Katalog

1AĞUŞTOS 2004 PAZAR CUMHURİYET SAYF/ kutturcg cumhuriyet.com.tr 15 KULE CANBAZI SUNAYAKIN Bağışla aıııa unutma!..Çan Büyük Petro, delice âşık olduğu } HamiJton'u metres edinir kendisine. Nfe var ki kadının bir sevgilisi olduğunu öğ- renır Çılgına dönen çar, kadının başını ayır- tır gövdesinden. Bayan Hamilton'un güzel yüzünün toprak altmda çürüyüp gitmesine gödü razı oîmadığından, başı mumyalatır ve alkol dolu bir kavanozun içine koyar. Büyük Petıo, her gece, yatağının başucunda bulunan kavanoza "lyi geceler" diyerek uykuya da- lar'. Büyük Petro'nun kansı Katerina'nın ya- tak odasındaki kavanozun içinde de bir ke- sik baş bulunur. Bu baş, Katerina'nın aşk ya- şadığı Mons adlı bir erkeğin bedeninden ay- nlmadır. Kansının birsevgilisi olduğunu du- yarı Büyük Petro, adamın başını kestirtir ve bir kavanozun içinde Katerina'nın yatağının yanındaki komodinin üstüne koydurtur. Rusya'dan kesik baş öykülerimiz bu kadar değıl. tkinci Dünya Savaşı'nın en azgın gün- lerinin yaşandığı 1943 yılının Karaburu- nu'na gidiyoruz. Yaz mevsiminin sonlanna dogru Karadeniz'in dalgalan insan ölüleri taşır Karaburun kıyılanna. Cesetler Romen askerlerine aittir. Batan gemilerden denize atlayıp kurrulmaya çalışan askerlerin sual- tında kalan yerleri bozulmazken bedenleri- nin su üsründe kalan kısımlan deniz kuşlan tarafindan paramparça edilmiştir. Aklımdan çıkmayan fotoğraf Karaburun'un yakınındaki Kemerbur- gaz'da görevli bir subay olan Cemal Mada- noğlu, cesetlerden çıkan eşyalan îstanbul'da- ki Romen Konsolosluğu'na göndermek üze- re gözden geçirirken gözü bir fotoğrafa takı- hr. Madanoğlu'nun gördüğü fotoğraf yıllar geçse de gitmez gözünün önünden. "Bir, bir buçuk metre yükseklikte, iki, iki buçuk metre genişlikte bir kayanın üstünde üç tane Rus kellesi... Bu üç Rus askerinin ke- sik başı önünde üç Romen askeri ayakta duruyor ve objektife bakıyorlar. Önierin- de, arkaiarını objektife dönerek eğilmiş üç Rus eri... Rus erlerinin sırtlarında yal- nız ceketleri var... Romen askerleri de el- lerini Sovyet askerlerinin kaba etleri üze- rine koymuş sıntıyorlar. Üç çıplak kıç ve üç kesik baş... Tiksindirici bir görünüm. İnsan savaşta canavarlaşıyor..." Üç insanı öldürecek ve başlannı bedenle- rinden ayıracaksınız. Yetmeyecek, üç insanı, savaş çığırtkanlığı yapanlann diliyle tanım- Iarsak "düşmanı" ya da "gâvuru" soya- cak, çıplak kıçları ve kesik başlan bir araya getirerek "harıra fotoğrafi" çektireceksi- niz!.. Aklınız alıyor mu?.. Aman almasın, ne var ki böylesi daha nice vahşetin yaşandığı savaş politikalanyla oy toplayanlann iktidar olduğu birdönemde yaşıyoruz. Üç kesik baş, üç çıplak kıç ve üç Romen askeri... Ne denir, üçlü koalisyon insanlığa hayırlı ugurlu ol- sun! Cemal Madanoğlu'nun Kemerburgaz'da kaldığı ev, Karadeniz'de batan gemilerden kıyıya vuran kerestelerle yapılmadır. Mada- noğlu anılarında, Romanya'dan küçük bir tekneylekaçıpTürkiye'yesığınan 141 Yahu- diyle olan karşılaşmasına da yer verir: "Ben Romen YahudiJerini aldım, hepsini kömür dekovilinin vagonetlerine koyup fabrika- ya getirdim. Hava serindi. Zavalhlar ka- zanların çevresinde doJanıp kurundular. Başlarında başkanları gibi davranan biri- si vardı. Hurç numarasını okuyor. O hur- cun sahipleri öne çıkıyorlar; hurcu açıp eş- ya ve giysilerini çıkarıyorlar, giyindikleri zaman ortaya şık şık bayanlar, baylar çı- kıyor." Cemal Madanoğlu'nun anılan Madanoğlu, az önce soğuktan titreyen, yoksul kılıklı insanlann gözünün önünde bi- rer tırtıidan kelebeğe dönüştüklerini görün- ce çok şaşınr: "Fabrikanın kazan dairesi defîle saJonuna döndü. Davranışlanndan ve giysilerinden anlaşıldığına göre bunlar varlıklı ve seçkin insanlar... Biz o dönem- de Gestapo'nun büyük paralar karşılığın- da Yahudilerden kimilerinin kaçmasına göz yumduğunu bilmiyorduk. 0nun için çok şaştık." Tugay komutanı sığınmacılar arasında ca- sus olabileceğini düşünerek kendilerini fab- rikaya yerleştiren Madanoğlu'na çıkışır. Çok geçmeden de Yahudilerin öküz arabalanyla Çatalca'ya götürülmeleri emri gelir. Küçük- lere kesmeşeker, büyüklere de asker sigara- sı verilerek arabalara bindirilirken yapılan sayım sırasında bir kişi eksik çıkar. Bunun üzerine tugay komutanı hiddetlenir: "Fabri- kayi arayın, bir yere gizlenmiştir. Bomba yerleştiriyor olabilir." Bu ses ortalıkta yan- kılanırken Madanoğlu'nun gözü, üşümesin diye çocuğunu kucağındaki örtüye saran bir anneye takılır: "Casus yakalandı!.." Savaşlarda para kazanma çarklan daha hız- lı döner. Zengin olana canını kurtarma yol- lan açılırken yoksulun boynuna madalya ta- kılır. Bu gerçeğe Cemal Madanoğlu'nun anı- lannda bir kez daha tanık oluyoruz; 1953 yı- hnda Kore Savaşı'na katılmak üzere görev- lendirilen Cemal Madanoğlu'na dönemin Savunma Bakanı Seyfi Kurtbek şunlan söy- ler: "Albayım not ediniz, Kore'ye ayak ba- sar basmaz, orada bulunan yedek teğmen Mukbil Özyörük'ü ilk gemiyle Türkiye'ye göndereceksiniz." Verilen emirde adı geçen teğmen, Demok- rat Parti'nin ilk bakanlanndan Halil Özyö- rük'ün oğludurL İki ayda bir yayımlanan Geniş Açı Fotoğraf Sanatı Dergisi'nin yeni sayısı çıktı Porlfolyolarda fotoğraf dünyalar /Verim Bora bu kez okurlan bir başka dünyaya götürüyor. Subsahara-Afrika bölgesinde HIV virüsüne karşı yaşam savaşı veren insanlann yaşamlannı 'Rüzgâra Fısıldanan Sözler' portfolyosunda inceliyor. Külrür Servisi - Geniş Açı Fotoğ- raf Sanah Dergisi'nin 36. sayısı ya- yımlandı. tki ayda bir yayımlanan der- ginın her yaz yayımlanan portfolyo özel sayılannın alhncısında, dört yeni portfolyo yer alıyor. Geçtiğimiz yıllarda Küba fotoğaf- lanndan oluşan bir sergiyle fotoğraf- severlerin karşısına çıkan Kerinı Bo- ra'nın dünyada AIDS'in en yaygın ol- duğu Subsahara (Afrika) bölgesinde HIV virüsüne karşı yaşam savaşı ve- ren insanlan konu eden portfolyosu 'Rüzgâra Fısıldanan Sözler' başlığı- nı taşıyor. AiDS'lilerle yapılan flörüşmeler Kerim Bora'nın Kenya-Uganda- Tanzanya arasında karayolu ile yakla- şık 9 bin km'lik bir alanda tanıştığı 700den fazla AIDS hastası ile görüş- melerinden derlediği portfolyonun çı- kış noktası, bu tip sorunlann küresel ve hepimizin sorunu olarak algılan- ması ve bu bilincinin toplumlanmıza Eugene Richards 'Fat Baby' (Mangum Photos - solda) Jason Eskenazi 'VVonderland' (World Picrure News - üstte). yerleşmesi gerektiğine olan inancı. Tolga Sezgjn'in World Press Photo seminerleri çerçevesinde hazırladığı 'Çocuk Yağh Güreşçiler' başlıkh portfolyosunda geleceğin başpehli- vanları olarak yetiştirilmelerinın yaru sıra bir erkeklik modeline de hazırla- nan genç erkek çocuklar için zaman içinde bir spor olmaktan çıkarak bir erkeklik kimliğine dönüşen yağh gü- reşler konu ediliyor. Sezgin'in portfolyosunu Magnum üyesi Avustralyah fotoğrafçı Jrent Parke'ın 'Rüya/Yaşam ve Ötesi' başlıklı portfolyosu izliyor. Sanatçı- nın tasannın yaratılma süreci sırasın- da çıktığı fotografik yolculuk, Syd- ney'in ve kentte yaşayan insanlann ti- tizce belgelenmesiyle sonuçlanmış. Bu sayıda yer alan son portfolyo ise yine Avustralyah bir fotoğrafçı olan Tracey Moffatt'uı 'Macera Serisi'. ilk bakışta yazısız fotoromanlan andı- ran, renldi ve 132x 114 cm boyutların- da on imgden oluşuyor. Fotoğraf festlvall Izlenlmlerl Her imgenin kapsanundaüç ayn fo- toğraf var: Biri maceranın geçtiği or- tamı gösteren panoramik fotoğraf, di- ğer ikisi ise kahramanlan ve aksesu- varlan yansıtan detay fotoğraflan. Ja- pon karikatürlerini ve mangallan te- mel alan setler, fotoğraflara göz ka- maştıran bir arka plan oluşturuyor. Bu sayıda portfolyolar ve her za- manki köşelenn yanı sıra 16. Perpig- nan Fotojurnalizm Festivali'nin ta- njtımı da yapıhyor. Derginin fzmir temsilcisi Arzu Fi- liz Güngör'ün hazırladığı Çanakka- le'de yapılan fotoğraf festivalinden iz- Jenimler ve Izmir'de açılan fotoğraf bölümü birirme tezleri üzerine yorum- lan da dergide yer alan diğer iki özel konu. 50 bin dolarlık kazı Altı uygarlığı kucaklayan höyük: Kinet İSKENDERUN (Cumhuriyet) - Birçok uygarlığa ev sahipliği yaptı- ğı bilinen ve 40 bin yıl öncesine da- yanan tarihi bulgulann rastlandığı Hatay. onlarca höyüğe ev sahipliği yaparken, açılan her höyükten tarih fışkırmaya devam ediyor. Hatay'ın Dörtyol ilçesinde Bil- kent Üniversitesi tarafindan yapılan ve 1991 yılında başlanan kazılarda, altıuygarlığın kucaklaştığı ortaya çıktı. Kinet Höyüğü'ndeki 30 bin dolarhk kazı maliyetinin, 15 bin do- lan Bilkent Üniversitesi tarafindan karşılanırken, gerideki üzeri toprak- la örtülü bilinen 166 höyük de, bel- ki yıpranmaya ve tarih ile külrür ka- çakçılanna karşı bu şekilde korunu- yor... Kinet Höyüğu'nde başkanlığında yapılan kazı çalışmalannda Neolo- tik, Kalkotik, Tunç Çağı, Demir Ça- ğı, Hellenistik ve Ortaçağ dönemle- rine ait bulgulara rastlandığını belir- ten Bilkent Üniversitesi Öğretim üye- si Doç. Dr. Marie-Henriette Gates, ekibin su altı araştırmalan sonucun- da da, höyüğün eski bir limana sahip olduğu ve dönemin önemli deniz ti- caret ağında bulunduğunun ortaya çıktığını ifade etti. 1991 yılında yü- zey araştırmalan ile başlayan Kinet Höyüğü kazılannda Neolotik (M.Ö.6. bin), Kalkotik (M.Ö.4. bin), Tunç Çağı (M.Ö.14-12.yy.) Denıir- çağı (M.Ö.10-4 yy), Hellenistik (M.Ö. geç 4. Orta I .yüzyıl) ve Orta- çağ (M.S. 9-13.yy) dönemlerine ait eserler bulunduğunu söyleyen Doç. Dr. Marie-Henriette Gates, ortaya çı- kartılan eserlerin Hatay Arkeoloji Müzesi'ne teslim edildiğini söyledi. İki höyükte kazı yapıldı Kazı alanında Dörtyol Kaymaka- mı Lü,tfullah Gürsoy, II Külrür ve Turizm Müdürü Aysun Çakar ve Is- kenderun Turizm Danışma Müdürü H. Güngör Altaç ile birlikte incele- me yapan Hatay Valisi Abdulkadir Sarı, tarih ve kültürel değerler açı- sandan bölgenin çok zengin özellik- lere sahjp olduğunu belirtti. Kinet Höyüğü yaknılannda bulunan ve ba- kıinsızlık nedeniyle yıkılma tehlike- si ile karşı karşıya bulunan Roma dö- nemi eseri Deliçay Köprüsü'nü ko- ruma altına alıp, aslma uygun resto- re ettirerek, gün ışığuıa çıkartacakla- rını belirtti. Bölgedeki tarihi yapırun her ilçe- de bir müzeyi kaldırabilecek özellik taşıdığını da vurgulayan Hatay Vali- si San, "Amacımız burada var olan tarihi yeryüzüne çıkartarak, aslına uygun yapıp kültür ve turizme ka- zandırmaktır. Bu kazılarda Orta- çağ'dan başlayarak her bir devirin eserlerini görme imkanmız var. O ta- rihde de yaşayan sanatkarlar var. Ör- neğin tandır kültürü bizim kültürü- müze ait değil. Taaa o zamanlarda tandır kültürü varmış" dedi ve Kinet Höyüğü kazı alanının korumaya alındığını kaydet- ti. Vali San, Hatay'da çoğunluğu top- rakla örtülü höyüklerden sadece iki- sinde kazı çahşmasının yapıldığma dadikkatçekti. ESİNTtLER ZEYNEP ORAL Yazarımız yurtdışında bulunduğundan yazısını yayımlayam lyoruz. 19 AĞUSTOS'A KADAR Beyoğhı'nda yaz şenliğî Kültür Servisi - Beyoğlu Sineması yaz aylannda sinemaseverleri geçmiş sezonlann sevilen filmleriyle buluşturmaya devam ediyor. Bu yıl '9.Onat Kutlar Şenliği' adı altında düzenlenen etkinlik 19 Ağustos'a kadar sürecek. Bu kapsamda bugün 'Belleville'de Randevu' (Yön:Sylvain Chomet), yann 'Bilinmeyen Kod' (Yön:Michael Haneke), 3 Ağustos ve 18 Ağustos'ta ise kış aylannda gösterime giren 'Kill BilJ Böl.-I' ve 'Kill Bill Böl:II' (Yön: Quentin Taranrino) izleyiciyle buluşacak filmler arasında. 4 Ağustos'ta 'Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana' (Yön: Guy Ritchie), 5 Ağustos'ta 'Pi' (Yön: Darren Aranofsky), 6 Ağustos'ta 'Konuş Onunla' (Pedro Almodovar) gösterilecek. 7 Ağustos'ta Meksikah ressam Frida Kahlo'nun yaşamını ele alan 'Frida' (Yön: Julie Taymor), 8 Ağustos'ta '21 Gram' (Yön: Alejandro Gonzalez Inarriru), 9 Ağustos'ta 'Aşk Zamanı' (Yön: Kar - Wai Wong), 10 Ağustos'ta 'Dövüş KJübü'(David Fincher) izleyiciyle buluşacak olan diğer filmler arasında. Şenliğin son günlerinde igösterilecek filmler şöyle; 11 Ağustos'ta 'Orada Olmayan Adam'(Yön: Ethan Coen, Joel Coen), 12 Ağustos'ta 'John Malkoviç Olmak' (Yön: Spike Jonze), 13 Ağustos'ta 'Amelia' (Yön: Jean-Pierre Jeunet), 14 Ağustos'ta 'Hoşçakal Lenin' (Yön: Wolfgang Becker), 15 Ağustos'ta 'Benim Cici Silahım' (Yön: Michael Moore), 16 Ağustos'ta 'Karanlıkta Dans' (Yön: Lars Vbn Trier), 17 Ağustos'ta 'Buena Vista' (Yön: Wim Wenders), 19 Ağustos'ta 'Saatler' (Yön: Stephen Daldry). (www.beyoglusinem asi.com.tr) Ahmet Ümirin kitabı dizi oldu • Kültür Servisi - Türkiye'de polisiye edebiyatın öncü adı Ahmet Ümit'in 'Şeytan Aynntıda Gizli' kitabından uyarlanan aynı adlı dizinin çekimleri başladı. Renkli Türk Fihn Yapım tarafindan TRT 1 için çekilen dizide Meral Çetinkaya, Nejat îşler ve Cüneyt Türel rol alacak. Senaryosu Ahmet Ümit ve Turgut Yasalar tarafindan kaleme alınan dizinin yönetmenliğini Cevdet Mercan yapıyor. Kevin Costner'dan yeni film • Kültür Servisi - Kevin Costner ile Meg Ryan, Rebecca Romijn- Stamos ile Ben Affleck, ilk kez bir fihnde bir araya gelecek. Scott Steindorff'un sahibi olduğu Stone Village'm yapımcılığım üstleneceği 'Tortilla Curtain', sezonun romantik sürprizi olacak. T. C. Boyle'un aynı adlı yapıtından beyazperdeye uyarlanacak filmin yapımcılan arasında başrol oyuncusu Costner da bulunuyor. Senaryosunu Dayan Ballweg'in kaleme alacağı film, Güney California'da yaşayan iki ailenin çevresinde gelişecek. Fihnde, biri zengin ama bunalımlı, diğeri ise Meksika'dan kaçakçılık yapan iki ailenin yolu, bir kazayla kesişecek ve romantik ikili bir araya gelecek. BUCÜN • BALAT'ta Tarihi Galata Köprüsü'nde 21.00 de Karadağ Halklar Tiyatrosu'ndan 'Elektra' adlı oyun. (0 212 514 75 20)