Katalog

15 T-EMMUZ 2004 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DİZt Bingür Sönmez Ağn Dağı'na çıkarken bütün önlemleri aldıklaruıı beürterek "By-pass'hlarla 3 bin 800 metmeçıkök" diyor. Londra'dan İstanbul'a Prof. Dr. Bingür Sönmez, îstanbul Tıp Fakültesı'nde eğitim aldıktan sonra Londra St. Thomas Hastanesi'nde cerTahi asistanı olarak çalıştı. 1988 yılında doçent unvanını aldıktan sonra, aynı hastanede 3 yıl daha çalışarak koroner cerrahisi eğitimini tamamladı. 1990 yılında Türkiye'ye dönen Bingür Sönmez, IÜ Kardiyoloji Enstitüsü'nde göreve başladı. 1997'de profesör unvanını alan Sönmez, 2001 yılına kadar Kadir Has Ünıversitesi ve Florence Nightingale hastanelerinde kalp cerrahisi bölüm başkanı olarak çalıştı. Sönmez, bugün Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı olarak çalışıyor. 1997'de profesör unvanı alan Bingür Sönmez bugün Memorial Hastanesi'nde. Prof. Dr. Bingür Sönmez, by-pass ameliyatı olmuş hastalan Ağn Dağı'na çıkarmasıyla tanmıyor Korkununecelefaydası yok Kalbi koruyucu altın öğütler ŞULE KOKTURK BİNGÜR SÖNMEZ: By-pass'lmın Ağn dağına çıkmasının hiçbir riski yok. Günde 30 km. yürüyen by- pass'lılar var. Ben dilerim ki ortopedist arkadaşlanm, diz protezi, kalça protezi taktığı dedeleri, nineleri Vatan Caddesi'nde yürütsünler. Göz doktorlan hiç göremeyen ve gözüne ışık kazandırdığı hastalan tiyatroya götürsünler, bundan daha güzel bir şey var mı? M emorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, by-pass ameliyatı , olmuş kalp hastalan ile Ağ- n Dağı'na çıkmak, yine by- pass'lılarla uzun yürüyüşler yapmak gibi etJanliklerle zihınlere kazındı. Bu etkınlikler yüzünden kalp cerrahlan ta- rafından çok eleştirilen Bingür Sön- mez, "By-pass'hnın Ağn Dağı'na çık- masının hiçbirriskiyok. Günde30 km. yürüyen by-pass'hlar var" diyor. By-pass ameliyatı olmuş hastalarda en sık görülen sorunun kendine güven eksiklığı olduğunu ifade eden Sönmez, "Genç yaşta koroner damar hastası olanlar, ben arük hiçbir işe varamam, tekraramelh~atolarjilirrnrvim,yanmbir insan mı oldum. gibi sonılaıia depres- yona giriyoriar. Bu hastalara sen artık normal bir insansın ve yaşuun gerektir- diklerini yapabilirsin desek de inaıuıu- yorlar. 3 ay sonra getip banyo yapabflir miyim,ya da sağundan sohuna dönerek yatabilir miyim diye soranlar var. Kor- ku nedeniyle 2 yıl tstanbul dışına çıkma- yan koroner kalp hastalan ile karşüaşı- \Ttrum. Bu insanlan inandırmak gere- ldyor. 2 sene sonra benim adım tama- men umıtulacak, ama akülarda kalan 'By-pass'hlar Ağn Dağı'na bile gıttı' düşüncesi kalacak" diyerek savunuyor. - By-pass ametiyan olmuş hastalaria biıükteAgn Dağı'na çıkmakgibietkin- liklerle gündeme geien bir kalp cerra- hısınız ve çok da deştriliyorsunuz, bu- nu nasü değerlendirrvorsunuz? SÖNMEZ- By-pass ameliyatı olmuş hastalarda en sık görülen sonın kendi- ne güven eksıkliği. Genç yaşta koroner damar hastası olan ve sorumluluğu yük- sek olan insanlarda ağır bir depresyon yaşanıyor. Ben artık hiçbir işe yara- mam, tekrar ameliyat olabılir miyim, ya- ran bir insan mı oldum. gibi sorularla depresyona giriyoriar. Biz ıse bu has- talara sen artık normal bir insansın ve yaşının gerektırdıklennı yapabilirsın desek de inanmıyorlar. - Ne gibi sorunlar yaşryorlar? SÖNMEZ - 3 ay sonra gelip banyo \apabılir miyim ya da sağımdan solu- ma dönerek yatabilir miyim diye soran- larvar Bunlar hayatın en aktif dönemi- ni yaşayan ınsanlar olabiliyor. Korku ne- denıyle 2 yıl İstanbul dışına çıkmayan koronerkalp hastalan ile karşılaşıyorum. Bızbu insanlan rehabılite etmek ıçinza- man zaman konferanslar düzenlıyoruz, egıtimlerveriyoruz. Küçük yürüyüşler düzenliyoruz ancak yeterli olmuyordu. - Ağn Dağı'na çıkmaya karar verdi- ıiz_ SÖNMEZ - Nasuh Mahruki ile ko- nuştuktan sonra böyle bir etkinlık yap- maya karar verdık. Hastalann bütün lestlerinı yaptık, 25 kışi, 3 by-pass'lı ile birlikte Ağn Dağı'na gittik ve 6 sa- ıtyurüdük. Bütün önlemleri aldık. Bız by-pass'lılarla 3 bin 800 metreye kadar çıktık. - Böyle bir etkinliğin ne gibi bir geti- risi olabilir? SÖNMEZ- Bu aktıviteden sonra bi- zim en önemlı kazancımız, by- pass'lı- lar normal ınsanlann yaphklannı yapa- bılırler, hatta Ağn Dağı"na bıle gidebi- lırler düşüncesi. 2 sene sonra benım adım tamamen unutulacak ama akıl- larda. "By-pass'lılar Ağn Dağı'na bile gftti" düşüncesi kalacak. - Herhangi bir riski var mı? SÖNMEZ- By-pass'lının Ağn dağı- na çıkmasının hiçbir nski yok. Günde 30 km. yürüyen by-pass'lılar var. Ben dilenm kı ortopedist arkadaşlanm, dız protezi. kalça protezi taktığı dedelen, ninelen Vatan Caddesf nde yürütsün- ler. Göz doktorlan hıç göremeyen ve gö- züne ışık kazandırdığı hastalan tiyatro- ya götürsünler, bundan daha güzel bir şey var mı° Sigara östrojeni parçalıyor - Kadmlarileerkekler arasmda kalp hastahklan açısından fark var mı? SÖNMEZ-Östrojen hormonu kadın- lan kalp knzinden koruyor, damar has- talıklan kadınlarda daha geç görülüyor diyorduk ancak bütün bılgılenmızı ye- nilemek zorunda kalıyoruz. Kadınlar da artık erkekler gıbı sigara ıçıyorlar, streslı bir yaşamlan var, çocuk doğur- muyorlar, erken menapoza gınyorlar, hormon kullanıyorlar. Doğurn kontrol haplan, yüksek tansıyon ve damar has- talığı nedenı olabılıyor. Kadınlar artık ılen yaşta doğum yapıyor, bir defa do- ğum yapıyor ve çocuklanm emzırmı- yorlar. Dolayısıyla bütün hormonal dengeleri bozuluyor. Kadınlar gıttikçe östrojenlennı kaybettiler. eskisi kadar östrojenlen yok. Sigara içtikleri için östrojenler parçalanıyor. Doğurunca hormonal dengesi yerine geliyor ama aynı zamanda geç doğuruyorlar. - Kalp hastahklan nerelerde çok gö- rülüyor? SÖNMEZ - Nerelerde çok görüldü- ğünü değıl de nerede görülmedığini söyleyeyim. Japonya'da koroner kalp hastalıklan neredeyse hıç görülmüyor. Çünkü balık, sebze ve pınnç yiyorlar. Bunun dışında her yerde çok görülü- yor Amenka'daki insanlann geleceğı bir felaket. Çünkü aşın beslenme. aşı- n kılo devlet sağlık protokollerine gı- recek kadar ciddi boyutlara gelmış, devlet aşın kilo ile mücadele ıçın prog- ramlar hazırhyor. 18-19 yaşında 150 ki- loluk ınsanlar var. Buna benzer bir sı- kıntıyı biz ülkemızde yaşıyoruz. Anor- mal bir fast-food düşkünlüğü var. Ucuz, kolay erişılebılır olması nedeniyle fast- food'a ılgi gösteriyorlar. Fast-food'un bir özelliği daha var, alışkanlık yapı- yor. Fast-food'dakı ıç yağı da kakao yağı gibi alışkanlık yapıyor. Kolay, ucuz, her yerde var. Anormal bir fast- food çocuğu yetiştiriyoruz. Bunlann hepsi 22-23 yıl sonra ciddı sıkıntılar yaşayacaklar. : - •'(* XV Prof. Dr. Sönmez, amebyath hastalarda oluşan kendine güven eksikliğinin aşüması gerektiğini söylüyor. Gizli kalp krizi tehükesi - Kalp krizi befirtileri nelerdir? SÖNÎVIEZ - Koroner hastasunn göğsüne kalpten yansıyan ağnlar gelir. Bu ağn genellikle göğsün ortasına, sol kola, boynun sol tarafına gelir. Bu ağn bazen çok farklı taraflara gelebilır, sağ kola, sağ el bıleğine, küçük parmağa gelen kalp ağnlan vardır. Bunlar çok şanslı msanlar, çünkü kalpte sorun olduğu zaman bir uyaran venyor, bu insan kendini sınırhyor. Koşuyorsa, merdiven çıkıyorsa duruyor, kalbıne dinlenme fırsatı veriyor. - Bu beKrtileri vermeyen gizli kalp krizi geçiren hastalar var sanınm_ SÖNMEZ - Bir hasta grubu var ki hiçbir ağnsı yok, kalp knzini bile sessiz geçiriyor. Buna sessiz kalp hastalığı dıyoruz. Çok tehlikeli, çünkü hasta kendi durumunu bilmiyor. Mesela 3 kat merdiven çıkıyor, kalp sıknıtı altmda, keşke kalp bir uyaran gönderip durdurabilse onu. ama o sıkmhlı haliyle daha da merdiven çıkmaya çalışıyor. Ilk belirti kalp krizi oluyor ve hasta ölebiliyor. Bunlar ancak rutın analizler su-asında çıkıyor - Kimlerde görülüyor? SÖNMEZ - Özellikle, şeker hastalığı olan, akcığer problemi olanlarda ve şışman ınsanlarda görülüyor. Hiçbir belirti olmasa da, ailesınde olmasa da gizli kalp hastalığı olabilir. Bazen hasta geliyor, elektrokardıyografı çekiyoruz, kalp krizi geçirdığini görüyoruz. - Toplumda görühne oranı nedir? SÖNMEZ-Yüzde 12 gibi bir grup sessiz kalp hastası. - Insanlar sessiz kalp hastası olduklannı nasıl anlayabüirler? SÖNMEZ- Sessiz kalp hastalığını tespit etmek ıçin her yıl efor testi yapılması gerekiyor. Aıle hikâyesi olan, diyabetık. tansiyonu yüksek hastalar 30 yaşından sonra. bunlar olmayanlann ıse 40 yaşından sonra test yaptırmalan gerekiyor. BİTTİ STRES VE TEKNOLOJİ SAVASI Hastalık arttıölüm azaldı- Ingiöz büim adamlan önümüzdeki 10 yıl içinde 65 yasin alündakilerin kalp krizi geçirmeveceğmi söylüyor. Bu Türkiye'ye nasü yansryacak? SÖNMEZ- Bu ıstâtiksel bir hesaplama. Son 10 yıl içinde kalp hastalıklanndan ölüm azaldı, istatıstikçı geçmış 10 yıla bakıp azalma hızına bakarak önümüzdeb 10 yıl içinde onun sıfir olabıleceğinı hesaphyor. Böyle bır şey yok, ancak kalp hastalıklanndan ölüm önemlı oranda azaldı ve azalacak. Ancak kalp hastalıklan arttı. - Artmasının sebebi nedir? SÖNMEZ - Yaş sımn aşağı çekildı ve ömür uzadı. Insanlar basit nedenlerle yaşamlannı kaybetmiyor. 80-90 yaşında koroner damarlan tıkanmış olarak kalp doktorlanna gehyorlar. 30 yaşında enfarktüs geçiren ınsanlar var, çünkü insanlar daha erken yaşlarda aşın sorumluluklar yüklenmeye başladılar. 35 yaşında genel müdür düzeyınde ınsanlar görüyorsunuz. Ama gereklı beceri ve bilgi binkımı ohnayan bu insanlan anormal bir stres bekliyor. Aileye karşı kendilerini ispatlayabihnek için bir insanın tahammül gücünün çok üstünde çahşıyorlar. Önce kolit oluyorlar, sonra mide ülseri oluyorlar, daha sonra da kalp krizi geçiriyorlar. Stres adrenalin hormonunu arttınyor, adrenalin de damarlan mahvediyor. 40 yaşında bu insanlann kalp ameliyatı olması gerekıyor. - Avrupa ve ABD ik Tünaye'yi karşılaşünhğımızda, kalp hastahklan tedavisinde neredeviz? SÖNMEZ - Bugün Amerika Amerika'ojr, Amenka'ya hiç kımse ulaşamaz. Ama A\Tupa ile aynı standarttayız. Hatta birçok hastanemız Avrupa'daki pek çok hastaneden daha iyı. Çünkü teknolojiyı iyi kullanıyoruz. - Kalp hastahklannın tedavisinde teknoloji tek başna yeterli mi? SÖNMEZ - tnsan becerisinin bir sının var. Yüz metre koşusu gibi. yüz metre koşusu 9.8'dir ve 9.1 olamaz Ancak 9.7 veya 9.65 olur, insan fizyolojısine aybn çünkü. Beyin el becerisinin fizyolojik smınnın ucuna geldik, artık daha ilerisini teknoloji ile yapıyoruz. Ben bir daman daha süratli veya daha güzel dikemem, çünkü şu anda en güzelini yapıyorum zaten. Daha iyi malzeme, daha ıyı ameliyat sonrası bakım ve daha iyi ılaçlar kullanarak başan düzeyımı arttıracağun. Kalp hastası olmayan çocuk siparisi - Kalp hastahklannda genetik biliminin rolü nedir? SÖNMEZ- Genetikten çok şey bekliyoruz. Ama gene istatistıkçilerin verdiği vaat gibi düşünmeyelim, her şey genetikle halledilemeyecek. Belkı 30-40 yıl sonra olabilir Kap hastalıklan için şu anda doğacak çocuğun gen hantası ile oynamak mümkün değil. Ama bu da yapılacak, anne-babada erken kalp hastalığı var, baba 45, dede 40 yaşında ameliyat olmuş, bır bebek beklenıyor, o bebek erken kalp hastalığı olmasın diye kurgulanabilecek. Kalbinizi Koruyun TÜRK KALP VAKFI 19 Mayıs Cad. No: 8 Şişli/lstanbul Tel: (212) 212 07 07 (pbx) (10 hat) Faks:(212)212 68 35