Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 22 HAZİRAN 2004 SA
14 J V U L J J . UJK. kultur(« cumhuriyet.com.tr
TİYATRO DÜNYASINDAN DİKMEN GÜRTJN
Kendisesiniaramasüred'Gelişim Sürecinde Türk Tiyatro-
su,' Prof. Dr. Sevda Şener'in yıllar
içinde yaptığı araştırmalardan, in-
celeme yazılanndan, yayımladığı
bildirilerden oluşan bir seçki. Alkım
Yayınevi tarafından basılan kitabın
önsözünde, Şener "Bu yaalantiyat-
romuzun getişim süreci içindeüzerin-
de durulmaya değer Jdmi gerçekle-
rin avdınlatıJmasına yardımcı olabi-
leceğini düşünerek yeniden düzen-
ledim" diyor ve günümüzde yaşan-
makta olan sorunlann çöziimlenebıl-
mesi içın tiyatromuzun altyapısını ta-
nıtacak kuramsal çalışmalann ge-
rekli olduğunun altını çiziyor.
Önermeler
Kitabın 'giriş' yazısı olarak nite-
lenebilecek 'Tiyatromuzun Kendi
Sesini Arama Süreci' bütün içinde te-
mayı belirliyor. Bu bağlamda, Sev-
da Şener'in Türk tiyatrosunda oyun
yazarlığı alanında gözlemlediği yö-
nelimleri, gelişimleri incelemek, sap-
tamalan üzerinde durmak ('Musa-
hipzade Celal ve TryatrosıT, 'Çağ-
daş TürkTiyatrosunda İnsarf,
4
Çağ-
daş TürkTiyatrosunda Ahlak, Eko-
nomi, KültürSorunlan,' "Nâzım Hik-
met 'in Oyun YazaıtğT gıbi...) bugün
oyun yazarlığında gelınen noktanın
daha iyi kavTanması ıçin gerekli ola-
caktır kuşkusuz.
Şener'in kitap kapsamına aldığı
Ismayıl Hakkı Baltaooğhı'nun 'öz ti-
yatro' tezi ve eğitımde tiyatro öner-
meleri üzerine yazdıgı inceleme de
dikkat çekicidir. Çünkü, bu önerme-
ler günümüzde de güncelliğmi ko-
rumaktadır. Baltacıoğlu'nun 1941 de
basılan 'Tiyatro' adlı kitabında ör-
neklerie açıkladığı 'öz tiyatro' Sev-
da Şener'in de altını çızdiği gibi ulu-
sal ve çağdaş tiyatro sanatının ortak
kuramı olarak bu alanda yapılan ça-
Iışmalarda önemli bir satırbaşıdır.
14. Uiuslararası fstanbul Tiyatro Fes-
tivali programı içinde Atila Alpö-
ge'nın 'Genç Oyuncular' üzerine
elişim Sürecinde Türk Tiyatrosu', tiyatromuza 1958
yılından bu yana akademik çalışmalanyla, Türk ve dünya tiyatrosu
üzerine yaptığı incelemeleriyle, sağlam eleştirileriyle, kuramsal
yazılanyla, kitaplanyla ve de 'insanlığıyla' emek veren, daha da
verecek olan Prof. Dr. Sevda Şener'in okunması ve okurulması
gereken bir çalışması...
yaptığı konuşmada da Ismayıl Hak-
kı Baltacıoğlu'nun tiyatro sanatına
yönelık saptamalannın bu toplulu-
ğun çizgisini belırlemede etkin ol-
duğu görüldü. Baltacıoğlu. salt tiyat-
ro anlayışı ıle değı, çok hassas bir ko-
nu olan çocuk tiyatrosu okul tiyat-
rosu konusunda da söyleyecek çok
sözü olan bir tiyatro bilimcisiydi.
Sevda Şener'in 'Genşim Sürecin-
de TürkTiyatrosu' kapsamında üze-
nnde durduğu alanlardan biridir ço-
cuk tıyatrosu. 1996'da'l.Uhısal Ço-
cuk Kültürü Kongresinde yaptığı
konuşmada eleştirel bakışını "LTke-
mizde resmi ya da Özel ödenekli ço-
cuk tiyarrolannm oyun sahneierken
hangi ilkeleri gözettikleri belli değU-
dir. Sergiienen o> unlann kapsanu,
amacL, yöntemi konulannda beüi bir
poütika getişfjrilnıtmiştir. Öne çıkan
en beiirgin eğilinı, yerli \e yabancı her
türlü kaynaktan yararlanarak ço-
cukJan eğlendirmek, bu arada o gü-
nün en gözde degerini > ücelterek ti-
yatronun eğitici işlevini sözümona
yerine getirmiş olmaknr" sözleriy-
le özetler. Şener'ın çocuk oyunla-
nnda çızilen tıpler üzerine saptama-
lan da dikkat çekicidir.
Peğerler deflişlml
Reşat \uri Güntekin, Cevat Feh-
mi Başkut, Ahmet Kutsi Tecer'in ya-
zarlık özelliklerini üç ayn incele-
mede ele alırken bu kişilerin top-
İumdaki değerler değişiminden, hat-
ta 'değerbunalınu'ndanetkilenişle-
rinin yapıtlanndaki uzantılan üzerin-
de durur Şener. Bunu yaparken, Gün-
tekin, Başkut ve Tecer arasındaki
üslup farklılıklannı da yine akıcı bir
dille aktanr okuyucuya. Bu arada,
Ahmet Kutsi Tecer'in halk tiyatro-
su üzenne araştırmalannın bugüne
yararlı bir kaynak olduğunu belirtir-
ken, Sedat Veyis Örnek' i de bir halk-
bılımci oyun yazan olarak inceler
ve Örnek'ın oyun yazarlığmdaki ba-
şansı ıle halkbilim araştırmalannda-
kı başansının birbirini tamamladığı-
nı \iirgular.
Meh'h Cevdet Anday'ın oyunla-
nnda izleyicıyi okuyucuyu içine çe-
ken çok yönlü düşünme süreci Sev-
da Şener açısından bir anlamda in-
sanın önceden açıklanmış gerçek-
leri yeniden sorgulaması, anlamlan-
dırmasıdır. 'İçerdekiJer' ve 'Mika-
do'nun Çöpleri' üzerine yoğunlaşan
incelemesı anı-öykü kavramını ir-
deler. AzizNesin'in oyun yazarlığı-
nı incelerken yaptığı seçme ise Ne-
sin'in diğerleri kadar değerlendiril-
medığini düşündüğü ve de çok Önem-
sedıği 'Çiçu', 'Tut Elimden ROVTÜ',
'Bir Şey Yap Met\ 'Biraz Getir mi-
siniz?', 'Hadi Öldürsene Canikom'
adlı oyunlardır. Bu oyunlann buluş-
tuğu nokta olan yalnızlığın temelin-
de yatan iç engel günümüzün gide-
rek derinleşen sorunlanndan biri de-
ğil mı?
Orhan Kemal'in oyun yazarlığı
hakkında "Öncefikle roman ve öykü
yazanolduğu haldedünya>a bir oyun
yazan gözüyle baktığı söylenebilir.
Onun öykü ve romaıüaruu sahneye
uyarlamaya erverişli krian, bu özelü-
ğidir" der Sevda Şener. 'Dinçer Sü-
mer Tiyatrosu' başlıklı yazısında ise
1970'lerde ürün vermeye başlayan
yazann kendine özgü bir dünyası
olduğuna deginir. Bu dünya. ger-
çeklerin acıtıcıhğına karşın insanın
özündeki güce olan inancı hayatı
katlanabilir kılacak ve aynı zaman-
da ahlaki değerlerin varlığını yaşa-
tacaktır.
İstanbul Müzik Festivali kapsamındaki konser bugün saat 20.00'de Aya Irini'de
Nejat Eczacıbaşı anısına...Kültür Servia - 32. Uiuslararası İstanbul
Müzik Festivali kapsamında bugün saat
20.00'de Aya înnı Müzesf nde Lorin
Maazei yönetımindeki Fllarmonica Arturo
Toscanini izleyiciyle buluşacak. Orkestra,
konserde Antonin Dvorak'ın 'Veni
Dümadan" başlıklı 9. senfonısı ile
Ottorino Respighinın Ronıa Çeşmeleri'
ve 'Roma Çamlan' başlıklı yapıtlannı
seslendirecek. Günümüzün en önemli
orkestra şeflennden bın olan Lorin
Maazei, son ellı yılda 15O'yı aşkın
orkestrayı, beş bını aşkın konser ve
opera temsılını yönetri. Maazei, şeflığin
yaru sıra beştecı vekeman \irtüözıi.
Maazel'in, İstanbul Kültür \e Sanat
Vakfi'nın kurucusu Dr. Nejat F.
Eczacıbaşı nı anma konserinde yöneteceği.
çok zorlu ve özel elemelerden geçen 100
gencin oluşturduğu FUarmonica Arturo
Toscanini, Toscanini VakfTnın yıllar süren
titız çalışmalannın sonucunda efsane\i şef
Arturo Toscanini'nin adma kuruldu. 2002
yılında Lonn Maazel'in şeflığınde
Strasbourg'dakı Palais de la Musquet'te
fonn
Maazei yönetimindeki Filarmonica
Arturo Toscanini. konserde Antonin
Dvorak'ın 'Yeni Dünyadan" başlıklı 9.
senfonisi ile Ottorino Respighi'nin 'Roma
Çeşmeleri' ve 'Roma Çamlan' adlı
yapıtlannı seslendirecek.
verdiğı ilk konseriyle uiuslararası müzik
alanında önemli ve saygın bir senfonik
topluluk olarak yerini alacağını gösteren
orkestramn başansı, aynı >ıl Itaryan
Parlamentosu'nda yine Lorin Maazei
yönetiminde verdikleri konserle
perçinlendi. Orkestraya büyük başan
kazandıran Maazei, geçen yıl 31.
Uluslararası İstanbul Müzik Festivali'nde
Symphonieorchester des Bayerischen
Rundnınks ile iki konser vermişti. fzleyen
dönemde yine çok saygın bir şef olan
Mstislav Rostropovich ve solist Uto Ughi ile
konserler \ eren Filarmonica Arturo
Toscanini. 2004 yılı içinde solist ve şef
olarak Viadimir Sphakov, Stanislan Bunin.
Aleyt\ander Vederniko\; Mstislav
Rostropovich, Rafael Fruhbeck de Burgos,
Sah^tore Accardo, Gianiuigi Gelmetti. Uto
Ughi, Maxim Vengerov, Yûri Temirkanov,
Georges Pretre gibı ünlülerle
çalışacak.Orkestramn konserleri ise,
Barselona, Bıarritz, Villach, Bilbao,
İngiltere, Polonya, Macaristan, Romanya
ve ABD gibı bir coğrafyaya yayılıyor.
YAZIODASI
SELİM tLERİ
Papipüs ye
Cemal Siireya
Orası, Nuruosmaniye'de, bakımsız bir işhc
nının en üst katında, tek pencereli bir odayd
Pencereden karşı hanın duvan görünürdü.
Cemal Süreya masa gerisinde oturur, Pa
pirüs orada hazırlanır, ustalar, genç yazarlar, ede
biyat tutkunları oraya gelip giderlerdi. Muzaf
fer Buyrukçu'yu orada tanıdım. Orada ilk ke
Tomris Uyar'la Turgut Uyar'ı gördüm. Kapı
dan çıkmış, Cemal Süreya'yla vedalaşıyorlar
dı. Yolun başında, çok heyecanlıydım.
Papirüs, öyle sanıyorum ki, Türk edebiyatı
nın en demokrat dergisiydi. Bizim kuşağı ye
tiştirdi, yazınsal mirasımızı savundu, kültürc
tek cepheden bakılamayacağını iddia etti.
Orada Cemal Süreya, bir görev adamı gibi
Türk kültür hayatının daralma tehlikesiyle yü2
yüze gelmiş ufuklannı kolladı.
Papirüs'ün imzasız başyazılarını yazıyordu.
Sonradan bir kitapta derlenen bu başyazılar,
aradan geçen zamana, handiyse otuz yıla kar-
şın dipdiri bugün.
Gününde ekinsel bildiri niteliğinde okuna-
bilseydi, bunca zamandıryaşamak zorunda kal-
dığımız alacakaranlık, bir ölçek ağarabilirdi.
Cemal Süreya gerçek sanat değerlenni öne çı-
kaımak isterdi.
Genç yazaradaylanna, kimlik ve bireysellik-
lerini kazanmalannı alçakgönüllülükle öğütlü-
yordu. Geçmışi bilmeden bugünün yazan olu-
namayacağını söylerdi.
Küçümsememeyi önerdi: "Biraz tuhafgele-
cek ama bir edebiyatın meydana gelışınde
kötü yapıtlann, unutulup silinmiş edebiyat ve-
rimlerinin, halk sanatlan ile edebiyat arasında
duran ve 'çirkin folklor' diyebileceğimiz piya-
sa kitaplannın da rolü vardır."
Hayli şaşırtıcı bir savdı. O güne kadar tartı-
şılmamıştı. O günden sonra da pek tartışılma-
dı.
Bilgiyi önerdi. llericilik adına yapılan bazı iş-
lerin, çarçabuk faşızan eğilimler gösterebile-
cek bir gövde gösterisi olmadığını belirtti. Şi-
irinde, yazılarında, söyleşisinde.
Küçük, tek pencereli, kış günleri adamakıllı
soğuk bir han odasında, Cemal Süreya da,
edebiyatımızın, kültür bayatımızın bütün o sa-
de görev adamlan gibı, çevresindekileri kişi-
sel çıkara değil, toplumsal mutluluğa davet et-
ti.
"Hicran Yarası" adlı öykümü Papirüs'te ya-
yımladı. Öyküyü okuduktan sonra yüreklendi-
rici sözler söylemiştı bana.
Oysa o günlerde yazdıklanmı sarakaya alan
epey kişi vardı.
Cemal Süreya, devlet katında çok yüksek bir
mevkii, uçsuz bucaksız fırsatlan bir aynlık im-
zasıyla bırakmış, ülküsel denebilecek bırtutum-
la, yazıya çiziye kendini hepten adamıştı.
Kadıköyü'nde, Rıhtım'da küçük bir çatı ka-
tında oturdu. Sonraki evleri daha da küçükmüş:
"Yeni törenler gerek bize
Yeni törenler - kimı zaman en eski."
Papirüs yıllanndan sonra Cemal Süreya'yı sey-
rek gördüm. Bir iki akşam yemeği. Nahit Ha-
nım'ın evinde bazı cumartesiler. Şu ya da bu
yayınevinde karşılaşmalar.
Papirüs'e, Varlık'a, Yeni Dergi'ye hiç mi hiç
benzemeyen üvey kardeş edebiyat ve sanat
dergilerinden bir anlamda irkilmişti. Nahit Ha-
nım'ın evindeki Fikir Hareketleri koleksiyonu-
nu birlikte taramıştık bir akşam, gelişigüzel.
Hüseyin Cahit Yalçın'ın 1940akadarsür-
müş dergısindeki keskin edebiyat tartışmala-
n içini burkmuştu. Bir edebiyatın atardaman der-
gilerdir demişti.
Nihayet 1990'larda Yaprak dergisindeki son
şiir:
"ölüyonım tanrım
Bu da oldu işte"...
Beklenmedik bir ölürndü benim için.
Öneriler
Kitap / Sümbülteber, Tank Dursun K., Dün-
ya Kitaplan. (Gerçek bir ustadan öyküler seç-
mesi. Dil ve anlatım şöleni. Feridun Andaç'ın
duyarlı önsözüyle.)
Dünya Sahnelerinden Izienimler
Karanlıktakj Işık
Zeynep Oral
alkım
Şür
394sayfa
13.5x19.5 cm
15.000.000 TL
AUKIM KİTABEVİ
KADIKOY MÛHÜROAR CAD NO 60 TEL (216) 44910 60 pbx
BEŞİKTAŞ: DOLMABAHÇE CAD NO 65 TEL (212) 259 31 26
e-ma8: alkm©atkim.cooı.tr http:www.aflom.cofn.tr
KORSAN KİTABIN KORSAN ALICISl OLMAYINIZ.
Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (BESAM)
Cumhuriyet
'- - ' - p i a r iı t
YEDİ CANLI CUMHURİYET
Özdemir Ince
kalhı
i74Sayfa
9.000.000TL
Kuruluşundan günümüze kadar geçen seksen yıl
içinde Türkiye'yi yöneten ıktıdarlann Cumhuriyefe m
da\TandıJdannı soylemek olanaksız. Kımı ıkudann öylesıne
gırışım \e uygulamalan oldu kı bunları başka sıfatlarla
tanımlamaiL zorunlu.
Özdemir İnce
?'ü." .f .
r
fclZ *.'!• • C '• n. İl-J .c> ı'i:.; C
a
S Pazarlama A Ş Turkocağı Cad. No.39ı41
^ T İ H ) y Q 34334 Cagaloğlu-lstanbul
^ Kitap KUİUDU Tel (0212ı 514 01 96 Faks (0212) 514 01 95
)TANTIK CAFE & BAR
RESTAURANT
HER SALI
EZGİNİN QÜNLÜQÜ
VE IILR AKŞAM
CA.VLI HALK MÜZICİ
tSTİKLAL CAD. BALO bOK. N.Ü-.1 KATJ
www.otaikaT
^ info@otantikbar.cum
Rezervasyon: 0 3 2 293 65 15
O 212 245 11 97
Dr.OSMANGUNDUZ
Oktay Akbal Öykücülüğü
(Düşten Gerçeğe)
İnceleme
AKÇAĞ YAYINLARI
, ANKARA
Cumhuriyet
fc i t a p 1 a r ı
BİR BAŞKA (MI ?) DIR BENİM
MEMLEKETİM
llhan Azkan
176Sayfa
8.500.000TL
Ülkemizın toplumsa] yapısını, ınsan davranışlanndaki
değışimleri çoğu yerde mızahı bir yakJaşımia ele alan, 44
lasa hikâve. bılgılendırme ve değerlendırme yazısından
oluşan bu kitap. son yıllarda lyıce azalan okuma
alışkanhğımız dıkkate alınarak 'okurun bıtırınceye
kadar y anından ayınmayacağı' bir ıçerikte
ve tarzda kaleme alındı.
K^>î Ç
a
İ Pazarlama A Ş Turkoca
Dgî 34334 Cagaloğlu-lstanbul
Tl 022 1 0 6 k
ı Cad No 39 41
12) 514 01 95
Dağlarca 90 Yaşında
"Bahar" dergisi,
Fazıl Hüsnü Dağlarca Özel Sayısı
;ıktı.