Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 TEMMUZ 2004 PERŞEMBE HABERLER PKK/Kongra-Gel'in Suriye'den sonra İran'daki terör eylemleri de zora girdi TerörömütünekuşatmaSERTAÇEŞ AıNKARA - Bölücü terör örgütû PKKKongra-Gerin Türkiye'ningü- ney ve doğudaki komşulanndaki ha- reketlilıği giderek sınırlanıyor. Suri- ye'nin ülkesindeki Kürt partilerinin tamamının sıyasi faaliyetlerini yasak- lamasının ardından son dönemlerde îran'da barınan PKK/Kongra-Gel üye- si teröristlere yönelik operasyonlar da dikkat çektı. Orgütün faaliyetlerini ya- kından izleyen Ortadoğu uzmanı Ni- harAIOz)can,tran"ınbuaşamadan son- ra örgüt ile uzlaşmasının zor olduğu- na dikkat çekti. TüRKİYE KIRSALI VE İRAN ABD'nin Irak'ı işgal etmesinin ar- duıdan PKK'TCongra-Gel'in merkez üssü olarak kullandığı Kuzey Irak'ta sıkıntıya düşmesı örgütü, özellikle Türkiye kırsalı ve îran'a yöneltti. Iş- • Örgütün bölücü faaliyetlerini yükselttiği 199O'lı yıllarda çok önemli destekler sağladığı Suriye ve Iran, PKK/Kongra-Gel'e cephe aldı. Suriye, Batı gözündeki "terörist devlet" imajmdan sıynlmak için Türkiye ile işbirliği yaptı. Iran ise son bir yılda topraklannda bulunan örgüt unsurlanna yönelik askeri operasyonlar gerçekleştirmeye ve sonuçlanm Ankara ile paylaşmaya başladı. galin ardından ABD'nin Iran ve Su- riye'ye sert mesajlar vermesiyle bu iki ülkede eşzamanlı Kürt bölgelerin- de ayaklanma yaşandı. PKKTCongra- Gel'e verdıği desteği ilk kesen ülke Su- riye oldu. AbduDah Ocalan'ın bu ül- keden aynlmasının ardından başlayan süreç ve ABD'nin Irak'a müdahalesı bu ülkeyi Türkiye'ye iyice yaklaştır- dı. Adana Mutabakatı kapsamında iki ülke örgüte ilişkin bilgileri sık sık pay- laşmaya başladı. Suriye'deki hareket alanı iyice daralan PKKKongra-Gel'in son olarak bu ülkedekı çalışmalannı yürütmek amacıyla kurduğu partinin de içinde bulunduğu tüm Kürt parti- lerinin faaliyetleri yasaklandı. Suriye, Batı gözündeki "terörist devkt" ima- jından hızla sıynlmak için yalnızca bölücü örgütle değıl diğer alaıîlarda da Türkiye ile işbirliği yaptı. EşZAMANLI AYAKLANMA ABD'nin Irak'ı işgal etmesiyleken- di topraklan ve tran'da eşzamanlı baş- layan Kürt ayaklanmasının ardından Sunye, bu konuyadaha çok dikkat et- meye başladı. Bu ülkenin aldığı önlem- ler nedeniyle örgütün Suriye kapısı büvük oranda kapandı. fran ile PKK/TCongra-Gel' in arasın- daki ilişkilerin gerginleşmesi de Irak'ın işgali sonrasına denk geldi. îran ilk kez geçen 6 aylık süreçte PKKTCong- ra-Gel ile silahlı çatışmaya girdi. Iran- Irak sınınna yakın bölgelerde meyda- na gelen çatışmalarda örgütün militan kayıplannın yanı sıra Iran güvenlik güçlerinden de öienler oldu. PKK'Kongra-Gel'in bölücü faalı- yetlerine başlamasının ardından sınır- dakı hareketliük iki ülke arasında uzun yıllar sorun olarak kaldı. İki ülke yet- kililerinın her düzeydeki temaslann- da özellikle Türk tarafinın örgüte gös- terilen hoşgörüden yakınmasıyla geç- ti. PKK/Kongra-Gel, Iran'ın Türkiye sınınndaki Urumive ve Maku kentle- rinden her türlü lojistik destek ve ya- ralı teröristlere tedavi olanaklan sağ- ladı. Örgüt, Iran sınınndan geçip Ağ- n ve Van kırsalında eylem yaparak tekrar bu ülkeye döndü. Iran'daki ör- güt kamplanna yönelik sınır ötesi ope- rasyonlar Millı Güvenlik Kurulu (MGK) toplantılannda dahı gündeme geldi ve tartışıldı. 'UzLAŞMAZOR' Gelinen aşamadaPKK/Kongra-Gel, Iran'da eski hoşgörü ve desteği bula- mıyor. Türkiye, Iran ve Suriye arasın- da açıklanmış bir mutabakat bulun- mamasına karşın PKK'Kongra-Gel'in ortak bir tehdıt nıteliği sergilemeye başladığını belırten Ozcan. "Bu da doğal olarak biraraya gebneierini sağ- ladı. İran bundan sonra başka Kürt gruplaria ilişküerini sürdürebilir, ama PKK ile bundan sonra uzlaşması zor görünüyor" dıye konuştu. İran'a PKK önlemlerî sorulacak 'Güvenlik' toplantısı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Tahran'a yapmayı planladığı zı- yaret öncesınde, Türkiye ve Iran güvenlik konulannı masaya yatıracak. Türkiye-îran Ortak Güvenlik Kon- seyi'nin toplantısının gelecek hafta Ankara'da yapı- lacağı ve tran'a PKK'Kongra-Gel terör örgütüne kar- şı aldığı önlemlerin sorulacağı öğrenildi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü NamıkTan. haftahk basın toplan- tısında sorular üzerine, Iran güvenlik güçlerinin PKK ile çatışmaya gırdiği haberlerini değerlendirdi. Dışiş- leri BakanlığYna, "Bu yönde ulaşan bir bilgi ohnadı- ğmı" ıfade eden Tan. iki ülkeyi ilgilendıren güvenlik konulannın gelecek hafta Ankara'da toplanacak Tür- kiye-Iran Ortak Güvenlik Komitesf nde ele alınaca- ğını söyledi. Sözcü Tan. ToplanOda İranh yetküile- rin bu çaaşmalara ifişkin ve terörie mücadeie kapsa- nundaki çahşmalanyla ügiK olarak bizi aynntıh şekiJ- de bilgUendirmck'rini bekfiyoruz" diye konuştu. Er- doğan'ın geçen yıl İran'a yapmayı planladığı ziyaret ertelenmiş, ertelemenin gerisinde Tahran'ın terör ör- gütü PKK'ye karşı etkili önlemler almaması olduğu öne sürülmüşrü. Türkiye ile tran arasında güvenlik konulannda işbirliği mekanizmalan, Yüksek Güven- lik Komitesi ve Ortak Güvenlik Komitesi'nden olu- şuyor. 2001 yılından bu yana etkınlik kazanan komi- telerde, iki ülke diplomat ve güvenlik yetkilileri yer alıyor. Komitelerde, sınır güvenliği ve terorizm ile mücadeie konulan ele alınıvor. İran icisleri Bakan Yardımcısi: 'Sonçatışma 10 gün önce' TAHRAN (AA) - Iran îçişlen Bakan Yardımcısı AB Asger Ahmedl terör örgütü PKK Kongra-Gel üyeleriyle en son çahşmanın 10 gün önce olduğunu söyledi. Iran Öğrenci Haber Ajansı'na (ISNA) önceki gün konuşan Içişleri Bakan Yardımcısı Ahmedi, terör örgütü üyeleriyle en son çahşmanın 10 gün önce meydana geldiğini, o tarihten bu yana ise herhangi bir çatışma yaşanmadığmı belirtti. Ahmedi, çatışmada tran güvenlik güçlerinden 2, terör örgütünden 8 olmak üzere toplam 10 kişinin öldüğünü bildirdi. Tosee gazetesinin Baztab adlı internet sitesine dayanarak verdiği haberde, terör örgütünün Iran'daki uzantısı olduğu ıddia edilen Pejak örgütü üyelerinin, Batı Azerbaycan eyaletinin başkenti Urumiye kentine bağlı Ceremi bölgesinde güvenlik güçleriyle çatışmaya girdiği ve 8 örgüt üyesi ile 2 güvenlik görevlisinin öldüğü belirtihnişti. İranlı eyalet valisi açıkladı. '22 kişi Türkiye'ye teslim edildi' TAHRAN (AA) - tran'ın. Türkiye aleyhine faaliyet- lerde bulunan 22 kişiyi gözaltına alarak Türk ma- kamlarına teslim ettiği bildirildi. İran Öğrenci Haber Ajansf nın (İSNA) bıldirdiğine göre, Batı Azerbay- can eyalet valisinin güvenlik işlerinden sorumlu yar- dımcısı Abbas HurşidL "20 Mart'ta sona eren geçen tran yıb içinde, Türkiye aleyhine faaliyetlerde bulu- nan 22 kişiyi tran'da gözaltına alarak Türk hükümeti- ne teslim ettiklerini" söyledi. Hıç kimsenın ya da hıç- bir grubun Iran topraklan üzerinden komşu ülkeler aleyhine faaliyet göstermesine izin vermeyeceklerini belirten Hurşidi, "Bu tür eyiemler yapma girişiminde bulunanlara sert tepki vereceğiz. Şimdiye kadar bu gruplaria mücadeie ettik ve mücadelemizi sürdürece- ğiz. Komşulanmız da bunu gayet rvi bilmektedir" diye konuştu. ISNA, Türkıye'ye teslim edilen kışilerin kımlikleri ya da hangi gruptan olduklan hakkında ay- nntı vermezken bu kişilenn çoğunun4erör örgütü tSTERLERSE SAYTATVIA Y4PABİLECEKLER Oturumda, kapaölan DEP'in eski millervekilkrinin avukatian savunma yapacak. Leyla Zana, Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan da isterterse temyiz duruşmasına kaühp savunma yapabilecekler. (AA) Eski milletvekilleri tahliyeden bir ay sonra yeniden hâkim karşısına çıkacak DEP davası bugünANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Kapatılan DEP'in esla milletvekılleri Leyla Zana. Ha- tip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan hakkında verilen 15'er yıllık hapıs cezasının temyiz du- ruşması. bugün Yargıtay 9. Ce- za Dairesı'nde görülecek. Yargıtay Başsavcılığı'nın ye- niden yargılanmalan yönünde- ki tebliğnamesi ve 9. Ceza Da- iresi'nın tahliye karan dikkate alındığında, DEP'hlerhakkında- ki mahkûmiyetin bozuJması güç- lü olasıhk olarak görünüyor. Kapatılan DEP'in eski mil- letvekilleri hakkında verilen 15' er yıllık hapis cezasının tem- yiz duruşması, Yargıtay 9. Ce- za Daıresi 'nin salonunun dar ol- ması nedeniyle, Ceza Genel Ku- rulu Toplantı Salonu'nda ger- çekleştırilecek. Oturumda, eski milletvekil- lerinın avukatlan, savunma ya- pacak. Leyla Zana, Hatip Dic- le, Selim Sadak ve Orhan Do- • DEP'in eski milletvekilleri Leyla Zana, Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan hakkında verilen 15'er yıllık hapis cezasının temyiz duruşmasına bugün Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nde başlanıyor. Hapis cezalannın onanması durumunda DEP'liler kalan cezalannı çekmek üzere yeniden cezaevine girecek. ğan da isterlerse temyiz duruş- masına katılıp, savunma yapa- bilecekler. 9. Ceza Dairesi, ka- rannı daha sonra açıklayacak. TAHLJYEYE KARAR VERILMIŞTI Ankara 1 No'luDGM, 1994'te Zana, Doğan, Dicle ve Sadak'a verilen 15'er yıl ağır hapis ce- zasına ilişkin hükmü, yeniden yargılama sonucunda tasdik et- mişti. Yargıtay Cumhuriyet Baş- savcılığı teblignamesinde, An- kara 1 No'lu DGM'nin eski mah- kûmiyet hükmünün tasdikine ilişkin karann usulden bozul- ması yönünde görüş bildirmiş- ti. Yargıtay 9. Ceza Dairesi de, Zana, Doğan, Dicle ve Sadak'ın infazını durdurup tahliyelerine karar vermişti. Hem Yargıtay Başsavcıhğı'nın karann bozulması yönündeki tebliğnamesi hem de, 9. Ceza Dairesi'nin tahliye karan dik- kate alındığmda, DEPTiler hak- kındaki 15'er yıllık hapis ceza- sı karannın bozulması güçlü ola- sıhk olarak görünüyor. Daıre karann bozulmasına hükmeder- se eski DEP'liler, yerel mahke- mede yeniden yargılanacaklar. Dosyaya, mahkûmiyet kararmı veren DGM yerine kurulan An- kara 11. Ağır Ceza Mahkemesı bakacak. Geniş yetkili ağır ceza mah- kemesı heyetı, kapatılan Anka- ra 1 NoTıî DGM Başkam Or- han Karadeniz. üyeler Süreyya Gönül ile Rüstem Çiloğlu'ndan oluşuyor. Yenı mahkemede de başkanlık görevini üstelenen Orhan Karadeniz, Avrupa In- san Haklan Mahkemesı karan uyannca DEPTılenn yeniden yargılanması karanna muhale- fet ermişti. O N A M A CEZAEVİ YOLUNU AÇAR Daırenın, yerel mahkemenin mahkûmiyet kararmı onaması durumunda, Zana, Dicle. Sa- dak ve Doğan'ın kalan cezala- nnı çekmek üzere yeniden ce- zaevine gırmesı gündeme ge- lecek. Zayıf bir olasıhk olarak değerlendirilen onama yönün- deki karar durumunda, Zana'nın 11 ay 21 güa Dicle ve Doğan'ın 11 ay 23 gün ve Sadak'ın ise 15 ay 20 gün daha cezaevinde kal- ması gerekecek. PKK/Kongra-Gel'in bombacısı Ali Çabuk, Tunceli'de yer gösterdi Uzaktan kıuııaııdah bombalar Ali Çabuk'un cylcm yapmaküzere hazuia- dığı bombalar etkisiz hale getirildL (AA) TUNCELİ (Cumhuriyet) - PKK'Kongra-Gel'in bombacısı AB Çabuk'un, Tunceli'de gösterdiği yerlerde ele geçirilen 10 adet uzaktan kumandah bomba etkisiz hale getirildi. Bir süre önce tzmir Otogan'nda yakalanan Ali Çabuk, Tunceli ve Pülümür'de yer göstermelerde bulundu. Bir ay önce Tunceli'nin Pülümür ve Ovacık ilçelerinde, katıldığı bombalı saldınlarda, 3 askerin şehit ohnasına, 3 güvenlik görevlisinin de yaralanmasına yol açan Çabuk'un eylem yapmak üzere hazırladığı tahrip gücü yüksek, uzaktan kumandah 10 adet bomba ele geçirüdi. Emniyetteki ifadesinde 14 yıldır örgütün bombacısı ve 2001 yılından bu yana "Dersim \Tlayeti Baö Karargâhı" sorumlusu olduğunu ifade eden "Nurhak" kod adlı Çabuk'un, lOO'eyakınteröriste bomba egitimi verdiğini ve yaptığı eylemlerde yaklaşık 50 ile 60 kişinin ölümüne neden olduğunu itiraf ettiği belirtildi. Çabuk, sorgulamanm tamamlanmasının ardından cumhuriyet savcılığma gönderildi. Ifadesi alınan Çabuk, ruruklu yargılanmak üzere Malatya Ağır Ceza Mahkemesi'ne sevk edildi. PERŞEMBE ORHAN BURSALI Petrol ye Küresel Ekonomi Savaşlarda ana yakıt iken günümüzde savaş- ların ana aracı haline dönüşen petrol, acaba, sağlıklılığı ve sürdürülebilirliği sürekli büyümeye endeksli ve petrole büyük ölçüde bağımlı küre- sel ekonomik sistemin sonunun hazırlayıcısı ola- bilirmi? Perşembeleri, birkaç haftadır, bu temel soru- nu tartışmayı, bugün de petrolün tükenme ola- sılığı açısından sürdürüyoruz. Petrol araştırmacıları iki nokta üzerinde duru- yor: a)Petrol, vartığı itibanylatükenecek bir mad- de; b)Uzun süredir yeni ve büyük bir petrol kay- nağı bulunamadı. Sonuç: Dolayısıyla petrol rezerv grafiği aşa- ğı, yani tükenmeye doğru gidiyor. Sürekli büyü- menin sonucu olarak ülkelerin katlanan enerji ih- tiyacı ve tüketimi de (Hele Çin!) bu sonu yakın- laştırıyor. Çin, bu yıl ilk çeyrekte yüzde 18 daha çok petrol kullanmış. Geçen yıl dünyada günde 80.6 milyon varil petrol tüketilmiş. Bu yıl, tüketimin bir Fransa ka- dar (2 milyon varil) artacağı hesaplanıyor. Arz ve talep dengesi, talep lehine değişiyor. Ülkelerin ve küresel ekonominin büyüme hızı hesaba katıldığında, bugün 29 milyar varil/yıl olan dünya petrol tüketiminin, 2020 yılında 42 milyar varil/yıla çıkacağı öngörülüyor. • • • Artık büyük petrol alanları bulunamıyor. Çok büyük iki petrol rezervi, Kuveyt'teki Burgan 1938'de ve Suudi Arabistan'daki Ghavar 1948'de bulundu. Ve petrol üretimınin yüzde 9O'ı, 20 yıl ve daha eski bölgelerden yapılıyor. iki görüş var: Kimine göre büyük şirketler ye- nı alanlarda araştırma yapmıyor, bilinen rezerv- ler üzerinde yoğunlaşıyor.. Kimine göre de, ar- tık başka büyük rezerv kalmadı!.. Üstelik petrol rezervlerinin varlığı üzerindeki ra- kamlar da tartışmalı. örneğin Royal Dutch- Shell'in, şirketin piyasa değerini yüksek tutmak için, sahip olduğu rezervleri beşte bir daha faz- la gösterdiğinin ortaya çıkması, petrol piyasasın- da kriz ve skandal yarattı. Ayrıca, Ortadoğu'da- ki, özellikle Irak'taki rezervlerin de ülke değerini arttırmak için, olduğundan çok daha yüksek gösterildiği tezi ortaya atıldı. • • • Insanlık, petrol çağı başladığından bu yana, 150 yılda 950 milyar varil petrol tüketmiş (Spiegel, 22/2004). Henüz 1200 milyar varil daha petrol rezervi olduğu iddia ediliyor. Ancak bu ne kadar doğru ve bunun 500 milyar varilinin çıkartılma- sı mümkün mü ve ekonomik mi sorusu tartışıh- yor. Tabii tüketilen petrole ve kalan rezervlere ba- karak, 150 yıl daha var, hesabı yanlış. Tüketim giderek artan bir ivmeye sahip. Bilinen rezerv- lerle, ancak ve en çok 40 yıl daha gidilebilece- ği öngörülüyor. Dünyada toplam 400 exajoule enerji tüketimi- nin 150 exajoule'ü (en büyük pay olarak yakla- şık yüzde 30'u) petrolden karşılanıyor. Petrolün yeri kısmen de olsa doldurulabilir mi? Bu konuda çabalar var. örneğin elektrik üretimi için giderek doğalgaza başvuruluyor. Doğalga- zın da önümüzdeki yıllarda, fiyat olarak petrole endekslenme tehlikesi bulunuyor. Bütün araba- lar doğalgazla çalışabılir. Bazı büyük oto üreti- cileri, doğrudan doğalgazla çalışan motor üre- timine geçiyorlar. • • • Fakat petrol önümüzdeki en az 10-20 yıl da- ha ekonomideki belirleyıci konumunu sürdüre- ceğe benziyor. Ekonomi demek yakıt demek. Yakıt, hem de garantili olmadan, ekonominin sağlıklı büyüme- si mümkün değil. Zenginliği ve büyümesi, görünür bir gelecek için petrole bağlı olan ve küresel ekonomiyi esas ayakta tutan ABD gibi devasa ekonomiler, bü- tün askeri ve siyasal stratejilerini bu büyümenin teminatı olan petrol ve doğalgaz bölgelerini ga- ranti altına almak üzerine kuruyor. Bilinen en sağlıklı petrol ve doğalgaz rezerv- leri ise, en istikrarsız ülke ve bölgelerde. örneğin 1200 milyar varillik toplam rezervin yansından faz- lası, 685 milyar varili Ortadoğu'da. Büyük Or- tadoğu Projesi (BOP) demek. aslında petrolün istikrarı projesi demek. özetle, ana konumuza dönelim: Ortadoğu pet- rolleri, küresel ekonominin mezar kazıcısı olabilir mi? Yani, 30 yıl içinde petrol bölgede biter ve küresel ekonomi çöker mi? Küresel ekonominin çöküşü petrol yüzünden olmayabilir. Ama, sürekli büyümenin fiziksel olarak sür- dürülemezliği nedeniyle, küresel ekonomi, enin- de sonunda bu çöküşü yaşayacaktır... ...eğer geleceğini öngörür de nitelik değiştir- meyi beceremezse... obursali(« cumhuriyet.com.tr. Başkentte Kürt derneği kuruldu ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ankara Kürt Demokrasi-Kültür ve Dayamşma Derne- ği (Kürt-Der) kuruldu. Basın toplantısını Kürtçe yapan dernek başkanı Nurettin Aydm, toplantılannda konuşma dilı olarak Kürtçeyi kullanacaklannı söyledi. Dernek başkanı Ay- dın'ın açıklamasını Kürtçe yapması nedeniyle gazeteciler söylenenleri anlayamadı. Bunun üzerine Aydın, açıklamayı dernek yönetıcileri- ne vererek Türkçe okutturdu. Aydın. 3 aylık çalışma sonucunda kurulan derneğin amaçla- nnı "Kürt demografîsini değiştirme poütikala- nna karşı çıkmak. Kürt dilinin gelişmesi için kurslar açnıak \e Kürt edebhatı, sanaü, şiiri, thatrosu, radyo ve televizyonİan gibi alanlarda aractırma vanıtıak" nlarak