Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
14OCAK2005CUMA CUMHURİYET SAYFA
JxA-DrLri-LjrîjlV dishabCa cumhuriyet.com.tr 11
incirlik
ABD
'charter'
izni istedi
AYHAN ŞİMŞEK
ANKARA - ABD'li Or-
general Abizaid'in Ankara
temaslarında, sıvil charter
kargouçaklarının [ncirlik'te
kullanılması ve iiste buna
ilişkin düzenlemeleryapıl-
masım gündeme getirdiği
öğrenildi.
ABD Savunma Bakanlı-
ğı, Irak ve Afganistan'a gön-
dereceği lojistik malzeme-
yi büyük sivil charter uçak-
larıyla tncirlik'e taşımayı,
buradan askeri uçaklarla
operasyon bölgelerine gön-
dermeyi planlıyor. tznin
kapsamı, süresi ve taşınacak
lojistik malzemenin içeri-
ğinin, ABD ilc müzakere
edilecek mutabakat metni
ile belirlenmesi gerekiyor.
Diplomatik kaynaklar,
ABD'nin Incirlik'i operas-
yonel ve daha esnek kul-
lanmaya dönük taleplerinin
ise, Bush yönctimindeki
isim değişikliklerinin ta-
mamlanmasmın ardından
şubat ayında gündeme ge-
lebileceğini kaydediyorlar.
Kıbnıs trafiği
yoğun
• ANKARA
(Cumhuriyet Biirosu) -
Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan, Kıbns'ta
çözüm sürccini yeniden
başlatması için BM
Genel Sekreteri Kofi
Annan ıle 26 Ocak'ta
Davos'ta bir araya
gelecek. Erdoğan,
Annan ile yapacağr
görüşme öncesinde dün
Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti Dışişleri
Bakanı Serdar Denktaş'ı
kabul etti. Erdoğan ve
Denktaş, Kıbns'ta son
gelişmeler vc çözüm
sürecine ilişkin
değerlendirmelerde
bulundular.
ABD'den
Rusyaya gözdağı
• VVASHINGTON
(AA)-ABD, teröre
destek veren ülkeler
listesinde yer alan
Suriye'ye fiize satmaya
hazırlandığı öne
sürülen Rusya'ya,
gerekirse yaptırıtn
uygulayabileceği
uyansında bulundu.
ABD Dışişleri
Bakanlığı sözcüsü
Richard Bouchcr,
SS-26 Iskendcr
fü/elcrinin Suriye'ye
satılması durumunda
Moskova'ya
karşı yaptırım
uygulanabileceğini
söyledi. Boucher,
"Suriye'ye silah satışına
karşıyız. Suriyc,
terorizme destek
veren bir ülke" dedi.
Prens Harry
Nazi askeri oldu
• LONDRA(AA)-
İngilterc Veliaht Prensi
Charles'ın taht sırasında
iiçüncü olan küçük
oğlu Harry, bir kıyafet
balosunda Nazi askeri
üniforması giydiği için
özürdilcdi. Harry,
The Sun gazetesinde,
Nazi kostümü ile
çekilen fotoğraflarının
yayımlanması üzerine,
"Herhangi birini kırdım
ya da üzdüysem özür
dilerim. Kötü bir kostüm
seçimiydi" dedi. Gazete,
üzerinde gamalı haç
bulunan kolluk giymiş
prensin, elinde sigara ve
içki bardağmı tutarken
gösteren fotoğraflarını
yayımladı.
Irak'taki son tahrik eyleminde Ayetullah el Sistani'nin iki temsilcisi öldürüldü
HedefyineŞiiler• Seçimlere katılma
kararı alan Şiilerin
önde gelen ismi Ali el
Sistani'nin Selman
Pak temsilcisi, oğlu ve
4 korumasıyla birlikte
öldürüldü. Necef
temsilcisi de ölü
bulundu. Direnişçiler
bir bankayı soyarak
13.5 milyon dolarlık
Irak Dinarı çaldı.
Dış HaberlerServisi -Irak 'ta,
Şiilerin önde gelen dini lide-
ri Büyük Ayetullah Ali el Sis-
tani'nin iki yardımcısı iki ay-
rı saldırıda öldürüldü. 30
Ocak'ta yapılması öngörülen
seçımleryaklaştıkça ülkede-
ki kargaşa da büyüyor.
Ülkedeki en büyük Sünni
partısi olan Irak tslam Parti-
si'ylebirkaç Sünni partisinin
daha boykot edeceğini açık-
ladığı seçimleri, güçbirliği
yapan Şiilerin ka/.anmasına
kesin gözüyle bakılıyor.
El Sistani'nin Bağdat yakın-
lanndaki Selman Pak kenti
temsilcisi Şeyh MahmutMe-
deheyni ile oğlu ve dört ko-
ruma görevlisi önceki gün ak-
şam namazından çıktıktan
sonra silahlı saldırganlar ta-
rafından vurularak öldürül-
düler. El Sistani'nin temsılci-
sinin, daha önce birçok ölüm
tehdidi aldığı kaydedildi.
Temsilcinin katledıldiği Sel-
man Pak'ta Sünniler çoğun-
lukta.
El Sistani'nin Necefteki
hukııki işler temsilcisi bir din
adamı da Necef te ölü bulun-
du. Şiilere yönelik saldırıla-
rın son zamanlarda artış gös-
terdiğinedikkatçekcnhükü-
metyetkilileri, Sünni direniş-
Musul'daki operasyonlannı sürdüren ABD askerleri, direnişçi olduğundan kuşkulanılan bir adamın eşini de sorguladı. (REUTERS)
çilerin Şiileri hedef alarak
mezhepler arası gerginliği
alevlendirmek istediğini öne
sürüyor.
Banka soygunu
Bakuba'da kent konseyinin
bir üyesi dün öldürüldü. Kent-
te yol kenanna yerleştirilen bir
bombanın patlaması sonııcu
bir polis öldü, altısı yaralan-
dı. Kaim'deüstdüzey bir po-
lis yetkilisi öldürüldü.
Ramadi'de silahlı kişiler bir
bankayı soydu. Ramadi Em-
niyet Müdürü Casim El Du-
leymi, soygunculann. çalışan-
ları etkisiz hale getirdikten
sonra bankadan 13.5 milyon
dolar değerinde Irak Dinarı
çaldıklarını söyledi.
"Irak'taki İslami Cihad"
adlı, şimdiye kadar bilınme-
yen bir örgüt, Amerikan asker-
lerine sılahlarını bırakıp di-
renişe katilmaları çağnsı yap-
tı. El Cezire televizyonunda
gösterilen video görüntüle-
rinde, örgütün sözcüsü, "silah-
larını bırakmayı ve Başkan
George Bush'un polilikalan-
na karşı çıkmayı kabul eden
Amerikan askerlerinin cami-
lere, kiliselere ve evlere sığı-
nabileceklerini, buralarda Irak
halkının koruması altında ola-
caklarım" belırtti.
İngiüz uyrukluya gözaltı
Amerikan güçlerinin, dire-
nişçileıle bağlantısı olduğu
şüphesiylc İngiliz uyruklu bir
Pakistanhyı 7 Aralık'ta Rama-
di'de gözaltına aldığı bildı-
rildi. İngiliz medyasında ada-
mın kimliği, Londra doğum-
lu ve aynı zamanda Pakistan
yurttaşı olan Mubin Mıınif
olarak duyuruldu.
Bağdat'ta Ürdün Büyükel-
çiliği yakınındaki saldırıdan
sorumlu tutulan Ürdünlü mi-
litan Ebu Musab el Zerkavi
yanlısı bir Suudi yakalandı.
Irak tçişleri Bakanı Felah El
Nakıp, "Bakaıılık. Man-
sur'daki tanker patlamasının
arkasındaki kişiyi ele geçir-
di" dedi.
Mansur bölgesindeki Ür-
dün Büyükelçiliğı yakınında
geçen ay bir tankerin infilak
ettirilmesi sonucu 9 kişi öl-
müştü.
Ttu4anenlerden gözdağı
Kerkük'te 72 bin Kürt'ün daha seçmen kütüğüne yazdırılma girişimine tepki gösteren
Irak Türkmen Cephesi, seçimlere katılma kararını gözden geçirme uyansında bulundu
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Kerkiik'e sonradan yerleştirilen
Kürtlere, 30 Ocak'ta yapılacak
seçimlerde oy hakkı verılmek
istenmesi, Türkmenlerin tepkisine
neden oldu. Irak Türkmen Cephesi,
Irak'ta seçim yapısı ve düzeniyle
daha fazla oynandığı takdirde,
seçimlere katılma kararlarını gözden
geçirecekleri uyansında bulundu.
ITC'nin Türkiye temsilcilığinden
yapılan açıklamada, "Irak'ta
yapılacak seçimlerin ülkeye barış ve
demokrasi getirmesi beklenirken
ülkede özlemi çekilen hıızur ve
istikrarın, dayatmalara ve teröre
feda edildiği" belirtildi.
"Irak'ta seçimlere 18 gün kala,
özellikle Kerkük'ü bir Kürt şehri,
daha sonra da sözde Kürt devletinin
başkenti yapma girişiminin
sürdüğü" kaydedilen açıklamada
şöyledenildi: "IKDPve
IKYB yöneticileri seçimleri
erteletemeyince, bu kez Kerkük'ün
demografık yapısını bozmaya
yönelik faaliyetlerini
ALDIĞI OTELİ BASTILAR
Bir Türk
kaçırıldıDış Haberler Servisi - Irak'ın başkenti Bağdat'ta
bir otele düzenlenen baskmda bir Türk
kaçırıldı, 6 Iraklı öldürüldü. Görgü tanıklan,
kimliği belirlenemeyen silahlı kişilerin otelde
kalan birTürk'ü kaçırdığını, 6 Iraklıyı da
öldürdüğünü söylediler. Bağdat'ın kuzeyindeki
Samarra kentinde de bir Türk kamyon şoförü
silahlı kişilerin açtığı ateşle hayatını kaybetti.
Türk kamyon şoförünün kimliği hakkında bilgi
verilmcdi. Bağdat'ta kaldığı olelden kaçırılan
Türk'ün Abdülkadir Tannkulu olduğu
bildirildi. Irakh polis yetkilisi Bassanı elAbid,
işadamı Tannkulu'nu Bakhan Oteli'nden
almaya gelen minibüse silahlı kişilerin yerel
saatle 06.30'da saldırdıklanm, saldırıda 6
Iraklının öldüğünü söyledi. Türk işadamının
Abdülkadir Tannkulu olduğunun tespit edildiği,
işadamının en az 10 kişi tarafından kaçırıldığı
belirtildi. El Abid, öldürülenlerden 5'inin,
işadamı için çalışan Iraklılar olduğunu, diğer
kurbanınsa minibüsün sürücüsü olduğunu
söyledi. Otelin bir görevlisi, işadamının bir
yıldır Irak'ta bulunduğunu kaydetti. Bakhan Oteli'ni basan silahlı grup 6 kişiyi öldürdü. (AEP)
Cazze'de
saldıri: 5
İsrailli öldü
GAZZE (AA)- Gazze Şeridi'ndekı Karni
geçiş noktası yanmda düzenlenen saldırıda
5 İsraillinin öldüğü bildirildi. İsrailli kurtar-
ma servisleri, saldında 10 kişinın de yaralan-
dığını kaydederken Filistinli mılitanlarla Is-
rail askerleri arasmdaki çatışma ncdeniyle am-
bulansların olay yerine gıremediğinı açıkla-
dı. tsrailli askeri yetkililer de, geçiş noktası
bölgesindeki saldırının en az 2 Filistinli mi-
litan tarafından düzenlendiğini bildirdi.
İsrail radyosu da, 2 intihar bombacısının
K.arni geçiş noktasında kendilerini havaya
uçurduklannı duyurdu. Saldırının sorumlu-
luğunu El Fetih hareketinin silahlı kanadı El
Aksa Şehitleri Tugaylan üstlendi. Örgüt, sal-
dırıda bir üyesinin öldüğünü belırtti.
hızlandırmışlardır. Geçen yıl, 150 bin
Kürt'ün, dünya kamuoyunun gözleri
önünde, kuzeyden ve komşu
ülkelerden getirtilerek Kerkük ve
çevresine yerleştirilmesinden sonra
şimdi de 72 bin Kürt'ün seçmen
kütüğüne yazdınlmasıyla karşı
karşıyayız. Irak Bağımsız Seçinı
Komisyonu'nun, kendi belirlediği
ve ülke genelinde uygulamaya
koyduğu seçim takviminin hilafina,
Kerkük'te seçmen kayıt süresini
seçimlere 18 gün kala kısa bir süre
uzatmaya kalkışması bir çelişkidir
ve hayra yormamız nıümkün
değildir. Irak Bağımsız Seçim
Komisyonu'nun iki şımank
Kürt partisinin isteklerine boyun
eğerek Kerkük'te oynanmak
istenen oyıınlaı a alet olmasını
hem yadırgıyor hem de
kabullenemiyoruz."
Bütün ihlalleri izliyoruz'
Irak Başbakanı fyad AJlavi'nin
partisi ve ITC'nin de aralarında
yer aldığı 19 kuruluşun, hafta
başında yayımladıkları ortak
bildiride bu konuya değınmeleri
ve tavır koymalarının çok anlamlı
olduğu belırtilen açıklamada,
"Bizler, seçimlerden önce ve sonra
yapılacak bütün ihlalleri izliyoruz ve
izlemeye de devam cdeceğiz.
Çünkü sahte seçmen ve oylann
vebali büyük olacaktır. Biz buna
ortak olamayız" ifadesine yer
verildi. Açıklamada, "Seçim yapısı
ve düzeniyle daha fazla oynandığı
takdirde, sadece Irak'ta değil,
ülke dışında da seçimlere katılma
kararımızı gözden geçirmek
zorunda kalacağımızı Türkiye
kamuoyunun bilgisine ve dikkatine
sunanz" denildı. Açıklamada
ayrıca, Kerkük'teki ITC Genel
Merkezi'nın saldırıya uğraması da
şiddetle kınanarak "Türkmenleri
susturmaya ve sindirmeye yönelik
davranışlann silahlı saldırılara
dönüşmesinin banşa ve istikrara
hizmet etmeyeceği, Türkmenlerin
bu saldırganlara uymayacağı,
ancak pabuç da bırakmayacağı"
kaydedildi.
BIÇAK SIRTI
EROL MANİSALI
Türkiye'de Siyaset
Yapmak...
Demokrasinin kurulabilmesi ve işlemesi için, ön-
de gelen siyasi partilehn tabanının (ve temelinin)
sosyal sınıflara dayanması gerekir. Özellikle Tür-
kiye gibi "arada kalmış" ülkelerde bu durum "ol-
mazsa olmaz" bir koşuldur. Türkiye'ye benzeyen
Brezilya bu işi çözdü ve işçi sendikasının tabanı-
nı oluşturduğu siyasi örgüt ve lideri Lula da Silva
seçimle başkan oldu.
Siyasi partiler sosyal tabana ve temele dayan-
madıklan takdirde,
- tarikatlara ve dine dayanırlar,
- gayri milli sermaye çevrelerinin maşası olurlar,
- ya da etnik tabana (yani bölücülüğe) bel bağ-
lamak zorunda kalırlar.
Bunun dışında kalan seçkin ve aydın partileri ve-
ya hemşeriliğe (bölgeciliğe) dayanan partiler ise
"marjinal" kalmaya mahkûmdurlar. Türkiye'de Is-
lama, gayri milli sermaye çevrelerine ve etnik taba-
na dayanan partiler Türkiye'nin (ve Türkiye Cum-
huriyeti'nin) partileri olmaktan çok Batı kapitalizmi-
nin (ve emperyalizminin) partileri durumundadırlar.
Bu ifadeyi biraz daha düzeltip yerli yerine koya-
lım; bu üç gruba dahil olan siyasi örgütlenmeler za-
ten "Batı emperyalizminin desteği ile" yeşermiş,
kurulmuş ve geliştirilmişlerdir. Türkiye'nin değil da-
ha çok dış çevrelerin partileri konumundadırlar.
Avrupa'da, ABD'de veya Kanada'da böyle dış
kaynaklı örgütlenrnelere sistem izin vermez. Şirket-
ler, işçi, köylü, bürokrasi hatta kilise, "kendiulusal
çıkarları etrafında bütünleşerek" demokrasiyi yü-
rütürler.
AB gibi birleşmeler görüldüğü zaman, "AB ül-
kelehnin ulusal çıkarları, dışardakilere karşı her
alanda korunur".
- Içerdeki köylü korunur. AB'nin 2005 bütçesin-
de tarım sübvansiyonu 43 milyar Euro'dur.
- Sanayi dışarıya karşı korunur. Demir-çelikte, ener-
jide ortak politika vardır.
- AB'nin şirketleri dış ticaret politikaları ile de
korunurlar. AB içindeki "sosyal sınıflann dışarıya
karşı korunmaları", siyasi sistemin ve demokrasi-
nin ayrılmaz bir parçası haline gelir.
Hatta bu koruma "içerdeki demokrasiadına" o
kadar ileri götürülür ki, başka ülkeler (ve pazarlar)
silahlı güçlerle işgal edilerek içerdeki sosyal sınıf-
lann refah düzeyleri yükseltilir.
'Batılı gîbi olmak' mı istiyorsunuz?..
- Batı gibi olmak için içerdeki işçiyi, köylüyü dı-
şarıya karşı korumak gerekir.
- Memura grev hakkı vererek "sistemdeki siya-
si yerini almasını sağlamak gerekir".
- Ulusal sanayi, tarım, ticaret, eğitim politikaları
ile "sosyal sınıfları ayakta tuimak ve geliştirmekge-
rekir".
- Sağlık ve eğitimin tamamen sosyalleştirilmesi
ve ulusallaştırılması gerekir.
- Kısacası, "sosyal sınıflara dayalı bir siyasi ka-
tılım düzeni" oluşturmak zorunluluğu vardır.
Batı'nın bu tanımlar dışına taşan "fazlalan" da
bulunuyor. Kapitalizmin dış getirileri ile (emperya-
lizm ile) sosyal tabana destek sağlanır. Bu destek-
ten işçi de, köylü de, iş çevreleri de yararlanırlar.
Sosyal sınıflann çıkarları "dış sömürü aracılığı ile
daha iyi bütünleştirilir".
Dünyadaki gelir bölüşümünün giderek bozul-
masına yol açan esas neden budur. Batı kapita-
lizminin yarattığı "tek yanlı düzen", gelir paylaşı-
mının daha da bozulmasına yol açmıştır.
Cici demokrasi yerine...
Türkiye'de demokrasinin işleyebilmesi için işçi
sendikalarının "işçinin çıkarını koruyacak birbiçim-
de" siyasallaşmaları gerekir. Köylü siyasi olarak ör-
gütlenmeden, demokrasi "emperyalizmin cicide-
mokrasisi" olmaktan öteye gidemez. Memurun, es-
nafın KOBl'lerin de siyasallaşması gerekir.
Sadece "bireylerin siyasallaşması" ile ancak
sahte demokrasi işler.
Batı kapitalizminin Türkiye benzeri ülkeler için
önerdiği budur; işçi, memur, esnaf, ulusal iş çev-
resi gibi sınıflann siyasallaşarak sisteme girmedi-
ği; bunun yerine Islamcı gayri milli siyasilerin, gay-
ri milli sermayenin ve bölücülerin Batı ile birlikte sah-
te demokrasiyi sergiledikleri bir yapı ortaya çıkar.
CHP acaba, kendi iç çatışma ve yapılanmasın-
da sosyal sınıflarla olan bütünleşmesini düşünü-
yor mu? Yoksa Batı'nın öngörüleri doğrultusunda
liberal demokrasiyi mi tercih ediyor?
Galiba bir üçüncü yol bulunmuyor. Tony Blair
bile Irak'ta batağa saplanmadı mı!..
www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali
Mevzuatı inceliyor!
IrakPKK'ye
dokunmayacak
ANKARA (Cumhu-
riyet Bürosu) - Türkiye
ile Irak arasında PK.K
ile mücadeleye ilişkin
başlayan görüşmeleray-
rıntılara takıldı.
PKK'lilerin hangi ya-
sal çerçevede yakala-
nıp yargılanacakları,
Türkiye'ye nasıl iade
edeceklerini incelemek
isteyen Irak tarafı, ön-
celikle terörle mücade-
leye ilişkin uluslarara-
sı taahhütlerinı ve ilgi-
li mevzuatinı taramayı
talepetti.
Türk yetkililer, ABD
ve Irak ile görüşmeleri-
nin ardından, "Bugün-
den yarına operasyon
sözkonusu değiL Bu iş iğ-
neyle kuyu kazmaya
benziyor. Zaman içinde
işbirliğinin sonuçları alı-
nacak" görüşünü kay-
dettiler. Iraklı yetkilile-
rin PKK tehdidine kar-
şı Türkiye ile işbirliği-
ni, "yasal çerçevede" yü-
rütme konusunda aşırı
hassas olması, işbirli-
ğinde ilerlemeyi yavaş-
latıyor.
Partiler sorun
Ankara, ABD ve
Irak'tan öncelikle 30
Ocak'a kadar PKK'nin
kurduğu iki partinin fa-
aliyetlerinın engellen-
mesini istiyor. Ancak
"Kürdistan Demokra-
tik Çözüm Partisi" ve
"Irak Demokratik Ye-
niden Vapılanma Parti-
si" adını taşıyan partiler-
de görev alan PKK'lile-
rin sahte belgelerle Irak
vatandaşlığına geçmiş
olmaları, partilerde Irak-
lı Kürt ve Arap üyelere
de yer verilmesi bunu
güçleştiriyor.