Katalog

3 O HLAZİRAN 2004 ÇABŞAMBA CUMHURİYET SAYfi NATOİSTANBUL DORUGU 2004 11 Sembolik kararlar, ittifaktaki ABD - Fransa ve Almanya çatlağının giderilemediğini gösterdi NATO'da ıııiııiımım ıızlaşıSERKAN DEMİKIAŞ NATO, Îstanbul zirvesinde21. yüz- yıla dönük yeniden yapılanmaya ilişkdn kararlan alırken Irak ve Büyük Ortadoğu Projesi'nde (BOP) ittifa- kın oynayabileceği rol gibi önemli si- yasi konularda "ancak günü kurtara- bildi." Henüz ordusu ohnayan Irak'a as- keri eğitim konusunda uzun süren tartışmalann ardından "sembofikbir karar" alabilen NATO, Îstanbul işbir- liği Girişimi belgesinde de açılımı is- tediği kııvvette yapamadı. Fransa ve Almanya'nın, ABD'nin. NATO'yu küresel planlamalannda araç olarak kullanma arayışma set çekmesi itti- fak içindeki çatlağın giderilemediği- ni de gösterdi. Lütfi Kırdar Kongre Salonu'nda önceki gün baslayan ve dün NATO-Ukrayna Konseyi ve Av- rupa-Atlantik Ortaklık Konseyi top- lantılanyla sona eren NATO Îstanbul zirvesinde minimum uzlaşı sağlana- bildi. NATO kaynaklan ise zirvenin, ittifaJcın birçok konuda ortak pozis- • Ittifak tarihinde "dönüm noktası" olarak değerlendirilen Istanbu] zirvesi, NATO'nun ancak "günü kurtaran kararlar" almasına sahne oldu. İttifak içindeki ABD-Fransa ve Almanya çatlağının giderilemediği zirve, NATO-Rusya ilişkilerindeki gerginliğin de derinJeşmesine neden oldu. yon alabildiğini gösterdiğini belirte- rek. "NATOiçiniyibirzirveokhı*de- ğerlendirmesini yaphlar. NATO kaynakJannın değerlendir- melerine karşın gelişmeler, ittifakın küresel siyasi kararlar alması süre- cinde yaşadığı sıkıntıyı ortaya koydu. İttifakın en somut karan, Afganistan operasyonunun Kâbıl dışına çıkarhl- ması oldu. Ancak bu karann aynntı- lannın bile netleşmediğıni NATOkay- naklan da doğruluyor. Irak, ittifaia zorladı Ittifakın en zorlandığı konulardan biri Irak oldu. G-8 zirvesinde Fransa ve Almanya'nın NATO'nun Irak'a asker göndermesine izin vermeye- ceklerini açıklamasmın ardından ABD, Irak ordusuna asken eğitim ve teknik yardım sağlanmasıni önerdi. Fransa, NATO bayrağının Irak'ta dal- galanmaması, bu eğitünin merkezi bir şekilde yapılmaması ve eğitünin Irak dışında olması koşuluyla destek olabileceğini kaydetti. NATO karan da bu kapsamda çıktı. Karann aynn- tılan ise henüz net değil. NATO'nun Büyük Ortadoğu Pro- jesi'nde oynayacağı rol de zirvenin ba- sına kapalı oturumlannda tartışıldı. Is- tanbul Işbirliğı Girişimi büyük tartış- malannın ardından sessiz sedasız ya- yımlandı ama basına dağıtılmadı. Tür- kiye ve Avrupalı müttefiklerin bastır- ması iizerine, Israil-Filistin sorununun çözümüne atıf yapan NATO, ilkesel olarak uzak durmaya çalıştığı soru- na ilk kez bir bildirisinde yer vermiş oldu. îstanbul Işbirliği Girişimi de ABD'nin istediği gibi çıkmayan bel- gelerden biri olarak zirve sonuçlan- tıa yansıdı. Mevcut haliyle Akdeniz Dıyaloğu'ndan çok farklı olmayan ginşim kapsamında, Körfez ülkele- nyle gelecek aralıkta bir toplantı ya- pılması planlanıyor. Edinilen bılgilere gore, NATO ilk aşamada bu ülkelerin subaylanna Ba- nş Için OrtakJık ya da NATO 'nun di- ğer birimlerinde askeri eğitim vere- cek. Bunun terorizmle mücadele ile sınırlı olmayacağı belirtiliyor. NA- TO'nun kendi subaylannı söz konu- su ülkelerin savunma bakanlıklanna danışman olarak göndermeleri de Ön- görülüyor. NATO kaynaklan, ittifakın işbirliği yapmak istediği ülkelere bir dayatmasının söz konusu olmadığı- nı önemli olanın güvenlik sorunlan- nın giderilmesi olduğunu kaydettiler. Suudi Arabistan dahil Körfez ülkele- rinin böyle bir girişime evet demele- rinin tarihi bir ilk olduğunu belirten kaynaklar, Israil ile ilişkilerin Ürdün ya da başka bir ülkeyle ilişkilerden farklı olmadığmı bildirdiler. Rusya ile sıkıntılar aşılamadı ittifakın sıkıntıh oldugu birkonu da Rusya ile ilişkılerde yaşandı. Rusya Devlet Başkanı V bdimirPutin'in ka- tılmadığı NATO-Rusya Konseyi top- lantısı dışişleri bakanJan düzeyinde yapıldı. Rusya Dışişleri Bakanı Ser- geyLavrov'un konseyde, Gürcistan ve Moldova'daki askerlerini çekmesi için Baltık bölgesinde yeni güven arttın- cı önlemler istemesi, sıkmtıoın aşıla- madığmı gösterdi. NATO kaynaklan, NATO Genel Sekreteri JaapdeHoopScheffer'tn zır- veden istediğini aldığını kaydettiler. Scheffer'in amacmın NATO'da baş- latılan dönüşüm projesinin sürdürüİ- mesi için NATO Konseyi'nden onay almak olduğunu kaydeden kaynak- lar, bu kapsamda ittifakın dönüşü- münün süreceğinı de bildirdiler. • 1700 çaJışanı bulunan ABD Büyükelçiliği askeri operasyonlar dışında her rürlü işlemden sorumlu olacak. Büyükelçi Negroponte dün güven mektubunu hükümete sundu. Egemenliği devralan geçici hükümetin sınırlı yetkileri bulunuyor. Dış Habcrler Servisi - Irak ön- cekı gün egemenliğine en azın- dan "kâğıt ûzerinde" kavuşur- ken ülkenin "ne denliegemen" ol- dufu konusu soru ışaretleri ya- ratıyor. Direnişçilerin saldıracağı kor- kusuyla bugün yapılması öngö- . ûlen yetki devrini önceki gün gerçekleştiren ABD, dünyanm en büyük Amerikan Büyükelçili- ği'ni Irak'ta açarak ülkedeld et- İd \e varlığırun güçlü ve uzun dö- nemlı olacağı mesajını veriyor. Irak gazeteleri yetki devrini "ta- ribT olarak nitelendirse de olayı "özgürlük yolunda küçük bir adım" olarak nitelendirdi. Irak'ın ilk "egemen" gününde gerçekle- şen saldınlarda 3'ü ABD askeri ÎOkışiöldü. İngiltere Başbaka- nıTonyBlair, în- gilız güçlennin sadece Irakhla- nn ıstemesi ha- linde ülkede kalacağını açıkladı. fs- tanburdaki NATOdoru- ğunda Irak TVkanalına demeç ve- en Blair, Iraklılara -Stzkalma- mızısterse- niz, Irak'ta kahnz.Kal- mamıa iste- mivorsanız. kalma- ya iukkunız olmaz dedi Eganenlik dev- ri, Irak'ta işgalci güçolarak bulu- nanABD'nin konumunu da deâiştir- di.PndBre- mer'ıa lideri )IduğuKoalisyon jeçıcı Yönetimi esheildi. Ülledeki en üst düzey Ameri- .alıfönsilci,ABD'nin Irak Bü- -ükekısi sıfatıyla John Negro- •onteûlacak. Negroponte, dün eçic hükümete güven mektu- unu ?ondu. rakfle diplomatik ilişküer... ABD, Bağdat Büyükelçiliği ;zdDJe, Irak ile 1990'da kesi- n (blomatik ilişkilerini yeni- :n tıuyor. Dünyanm en bü- ikABD Büyükelçiliği 'nin yet- len ie diğer diplomatik tem- [cılüierden çok daha geniş. 'OOcalışanın 700'ünü Iraklı- • oİL»furacak. Elçüân en önemli görevi Irak'a tanaak 18 mıryar dolarlık yar- nlaıteilı işlemleri yönetmek. Askeri operasyonlar dışındaki tüm işlemlerden de elçilik sorum- lu olacak. Yeşil hat olarak nıtelendirilen bölgenin içindeki elçiliğin. üç bi- nadan oluşacak bir tesise yerleş- mesi bekleniyor. Koalisyon Yö- netimi 'nin karargâh yaphğı Cum- huriyet Sarayı en azından birkaç ay bu tesislere dahil olacak. Dev- let Başkanı Gazi El Vaver, bu bi- namn "Irakta egemenliğin sim- gesi" olduğunu söyleyerek iade- sini istemişti. Bakanlıklarda 150 ABD'li danışman. elçiliğingözü ve kulağı olarak görev yapacak. Irak'ın geçici hü- 0. '"" : t kümetı egemen bir dev letin, bakanlan ^ ^ atamak, yabancı ül- kelerle ilişki kur- mak, bütçe yapmak gibi yetkilenne sa- hıp olacak. Ancak, ABD'nın alınanka- rarlan beğenmeme- si durumunda ne olacağı belirsiz. Geçici hükümet, uzun dönemli ka- rarlar da alamı- yor ve yabancı askerlerin ûze- rinde de dene- tim yetkisi bu- lunmuyor. ABD'li yetki- lileraskeri ko- nulara ilişkin kurallann bağlayıcı ol- duğunu öne sürüyor. Ankara endişeli Öte yandan, Irak'ta ABD işgahnın sona ermesi ve ege- menliğin devredilmesini memnuniyetle karşılayan Ankara, geçiş sürecinde *iç çaüşmalann" ortaya çık- masmdan endişe ediyor. Diplomatlar, Türki- ye'nin geçici hüküme- tin "banş, htızur ve John Negroponte istikrar içinde, bü- tünlük ve birliği güçlenmiş, de- mokratikvemüreffeh bir Irakyo- lunda atacağı olumlu adımlan" destekleyeceğini kaydediyorlar. Ankara yeni süreçte Türkrnenle- rin daha güçlü temsil edihneleri- ni bekliyor. Bağdât'la diplomatik ilişki ku- ran ilk ülke, 1990 'da Irak tarafin- dan ışgal edilen Kuv eyt oldu. Irak'ta direnişçilerin saldınla- n yetki de\rine karşın sürdü. Bağ- dat'taki saldında 3 ABD asken öl- dü. Bağdat'ta bir karakola saldı- ran iki direnişçi öldürüldü. Mah- mudiye'de biri polis iki Iraklı öl- dü. Kerkük'te bir bombanın pat- Iaması sonucu Azadi Emniyet Müdürü yaralandı, koruması ya- şammı yitirdi. Musul'da iki Kürt peşmerge öldürüldü. Bağdat'takikoalisyon karargâhında önceki gün yapılan yemin töreni sırasında eskiIrak brnragr daigalandL Irak askeıieri göndere besmele vaah, kırmızı, si>ah, beyaz ve yeşil renkJerden oluşan eski Irak ba\rağuıı çekri. İstanbuldaki NATO doruğundaçetinpazartıklarsonucu,ittifakm Irak gü\enBkgiiçkrinineğitiıninej'ardımetmesiJ^ranalmdL(REL I TERS) Türkiye 'ye askeri rolyok Fransa ve Almanya'nın Irak konusımdaki soğuk yaklaşımı, zirvede Ankara'ya yönelebilecek istemleri de engellemiş oldu ANKARA (CumhuriyetBiirosu)-Is- tanbul'da iki gün süren NATO zirve- sinde, Türkiye'den Irak için askeri bir talep çıkmadı. Savunma çevrelerinde, Afganis- tan "daki gücün komutasını Şubat 2005'de alması beklenen Türkiye'nin aynı anda Irak'ta asker bulundurma- snnn mümkün olmayacağı düşüncesi dile getiriliyor. Îstanbul zir\esinde Irak'a yönelik NATO bildirisinde yer alan kolluk güç- lerinin eğitimine katkı ifadesinin, Al- manya ve Fransa'nın istemleriyle ge- niş anlamda dile getirilmesi Türki- ye'nin de düşüncesini kolaylaştırdı. Türkiye, ABD'nin yönetimi Iraklı- lara devretmesinin ardından bu ülke- de askeri bir rol üstlenmek istemiyor- du. Almanya ve Fransa'nın konuya sı- cak yaklaşmaması nedeniyle ABD, bu konuda sadecekolluk güçlerine eğitim konusunu karara bağlayabildi. Yine iki Avrupalı ortağm itirazlan üzerine eğitim yerinin Irak'ta olması koşulu kal- dınldı. Türkiye "nin de bu kapsamda sade- ce Irak polısıne eğitim vermekle yeti- nebileceği, askeri birliklerin eğitimi- nin dahi gündemde ohnadığı öğrenil- di. Polis eğitimini de Içişleri Bakanlı- ğı'nuı koordine etmesinin beklendiği dile getirildi. Başbakan Allavi, devrik liderin birkaç ay içinde yargılanacağım bildirdi Saddam Iraklılara teslim ediliyor Saddam. 23 \ıllık >önetimiyle ğüi suçlardan yargılanacak. DışHaberferServisi-Ame- rikan askerleri tarafindan 13 Aralık 2003 'te yakalanan ve o günden beri ABD gözeti- minde bir cezaevinde tutu- lan Irak'ın de\rik lideri Sad- dam Hüseyin bugün Iraklı- lara teslim ediliyor. Irak Baş.bakanı İyadABa- vi, dün Saddam Hüseyin ve diğer 11 üst düzey tutuklu- nun hukuki gözetimlerinin bugün Iraklılara devredile- ceğini bildirdi. Saddam'ı Amerikan askerlerinin ko- rumaya devam edeceğini söyleyen Allavı, Saddam Hü- seyin'in yasal .işlemlerinin birkaç gün içinde başlayaca- ğını. ancak birkaç aydan ön- ce yargılanmasının mümkün olmadığını belirtti. İyad Allavi, devrik lide- rin 23 yıllıkyönetimi sırasın- dakı suçlarla ilgiü yargılana- cağını söyledi. Allavi, "Saddam 23 vıllık vönetimiyle ilgiü suçlardan dola>ı bir Irak yargıcuun karşısınaçıkacak'" dedi. Sad- dam 'ın a^ııkat bulundurma hakkı olacağını belirten Al- lavi, "Samklarkendflerialey- hine ifade vermeyebilir ve sessiz kalabilir" dedi. Alla- vi, Saddam'uı soykınm da- hil savaş suçlanndan yargı- lanacağı mahkeme süreci- nin "açık olacağı" sözü de verdi. Allavi, Saddam ve 11 eski yöneticinin, yasal ola- rak kendilerine devredile- cek olmasına karşın hüküme- tin elinde uygun bir cezae\i bulunmadığı için ABD'nin yönetimindeki bir hapisha- nede kalmaya de\am ede- ceklerini belirtti. Allavi, Irak hükümetinin ölüm cezasını yeniden yürür- lüğe koymayı da tartışmak- ta olduğunu söyledi. Baro uygun görürse Saddam yabancı avukat tutabilecek. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Yazanmızın bugünkü yazısı elimize ulaşma- dığından yayımlayamıyoruz. Cül ve Povvell törene katıldı İnsan ticaretine karşı protokol ABD yetkiyi Irak 'a devretse de en büyükelçiliğini açarak etkisinin uzun vadeli olacağını gösteriyor Kâğıt ûzerinde egemenlik... İSTANBUL(AA)-Dı- şişleri Bakanı ve Başba- kan Yardımcısı Abdul- lah Gül ile ABD Dışiş- len Bakanı Coünftmefl, insan ticareti mağdurla- n için kurulacak olan ba- nnağa ilişkin îstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İnsan Kaynağını Ge- liştirme Vakfı arasında- ki mutabakatın imza tö- renine katıldı. NATO îstanbul zirve- sinin ardından Hilton Oteli'nde düzenlenen imza töreninde Gül ve Povvell kısa birer konuş- ma yaptı. Bakan Gül, hükü- metlerüıin böyle bir ba- nnağın ku- rulmasını desteklediğı- ni belirterek insan kaçak- çılığı mağdu- ru insanlara bu bannakta sığınma ola- nağı verilece- ğini kaydetti. Povvell'a im- - - za törenıne katılmasından dolayı te- şekkür eden Gül, insan kaçakçılığı konusunda uluslararası işbirliği ge- rektiğini bildirdi. Önemli bir adım • Mağdurlar için kurulacak bannağa ilişkin mutabakatm imza törenine katılan iki bakan,sorunla mücadele için uluslararası işbirliği gerektiğine dikkat çekti. Bu sorunun, ülkelerin kendilerinin çözebile- cekleri nitelikte olmadı- ğını söyleyen Gül, bu çerçevede NATO'nun in- san kaçakçılığı ile müca- dele konusundaki politi- kasını takdirle karşıla- dıklannı belirtti ve bunun uluslararası düzeyde ah- lan önemli bir adım ol- duğunu anlattı. İşbiriiği çağnsı Gül, Türkiye'nin bu sorunla mücadele konu- sunda taahhütlerine bağ- Iı olduğunu söyleyerek bu nedenle ilgiü tüm uluslararası kuruluşlann birparçası olduğunu ha- tırlattı. Gül, insan kaçak- çılığı merkezi halindeki kaynak ülkelere işbirli- ği önerdikle- rini ifade et- ti ve bu ülke- lerin insanla- nmn Türki- ye 'de daha iyi yaşam standartlan aradığını bil- dirdi. İnsan ka- çakçılığı ile mücadele konusunun ABD için önemine dikkat çeken Povvelldabu • * - -' çerçevede bütün ülke- leri bu sorunla mücade- le için teşvik ettiklerini kaydetti. Povvell, hükü- metierin bu mücadeleyi kendi başlanna yürüte- meyeceklerini, bu çer- çevede sivil toplum ör- gütleriyle işbirliğinin önemli olduğunu ifade etti. ABD Dışışlen Ba- kanı Powell, bunun için kurulacak barınağın önemli olduğunu belirt- ti. Iraklıların beklentisi Güçlü bir lider ve demokrasi isteği Dış Habeıier Servisi - Irak'ta yapılan son ka- muoyu araştırması, frak halkının güçlü bir lider ve demokrasi istediğini ortaya koydu. Merkezi İngiltere'de bulanan Oxford Rese- arch Intemational adlı araştırma kurumunun yapnğı ve sonuçlan dün yayımlanan kamuoyu araştırmasınagöre, Irak- lılann yüzde 59'u 2OO3'teki'işgalı tt biraz" ya da "kesiniikle vanlış bulduğunu", yüzde 41 i işgalin "biraz" ya da "kesinlikle doğru oldu- ğunu" kaydetti. Saddam Hüseyin'ın devrilmesinden sonra yaşamlannın nasıl de- ğiştiği sorusuna Iraklıla- nn yüzde 44'ü "daha iyi" ya da "biraz iyi", yüzde 32 'si "ajtu", yüz- de 25'i "biraz kötü" ya da "daha kötü" yanıtı- nı verdi. Katılımcılann yüzde 50*si gelecek bir yılda Irak'ınihtiyacı olan şeyin "güçlü bir Irakh Üd'er", yüzde 31'i ise "demokrasi" olduğunu belirtti. Irak'ın gelecek 5 yılda neye ihtiyacı ol- duğu sorulan Iraklılann yüzde 50'si ^demokra- si", yüzde 36'sı "güçlü bir Iraklı lider" dedi. Iraklılann yüzde 72'si ABD ve Ingiliz birlik- lerinı "•sömürücû yy ya da I^akj" olarak tanımlar- ken yüzde 28'i "kurta- neT ya da "banşgücü" yanıtım verdi. Oxford Üniversitesi'nin maddi olarak desteklediği Ox- ford Research Interna- tional'ın, kamuoyu yok- lamasına 3 bin 2 Iraklı katıldı. CNN televizyonu, USA Today gazetesi ve Gallup araştırma şirke- ti tarafindan ortaklaşa yapılan ve 1005 kişinin katıldığı bir kamuoyu araştırmasına göre de, Amerikan halkının yüz- de 75'i ABD'nin ege- menliği Irak'a devret- mesini tasvip ediyor. 21 - 23 Haziran tarihleri ara- sında yapılan araşnrma- yagöre, "Irakhüküme- tininABDVdostbirhü- kümet olup olmayaca- ğı" yönündeki bir soru- ya katılımcılann yüzde 48'i "evet" yamtı verir- ken "hayır" diyenlerin oranı yüzde 50'yi bulu- yor. ABf komisyon başkanını buldu • BRÜKSEL (Cumhuriyet) - AB Liderlen Komisyon Başkanlığı görevine geririlecek kişiyi belirlemek üzere dün Brüksel'de düzenledikleri özel zirvede Portekiz Başbakanı Jose Manuel Durao Barroso'nun göreve getirilmesini oybirliği ile kararlaştırdı.Barroso, 1 Kasım tarihinde görevi Romana Prodi'den devralacak. Siyasi yaşamına aşın sol çızgide başlayan Barroso, bugün merkez sağ iktidann lideri. Barroso, Irak savaşına açık destek veriyor. Barroso, 1 Kasım tarihinde görevi Romana Prodi'den devralacak. Siyasi yaşamına aşın sol çızgide başlayan Barroso, bugün merkez sağ iktidann lideri. Barroso, Irak savaşına açık destek veriyor. ,