Katalog

05 EYLÜL 2004 PAZAR CUMHURİYET SAYFA IV | j I j | U J \ kultur@cumhuriyet.com.tr 15 KULE CANBAZI SUNAYAKEV Oyuncak kalbebenzerBirinin arkadaşıyla güreşirken eli kınlır çocukluğunda, ötekinin flıtbol oynarken ayağı... Biri eline ney alır ünlenir, öteki resim fırçası... tkisi de Bakırköy Akıl Hastane- si'nde kaldıklan günlerde yakınla- şır, arkadaş olurlar. Kınk eliyle ney çalan çocuğun adı Neyzen Tevfik'tir, bir ayağı aksayanınki ise FikretMuallaL Neyzen Tevfik, oyuncağmı kıran bir çocuğa kızmak yerine, onun bu hareketini haklı bulur. Nedenini de şöyle açıklar bir şiirinde: Çeşit çeşit alınırdı bûtün oyuncaklar Oyuncak ha dayanır mı fikr-i tetkika? Kırardı geldiği anda, içinde bir başka Hüner var anlamalı hem de kırdı öğrendi Bu sırrı bildi ya, artık bozar yapar kendi. îstanbul'un kaybolan, unutulan mekânlaruıdan biri de çocuklann kapısında bir zamanlar umutla beklediği oyuncak hastanesıdir. Kınk oyuncaklann onanldığı bu dükkân, Beyoğlu'ndaki Hacopulo Pasajı 'ndaydı. Istiklal Caddesi'yle Meşrutiyet Caddesi'ni birbirine bağlayan bu pasajın avlusunda, Panaiya Isodion Kilisesi'ne açılan bir geçit vardır. Kuklalar Hastanesl îşte, sözünü ettiğimiz oyuncak hastanesi, kiliseye çıkan basa- maklann solunda bulunan küçük bir dükkândı. tstanbullulann "Kuklalar Has- tanesi" dıye bildikleri bu yenn sa- hibi olan zayıf yapıh, kısa ak saka- lı ve seyrek saçlı yaşlı adamın adı- nı kimse anımsamasa da. bir Be- yoğlu çocuğu olan Giovanni Scognamillo. oyuncağı kınlan ço- cuklann kapısından gülerek çıktı- ğı dükkânı anımsamaktadır: "Dükkânın vitrininde, içinde çekme katındaki atölye bölfi- münde ve her köşesinde çeşit çe- şit bebekler ve bebek parçaları, eller, kollar. bacaklar, gövdeler ve kafalar dizilivdi. Kiminin ko- lu kınk, kiminin bacağı ezilmiş, başı kopmuş, yarılmış. gözleri yerinden çıkmış gibiydi: Giyinik ya da çıplak bebekİer, bezden, tahtadan, mukavvadan bebek- ler, taş bebekler ve plastiğin bi- linmediği o çağda galaitten be- bekler. Onarılan, iyileştirilen kurşun askerler, özellikle kov- boylar ve Kızılderililer, başı tüy- lü, eli baltalı, mızraklı." 1900'lü yıllann başlannda pe- rukçu, terzi, kürkçü, manifaturacı, müzik aletleri yapımcısı, ayakka- bıcı gıbi değişik meslek grupların- dan ınsanlann bulunduğu Hacopu- lo Pasajı'ndaki Kuklalar Hastane- si'nde oyuncağını tamir ettiren bir çocuk kalmış mıdır Istanbul'da? Pasaj esnafinın Rum ve Ermeni ol- duklannı düşünecek olursak, oyuncak tamircisi yaşlı adamın izi- ni sürmenin zorluğu açıktır. Cöçle gelen ayrılık Dünyamızdan göçmüş olan bu güzel insanın alcrabalannın da "göç'Mer sonucunda kentten uzaklaştığını düşünmek yanlış ol- mayacaktır. Bir de, o yıllarda, ta- mir ettirecek bir oyuncağı olan ço- cuklann "azınlık" ya da "levan- ten" ailelerin çocuklan oldukla- rını bilmek, Kuklalar Hastane- si'yle ilgili anısını anlatacak bir insan bulmanın olanaksızlığını gözler önüne seriyor. Yine de bir umut!.. Oyuncak ve İnsan kalbl Yolum ne zaman Hacopulo Pa- sajı'na düşse, Istanbullu çocukla- nn sevgilisi olan yaşlı oyuncakçı- yı düşünür ve Rus şair Yunna Morits'in ''Oyuncak Satıcısına Sone" adh şiirini anımsanm: Oyuncaklar satıyordu sakat bir ihtiyar Çocuklar sevinçten çıldırmış, ustanın da keyfi yerinde. Cıvıldıyor, miyavhyor, ötüyor oyuncaklar Takla atıyor kimi, kimi amu- da kalkmış kulağı üstünde. thtiyar da coştu, numaralar yapıyor şimdi Uflüyor kuyruğuna bir kuşun ve öykünüyorona Gurulduyor, kuğuruyor, eğ- lendiriyor izleyenleri, Çekiyor sümüklü bir serseri- yi mıknatısıyla. Akşamla, yaylıya koşan bir at gibi koşup tezgâhına Gider o koltuk değneklerinde sekerek bir meyhaneye Birkaç meze atıştırıp, fıçı bi- rası içmeye. Ve bu sonede bir delik açarak iki yüz yıl sonra Uçarak yükselip bir inci çiçe- ğinin sapından havaya Bir kuşa ıslık çalacaktır iç sız- latan bir kederle. Oyuncak ve insan kalbi çok benzer birbirine. Bazen tamiri ol- maz ikisinin de!.. 41. Altın Portakal Film Festivali kapsamında düzenlenecek etkinliğe 15 ülkeden 100 kuruluş katılacak Antalya 6. Sanat ve El Saııatlan Fuarı başhyor Kültür Servisi - '41. Altın Portakal Film Festivali' kapsamında düzenlenecek olan 'Antalya 6. Sanat ve El Sanatlan Fuarı' 1-10 Ekim tarihleri arasında yapılacak ve Atatürk Kültür Parkı içinde, Cam Piramit Fuar ve Kongre Merkezi'nin yanındakı fuar alanında yer alacak. 6. Sanat ve El Sanatlan Fuan'na • Antalya 6. Sanat ve El Sanatlan Fuan kapsamında Hindistan, Pakistan, Mısır, Endonezya, Filipinler, Özbekistan, Kırgızistan, Tanzanya, Tayland, Kenya ve Rusya'nın da aralannda bulunduğu 15 ülke eserlerini sergileyecek. Hindistan, Pakistan, Mısır, Endonezya, Filipinler, Özbekistan, Kırgızistan, Tanzanya, Tayland, Kenya ve Rusya'nın da aralannda bulunduğu yaklaşık 15 ülkeden 100'ü aşkın kuruluş katılacak. Fuarda Türkiye'nin çeşitli yörelerinden gelen el sanatlan ürünleri de sergilenecek. Fuarda plastik sanatlar, resim, grafik, fotoğraf, karikatür, heykel, seramik, el işçiliğiyle biçimlendirilmiş her türlü taş obje, sırlı ya da sırsız her türlü pişmiş toprak obje, el işçiliğiyle üretilmiş her türlü cam obje, altın ve gümüş dahil her türlü işlenmiş madeni ürün, ağaç oyma, kakma, sedef kakma vb. ahşap işleri, örme, nakışlama, boyayla desenleme vb. iplik dokumalı ürünler, halı, kilim, sicim, sumak, tül vb. geleneksel dokumalar, hat, minyatür, ebru, cilt işleri vb. geleneksel sanatlar, maden, pişmiş toprak, lif, boncuk, taş vb. malzemeler kullanılarak el işçiliği ile üretilmiş takılar, deri ürünü ciltler, karagöz tasvirleri, küçük aksesuvarlar vb. ev dekorasyon ürünleri, maketçilik araç ve gereçleri ve el sanatlanyla ilgili daha birçok ürün sergilenecek. Fuar kapsamında bu yıl da müzik dinletileri, halkoyunları gösterileri, fotoğraf, resim sergilerinin yanı sıra dans yanşmalan yapılacak. 11.00 ve 23.00 saatleri arasında ziyaret edilebilecek olan fuarda 100'ü aşkın etkinlik ücretsiz olarak izlenebilecek. Rembrandt'ın tablosu Stockholm 'de satışa çıkarılıyor GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM - Hollandah ünlü res- sam Rembrandt"ın en özgün tablola- nndan "Miner- \a" Stockholm'de satışa çıkanlıyor. 340 milyon kron, (vaklaşık 34 mil- yon Euro) bedel hçilen tablo, kent nerkezindeki Amell Galeri- s'nde, çeşitli Av- npalı ressamlann japıtlanyla birlik- te 25 Eylül-22 Ekim tarihleri Eiasında sergile- necek. Sergiden sonra, "Miner- n"dan başka bir ^ıpıt satışa çıkanl- nayacak. Sergide japıtlan yer ala- cak olan diğer usta- hr arasında Bregu- i MurUlo, Cra- uch, Roslin ve Po- tssin bulunmakta. sveç'in en köklü alerilerinden olan ünell'in sahibi Verner Imell şu açıklamayı yaptı: •tsveç'te ilk kez orijinal nr Rembrandt satışa çıka- •Jmış olacak. Satıldığı akdirde, Isveç tarihinde a yüksek fiyata satılan anat eseri unvanını da ka- aşacak. "Minerva" mi- Rembrandt'm en özgün tablolanndan Minerva'ya 340 milyon kron bedel biçiliyor. Sanatçı bu tabloda Romalı Tannça Minerva'yı, elinde kitap varken ve bir şey söylemek üzereyken yansıtıyor. tolojik bir figür. Romalı Tannça Minerva'yı, elinde kitap varken ve bir şey söylemek üzereyken yan- sıtıyor. Bu satışa Avrupalı ve Amerikalı müzelerden büyük ilgi var. Gönül ister ki onu bir Isveçli satın al- sın ve yapıt Isveç'te kal- sın. 1606-1699 yıllan arası ya- şamış olan Remb- randt (Harmenszoon van Rijn) "Miner- va "yı 135 yılında yaptı. Tablo uzun sü- re Isveçli milyarder Axel VVenner- Gren'in malı ol- muş ve daha sonra milyarder Patino ile Bic marka tü- kenmez kalemlerin buluşçusu Baron Bic'e satıhruştı. Tablonun şu andaki sahibi Japon bir ko- leksiyoncu. Bu kişinin adı gü- venlik nedeniyle gizli tutuluyor. Tab- lo, "sahiciük bel- gesine" sahip ve 2000'den fazla "ta- nınmış Rembrandt kopyesi" arasında değil. Stockholm'de- ki Ulusal Müze'den 2000 yılında bir adet Rembrandt tablosu çalınmıştı ve önceki hafta da Oslo'daki müzeden Edvvard Munch'un ünlü ya- pıtı "Çığlık" aynı akıbete uğramıştı. Verner Amell, galerisinde 3 nesildir hırsızlık olmadı- ğını ve "Minerva"nın du- vara, açılıştan 3 saat önce asılacağını, sergiye aynı anda 60-80 kişiden fazla ziyaretçi alınmayacağını söyledi. Fototrek'ten Temel Fotoğraf Senıineri Hayata vizörden bakmak... Kültür Servisi - Fototrek Fotoğraf Merkezi, fotoğrafa yeni başlayanlar ve fotoğraf bilgilerini geliştirmek isteyenler için hazırladığı Temel Fo- toğraf Seminerleri'ne devam ediyor. Hafta içi ve hafta sonu olarak iki dönemde ger- çekleştirilen seminerin yenilenen programında makineler ve objektifler, enstantane-diyafram, ışık-pozlama, filmler-yardımcı araçlar, dijital tek- noloji ve fotoğraf, kompozisyon, çekim teknikle- ri konuian özel olarak hazırlanan dialarla teorik olarak işleniyor.Seminer süresince eğitmenler eş- liğinde Istanbul içinde iki kez çekim gezisi yapı- hyor. Katılımcılar Sultanahmet, Zeyrek ve Ciba- li semtlerinde yapılan çekimlerle hem teorik bil- gilerini pratiğe dönüştürüyor hem de îstanbul'un tarihi mekânlannı geziyorlar. Toplam on dersten oluşan seminer, gezilerde çekilen fotoğraflann değerlendirilmesiyle sona eriyor. Makinesi olmayan katılımcılar merkezin maki- nelerini kullanabiliyorlar. 9 Eylül günü başlayan hafta içi dönemleri pazartesi-perşembe akşamla- n 19.15-21.15 saatleri arasında gerçekleştiriliyor ve toplam 4 hafta sürüyor. 11 Eylül'de başlayan hafta sonu dönemleriyse cumartesi günleri 11.00- 14.00 saatleri arasında gerçekleştiriliyor ve toplam 5 hafta sürüyor. (0 212 251 90 14) Dawool turne kapsamında pek çok izleyiciyle buluşacak Ritim ve adımların büyüsü 55 kişilik kadro yann Bodrum'da Kültür Servisi - îstanbul'un herhangi bir günü... Olağan sa- bah sesleri, günü karşılayan yaşhlar, basket oynayan çocuk- lar, kahvedeki gençler, mahalle- nin güzel kızı... Akşam oldu- ğunda da eğlence başhyor. Tav- la pullannın şakırtısı, kapı önü çekirdek çitlemeleri, basket toplan, çatal, bıçak, tabak ses- leri... Mustafa Erdoğan'ın dünyada bir ilk olan 'ritim ti- yatrosu' tasansı 'Dawool', tur- neye çıkıyor. Ritim kompozitörlüğünü Mı- sırü Ahmet'in yapnğı gösteri- nin müzikleri ise Kardeş Tür- küler imzası taşıyor. Anadolu Ateşi'nin 55 kişilik kadrosu- nun, danslannın yanı sıra hikâ- yelerine 'ses' verdikleri 'Da- wool - Efes Pilsen ile 35 Yılın Ritmi' projesi, turne kapsamın- da yann Bodrum Antik Tiyat- ro'da sahnelenecek. Daha son- ra yurtdışında da sahnelenmesi planlanan 'Dawool', çarşamba günü Antalya Konyaalh Açık- hava Tiyatrosu'nda, cuma günü Ankara Odeon, cumartesi günü Konya Hilton Balo Salonu'nda izlenebilecek. Toplam 13 ilde sahnelenecek olan 'Ritim Tiyatrosu', 13 Ey- lül Pazartesi günü Adana Çu- kurova Üniversitesi'nde, 14 Ey- lül Salı günü Gaziantep Gas- ki'de, 15 Eylül Çarşamba günü Diyarbakır Ünıversite Kapalı S- por Salonu'nda, 18 Eylül Pazar günü Samsun Açıkhava Tiyat- rosu'nda, 20 Eylül Salı günü Trabzon K.T.Ü. Tiyatro Salo- nu'nda ve 23 Eylül Perşembe Tekirdağ Namık Kemal Stadyu- mu'nda izleyicislyle buluşacak. ESÎNTİLER ZEYNEP ORAL Zina ve (nsan Onuru Türkiye tüm sorunlannı halletmiş bir ülkedir... Tür- kiye Cumhuriyeti vatandaslan, uygar ülkelerin refah düzeyine kavuşmuştur... Işsizlik, yoksulluk, açlık, evsizlik gibi ilkel ve geri toplumlarda rastlanan has- talıklar ve yolsuzluk, hırsızlık gibi ayıplar bizim ülke- mizde yoktur... Eğrtim, sağlık, sosyal güvence, top- lumsal adalet, hukuksal adalet gibi kimi sorunlar, "llımlı Islam" yolunda kararlı ilerleyen hükümetimi- zin, AB'ye uyum reformlan sayesinde hızla çözüme kavuşturulmuştur ya da kavuşturulmaktadır... Bunlar olurken "Anadolu kadınlan"nm ayaklanıp, hükümete "Isteriz de isteriz. Zina suç olsun!" diye baskı yapmasıyla btriikte, kendimizi günlerdir süren zina tartışmalarının içinde bulduk! Her sorunu çözen hükümet, yakında uçkur soru- nunu da halledecektir! Oha! • • • Yok, içimden gülmek bile gelmiyor artık! Meclis'teki kimi AKP'linin ve ne acıdır ki kimi ka- dınlann, "zinanın" suç sayılmasını isterken ileri sür- dükleri savlara "Oha!" diye haykınyorum, o kadar. Onlann bu isteklerinin gerisinde yatan nedenin la- iklikten uzaklaşmak, şeriata yönelmek yolunda ta- bana göz kırpmak olduğunu biliyomz. Onların zih- niyetinde bir tutarsızlık yok! Benim anlamadığım, ilk başta CHP nasıl bu iste- ğin yanında yer aldı! Yok şikâyete bağlı, yok, kadı- na erkeğe eşit yaptınm uygulansın diyerek, laikliğe aykın, yalnız şeriatla yönetilen ülkelerde var olan bu "geriye dönüş"ü nasıl benimsedi ve savundu?! Siz sahiden "Anadolu kadınlan"n\n "Zina suç ol- sun" talebinde bulunduklarına inanıyor musunuz? Ben de Anadolu'nun her yanını dolaşıyorum, inanın hiç rastlamadım. Anadolu kadınının işi başından aş- kın, "zina" meselesine kafayı takmaya vakti yok! Buna kafayı takanlar erkekler. Aynca takarlarsa ta- kariar! Bu, iki kişiyi hadi bilemediniz üç kişiyi ilgilen- dirir. Size ne? Devlete ne? • • • Çağdışı sayılan bir uygulamayı TCK'den yıllar ön- ce kaldımnışız. Şimdi geri getirmeye çalışmanın yan- lışlığı, abukluğu, bugüne dek, bin kez dile getirildi: Zaten ekonomik, politik, toplumsal alanda geri- de olan kadını, daha da geriletecek ve sindirecek; namus cinayetlerini adeta teşvik edecek, zaten ştd- dete maruz kalan kadının daha çok şiddet görme- sineyolaçacak... "Ş/7câyefeba<J//"suçta;sindirilmiş kadın değil, kansını daha çok sindirmek isteyen er- kek şikâyete başvuracaktır... Aynca Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi'ni ihlal anlamına gelecek bu uygulama, AB ülkeleriyle ara- mızdaki uçurumu daha da büyütecektir... Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Türk Ceza Yasası'na "zinayı" ekleme kararlılığını belirtirken "İn- san onurvnu kurtarmaya yönelik biradımdır" demiş. Sayın Erdoğan; eğer gerçekten insan onuruna, hele kadınların insanlık onuruna bir damla değer veriyorsa, her şeyden önce uluorta ortaya çıkıp na- mus cinayetlerini lanetlemeli. Ülkenin utanç verici bir gerçeğine dönüşen, sayısı çoğalan namus cina- yetlerine karşı, "Ben, namus cinayetlerini lanetliyo- rum" diye ilan etmeli! Eğer insan onuruna önem veriyorsa, Sayın Erdo- ğan, "namus" uğruna işlenen cinayetlerde, "hafıf- letici nedenle" ceza indiriminden yararlanılmasına karşı çıkmalı! Ne yapıp yapıp o tasarıya "töre sa- iki" yerine "namus saiki" sözünü sokmaya çalışma- hdır. Sayın Erdoğan, eğer insan onuruna, çocuklann onuruna önem veriyorsa, bekâret testinin yasaklan- masına çalışmalı. 15-18 yaşındaki gençlerin, kendi istekleriyle girdikleri cinsel ilişkiye getirilen cezaları kaldırtmanın yollannı aramalıdır. "Zina" için Diyanet sitesi "100 değnek vurun", Fethullah Gülen sitesi ise "recm" cezası öngörü- yoımuş. Bianet'te Bahar Arcan'ın yazısından öğ- rendim... İnsan onuru, ülke onuru düşünüyorsak eğer, ön- ce laik Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Diyanet si- tesinden bu rezilliği kaldırmakla da başlayabiliriz işe... İnsan onurunu düşünüyorsak eğer, sonra imam nikâhı konusuna geçebiliriz mesela... Sonra insan onuruyla işsizlik, insan onuruyla yok- sulluk, insan onuruyla açlık, insan onuruyla hapis- hanede hâlâ ölenler ve ölmeyi sürdürenler, insan onuru ve insan yaşamının ucuzluğu, insan onuru ve tren ile yol kazalarında ölüme teslim ettiklerimiz... Yani diyeceğim o ki, Başbakan'ın deyişiyle "insan onurunu kurtarmaya yönelik bir adım" için zinayı TCK'ye suç olarak sokmaya gerek yok. Yukandaki önerilerle işe başlanabilir. Medeni nikâhla evli çift- lerin (imam nikâhıyla evli olanlan elbet ırgalamaz bunlar!) birbirini aldatması, olsa olsa medeni yasa- nın öngördüğü gibi, boşanma nedeni olabilir. zeynepa zeyneporal.com Faks:0212-2571650 PERA FEST 20043.lHuslararası Beyojlu Sulujması • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 11 OO'de 'Beyoğlu Kültür Turu: Pera Bağlanndan Beyoğlu'na'. (0 212 21610 36) • YEŞİLÇAM S^EMASI'nda tüm seans- lar 'Türkiye'den Bağımsız Sinema Sesleri kapsamında 'Bekleme Odası'. (0 212 293 68 00) • FRANSIZ SOKAĞI SANAT GALERİ- St'nde TV. Marmara Sualtı Görüntüleme Festivali' kapsamında 12.00 - 24.00 seanslan arasında sergi ve fihn gösterimleri. (0 212 245 79 84) • ASMALIMESCtT REFİK RESTO- RANT'da saat 15. OO'te 'Beyoğlu'nda Bir Efsane: Refik' başhkh söyleşi. • CÎHANGİR PARKJ'nda Tiyatro Pe- ra'nın sunduğu, Nesrin Kazankaya nın yö- nettiği 'Sihirli Kitap' adlı çocuk oyunu. • FRANSIZ SOKAĞI SANAT MEYDA- Nl'nda saat 20.00'de Pervane konseri. (0 212 245 79 84)_ • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKE- Zİ'nde saat 17.00'de Ara Güler'in konuşma- cı olarak katıldığı 'Ara Güler'le Beyoğ- lu'nun Renkleri' başhkh söyleşi. (0 212 25T-35 00)