Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 EYLÜL 2004 SALI 14 KULTUR cumhuriyet.com.tr TİYATRO DÜNYASINDAN DİKMEN GURUN BirböKimdeıgisinitanımakTurkıye'de tıyatro sanatının duşun- sel altyapısını zengınleştırmek, ldasık v e çağdaş tıy atro oluşumlannı kuram- sal açıdan ıncelemek, oncu çalışmala- n > ıne a> nı bağlamda destekJemek v e dınamık, araştırmacı eleştırel bır sa- nat ortamını teş\ ık etmek amacıy la 1992 yılında yuksek lısans programıv- la faalıyete geçen, 1994 yıJından bu > a- na iısans duzey ınde de eğıtım \ errnek- te olan IU Edebıyat Fakultesı Tıyatro Eleştırmenlığı \e Dramaturjı Bolumu. tıyatro alanında yapılan araştırma \e ıncelemelenn yanı sıra bolum bunye- sınde gerçekleştınlen çalışmalan okur- larına sunabıleceği bır dergıy ı 2001 yılında başlattı Dağıtım yapılmadığı ıçın sadece Edebıyat Fakultesı bunye- sınde satılan \ e dolay ısıv la ne yazık kı yaygın bır okur kıtlesıne ulaşamayan (dağıtım y apılabılse ne kadar genış bır okuyucu kıtlesının ılgısını çekeceğı de ayn bır konu) Tivatro Eleştirmen- liği ve Dramaturji Bolumu Dergisi ılk sayısından sonra hakemlı ola- rak çıkmay a başladı Yılda ıkı kez ya\ ımlanan der- gıde tıyatro alanında yapılan çeşıtlı akademıkı,alışmalarsu- nuluyor Yerlneyabancımetın ıncelemelenne, çağdaş yorum- culara \e gunumuz tıyatrosuna yonelık araştırmalara, geleceğe belgeler olarak nıtelendırılebıle- cek konferanslara \e yıne avnı bağlamda dramaturjı ve rejı not- lannayer\enlıyor Tabııfubuya- zı kapsamında dergının ıçenğıne yonelık tam bır dokum \ ermek olanaksız Bırkaç başhk uzenn- de durmak gerekırse, \âam Hikmet ın 100 doğum yılının kutlanması nede- nıyle şaınn oyun yazarhğına yonelık eleştırel bır ınceleme olan. Zehra İp- şiroğlu'nun "Bugunün Açısından Fer- hatileŞirin"ındensozedebılınz Gen- co Erkarın uyarlayıu, oyuncu \e \o- netmen penceresinden Nâzım Hık- met'ın şıırlennı ele alış surecını anla- tankonferansı, MemetBavdur unolu- munden kısa bır sure once yıne takul- temızde yapmış olduğu konuşma der- gıde yer almıştır Duygu Seda Tom- ru'nun "Memet Bavdıır'un İki OVTI- nunda Kurgusal Kişiler" yuksek lı- sans tezının bır bolumudur "> ıne aynı sayıda DıkmenGurun'un "OscarVVü- de ve Gordon Craig: Thatro Sanatı . • U Edebnat Fakultesı Tıyatro Eleştırmenlığı \e Dramaturjı Bolumu Dergisi tı\atro alanında vapıian çeşıtlı akademık çalışmalan sunan bır dergı Bılımsel \ a\ ınlar unı\ ersıtelerın can damarları Bolum olarak > ılda ıkı kez \a\ımladıgımız bu dergıde temel amacrmız duşunsel alrvapı\ı zengınleştırmek, klasık \e çağdaş tıv atro oluşumlannı ıncelemek, \erlı \e I \abancı metınlere. çağdaş \e klasık >orumculara farklı pencerelerden bakmak \e de dınamık, araştırmava - tartışmaya açık bır sanat ortamını teşvık etmek Bunda ne denlı başarılı olu\oruz Bu tabıı kı bolumun ıç dınamığınden çok dış etkenlerle, koşullarla da bağlantılı ve başlı başına bır ınceleme konusu Istune" MuratSeckin'ın "Troilasile Kressıda: kressıda Nasıl Kotu \ola Duşer?" başlıklı vazıları Esin Go- ren'ın Pirandeüo Kerem Karaboğa nııı Lorca HasibeKalkanKocabav'ınEu- genio Barba ıncelemelen 200 sayta- lık kapsamlı bır dergının makalelenn- den bırkaçıdır Temalar. dosyalar... Dergı. 2003 \ ılında onemlı bır adım daha attı \ e bır tema çe\ resınde odak- lanma\aba>ladı Ilk sayınındosy a ko- nusu "Yaşamdan Tivatrova Oyun Ol- gusu" olarak belırlendı Bu bağlamda Yavuz Peknıan'ın lurk edebıyatının \e vazdıâı tek ovunla Turk tıvatrosu- nun en razla tartışılmış yazarlanndan bın olan Oguz \ta> ın "Oyunlarla Ya- şayanlar* adlı o\ unu 'oyunlar kuramı" ı,en,e\esınde venıden ele alan "Oyun- laria Yaşavanlar >a da Yaşadığımız Oyunlar" ba^rklı ıncelemesı, OzJem Hemış Ozrurk'un "13. l hıslararası İs- tanbui Tiyatro Festivali'ne katılan \ e bu- yukılgıgoren çağda:? tıyatronun on- de gelen topluluklanndan The \Voos- terGroup'unsonyapıtı "BuOyunSa- na Bırdie" başlıklı eleştırel değerlen- dırnıesi kerem Karaboğa'nın "Ya- şanıdan Ovuna.Ovundan Yaşama Ezi- lenlenn Pedagojısıve liyatrosu"', Sinem Ozlek'ın "*O> un İçınde Oyun kullaru- nu Merkezi'nde Shakespeare'in 'Ham- let', Beckett'ın "Godot'vu Beklerken' ve Stoppard'ın "Rosencrantz ve Guil- denstern Olduler' MetinlerT soz ko- nu-aı başlık altında toplandı Klasık tı- y atro metınlenne v e ny atronun kayııak- lanna ılışkın ıncelemelere yıne avnı sayıdagenı:>\er\enldı OğuzAncı'nın "Tivatronun Eğitinı. Din \e Poütika ile İlişkısinin Kokleri l zerine" \ e Befo Guçbümez'ın "\ntikYunanTı\^>tro- su'nda İronT başhkJı yazıları bu bağ- lamda ıkı ornek Dramaturji çalışmaları Uçuncu savı ıçın "GeçmiştcnGunü- mu/e Dramaturji ÇalışmalarT uzen- ne odaklandık Tema doğrultusunda tı\ atro metınlennı \ e sahnelemelennı yenılıkçı kuramlarla ırdeleyen, dranıa- turjı ka\ ramına rarkJı boyutlar getıren çalışmalara yer venldı Hasıbe Kal- kan Kocabavın 'postdramatik ku- ram'dan vola çıkarak \ azdığı "Drama- turjide Yeni \çıümlar" Nedret Ozt»- kat'ın "lonesco'nun 'Kral Oluvor' Ojıınu Üzerine Gostergebilimsel Ço- zumlemesi" Kerem Karaboğa"nın "Tadsahı Suzuki'nin Cyrano de Ber- gerac'ında'Jeu de Theatre'" ısımlı ma- kaJesı \ e Önder Otçu'nun "F>wm Pros- pero's Suffering To Caliban's Hatred; Reading ShakespeareOn theOtherSi- de of the Fence" başlığı altında "Fırtı- na"nın nasıl bır değerler ^ıstemını yu- celrtığınj ınceleyen kapsamlı araştırma- sı dosyayı oluşturuyor Dıkmen Gu- run'un "1950'ler ve Thatro Sanatuun \ onefimleri" adlı makalesı. \a\ uz Pek- man' ın "TürkTıvatrosunda Çağdaş Bir Kuramcı: Isma\ıl Uakkj Baltacıoğlu" ba^lıklı ıncelemesı \ede MehmetKa- nar'ın on dokuzuncu yuzy ılın son çey - ı eğınde Istanbul "da .Agop Barom an ta- rarından çıkanlan eğlence gazetesı ~Ti- \atro"nun uç sayısının çe\ınlen dık- katçekıyor Kanar"ınçeMnIendonem uzenne mukemmel bır kaynak Kadın Olmak 2004 sonlannda ıkı sayı bırden çı- kacak olan Tı\ atro Eleştırmenlığı \ e Dramaturjı Bolumu Dergısı'nın her ıkı sayıda da dosya konu^u "Tîj'atro- da Kadın İmgesi" olarak belırlendı Dorduncu sav ıda Lejla Şûnşek'ın "Ta- rih, Toplum. Siyaset ...ve Kadın Ol- mak" başlıklı makalesı kadınlık duru- muna genı^ \ e genel bır bakjş \ ernıe- M açisından dosy a konusunun kuram- sal çerçev esını çızerken FakiveOzsov- sal Çavnş'un "Demirdağ'ın Golgesin- de" adlı makalesı Nâzım Hikmet ın "Ferhatile Şirin" ovununa polıtık ço- zunılemelennındışındayenıbırbakış getıny or \ e metınde kadınlann temsı- lını, ortaya çıkan cınsıvet polıtıkabinı \e ıdeolojmın kendmı kadınlar uze- nnden \ar etme bıçımlennı ınceleye- rek vazarın erkek bakışını eleştınyor Dorduncu \ e beşıncı say ılarda ovun ço- zumlemelennde femınıst teon. femı- nıst edebıy at eleştınsınden \ ararlana- rak kadın ımgesını ınceleyen makale- ler, ataerkıyı eleştıren ıncelemelerone çıkıyor Bu yıl beşincisi düzenlenecek olan etkinlik 18 Eylül akşamı Jacques Loussier Trio konseriyle başlıyor ttaıılRilMa Bach rüzgarı...Kühür Servisi - Bu y ıl beşıncısı düzenle- necek olan 'Bach GünJeri' 18 EyluFde Is- tanbul ,\rkeolojı Muzesf nde Jacques Lous- sier Tno nunkonsenyle başlıyor Bach ıncaz yorumlan konusunda dunyanın bır numara- lı ısmı olan JacquesLoussier; Bach, Vnafdi % e Satie doğaçlamalany la caz tarıhının en ıl- gınç pıyanıstlennden bın sayılıyor Açıhşın ardından 'Bach GunlerT 20 Eylul'de \llle Lrponen'ın Sant \nruan Kılısesı'nın tarıhı orguyla \ ereceğı konserle de\am edecek Hel- sınkfdekı Sıbelıus Akademısı'nde org hoca- lığı yapan \ e Fınlandıya Org Derneğrnın baş- kanlığını vunıtmekte olan L rponen"e gıtarıst JarmoJulkunen eşlık edecek Bach Gunlen nın bu yılkı en onemlı değışıklığı kapasıtesı ellı kışıyle sınırlı bır e\ konsennın düzenlenecek olması Organızasvonunamacı.buyılbırmu- zıkse\enn evınde ılk kez gerçekleştırılecek olan bu tasarıy ı seneye başka e\ sahıplerının de katılımıyla burun Istanbul'a yaymak Bu yılkı e\ konsennın solıstı gıtanst Jarmo Julkunen 21 Eylufde konsenn gerçekleşece- ğı e\ m adresı ıse sadece bılet alanlara duy uru- lacak Bu konsenn ardından 22 Ey lul de Laura \Tkman (keman), Bach'm ^onatlarını yorunı- layacak Muzîsyenlen muzisyeni... Sanatse\erlerınmeraklabekleğıGusta\ Leonhardt ınklav- sen resıtalı 25 Evlul de gerçekleşecek 'Muzisyenler müzisve- ni\ Amsterdam barok geleneğının onde gelen ısmı kla\sen- cı, orgcu \e şef Gusta\ Leonhardt, neredey se ellı \ ıldır barok oncesı muzığe daır kuramsal \e uygulamalı çalışmaların en yetkın uzmanları arasında yer almakta Daha once de 'Bach GunlerTne katılan bu buvuk usta, Jean-Marie Straub'un 196""de çektığı Johann Sebastıan Bach ı konu alan fılmde Bach rolunu oynamıştı 'Bach Gunleri' kapsamındakı ıkıncı kla\ sen konserı ıse 26 Eylul'dekı Bob\an \speren resıtalı Kla\sencı orgcu \e orkestra şefı Bob Van "\speren aynı zamanda onemlı bır ta- nhı muzık uzmanı \an Asperen'ın kla\ sen konusundakı en- gın bılgısı P \e 18 yuzyıla kadar uzanan repertu\anna da yansımakta Etkinlik 2 7 Ey lul'de düzenlenecek olan Hermı- tage Oda Orkestrası konseriyle sona erecek \Iosko\a Çay- ko\skı Konser\ atu\ an kokenlı muzısyenlerden olu^an Her- mıtage, dunyanın en onemlı obuacılarından say ılan .41e\ei Lt- kin ın etraiında bırleşmıştır Bıletler Bıletıx ten \e AKAI gışelerınden temın edılebıhr AKMGışesı (0 212 25156 00 3~3) Bach Günleri'nde Bach'm sonatlaruıı Laura \lkman (keman) \orumlayacak (sağda). Etkinlik kapsamındaki klavsen konserini ıse kla\senci, orgcu \e orkestra şefi Bob Van \speren \erecek (üstte). çağdaş gezginlerin yol haritası Kültür Servisi - Maviologj'nın sonbahar sayısı bayılerdekı yennı aldı Dergının yenı sayısındalzzetinÇahşlar'ıny azdığı marn'in günlüğü' başlıklı oyku y er aİıy or Oy ku fark- lı coğrafy alarda y aşay an ınsanlann o\ kulennı anlarıyor 'Hiçbitmevenbirvoiculukgibi:Si- birya' yazisi 150 yıl once Çar 1 Nıkola'va karşı suıkast hazırİığına katılan \e ıdamına karar verılen yazar Dostoyevski'nın, ıdam sehpasından son anda ındııılerek surgune gondenldığı Sıbıry a nın tarklı o\ kusunu an- latıvor Ma\ lology gezgınlen bu kez Afhka'da sa- tarı y apı\or \ e bu gızemlı duny avı okuyucu- lara sunarken nelere dıkkat edılmesı gerek- tığının de altını çızıyor "Bir DemokrasiGos- tergesi, Bir Eğlence..' başlıklı yazıda Avru- pada hızla yayılan du\ar sprevlennın onle- nemez y ukselışı anlatılı\or Dergı bu sayıda avnca gunumuz Batı dun- vasında buyoık ılgı goren Lzakdoğu felse- fesıne \e Şaolın rahıplerının gızem dolu dunv asmını aralıyor Dergıde temmuz ayın- da \Ia\ı Jeans'ın desteğıyle Amerıka'da gerçekleştırdığı turnenın ardından Mercan Dede ızlenımlerını \ e oradakı turnesını an- latan bır soyleşısı de ver alıvor Korhan Abav ın vazdığı 'Eutmision'u sunnıa me- selesi' yazısı bu sayıda yer alan keyıflı ya- zılar arasında YAZIODASI SELİM İLERİ Tanpınar Notları (2) Sonra, o, butun bıryaşam boyuncaduyulmuş "yet- kınlık" tutkusu Tanpınar ın sağlığında yayımladı- ğı Şıırler kıtabı nasıl da acımasız bır seçmedır Muzığe tınıya gonul vermış şaır, yıllar yılı, şıırle- rınden bır kıtabı goze alamaz Şıırler nıhayet yayım- landığında (1961), Turk şıırı değışık soyleyışlerde zengın bır çeşıtlılık içınde ozgurce yol almaktadır Tanpınar, kıtabı karşısında susanlara, guncesınde kırılır Dahası, kasıtlı bırsessızlık sayar bu susuşu Romancı Tanpınar, dılde, roman dılınde şıırı pek de gereksınmez Turkçenın şııre donuşmesını, mu- zığı, tınıyı ongorrnemıştır Belkı ımge Tanpınar'ın roman dılınde ımge her zaman ağır basmıştır Roman yazan Tanpınar'la şaırTanpınar, çoğu kez, ıkı ayrı kışı sayılabılır Romancı, ıçerığın nasıl akta- rılacağına onem vermış, dılın olanaklarını ıçerığe denk duşecek şekılde kullanmıştır Gerçı Mahur Beste Sahnenın Dışındakıler ve Huzur bır 'uçleme" olsun ıstenmıştır Ama Sahne- nın Dışındakıler'deyeryerbelıren "ıronı', Huzur'da hayat bulamaz Huzur butunuyle trajıktır Ote yandan, Saatlerı Ayariama Enstıtusu de, bu- tunuyle ıronık Saatlerı Ayariama Enstıtusu, oncelındekı Kavak Yellerı yle bırlıkte, edebıyatımızda ılk buyuk toplum- sal taşlama romanıdır Tanpınar, Turk toplumunu yuzyıllara dayalı tarıhı içınde butun aymazlıklarıyla romana taşımayı dener Ne var kı, "tarıh't, zaman dışı bırakarak esenne sındırır Demın Kavak Yellen'nı andım Reşat Nuri'nın eserı de amansız bır taşlama Hem Reşat Nurı, hem Tanpınar, toplumsal-sıyasal hayatımızı dıdık dıdık et- tıkten sonra, her şeye karşın, gelecek ıçın lyımser konuşuyorlar Dahası Tanpınar Reşat Nun'dekııyımserlığı.acı- ma duygusunu vurgulamaktan gerı durmuyor "Çun- ku o, Turkçenın ortasında genış bırsevgı ve şefkat urpermesı ıdı Bu soz 1957 de soylenmıştır Unutmamalı kı, o do- nemde Reşat Nurı'yı genç kız romancısı" dıye ku- çumseyenlervardı Tanpınar'danızsurersek, 'Hal- bukı o temız ve musaffa bır ınsanlığın peşınde ıdı Ve lyı ıle kotunun behemahal ayn saflarda çarpış- masını ıstıyordu ' Reşat Nurı nın başına gelen, Tanpınar'ın da ba- şına gelmış Herhaldeotuzyılıgeçtı Bırkaç kışıden dınlemıştım, arkadaşları Tanpınar'dan "Kırtıpıl Harn- dı' dıye soz açarlarmış Edebıyat çevrelerıne gırıp çıkmış bır hanım, Tan- pınar'ın 'bedava beleşten" yıyıpıçmeyepekduş- kun olduğunu ona buna kendısı ıçın çağnlar duzen- lettığını, oralara gıdıp "afıyetle sofraya kurulduğu- nu", ' çeşıtlı şaklabanlıklar yaparak yemeğı hak et- tığını" anlatmıştı Bır edebıyat oğretmenıyle bır felsefe oğretmenı deTanpınar'ın Bergson'u hıç mı hıç bılmedıgını, ama Bergsoncu geçındığını soylemışlerdı "Neye yarar hatırlamak Neye yarar bu cılız ışıklı bahçelerde Hatırlamak geçmış şeylerı, Bu beyhude akşam bahçesınde Kapanırken ustumuze boyle Zaman çenberı Hatırlıyor yetmez mı Guneşe uzanan ellerımtz'" Çağdaş edebıyatımızı hazırlayan yazarlara yone- lık bırçok dıkkat Tanpınar'dan gelmıştır Kendısın- den oncekı esere boylesıne ıçten bıryaklaşıma, an- cak ozguvenlı yazarlarda rastlanabılıyor Guncesınde ıstedığı kadar yakınsın eserıyle ılgı- lı suskunluklara uzulsun, Tanpınar gelecekte var olacağını elbette bılıyordu Öneriler Krtap / Edebıyat Uzenne Makaleler, Ah- met Hamdı Tanpınar MEB Yayınları, 1969 Papis'te Da Vmci Şifresi' turlan • Kültur Servisi - ABD'lı yazar DanBrovvnun, sımge bılım sanat tanhı. eskı kulturler, dın \e gızlı toplulukiann ıç ıçe geçtığı 'Da Vlnci Şifresi' adlı genlım romanı, y ay ımlandıktan sonra tum dunyada buyuk yankı uyandırmıştı Çok sayıda ulkede en çok satanlar hstesının ılk sırasında yer alan kıtap Fransız tunzmını de hareketlendırdı Tunstler, kıtapta adı geçen yerlen kapsayan 'Da Vlnci Şifresi Turlan'na katılabılmek ıçın Pans'e akın edıyor Başkentte, kıtapta adı geçen yerlen kapsayan "Da \'ıncı Şifresi Turlan' duzenlenıy or Tunstler. başta Leonardo da Vuıci'nın \iona Lısa adlı tablosunun sergılendığı Lou\re Muzesı \e St Suplıce Kılısesı olmak uzere, kıtapta bahsedılen yerlen gorebıhnek ıçın bu rurlara yoğun ılgı gostenyor Tur rehben Jean-Maniel Traimond. Dan Brown"un kıtabında Pans'e atfettığı mıtlenn asılsız olduğunu savıınuyor St Suplıce Kılısesrnde gonullu olarak çalışan \Uchel Rougi de blı^eye gostenlen ılgıden memmun olmasına karşın tunstlenn çoğunun, kıtapta yer alan St Suplıce'e daır efsanelere ınanmalanndan rahatsızlık duyuyor Panslıler kıtabın ıçerığıne tepkı gosterseler de "Da V r ıncı Şıfresı'nın gorduğu ılgılı paraya çe\ırmekten de gen kalmıyor Akbank Film Festivali jürisi • Kültür Servisi - Akbank Kultur Sanat Merkezı'nın 8-18 Aralık 2004 tanhlen arasında gerçekleştıreceğı Akbank Kısa Fılm Fe^tnalı'nınjun uyelen \e \enlecek odul bellı oldu Alın Taşçıy an, Mehmet Açar. Ilker Canıklıgıl, Engın Ay ça, Hasan Bulent Kahraman \e Derya Bıgalı'dan oluşanjun, kurmaca \e belgesel kategonlerınde yanşmaya katılacak kısa fılmlen değerlendırecek Festıvalde kurmaca dalında bınncı gelenle, belgesel dalında bınncı gelen yonetmenler AKSM tarafından odullendınlerek Berlın Fılm Festnalı ne gondenlecek \e fılmlere gınş bıletlen, konaklama \e uçak masraflan karşılanacak Yanşmaya katılmak ısteyenlenn 15 Ekım Cuma gunune kadar festıval yoneümıne baş\urmalan gerekıyor Baş\\ıru belgelen AKSM \e festıvalın \\eb sayfasından sağlanabılıyor Festn al kapsamında düzenlenecek paneller, kısa fılmsev erlerle bırlıktelık olanağı \e kısa fılm sorunlannın tartışılabıleceğı ozgur platformlar da sağlanryor