Katalog

5 HAZİRAN 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA 17 Dubai anlaşması çelişkileri Başbakan Recep Tayyıp Er- doğan ıle Devlet Bakanı Ali Ba- bacan. eylulde Dubaı'ye, IMF ve DCnya Bankası'nın yıllık ortak top- larıtısınagıtmışlerdı BuradaABD ıle 3 5 mılyardolarlık kredı anlaş- ması ımzalanmıştı Erdogan, geçen haftagazete- cılerın sorularını yanıtlarken "0 kredıyle ılgılı anlaşmanın ıçınde btrsıyası madde var 0 madde- yı ten, borçlanma ehğı açısından yarlışbuluyonım"demış Gaze- tecıler "Şartı daha once bılmıyor muydunuz?" dıye ısrar edınce, Ercoğan yanıtlamış 'Konu Dubaı'de konuşuldu- ğunda sıyası şartyoktu Kongre kararaldı, metın ortaya çıkınca sı- yası şartı gordük Bununüzenne kredıye sıcak bakmayacağımızı bıldırdık" Oysa, durum farklı Elımızde belgelerı var Imzalanan anlaş- manın "Aktanm önkoşulları"n ıçeren 5 maddesının "e" fikrası bellı "Türkıye'nın Irak'a ozgurlük ha- rekâtında, Irak'a ınsanı yardım da dahıl olmak üzere, ABD hü- kümetı ıle ışbırtığı yapmadığına Irak'ın yenıden ınşası ve ıstıkra- nnın sağlanmasında ABD hükü- met oncülüğundekı çabalan des- teklemedığıne daırıbarelenn bu- lunması yadatek taraflı olarak Ku- zey Irak'a askergöndermesı du- rumunda, ABD hükümetı, soz konusu bıldınm tanhınden ge- çeriı olmak üzere geçeriılık süre- sının askıya alındığını Hazıne'ye bıldırecektır" Demek kı, Babacan, "sıyası ko- şu/"lann altına ımza atmış Yanı, Erdoğan ın ıfadesıyle "borçlan- ma etığı"r\Q aykın bır anlaşmayı goz gore gore onaylamtş' Bu, bır Ikıncısı Dubaı Anlaşması, 22 Eylul 2003tanhlıdır Dayanağııse, ABD Kongresı'nın "savaş bütçe- sınden Türkıye'ye 8 5 mılyardo- lar kredı açılması"na ıiışktn 16 Nı- san 2003 tanhlı karandır Yanı, Dubaı Anlaşması, ABD Kongre karanndan yaklaşık 5 ay sonra ımzalanmıştır Hatta Baba- can Dubaı Anlaşması'nın sıyası koşullan Cumhurıyet'te yayımla- nınca "Anlaşma, ABD Kongre karannın ruhunu aynenyansttryor Bu, Kongre karannda da vardı ve 5 5 aydırweb sıtesındeyayım- lanıyordu" karşılığını vererek, Du- baı Anlaşması'nı ımzalarken Kongre karanndan haberdar ol- duklannı belırtmıştır Bu durum- da, Erdoğan'ın "Dubaı'de konu- şulduğunda sıyası şart yoktu Kongre karar aldı, metın ortaya çıkınca sıyası şartı gordük Bu- nun üzenne kredıye sıcak bakma- yacağımızı bıldırdık" sozlen de havada kalıyor, doğru değıl' Erdoğan'ın bugunku tutumunu şaşkınlıkla karşılamak da doğru değıl Tam teslımıyetçı dış polıtı- kanın gelıp dayanacağı yer, tam şaşkınlıktır çunku En çok satan Bırdonemın vızyoncusu tontonu buyukdevnmcısıTurgutÖzal'ın kızı Zeynep Özal'ın anılannın derlendığı kıtap en çok satanlar arasın- daymış Zeynep özal'ın farfarayla karmaşık ılışkılerte dolu kıtabının bereketı bol olsun Zeynep özal bununla kalmamah bır ıkıncı kıtap daha çıkaımalı Papatya devnnın saklı kalan yonlennı tum çıplaklığıy- la faş etmelı IŞIK KANSU kansu8cumhurîyet,dn.tr Ne oluyoruz?ABD Dışışlen Bakanı Colın Povvell Turkıye'yı "ılımlı Islam Cumhunyetı" ola- rak tanımlarken, AKP ıktıdan tum eğrtım kurumlannı medreseteştırmeyeçalışıyor ABD, Turkıye'den yenı us ve asken ko- laylıklar ısterken, Buyuk Ortadoğu Pro- jesı'nde (BOP) Turkıye'nın "aktör" ola- cağını savunan Recep Tayyjp Erdoğan G-8doruğunaçağnlıyor Turkıye'yı fede- ratıf bır yapıya goturecek Kamu Yonetı- mı Temel Kanunu tasansına bağlı yerel yo- netım tasanlan TBMM komısyonlannda goruşulurken, PKK'nın devamı Kongra- Gel, Türkıye sınııiannda yenıden hare- ketleneceğını duyuruyor Tum bu gelışmelenn tespıh tanelen gı- bı peş pese gundemımıze duşmesı yal- nızca bır rastlantı mıdır'? Istanbul Unıversıtesı Stratejık Araştır- malar Merkezı Yonetım Kurulu Uyesı Doç Dr Yaşar Hacısalıhoğlu na aynı soruyu sorduk Ikı kere ıkı dort edergıbı, "BOP" dedı, "ABD çıkahan doğrultusunda, Tur- kıye'yı de kapsayan yenı bır sıyası atlas oluşturma çabasıdır" Ve devam ettı "Turkıye'nın bolge ussu halıne getınl- mesı, hem genışletılmış Ortadoğu coğ- rafyasında ABD'nın etkınlık aracı olarak kullanılmasına yarayacak, hem de Tür- kıye 'nın ABD 'nın etkınlık alanı halınegel- mesıne yol açacak Boylelıkle hem Kaf- kaslar'ın, hem Doğu Akdenız'ın, hem de Irak ıle başlayıp devam etmesı duşunu- len Eımenıstan, ABD'nın hımayesınde kurulmak ıstenen Kurdıstan ıle Israıl hat- tının guvenlık alanı Türkıye uzenndenya- ratılmış olacak Soğuk Savaş surecınde yurdumuzu eksen ulke olarakgoren ABD, Türkıye 'yı, unıter yapısını zedeleyecek bır stratejının parçası yapmak ıstıyor BOP, Avrasya jeopolıtığınde ıkı temel stratejının çarpışma zemınıdır Bınncısı, toprak butünlüğünden yana olanlann stratejısıdır Ikıncısı, parçalı kuçuk yapı- lan, yanı federatrfyapılanya da kuçuk dev- letçıklen arzulayanlann stratejısıdır BOP, ıkıncısının uygulama hedefıdır Boylelık- le u/us devletın unıteryapılannın dırenç- len kınlacak, kuçuk federatıfyapılarla pa- zahıkyeteneklen zayıflatılacak, daha ko- laypazar, daha kolay doğal kaynak ege- menlığı, ABD ve belkı de Batılı merkez guçlertarafından gerçekteştınlmış olacak." Konu boyutlanınca Hacısalıhoğlu na bırkaç soru daha yoneltmek gerekıyor- du öyledeyaptık - fîumodelın ıçınde Turkıye'nın Guney- doğusu da varmı1 ? - Irak'ta başlayan parçalanma surecı, Iran'ı, Sunye'yı ve Turkıye'yı de kapsaya- cak bır bıçımde modellendınlmektedır Sozde Guney Kurdıstan vurgusu, Ku- ze/ı de kapsayacak bıçımde tasarlanmak- tadır Bunun hem jeoekonomık, hem |e- opolıtık altyapısı hazırlanmaktadır Ku- zey'ın Guney'e katkısı denız açılımı -or- neğın, Iskenderun lımanı- ıle Fırat ve Dıc- le odağında suyun kontrol edılmesı bıçı- mınde olacaktır Bu tasanm hem BOP hem de buyuk Israıl projesının kapsama alanındadır - Bu ortamda AKP ıktıdannın konumu nedır? - Turkıye'ye model ulke yaklaşımı ıle, gerçek amaçlan orterek bır rol venlmek ıstenmektedır Bu role de bugunku sıya- sal ıradenın sıcak baktığını gormekteyız - Ne ıçın ve ne açıdan sıcak bakıyor /TUl r sızce7 - Bu rolun adı, Turkıye'nın Cumhunyet bınkım ve hedeflenyle ortuşmeyen ılımlı Islam modelıdır Bu model ulusal bağım- sızlık ve ulusal egemenlık temelıne daya- nan Cumhunyet kımlığı ıle çelışen bır mo- deldır Unutulmamalıdırkı, ılımlı Islam nı- telemesı Turkıye'nın urettığı bırkavram da değıldır YapaybırnrtelemedırveABD'nın polıtık laboratuvannın urunudur Bu yö- nuyle ılımlı Islam dınsel değıl sıyasal bır nıtelemedır ve Fas tan Çın sınınna değın 22 ulkenın sıyasal rejımlennı ve sınırlan- nı değıştırmeyı hedefleyen BOP ıçınde ABD'nın egemenlığını sağlayacak bır ara- cı modeldır Burada, Turkıye'ye bıçılen bır başka rol de, ulkemızın asken açıdan bır mtzrak ucu halıne getnlmestdır Bu rol, Tur- kıye'nın ulusal guvenlığının zedelenme- sıne ve çıkarlannı savunamamasına, bol- genın çelışkılennden yenı duşmanlıklar kazanmasına yol açacaktır Hacısalıhoğlu nun açık açık soyledık- len, "Ne oluyoruz?" çengelıne takılan çok ama çok onemlı gerçeklıklerdır Sweezy Öldü! TURKKAYAATAOV Dunya, 1930-90 yıllannın on- de gelen yaratıcı ıktısatçılann- dan, cesur bılımcı ve etkılı du- şun adamlarından Amerıkalı Paul Marior Sweezy'yı 93 ya- şında (1910-2004) yıtırdı Yak- laşık 60 yıl, başta ıktısat kuram- lan olmak uzere, toplumsal du- şuncenın en ılgıye değer yazar- lanndandı Yureklıbırsavaşım verdığı kendı ulkesınde yerle- şık çıkar çevrelerının baskısı- na ve 1950'lerın aşağılık McCarthy fırtınasına dayandı Daha çok uçuncu dunya ay- dınlarını etkıledı Buyuk bır bankanın en ust duzey yonetıcılerınden bınnın oğlu olarak New York'ta doğ- muş, paralı aıle çocuklarının grttıklen Harvard gıbı seçkın- ler okullannda eğıtım gormuş- tu Londra Ekonomı Fakulte- sı'nde (LSE) yuksek lısans eğı- timınden geçtı, Marksçı du- şuncelerie ılk kez orada karşı- laştı Harvard'a donduğunde oranın oğretım uyelerı arasına katıldı Bır ara, sermayecı du- zenın "kendı başansı sonucu" ortadan kalkacağını savunan, ama gene de tutucu ıktısatçı J. Schumpeter'le dostluğu oldu 1929bunalımındauzun suren ışsızlığın nedenlerı ustu- ne o gunlere gore "devnmcı" sayılan anlatılann sahıbı ama 1945 sonrasındakı (buyuk ser- mayeden yana) Bretten Wo- ods toplantılanna katılan J. M. Keynes'ten de bır şeyler oğ- rendı ABD'nın 1942'de Japon sal- dırısına uğramasıyla askere yazıldı Savaş brttığınde Marks- çı goruşlerınden oturu Har- vard'da bannamayacağını an- ladı Leo Huberman'la solcu Monthly Revıevv dergısını ve yayınevını kurdu (NevvYork'a her gıdışımde oraya uğrama- dan edemem) Sermayecı Ge- lışme Kuralı (1942) adlı kıtabı K. Manc'tan sonra Marksçı ık- tısadı açıklayan ılk onemlı ya- yındı Paul Baran'la bırlıkte yazdıkları Tekelcı Sermaye (1966) dev şırketler donemının sermayecı hareket yasalannı nasıl değıştırdığını anlatıyor- du Svveezy, Baran ve H. Mag- doff emperyalızmı ve bu olu- şumun yoksul ulkeler ıçın ne demek olduğunu, çevre top- lumlann merkezdekı variıklı ta- kımın hızmetıne ne yollardan kılıtlendıklennı ınceledıler Sermayecılığı tanhsel bır du- zen olarak ele alan Marx tekel- cı sermaye kurallannı gelıştır- memıştı Paranın merkezıleş- mesını genel bır eğılım olarak saptamıştı, ama o yılların pa- zar ekonomısı daha çok aıle şır- ketlenne dayalıydı Her şey gı- bı bır devınım ıçınde olan ka- pıtalızmın kendıne ozgu hare- ketlenme aşamalannı ıncele- mekT. Veblin, R. Hilferding, V.l. Lenin, J. Robinson ve E. Chamberiain gıbı daha son- rakılere duştu Hilferding en sonunda tek bır kartelın kala- cağını soyluyordu, doğru çık- madı Lenın tekelcı sermaye ıle emperyalızm arasındakı bağı gostermeye çalıştı Asıl ama- cı geçeriı yoldan yenı bır ıktı- dardı, başardı da Ancak, bu ıkısı de sermayenın temel ha- reket yasalarının tekelcı do- nemde ne bıçımde değışebı- leceğı ustunde durmadılar Keynes ıse ıstıhdam, faız ve pa- ra ustune yazdığı kıtabında hâ- lâ (sankı çağın onemlı olayı oy- muş gıbi) kuçuk çapta rekabe- tın ustunde durmaktaydı Oy- sa, A. R. Bums'ın 1936'da ka- nıtladığı uzere, Amenkan en- dustnsınde "serbest rekabet" dıye bır şey o yıllarda bıle kal- mamıştı Svveezy ılk kıtabında dur- gunlukla tekelleşmeyı, ıkıncı- sınde kuresel kapıtalızmle çev- re arasındakı temel bolunme- yı ınceledı Sonuç Emperya- lızm ıle kapıtalızm bırbınnden aynlamaz Bu yorumu daha da ılerı go- turen Magdoff dur Svveezy, Baran ve Magdoff rekabetın değışen doğasını, bınkımdekı farklılaşmalan, buyuyen mılıta- nzmı ve artan emperyalıst eğı- lımlen ele alırken bu sureç ıçın- de ışçının somurulmesını arka planda tuttular Bır sure ıhmal edılen bu konuya H. Braver- man eğıldı Svveezy'nın yazdıkları su- reklı el altında bulunmalı, tek- rar tekrar ıbretle ve zevkle okunmalıdır Tekelcı sermaye ve emperyalızm yok dıyenler- ce de, var olduğunu savunan- larca da KtM KİME DUM DUMA BEHİÇAK behıcakfa turk.net ÇtZGÎLlK KÂMİL MASARACI kamilmasaraci"! mynet.com HARBt SEMİH POROY semıhporoy(g yahoo.com HAYAT EPİK TtYATROSU MLSTAFA BU VEFAT Eskı Mardın Senatoru, sevgılı amcamız İSMET MUHARREMOĞLU nu kaybettık Sevenlerıne ve yakınlarına başsağlığı dılerız BÜLENT - CÜNEYT MUHARREMOĞLU 5 H/AZIRAN'DA (DUNYA ÇEVRE (5UNU) SARAÇHANE'DE BULUŞALIM "öELME BUSH" DIYEREK CEVREAAIZİ TEMÎZ TUTALIM I ı ı^ TARİHTE BUGÜN MI MTAZ ARIKAIS 5 Haztran ıcıvıc.mumtaz-ankan.com SATILIK YA DA KİRALIK DEVREMÜLK Bodnjm - Torba'da, 17-31 Temmuz Tel: (0216) 414 84 10 (0216)336 0121 f^OVENTRY MACHINISTS* THE CLUB TANDEM. Works-COVENTRY. LONDON- »S «nd 16, Holbora VıaducL MANCHESTER— 9, Victoria Buıldıngfs. Both Seats are Adjustable. - Thi» Machine ıs also made for Two L«dıtı free by post TUNAFBfö TAŞfT.. İ88CDA BUGUH, "CLU8 VE&ILEU BıSHCLBTe BENZSK BltZ ALMIÇT7 CMUB TAKIPEM ^ yCJK ıta KUÇUK dÖPT , /</ SEUE VE IKI ÇİPT PBD/U- M OLU?t/VO&DU BU 774f/7>? /*:' </ Ç BlNtYOR, AISKADA OTURAM YONU DA YONET/YOGOU PEK NfŞLI OLMAMAS/ eNLe Bıft Tf LÇ CU-UB C&VBNT1Z.Y MACHINISTS'CO <5*/C£ PlK(Ç MAKtNBSt Y SAGNAK NtLGÜN CERRAHOĞLU • ••'Türkiye-AB llişkisi Akıl Dışı' Gozlen boşluğa dalıyor, bakışlan matlaşıyor, akıl sır er- meyen hatalar yapıyor, anlamsız cumleler kuruyortar Bınsı "azeevefderse/(Fas'aned/>«//m9 Fasdaaday'" deyrverdı mesela "Yokyav1 Sahı mû Nezamandan be- n?"Sesyok Bır dığerı "Sızın uyelığınız başka hıçbır ulkenın uye- lığıne benzemıyor Uye olduğu takdırde 110 mılyonluk nufusuyla Türkıye AB'nın en buyuk ulkesı olacak" de- dı Bu arkadaş da nufusumuzu oturduğu yerde -hanı nerdeyse- ıkıye katlayıvermekte beıs gormedı Destek: 'Off the record' Bır başkası "Türkıye 'nın uyelığını destekledığını" an- cak ve ancak teybı kapattıktan sonra soyleyebılıyor onemlı ve etkılı bır yayın organında çalışan ust duzey bır gazetecının Turkıye'nın uyelığıne verdığı desteğı ancak "Off the record" soyleyebılmesı, "Türkıye sorununun" AB'lı meslektaşlarımızı ne derın çıkmazlara soktuğunu gosterıyor Dobra dobra çıkıp adam, "Uyelık, evet Tur- kıye'nın hakkıdır Bu uyelığı reddetmek bızım ıçın artık bu saatten sonra dupeduz ırkçılık olur" dıyemıyor Bellı kı kamuoyu ve okur tepkısınden, hatta belkı ga- zete yonetımınden çekınıyor Ağzım bır karış açık kakjı doğrusu Uluslararası kamuoyuna damga basan gaze- tecıler bunlar Hafta ıçınde "Dunya Gazeteler Bıriığı"nm (WAN)top- lantısına katılan edıtorlerden, yazıışlen mudurtennden, ga- zetecılerden bahsedıyorum Toplantıdan arta kalan za- manlarda kulıslerde volta atan meslektaşlarla uzun uzun "AB'nın aralık randevusunu ' konuştuk Benı çok şaşırtan bır başka konu muhataplanmın ga- zetecılıkie bağdaşmayan "meraksızlığı''o\du Sorulanhep ben sordum Onlar bana bır tek soru yoneltmedı Işte Halep, ışte arşın Istanbul'dalar Karşılannda Turk bası- nının onde gelen temsılcılen var Yonettıklen, çalıştıkla- rı gazetelerde yıl sonunda Türkıye hakkında sayısız ma- kale çıkacak kaçınılmaz olarak Başlıklar şımdıden go- zumun onunde "Türkıye Avrupa 'ya aıt mıdır?", "Avrupa 'nın sınırfa- n nerde bıter? " Helsınkı, Kopenhag zırvelen oncesın- de olduğu gıbı bu mınval sayısız yazı okuyacağız ge- ne Bırkaç soru da sen sor tartış değıl mı? Ama yok hayır Yazılacakyazılar kafalarda çoktan şekıHenmış şVn- dıden hazır Neyı yazmayı tasarlıyorlarsa onu yazacak- lar bellı kı Mayıs başında yapılan AB-Turkıye Gazetecıler Kon- feransı'nda olduğu gıbı tıpkı "Savunmada kalan" ta- raf bu yuzden sureklı AB'lı meslektaşlanmız oldu O kon- ferans vesılesıyle de yazmıştım Geçmış donemlerde "savunmada kalan" hep bız olurduk "Kurt sorunu", "asker-sıvıl ılışkısı", "Kıbns konusu"nda ahret suallen- ne tabı tutulur; sırat koprusunden geçınlır, habıre kınk al- dığımız "karnemız" uzerınde acımasız sınavlar venrdık Artık boyle değıl 'Aptallıkla mücadele gûçtur1 "Aralık randevusu ıçın beklentılennız nedır" sorusu- nu yonelttığım hıçbır gazetecı bana "Kopenhag krrter- lennden" bahsetmıyor Masanın uzenndekı konularbel- lı kı artık bambaşka "Avrupa son genışlemenın ardın- dan bloke olmak nskıyle karşı karşıya Nasıl bır Avrupa ıstedığımızı henuz bılmıyoruz önce bu soruya cevap vermelıyız Hem Türkıye çok buyuk Buyük bır tanm sektönı, Avrupa ış pıyasasını altust edecek bırgöçmen ışçı potansıyelı var Bunun üstune 'Islamafobryı' de (Is- lam korkusunu) koyarsanız " falan fılan Yanıtlar boyle uzayıp gıdıyor Bın dereden bın mazeret En ılgınç teşhısı Belçıkalı Patnce Le Hodey koydu "La übre Belgıque" "Match" ve "La Demıere Heure" gruplannın başkanı olan Le Hodey kısaca "Türkıye ko- nusu rasyonel bır konu değıl" dıyor "Insanlarrasyonel olmadıklan zaman zekıce dûşune- mezler Aptalca fikıherie mücadele etmek de guçtur Av- rupa'da muthış bır Islam korkusu var Avrupalılar Isla- mın kendı yaşam bıçımlennı etkılemesınden, değıştır- mesınden korkuyor Türkıye meselesı bu Islam sorunu- nun bır parçası olarak göruluyor Islam deyınce 'Arap' anlaşılıyor Turklenn Araplardan farklı olduğu göz önü- ne alınmıyor önumuzde Avrupa Pahamentosu seçım- len var Seçımler daıma akılcı o/mayan -ırrasyonel- ko- nulann ıstısmanna musaıt bır ortam yaratır Ozellıkle Fransa 'da bu korku buyuk bırsıyası soruna dönüştü Ve olay Türkıye'nın kontrolu dışına çıkan faktöıienn etkısı altına gırdı Ispanya'da patlayan bırkaç bomba Mad- nd'dehukumetdeğışbrdı Aralığadekpatlayabılecekbom- balar, sızın kadennızı de -maalesef- olumsuzyonde et- kıleyebılır Şımdıden bıryanıtvermek çok guç önumuz- de daha çok zaman ve çok bılınmeyen var " Devamı pazartesıye BULMACA SEDAT YAŞAYAM 1 2 3 4 1 2 SOLDANSAĞA 1/ Denızlı'nın Honaz ılçesın- de, doğal guzel- lığıyletanınmış bırgol 2/Ya- şanmış olayla- rın anlatıldığı jazıturu Ge- cıkme 3/ Vu- cudusıbndırbı- çunındebırba- hk 4/Şenhk- lerde caddele- re kurulan suslu ke- mer "Ey\an gerek oturmayayazıle/Bırde „ sâkı me> doldura —- ıle" (Koroğlu) 5/Orta Asya'da yaşayan Şama- nıst Turkler arasında, 5 çeşıtlı şeylerden anlam 6 çıkartarakbakılanfal 7 Susuvegostenşıolma- 8 yan 6/Futboldasayı 9 Geçmış zaman 7/ Ya- narken guzel koktuğu ıçın tutsu olarak kullanılan bır ağaç Mezarlann baş ve a> ak ucuna dıklemesıne yer- leştınlen. uzennde vazı va da motıfler bulunan taş 8/ Dıyarbakır yoresıne ozgu bır rur yoğurt çorbası Ye- mek 9/Yunanmıtolojısınde bılmeden babasını oldu- rup annesı\ le evlenen kral YLTCARTOAN AŞ\ĞIYA: 1/Gedız Irmağı'nm deltasında bırçok kuş türunü ba- nndıranbırgol 2/Temel,esas ABD'deyaygın,ata bınme ve kement atma gıbı becenlere dayah bır tur spor 3/Halkdılınde mısırekmeğıne \enlen ad Bızmutele- mentının sımgesı 4/ Tasa, ka>gı Ahı kuruluşlanna gırenlerın torenle bellenne bağlanan kuşak 5/Asya'da bır ulke Halkedebıyatına ozgu bır şıuturu 6/Tabak- lanmış den Bır şe> uzennde mulkıyetı olan 7/Ole- ceğı kesınlıkle bılınen bır hastanın, acısını dındırmek ıçın doktor tarafından oldurulmesı 8/ Bır nota Spor malzemelen uretunıvle tanınmış bır fırma 9/ Pembe renklı şarap Hayat arkadaşı