eylül 'de yayımladığı karşı dekla- rasyonuna genel bir atıf- ta bulunan dıpnot eklendi. Türkıye'nin müzakeresü- recindeki yol haritasını oluşturan KOB'de dikkat çeken unsurlar şöyle: • BM çatısı altında Kıbns'ta çözüm çabala- nna destek verin. • Rum kesimi dahil ol- mak üzere Ankara Anlaş- ması "nı AB'nin 10 yeni üyesine genişletenek pro- tokolü uygulamaya sokun. • Rum kesımi dahil ol- mak üzere Türkiye ve tüm AB ülkelen arasındaki ilişkileri normalleştirin. • Kıbns bayrakh gemi- lere ve Kıbns ticaretine yönelik kısıtlamalan ve üye ülkelerin mılhyetleri- ne göre aynmcılık yapılan havacıhk anlaşmalanna yönelik düzenlemeleri kalduın. • Polirikalannızı 3. ül- ke ve uluslararası anlaş- malara yakınlaştınn ve üyelerin ilgili kuruluşla- ra katılmasma engel ol- maym. • Sivıl-askerilışkile- nni Avrupa düzeyine ge- tırin. • Temel hak ve özgür- lüklere yönelik tüm yasal düzenlemelerin tutarlı ve Avrupa Insan Haklan Söz- leşmesi çızgisinde ohna- sım sağlayın. • Yargınınbağunsızlı- ğını sağlaym. ^ tnsan haklan ve te- mel özgürlüklerden tüm bıreylerin yararlanmasuıı uygulamalarla sağlayın. • Gayrimüslimleri gö- zeten Avrupa standartla- nnda yasalar getirin. Bu topluluklara ait mülkle- nn satışını ve istimlakını askıya alın. • Kadma yönelik her türlü şiddeti engelleyecek önlemler alm. • Türkçe dışındaJd dil- lerde radyo ve TV yayın- lan sağlayın. Türkçe dışın- daki dillerin öğretimini toren oncesı muzerun onu- ne gelen, terör örgütü başı Atdullah Öcalan' ın Yuna- nistan'a getirilmesinde baş- rolû oynayan emekli deniz subayı Andonis Naksakis, "Sımıtis'i, Öcalan'ı Ken- ya ya göndermek ve bu yola Türkıye'ye teslim et- mekle" suçladı. Simıtis ıse ~7;pkı almaktan korkanlar susarlar, benimse öyle bir ni)etim yok'" diye konuştu. Linden, Meclis'e Iritapetti •ANKARA (Cumhuriyet Bîrosu) - Meclıs Genel Kunlu'nda konuşan Avru- pa Konseyı Parlamenter M;clisi Başkanı Rene Van de Linden, Türkiye'nin yartığı reformlan överken ârJannda seçimlerdeki yürde 10'luk barajın düşü- rümesi, Orhan Pamuk da- vaı, Kürt kokenlı yurttaş- lam haklannın kuîlandınl- misı, laiklik ilkesinin, ka- dıı parlamenter oranının arnnlması konulannda yü- künlüJüklennı yerine gen- r&eğine inandığını bildir- di Linden, Türkiye'nin Aî'nin "\'azgeçıunez part- nei" olduğuna işaret etti. nyla kol kola yürüdüler. Yürüyüş güzergâhında ve Galebe Meydam'nda önceki mitinglere göre çok daha fazla guvenlik önlemi alm- dığı dikkati çekti. tekledı. Cumhurbaşkanı İlhanı Aliyev ise, kendısinı protesto eden muhalifleri sert bir dille eleştirdi. Aliyev, Alman haftalık Die Zeit gazetesine yaptığı ,Aralannda iktidardaki Yeni Azer- baycan Partisi (YAP) üyesı bir kışinin bulunduğu Beylegan'daki adaylar, Mer- kez Seçim Komisyonu'na yaptıklan başvuruda, bu bölgedekı askeri birim- sındabulundu. Dışişlen Bakanhğı Söz- cüsü NamıkTan, bazı bölgelerde usul- süzlük yapıldığının tespit edildiğini, bu usulsüzlüklerin sonuçlannın gideril- mesinin yararlı olacağmı kaydetti. destekleyecek gerekli dü- zenlemeleri getirin. t/ Güneydoğu'daki bölgesel farkhlıklan azaltın. KOB ve İlerleme Raporu'nda daha önce itirazlarda bulunulan öğelere yer verildi Ank^a, raporu beğenmedi AB POLtTlKASINI ELEŞTİRDİ Baykal: Almanya kalesi de düştü MAHMUT GÜRER ANKARA-Ilerleme Raporu ve Ka- tılım Ortaklığı Belgesi 'nin açıklanma- sııun ardmdan bir değerlendirme ya- pan Ankara, belgeleri beğenmedi. Özel- likle tlerleme Raporu'nda yer alan, "Kıbns, azınuklar. sınırlar ve sivil-as- ker ioşkUeri" konulan Türkiye'nin tep- kisini çeken konular arasında yer alı- yor. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ise her ikı belgenin de olumsuz yanlan bulunduğunu, ancak gelen çerçevenin "iyi" olduğunu söyledi. KOB ve llerleme Raporu'nun açık- lamasınrn ardından belgeleri ıncele- yen Ankara, özellikle tlerleme Rapo- ru konusunda düş kırıklı^ına uğradı. Diplomatik kaynaklardan edinilen bil- gilere göre, belge Türkiye'nin ıncele- yip itırazlannı ılettiği haliyle kaldı. Buna göre rapor üzerinde Türkiye'nin itırazlaruıın büyük çoğunluğu dikka- te alınmadı. Dışişleri kaynaklan da Türkiye'nin AB'ye ilerleme sağladı- ğı konulan bir rapor ile sunduklannı anımsattı. Buna karşın raporun Türki- ye " nin istemlerini taşımadığım ifade eden kaynaklar. Kıbns'a ilışkin çözü- mü de defalarca tanımladıklannı vur- guladı. llerleme Raporu ve KOB'da Türkiye'nin tüm itirazlanna karşın yer alan konular şöyle: - Kıbns: Türkiye'nin BM çatısı al- tında gerçekleştırilecek herhangi bir çö- zümü kabul etmeyeceğinı açıklaması- na karşın, hem İlerleme Raporu hem de KOB "da Kıbns da dahil olmak üze- re tüm üye ülkeler ile ilişkilerin nor- malleştirihnesi isteniyor. - Kûrtçe: Ankara, AB için hazırla- dığı kendı llerleme raporunda yer ver- diği Kürtçe eğitim-öğretim ve televiz- yon ile radyo yayınlan konusunda ge- rekenlerin yapıldığmı belirtmesine kar- şm. tlerleme Raporu'nda Ankara'dan bu konuda daha fazla gelişme istendi. - Shil-asker ilişkileri: Türkiye'nin tüm itirazlanna karşın sıvil-asker iliş- kilerinin daha fazla geliştirilmesi ve sa- vunma harcamalannın TBMM kont- rolü altına almması istendi. Dışişlen Bakanhğı kaynaklan ise bu durumun, GeneUcurmay Başkanlığı 'nın Milli Sa- vunma Bakanlığı'na bağlanması ile eşanlamlı olduğunu ifade edıyorlar. Genelkurmay Başkanı Org HilmiÖz- kök de 29 Ekim'deki Cumhuriyet re- sepsiyonunda yaptığı açıklamada bu yöndeki istemlere tepki göstermışti. - Suur sorunlan: Her ıki belgede de. Ankara'dan sınır sorunlanm çözmesi istenirken bu kapsamda Yunanistan (12 mil) ve Ermenistan sorunlanna üstü kapalı olarak atıfta bulunuluyor. Ankara ise ıtirazında sımı sorunlan- nın Türkiye'den kaynaklanmadığını, bu nedenle çözülecek bir durumun da olmadığını belirtiyor. Türkiye aynca Yunanistan ile olan sorununun ulusla- rarası antlaşmalar ıle çözümlendiğıni kaydediyor. TRABZON (AA) - CHP Genel Başkanı De- niz Baykal, Amıanya'da koalisyon kurma çalış- malan yürüten Alman Hıristiyan Demokrat Par- ti ıle Sosyal Demokrat Parti'nin Türkiye'ye im- tiyazlı ortaklüc konusun- da anlaştığını belirterek, "Almanya kalesi de Tür- kiye açısından düşüyor" dedi. Karadenız Teknik Üni- v ersitesi'nce bugün yapı- lacak Atatürk'ü anma tö- renlerme katıhnak üzere Trabzon'a gelen Baykal, "Türkiye'nin AB ile ilgi- li ilişkilerinde balayı dö- nemi bitmiştir. Şimdi ar- ük Türkiye'nin kendisini aldatarak, kendisini al- datnıaya devam ederek, bir olumlu gelişme sağla- ması söz konusu degildir. Bunu görmeklazun, ger- çekçi olmak gerekir. Ar- nk bayram çocuğu gibi yerti yersiz, ortada hiçbir vesile yokken, şenlik, dü- ğün yaparak AB politi- kası yürütülemez. Ne ve- rirlerse bunu alkışlayan, bundan sevinç duyan, bu- nunla ba>ram vapan bir görüntü verdik. Gekiigi- miz noktu bu" dedi.