Katalog

~1 MAYIS 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur(S cumhunyet.com.tr 15 lEn iyi yabancı filmde Oscar adayı bir Isveç yapımı bugün gösterime giriyor Insan insanın kurdudur!Sadıst u\ey babasmdan, annesının de ses çıkaramadığı da\aklan yıye \ıye dengesı bo- zulup aşın şıddete yonelerek gaddarlaşmış, 16-17 yaşlanndakı uyumsuz genç Enk Pontı C Andreas VVilson), okulda başka çocuklann yuzunu çarşamba pazanna çe\ ınr Baştakı an- sızın atılan sert bır tokatla başlayıp yemekten sonra kayışla devam eden darbe seslenyle ınıltılerden duyduğu rahatsızlığı pıyano çala- rak bastırmaya çalışan annenın (Marie Ric- bardson) dahı engelleyemedığı, kronıkleş- ntıış bır dayak faslı sekansıyla seyırcıyı ne me- ne bır fılmın bekledığını sezdınyor, geçen yıl eğıtırn sıstemıne. sınıf aynmına \e ayncalık- lanna ılışkın ıçerdığı eleştınlerle ulkesınde epeyce ses getırmış ls\eç yapımı Ondskan- Şeytana Karşı Özel hayat mahremtyetl... ^nnesı, arkadaşlannı fecı şekılde dovmesı nedenıyle hıçbır okulda barınatnayan, ası ve başansız oğrencı oğlunu, parasını denkleştı- np katı kurallan \e dısıplını\le tanınmış, ya- tılı ozelbırokulagondenyor Yenı okulunda, aynı odayı pay laştığı, çok okuyup yazar olmak ıstejen, zengın çocuğu, hrmbıl Pıerre'den baş- ka vakın arkadaş edınemeyen Andreas bu son şansını ıyı kullanıp okuldan mezun olarak an- nesını memnun etmek amacındadır Oğrencı- ler arasında faşıst bır duzenın hukum surdu- ğu. eskılenn yenı 'kuş'lan ılk gunden ıtıba- ren baskı altına alıp smdırdığı okulda, ust sı- ruflardakı buyuk oğrencılenn buyruklannı ye- nne getırmey erek başlattığı mucadelede, atıl- naamak uğruna her şe\e katlanır Enk Pıer- re'ın 'şiddete başvurmadan, onlara Gand- hı gibi karşı koy' oğudunu tutup her şeyı sı- ne\e çekerek butun sındırme, ezme, boyun egdırme taktıklennı boşa çıkanr Spor oğret- menı ona destek olurken Marja (Linda Zilli- acus) adlı, yemekhanede gorev lı, Fınlandıya- lı genç kızla da yasak bır ılışkı kurulur arala- rında Yuzmede bınncı olan guçlu Enk'ı sın- dıremeyınce en yakın arkadaşı Pıerre'e baskı uygulayarak alt etmeyı deneyen kıdemlı oğ- rencıler konseyı. bu da sokmeyınce Marja'nın SUNGU ÇAPAN • Seyirciyle özdeşleşen Andreas Wılson'un sürüklediği şiddet gerilimi 'Şeytana Karşı' yer yer duygulandıncı ve etkıleyıcı olabilen ilgınç bır fılm. Ondskan-Evil / Yonetmen. Mikael Hafström / Senaryo: HansGunnarsson, M.Hafström / Kamera: Peter Mokrosinski / Muzık: Francis Shaw / Oyuncular: Andreas VVilson, Linda Zilliacus, Henrik Lundström, Marie Richardson, Johan Rabeus, Gustaf Skarsgard, Kjell Bergqvist / Isveç 2003 (1 Fıim) aşk mektubunu mudure ıletır, Enk'ı attırmak ıçın Ancakozel hayat mahremıyetıne, kışısel hakJara saygılı Isveç yasalan, Enk'den yana- dır Asl öflrencl fllmlerlnln en yenlsl 195O'lı yıllann sonlanna doğru, uvgar Is- veç'tekı saygın bır erkekler okulunda geçen Şeytana Karşı, Mikael Hafström adındakı Is\eçlı, yenı bır yonetmenın, \aktıyle çok sat- mış, otobıyografık bır romandan uyarladığı ıkıncı fılmı 1955 yapımı, N.Rav'ın Asi Gençlik \ e R. Brooks'un Karatahta Cenge- li'nden S.Poitier'lı- Lulu'lu populer Sevgili Öğretmenim \ e Lindsaj Anderson'un gor- kemlı If.. başyapıtına kadar uzatılacak ornek- lerle genelde oğretmenlere dunyayı dar edıp okulda teror estıren bırtakım ası oğrencı hı- kâyelenne dayalı nıce fılmle hemen hemen sı- nemada bır alttur oluşturagelen oğrencı sorun- lanna Kuzey'den, yenı bır ornek sayılabılecek Şeytana Karşı, festrvalın yanşma bolumunde gostenldıkten sonra bugun gostenme çıkıyor Başrolde, vanına çektığı seyirciyle gıderek özdeşleşen yakışıklı Andreas Wılson'un su- rukledığı, yer yer duygulandıncı \e etkıleyı- cı olabilen, yer yer de şiddet \ e kotuluk oğe- sının ınanılmaz boyutlarda seyrederek bır çe- şıt mutlu sona bağlandığı filmde, bunca haın \ e kotucul olabilen ıkı eskı oğrencının \ e uv ey babanın bu" an once Enk'ten bır guzel sopa ye- mesını sabırsızhkla beklıyor seyırcı İZLEYİCİ GÖZÜYLE ERDAL ATABEK 'Kayıp Balık: Nemo' çocuklara olduğu kadar yetişkinlere de seslenen bir animasvon. Çocuklann sineması Çocuklar ıçın sınema dendı- ğınde çızgı fılmler anlaşılıyor Ama çızgı fılmler sadece ço- cuklar ıçın değıldır Buyuklenn de ızleyeceğı. ze\ k alacağı, sı- nema tadını duyacağı bırçok çızgı fılm vardır Şu anda gos- tenmde olan 'Kayıp Balık: Ne- mo', 'Peter Pan\ 'Kedi: Şap- kası Marifetli', 'Ayı Kardeş' gıbı fılmler çocuklann gormek ıçın sınemalara gıttıklen fılm- ler Annelen ya da babalannın ellena-den tutup sınemaya go- turdukden çocuklar sınemada gorduklen fılmlerle gerçekten de zengınleşırler Gorselveışıt- sel algılarla zengınleşen beynın gelışımınde sınemanın ozel bır \en var Çocıık gelışımının uç onemlı alanı olan, bılışsel alan duygu- sal alan \e sosyal alan, fılmler- cekı çcşıtlı olaylarla, karakter- ferle. lcahramanlarla zengınleşır Bılışsel alan. algılar, dıkkat, kellek, muhakeme ıle çocuğun jordugu olaylar ıçınde zıhınsel şleml«r yapmasına yol açar «"oculc bır hay\ anın da\ ranışla- ından sonuçlar çıkanr, bu so- ıuçları kendı yaşamıyla ozdeş- eştınr Kendı yaşındakı bır fılm .ahrarnanının başına gelenlerle endı "vaşamı arasında bağ ku- ar I\eden-sonuç ılışkısıkurma- ı çocvkta nedensellık ılkesını oğrenmeyı sağlar Boylece bı- hşsel gehşım gorulenlerden olumlu etkılenır Duygusal alan daha genış et- kılerle donaıur Çocuğun ızledı- ğı başanlar, başansızlıklar, ayn- lıklar, kavuşmalar, anne-baba- çocuk ılışkılen, acılar, sevınç- ler, mutluluklar, mutsuzluklar ona yaşamda boyle şeylenn ola- bıleceğını oğretır, bu da duygu- sal gelışım ıçın çok onemlıdır Çocuk filmde gorduğune ben- zer dunımlarla karşılaştıgı za- man aklında kalanlarla sorunu- nun çozumu arasında bağ kurar \e bır olçude duygusal gelışı- mınden yararlanır Doğru sonuç çıkarmak Çocuğun sosyal gelışımıne de fıhnler olumlu etkıleryapar Bır çocuğun ya da bır hayvanın aıle ılışkılen, arkadaş ılışkılen, çev- re ılışkılen onun sosyal yaşam algısına olumlu etkıler yapar Çocuk, butun hayatın aıle ıçın- de ya da sadece yaşadığı yerde geçmedığım, başka kışılerle, başka yerlerde, başka ulkelerde de yaşanabüeceğını gorur Çocuklar ıçın benzer neden- lerle kıtap okumak da son dere- ce gehştıncıdır Çocuklann en ozgurce gelı- şen zıhınsel ışlem alanlan 'ha- yal kurma - kurgulama - tasa- nm' becenlendır Gerek sıne- ma fılmlen, gerekse kıtaplar en çok bu alanın gehşmesıne olum- lu katkılarda bulunur Onemlı bu" nokta, çocuklann fılmı ızledıkten, kıtabı dınledık- ten ya da okuduktan sonra 'ne anladığını. nasıl vorumladığı- nı, hangi sonuçları çıkardığı- nı' anne baba paylaşımıyla or- taya koyabılmesıdır Çocuk, gorduklennden, dınledıklenn- den ya da okuduklanndan doğ- ru sonuçlar çıkarmayı oğrenme- lıdır Bu doğru sonuçlar aynca dıle getınlmelı, paylaşılmalı \e tartışılmalıdır Oğrendıklennden doğru so- nuçlar çıkarmak ıçuı yapılan eleştın, tartışma ve değerlendır- me, çocukta eleştırel duşunce- nın gelışımını sağlayacaktır kı ıstenen sonuç da budur Çocu- ğun sınemada olsun, tele\ızyon, bılgısayar karşısında olsun, pa- sıf ızleyıcı olması onu ılerde de pasıf bır ızleyıcı \apacak, bu da ıstenen gelışmeyı sağlamaya- caktır Çocuklanmıa sınemaya go- turelım, kıtaplar okuyalım ama sonra mutlaka gorduklenmızı, okuduklanmızı paylaşalun Ço- cuklanmızın gorduklennden, okuduklanndan doğru sonuçlar çıkarmalanna yardımcı olalım Berman - Pulclninin fllml, festivalde kaçıranlar için! Sıradanyaşamın karmaşasında 197O'h yıllarda, acayıp seruvenlenmn tıryakısı olduğumuz Freak Brothers'ıyla tanıdığımız Gilbert Shelton ya da Fntz the Cat çızgı romanıy- la genış kıtleve mal olan Robert Crumb gıbı Amerıkan yeraltı çızgı romanının hıppı donemıyle ozdeşleş- mış, ıkı muhalıf, baba çızen vardı, tutucu Amenka'yı eleştıren, putlan kıran Bağımsız yonetmen Terr\ ZwigofTun,ka- ba saba, kosnul, taşkın, dışavoırumcu grafık uslubuyla \ e egzant- nk kardeşlenyle karmaşık ılışkılennı har- manladığı, 1997 lstanbul Festıvah'nde gostenlmış Crumb adlı belgeselınde dra- matık yaşamına tanık olduğumuz Crumb'ın, çızgı romana kazandırdığı bır munzevı Harry Pekar (Paul Giamatti) Alt suııftan, du-dırcı, nevrotık \ e kansının terk ettığı Pekar, bır Çle\ eland hastanesın- de arşıv görevlısı olarak çalışıvor Eskı caz plaklanyla çızgı roman album- len toplayan, sorunlu, takıntılı Pe- kar, gunun bınnde bıtpazannda tanıştığı Çrumb'dan etkılenerek karamsar bakışıyla, kendmı \e gozlemledığı yaİan çevresınde- kılen anlattığı bır çızgı roma- na gınşıyor, kendı çopadam çızgılenvle Malzemesl yaşamı... 1976'dan gunumuze ya- yımlanan American Splendor adlı unlü çızgı- romanı, Pekar'ın vazıp ıl- kın Çrumb'ın çızdığı, son- ra farklı çızerlerce resımle- nen bu- kult esere donüşur zaman ıçınde Supermen, Batman%b gıbı süper çız- gı roman kahramanlanna karşı sıradan kentlıyı çı- karan bu namlı çızgı ro- manın ıflah ohnaz hayra- nıve(ıkısıde) 1964New York doğumlu, belgesel- cı olan Shari Springer Berman la Robert Pul- cini ıkılısınm, Pekar- American splendor / Yonetmen, senaryo Shari Springer Berman, Robert Pulcini / Kamera Terry Stacey / Muzık Mark Suozzo / Oyuncular Paul Giamatti, Hope Davis, James Urbaniak, Judan Friedlander, Harvey Pekar, Joyce Brabner / ABD 2003 (1 Fılm) Brabner çıftının Kan- ser \ ılımız adlı kıta- bından yola çıkarak vazıp yonettığı Gör- kemli Ha>atım, ger- çek Pekar"la onu can- landıran Gıamattryı bu- araya getıren, çız- gı romanla sınemanın karması nıtelığınde, ilgınç bır deneme Gerçek Pekar'ın go- runtusu \e sesıyle an- lattığı, soyleşılerle, ta- nıklüdarla ıç ıçe geçe- rek farklı bır yapıda kurulmuş. çızgı ka- rakterlenn çızgı ro- man balonlanyla duy- gulannı ıfade ettığı \e çızgı roman kare- sınden Kahıre'nın Mor Gulu'ndekı gıbı goruntüye geçışlerle suren gormeye la- yık, meraklısının kesınlıkle kaçırmaması gereken bır deneyun Yonetmen Berman- Pulcını çıftının. alışılmış bıyografık fıbn formatını değıştınp belgeselle kurmaca arasında salman çızgı romanla sınemayı kaynaştırma çabası gerçekten ilgınç bır sonuca ulaşnuş Hope Davis ve Paul Giametd KEDİ GOZU VECDİ SAYAR Yazanmızın rahatsızhğından dolayı bu haftakı V azısını v a\ ımla\ amı\ oruz TÜPkiye Yayıncılık Kurultayı • Költür Senisi - lstanbul Bılgı Ijnıversıtesrnın Turkıye Yayıncılar Bırlığı ıle ortaklaşa duzenledıklen ıkı gunluk 'Turkıye Yayıncılar Kurultayı' bugun başlıyor Dolapdere Kampusu'nda yapılacak kurultayda yaymcılık alamnda suregelen sorunlar ele alınacak \ e çozum yollan aranacak Mıllı Eğıtım Bakanı Huseyın Çelık, Kultur \e Tunzm Bakanı Erkan Mumcu, tstanbul Bılgı Lnıversıtesı Rektoru Lale Duruız \e Turkıye Yayıncılar Bırlığı Başkanı Çetın Tuzuner'ın konuşmalanyla açılan kurultay suresınce lstanbul Bılgı Unıversıtesı Dolapdere Kampusu'nda 'Seyyardan Yayınevme Babıâlı Yayıncılığı' adlı bır de sergı açılacak (0 212 311 53 39) Tamer Levenfe sanatçı desteği • A1SKARA (A.NKA) - 5 Trabzon'a Kıyısı Olan Ulkeler Tıyatro Buluşmasf nda Trabzon Vahsı Aslan Yıldınm 'sarhoş' suçlamasıyla karşı karşıya kalan Devlet Tıyatrolan Genel Mudur Yardımcısı Tamer Levent'e sanatçılardan destek, Valı Adıl Yazar'a ıse kınama geldı SODER Yonetım Kurulu uyesı Mıne Soley yaptığı açıklamada, Tamer Levent'ın, Valı Yıldınm tarafından sarhoş olmakla suçlanmasının yanlış bır davranış olduğunu ıfade ettı Soley, Levent'ın ıçkı bıle ıçmış olsa boyle bır tavırla karşılaşmaması gerektığını belırterek "Aynca ıçkı yasak bırşey değıl kı Suudı Arabıstan'da mı yaşıyoruz" dedı Soley, olayı kınadığını so\leyerek sanatçılann onemlı ınsanlar olduğunu vurguladı Muzık-Sen Başkanı Mehmet Çmka ıse 'Valıyı kınıyorum Bu- sanatçı toplum onunde ya da tek başına ıken boyle bır davTanışla karşılaşmamalı' dedı 'Matruşka' Romanya'da • Kültür Servisi - Oyunlan bırçok yabancı dıle çevnlen ve otuzu aşkın ulkede sergılenen Tuncer Cucenoğlu nun 'Matruşka' adlı oyunu Romanya'da, genel sanat yonetmenlığını Malına Petre'nın yaptığı 'G A Petculescu Theatre Resıta" tarafından sahnelenmek uzere hazırlanıyor Bugune kadar Ingılızce, Almanca, Bulgarca \e Gurcuceye çevnlen ve Turkıye dışında ABD, Gurcıstan, Bulganstan, Almanya gıbı ulkelerde de sahnelenerek buyuk beğenı toplayan oyunu Rumenceye Patncıa Rodıca Cıglenean çevırdı Yonetmenlığını Mıhaı Lungeanu'nun yaptığı Matruşka'da D Mırea ve Alexandru Repan oynuyor Ilk gostenmı 5 Hazıran'da yapılacak olan oyunda yasak bır aşk çerçevesınde bır kaduıla bır erkeğın ılışkılen mızahı bır anlatımla gozler onune senlıyor Oyunun ılk gostenmme katılacak olan Tuncer Cucenoğlu'nun Reşat Nun Guntekın'ın aynı adlı romanından oyunlaştırdığı 'Yeşıl Gece' adlı oyunu ıse Papırus Yayınlan'ndan çıktı BUGUN • ATATURK KÜLTUR MERKEZİ nde 19 30da lstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın konsen Şef Ender Sakpınar Sohst Hakkı Öztürk (0 212 252 00 52) • CEMAL REŞtT REY KONSER SALONU'nda 19 30da 'TürkDünyası Opera Günleri' (0 216 454 15 55)" • KARGART'ta 20 OO'de 'Saat Kaç?' adlı modern dans gostensı (0 216 330 31 51) • NARDİS JAZZ CLUB'ta 22 30 - 01 30 saatlennde Smietana konsen (0 212 244 63 27) • İTALYAN KÜLTÜR MERKEZİ'nde 19 00da Ali Fuat Yümazoğlu \e Grop Alcala konsen (0 212 251 43 44) • YAPIKREDİ SERMET ÇtFTER SALOMJ'ndal8 30da 'Bir Dün\a Mûzik Sahnesi Olarak tstanbul' başlıklı panel Konuşmacılar Ahmet Kunt Sağnak, Alev Çağlar, Birol Girav, Dinç Toğrol, Eyüb Iblağ, Kaan Yüceil, Necati Tüfenk, Taner Akdoğan (0 212 4^3 04 44) • BAKIRKÖY ALT.\N ERBULAK SAHNESİ nde 19 30da Yersiz Oyuncular'ın 'Bejaz Karga' oyunu (0 212 543 73 28) • tSTANBUL BtLGİ ÜNİVERSİTESİ DOLAPDERE KAMPUSU'nda 14 30 ve 17 OO'de 'Donnie Darko'. 19 30 ve 21 45'te 'Ölüm O\unu' fılmlerının gostenmı (0 212 293 5010) KUKLA FESTİVALİNDE BUCÜN • FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'nde 15 OO'te Ayusaya! (Yunanıstan), 20 30'da ıse Turak (Fransa) (0 212 251 87 40) • PROFİLO KÜLTÜR MERKEZİ'nde 19 00 da Karin Schafer Figuren Theater' (0 212 216 44 00)