Katalog

26 NİSAN 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(a cumhuriyet.com.tr 11 Başbakan Mehmet Ali Talat, bugün Brüksel'e giderek Verheugen'le ambargolan ele alacak KKTC'den diplomatik atakl^umhuriyet'e konuşan Talat, "Çözüm istediğini kanıtlayan bir halkı dünyadan dışlamak doğru değildir" dedi. AB bugün Lüksemburg'da KKTC'ye yönelik ambargolann kaldınlmasını görüşecek. Rum tarafı, Lüksemburg'dan KKTC lehine herhangi bir karar çıkmaması konusunda Yunanistan'a güveniyor. REŞAT AKAR/MURAT ÎLE.M LEFKOŞA/AIİÎVA-Birleşrmş Mıl- letler Genel Sekreteri Kofi Annan ta- rafından hazırlanan ve Kıbns sorunu- nun çözümüyle ılgili plana "hayır" diyen Rum tarafi, Türk tarafindan güç- lü "evet" çıkması sonrasında paniğe kapıldı. Avrupa Birliği Dışişleri Bakanlan Konseyi'nin bugün Lüksemburg'da yapacağı toplantıdan KKTC'ye yö- nelik ambargolann kaldınlması yö- nünde bir karar çıkmasım engellemek için diplomatik atağa geçen Rum Yö- netimi lideri TasosPapadopulos'un sa- dece Yunanistan'a güvendiği bildiril- di. Papadopulos, referandum sonuçla- nnın kesinlik kazanmasından sonra, In- giltere'nin de aralannda bulunduğu 5 VERHEUGEN: KKTC'NİN TANINMASI MÜMKÜN DEĞİL Dış Haberier Scrvisi - Avrupa Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu yetkilisi Günter Verheugen, KKTC'nin tanınmasının BM karan gerektireceğini ve bu yöndeki bir girişimin Rusya Federasyonu tarafindan veto edilebileceğini söyledi. Referandumun sonucunun "büyük bir siyasi zarar" verdiğini belirten Verheugen, "Kıbns'ın üyeliğine gölge düştüğünü" ve AB-Türkiye ilişkilerinin de zorlaşacağını belirtti. Verheugen, Alman ARD televizyonuna yaptığı açıklamalarda Rumlann "hayır" oyu kullanmasından duyduğu rahatsızlığı net bir biçimde ortaya koydu. Verheugen, KKTC'nin ayn bir devlet olarak tanınmasını pek beklemediğini dile getirirken tanınmanın BM karannı gerektireceğini ve Rusya Federasyonu'nun böyle bir karan veto edeceğini sandığını söyledi. Referandumun sonucunun AB'nin Türkiye ile ilişkilerini gereksiz yere zorlaştıracağını belirten Verheugen, "Rumlann üyeliğine gölge düştüğünü" de söyledi. BM'nin kısa vadede yeni bir girişimde bulunmayacağuıa inandığını belirten Verheugen. "Kanımca BM'nin yeni bir girişimi ohnayacak. Müzakereler için başka olasıhk. müzakerelere öncülük edecek birisini, hepsinin ötesinde başka muhtemel uzlaşma gönnüyorum" dedi. AB üyesi tarafindan hazırlanan ve KKTC'nin ödüllendırilmesıni amaç- layan karar tasansının bugünkü top- lantıda görüşüleceğinı doğrularken karar için 15 üyenin onayı gerektiği- ni söyledi. AB ile soğuk savas basladı Yunanıstan'ın böyle bir karara des- tek vermeyeceğinden emin olan Papa- dopulos, gelişmeleri göğusleyebilmek amacıyla kurmaylanyla yaptığı toplan- tıda, "Rum taranna yönelik tehMkeie- rin" nasıl bertaraf edileceğini ele al- dı. Papadopulos, dün yaptığı açıkla- mada ambargonun da AB Adalet Di- vanı'nın bir karan olduğunu belirte- rek Kuzey'e yönelik ambargolann kal- dınlmasuıa karşı çıkacaklannın işare- tini verdi. Dışişlen Bakanı Yorgo Ya- kovu da Rumlann, Türkıye'ye tarih verilmesine hemen "evet" demeye- ceklerinı ima etti. Güney Kıbns'ta yayımlanan Fıleleft- heros gazetesi, adı açıklanmayan bir yetkiliye atfen, AB ile Rum yönetimi arasında soğuk savaşın başladığını du- yurdu. "Hepimizişoke edecek karar- lann açıklanması bekleniyor. KKTC'ye yönelik ambargolann ortadan kakh- nlması öngörülüyor" dıyen gazeteye göre Lüksemburg'da KKTC ile Av- rupa ülkeleri arasında doğrudan uçak seferleri, Türk ürünlerinin Kıbns Türk Ticaret Odası mührüyle ihracatı ve KKTC'ye ekonomik yardımlar yapıl- ması görüşülecek. Gazete, Ingilte- re'nin yanı sıra Italya, Danimarka, Hollanda ve Lüksemburg tarafindan desteklenen tasanya Yunanistan'ın evet demesının zor olduğunu yazdı. Yunan basınına göre Rum-Yunan tarafı Lüksemburg'da 2. referandum için zemın hazırlamaya çalışacak. Ati- na'nın yeni planı ikı başlık altında top- lanıyor: 1. Annan Planı AKEL'ın ıste- diği güvenceler dıkkate alınarak yenı- den müzakere edilmeli; 2. Annan Pla- nı'nın olduğu gibi kalması. BM ve AB tarafindan ek güvenceler venlmesı. Talat vardım Istevecek Brüksel zıyareti anfesinde Cumhu- riyet'in sorulannı yanıtlayan KKTC Başbakanı Mehmet Ali Talat, Kıbns Türk halkının izolasyondan kurtul- ması için bugünden itibaren diploma- tik atağa geçeceklerini, çözüm iste- yen bir halkın dünyadan dışlanamaya- cağını ifade etti. Brüksel'de, AB'nin genişlemeden sorumlu üyesi Günter Verheugen'le görüşeceğini söyleyen Talat, Rum ta- rafinın 1 Mayıs'tan itibaren resmen AB üyesi olacağını anımsatarak bunun sonuçlannı gögüsleyecek önlemlerin alınması gerektiğine dikkat çekti. Talat, "AB'den ne bekliyorsunuz" sorusuna "Çözüm istemeyen tarafin tek başına AB üyesi yapılarak mükâfatiandınlma- sınm doğru olmadığnu. bunun yarata- cağıohunsuzluklann giderümesigerek- tiğini anlatarakyardım isteyeceğiz. Bi- zi izolasyondan kurtaracakönlemlerin hayata geçirilmesini talep edeceğjz" yamtım verdı. Hükümet krizi vok Brüksel'de, AB dışişleri bakanlan- na mektup göndererek referandum so- nuçlan hakkında bilgi vereceğini an- latan Talat, "Annan Planı öldü mü* so- rusunu "Biz üzerimize düşeni yapük. Bundan sonra ne yapılacağına ulusla- rarası toplum karar verecektir" diye yanıtladı. Talat, hükümet ortağı De- mokrat Parti Genel Başkanı, Başba- kan Yardımcısı Serdar Denktaş'la gö- rüştüğünü ve hükümet knzınin gün- demde olmadığını sözlerine ekledi. KJBRISTAN NOTLAR Bundan sonra ne olur? REŞAT AKAR LEFKOŞA- Referandumun sonuçlan, as- lında sürpriz olmadı. Önceden tahmin edil- diği gibi, Rum halkı yüzde 75 oranla An- nan Planı'na "hayır'' derken, Türk halkı yüz- de 65 "evefle plam onaylamış oldu. Kuş- kusuz, taraflardan birinin olumsuz ta\Ti yüzünden Annan Plam 'nın artık tarihe gö- mülmesi gerekiyor! Acaba öyle mi? RaufDenktaş'a göre, Annan Planı bir da- ha görüşme masasma gelmeyecek. Meh- met Ali Talat'a göre, bunun karannı ulus- lararası toplum verecek. Rum kesiminde- ki komünist parti AKEL'in lideri Dimitris Hristofyas ise Güney'deki "hayır" oyla- nyla planın ortadan kalkmadığmı iddıa ederek, bazı değişikliklerle yeniden oyla- nabileceğmi düşünüyor. Referandum sonrasında en önemli sorun, Rum tarafimn 1 Mayıs'tan itibaren geçer- li olacak AB üyeliği. Son bir yılda 120 bin dolaymda doğum belgesi, kimlik kartı ve pasaport almak suretiyle Kıbns Cumhuri- yeti vatandaşhğını teyit eden Kıbnslı Türk- ler, AB'nin bazı olanaklanndan yararlana- bilecekler. Örneğin AB'ye üye tüm ülke- lere vizesiz seyahat haklan olacak. Genç- ler, Avrupa ülkelerindeki ünıversitelerde üc- retsiz okuyabılecekler. En fazla korkulan da, zaman içerisinde Kıbnslı Türklerin tümüyle Kıbns Cum- huriyeti'neyamaolmalan. Böylesi birdu- rumda, iki bölgeli, iki devletli federasyon tamamen ortadan kalkmış, Kıbns Cum- huriyeti yeniden bütünleşmiş olur. Tanınma sözlerl palavra KKTC'nin tanınacağına ilişkin sözler ise, şu an itibanyla palavradan ibarettir. BM Güvenlik Konseyi'nin tanımayı en- gelleyen karan iptal edılmediği sürece, hiç- bir ülke KKTC 'yi resmen tanıyamaz. Ara- lannda Rusya, Çin ve Fransa gibi Rum- Yu- nan yanlısı ülkelerin bulunduğu Güvenlik Konseyi'nin, KKTC'yi tanıma yönünde bir karar almasını beklemek saflık olur. AB'nin, ambargolarla ilgilı tavrını bek- leyip göreceğiz. KKTC 'nin diplomatik ata- ğı ve Ankara'nın bastırması sonucunda bazı tanm ürünlerinin AB'ye ihracı gün- deme gelebilir. Bunun için KKTC Tica- ret Bakanlığı yerine Ticaret Odası mührü- nün isteneceği yönündeki açıklamalar, ta- nıma beklentilerini daha da çürütüyor. * * • Referandum sonrasında hiçbir şey net- lik kazanmış değil. Halk, yann ne olaca- ğını bilmiyor. KKTC'nin tanınacağı, Rum tarafinın dar- be yiyeceği yönündeki iddialar, halkın bir kısmını umutlandırsa da, Güzelyurt'ta ve diğer taviz bölgelerinde yaşayan ınsanlann endişeleri ortadan kalkmış değil. Kimse oturduğu eve bir çivi çakmayı düşünmüyor. Öyle görülüyor ki, Rumlar 1 Mayıs'tan itibaren Avrupalı yaşama geçerken, Türk- lerin sancılı bekleyişi devam edecek. /veferandum sonrasında Kıbns Türk tarafında "evet" bayramı yaşanırken Rum tarafında "hayıf'la direniş kutlanıyor. KKTC basını Kıbns Türklerinin evet oyu vermesini ön plana çıkardı. (Fotoğraflar: AA) Iki farklı sonuç, iki farklı sesLEFKOŞA (Cumhuriyet) - Ku- zey Kıbns'ta referandumun yüz- de 65 "evefle sonuçlanması bü- yük sevinçle karşılanırken Annan Planı'na yüzde 75 oranındaki oy- la "hayır" diyen Rumlar, direnişin zaferinı kutluyorlar. KKTC'de yayımlanan gazetelerden Kıbns, man- şetten verdiği "Birleşik Kıbns Cumhuriyeti'ne, Türklerden evet, Rumlar- dan havTr" başlıklı habe- rinde, Kıbnslı Türklerüı zaferini kutladığım, statü- konun çöktüğünü yazdı. Hükümetin büyük or- tağı Cumhuriyetçi Türk Partısi'nin (CTP) yaym organı Yeni Düzen gaze- tesi Türk halkınm sevin- cini yansıtan fotoğrafın üzerine "Uzatuuz efleri- nizi,öpecekvar" başhğı- nı yerleştirdi. Bağımsız Halkm Sesi gazetesi ise "Halk evet dedi" başhğmı kullan- dı. Güney Kıbns'ta yayımlanan gazeteler ise Annan Planı'na kar- şı direnişı ön plana çıkardı. Başından beri Annan Planı'na karşı çıkan ve kilisenin görüşleri- nı destekleyen Simerinı gazetesi "Halkşantajlan reddettL. Yaşaya- büir, Avnıpah çözüm isti\or" baş- lıklı haberinde, Rum seçmenlerin yüzde 89.9'unun sandık başma gi- derek yüzde 75 oy ile Annan Pla- nı'na "hayır" dediğini yazdı. Ga- zete, oy kullanan Rum gençlerin yüzde 8 5' inin "hayır" oyu kullan- dığma dikkat çekti. Darbeci Nikos Samson'un oğ- lu tarafindan yayımlanan Mahi, re- ferandumun sonuçlannı "Halk konuştu.- Ezki ha- \ir" başlığıyla yansıtır- ken hükümetin büyük or- tağı komünist AKEL'in yaym organı Haravgi ga- zetesi, Türk halkına me- saj gönderdi. Haravgi gazetesi refe- randum haberini "Havir, çözümün reddedOmeside- ğil" başlığıyla duyurdu. Rum gazeteleri arasm- da, sadece Politis'in şove- nizm yapmadığı dikkat çekti. Annan Planı 'nı des- tekleyen Politis'in man- şetinde "Hayır"ın ardnı- dan üzüntü ve hayal kınk- 051" başlığı dikkat çekti. Eski lider Vasiliu'ya göre planın reddedilmesinde 3 etmen rol oynadı Rımılar neden 6 hayır' dedi? MURAT İLEM ATtNA-Rum kesiminin eski liderlerinden Yorgo Vasflhı'ya göre, Kıbns'ta önceki gün yapılan referandumlarda, Rum tarafinın yüzde 75 oranında "hayır" oyu lcullanmasında üç önemli etmen rol oynadı. Yunan ERT televizyonuna konuşan Vasiliu, Güney'de halkın "hayır" demesüıdeki 3 önemli faktörü şöyle sıraladı: 1. Kapitalist çevreler, ekonomik güçlerini kaybetme kaygısıyla "hayır" oyu için büyük çaba harcadı. Bazı işadamlan, büyük paralar harcayarak kritik noktalardaki oylarm satm alınmasını sağladılar. 2. Halk, AKEL partisinın "Hayn- oyu kuDanm" çağnsma uydu. 3. Rum lider Tasos Papadopulos, çözüme ilişkin hiçbir planı kabul etmeyip çözüm yanlılanna büyük tepki gösterdi. Annan Planı'nın tüm versiyonJannı da reddeden Papadopulos, demokrasiyi hiçe sayarak seçim öncesinde de\let organlannı halk üzennde baskı unsuru olarak kullandı. Seçim sonuçlannı değerlendiren gözlemcilere göre, Rum tarafindaki "evet" oylan ile "hayn-" oylannın en fazla kullanıldığı bölgelerde çıkar çatışması yaşandı. "Evet" orannıın en yüksek olduğu Derinya'daki halkm topraklannm tamamı 1974 sonrasında KKTC sınırlan içuıde kaldı. Topraklannı geri ahnayı amaçlayan Derinya haUa "evet" dedi. "Hayır" oranının en yüksek çıktığı bölge ise en büyük tunstik yatuimlann bulunduğu Baf. Turistlerin Kuzey'e gideceği kaygısıyla yatınmcılar "hayır" oyu kullanılması için tüm maddi olanaklannı ortaya koydu. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Kıbrısia Emperyalizm Kazandı KKTC'de yüzde altmış beş evet çıkması, buna karşılık Rum Kesimi'nde yüzde yetmiş altı hayır oy- lan, aslında "ada dışındakigelişmelerin Kıbns'ayan- sımalannın sonucudur", 24 Nisan referandumu 12 yıllık bir sürecin sonu- cudur. Olayları serinkanlılıkla sıralayalım: 1) Avrupa Birliği 1992'de Rumlara, uluslararası anlaşmalara aykırı olarak yeşil ışık yakıyor. Adayı, iki devleti unutarak, bir Rum devleti olarak alaca- ğını söylüyor. Çünkü Türkiye, AB'ye tam üye ya- pılmayacak, hatta tek yanlı bağlanarak özel sta- tüye doğru götürülecektir. 2) Bu konuda, içimizdeki bazı siyasiler ve bazı işadamlan ile "işbirliği yapılıyor" (*). Iş artık içeri- den de bağlanmıştır. 3) 1995'te tek yanlı bağlayan gümrük birliği im- zalanırken bile, imzadan 10 gün önce, 24 Şubat 1995'te ilk kapı aralanıyor. Brüksel, "başkanlıkbil- dirgesi" açıklanıyor. Bu konuyu 25 Şubat'ta hem Tansu Çiller'e hem de Murat Karayalçın'a üçlü görüşmemizde anlatıyorum. Ama onlar 10 gün sonra imzalanacak gümrük birliğinin derdinde. Or- talıkta, bugün olduğu gibi davul zurnalarçalınıyor. 4) Avrupa KKTC'yi sıkıştırmak için 1994'te am- bargo koyuyor. Amaç, Türkleri zor duruma sokup azınlık haline getirmek ve Türkiye'yi sıkıştırmak, bu- günkü sonuca ulaşmak. 5) 1999'daki göstermelik AB adaylığında Kıbns ve Ege koşulları konuyor. Bekleme odasında Tür- kiye iğfal ediliyor, kandınlıyor. Aynen bugün Annan Planı'nda olduğu gibi. 6) 2000'li yıllann başında ABD ve AB Kıbns ko- nusunda yakınlaşıyorlar. Artık Batı'nın bölge ve Türkiye politikaları daha da netleşiyor. Annan Planı, Ingiltere ve ABD tarafindan, Türki- ye'yi ve askerlerini adadan tasfiye etmek için ha- zırlanıyor. Batı'nın projelerine sıcak bakmayan ko- alisyon hükümetleri yerine, yeni düzenlemeler ge- rekiyor. Sermaye-lslamcı koalisyonu Özal döneminde ABD'nin (ve Batı'nın) başlattı- ğı "büyük özel sermaye modeli" yeterli olamıyor. Sermaye "gayri milli yapılıyor, ancak halk ile te- ması kesiliyor". Halka ulaşmak için "sermayenin yanına Islam- cılığın oturtulması gerekli". Gayri milli büyük ser- maye ile Islamcı siyasetin birleştirilmesi gerekiyor. - Bir taraftan köylü ve varoşlarda yaşayanlar bu çatıya taşınacaktır; - öte yandan gayri milli büyük sermaye "işlev- sel dış örgütlenmeleri sağlayacaktır". Böylelikle soğuk savaş sonrasında Türkiye'ye ve bölgeye yönelik politikalar yürütülebilecektir. Şöyle ki; 1) Türkiye içinde toplumsal demokrasi yerine Is- lamcı demokrasi gelişecektir. Yalnız inançlar ve tarikatlar öne çıkmayacak, Cumhuriyet ve ulusal değerier de yavaş yavaş çözülecektir. 2) ABD ve AB'nin en büyük tehlike olarak gör- dükleri ulusal kimlikteki Atatürkçü ordu da ortadan kalkmış olacaktır. Bu konuda, - köktendinci çevreler, - gayri milli büyük sermaye ve - Batı dünyası, yani ABD ve AB mutlak bir ittifak içindedirier. Annan Planı'nın, yeri... Annan Planı ABD ve AB için birkaç hedefe yö- nelik olarak hazırlandı; - Bir taraftan Türkiye, askeri ile birlikte Kıbns adasından tasfiye edilecektir; - Diğer taraftan ada, Büyük Ortadoğu Proje- si'nin askeri üsler merkezi olarak yann işlevini gör- meye başlayacaktır. KKTC'deki referandumda yüz- de altmış beş evet oyunu AB ve ABD, "Türkiye'ye karşı, Türkiye'yi adadan tasfiyeye yönelik oylar olarak görüyorlar". Türkiye'yi dışan atarken AB'yi (ve Rumlan) bütün adayı egemen kılan oylar ola- rak değeriendirecekler. KKTC'de evet oylan ile "kazanan Batı emper- yalizmıoldu"'. Rumlar ve Yunanistan adayı bir "He- len adası" yapacaklannı haykırıyorlar. Esas sorunumuz Batı emperyalizminin taleple- rine ve dayatmalarına hayır diyecek yönetimleri oluşturamamamızda yatıyor, köktendinciler ve gay- ri milli sermaye çevreleri "evef" konusunda Batı ile işbirliği yapıyorlar. Son haftalarda Kıbns Rum Kesimi'nin duvaria- nnı, heryere asılan afişlersüslüyordu. Bu afişlerin üzerinde "En iyi Türk, ölü Türktür" yazıyordu. Nedense bunlar bizim medyamızda hiç görül- medi. Kıbns'ın satışı aksamadan yürüsün diye!.. C) Türkiye-Avrupa llişkilerinde Sessiz Darbe, Der Yay. 2004. www.istanbul.edu.tr/jktisat/emanisalj Critmarut Köyü'nden evet yok Güney'de birköy silme 'hayır' dedi LEFKOŞA (Cumhuriyet) - Kıbns'ta önceki gün yapılan referandumlardan bazı ilgmç sonuçlar çıktı. Güney Kıbns'ın Baf kentinebağlı Gritmarut Köyü'nün tamamı Annan Planı'na "hayır" dedi. Toplam 57 seçmeni bulunan bu köyde bir tane dahi "evet" oyunun çıkmaması Rum liderliğini de şaşırttı. Yine Baf'a bağlı Galatana (Yoğurtçular) Köyü'ndeki 77 seçmenin 74'ü, Glinya'daki 48 seçmenden 46'sı, Arhimandrita Köyü'ndeki 45 seçmenden 42'si Annan Planı'na "hayn-" dedi. Kuzeyde evet rekonı Kuzey Kıbns'taki köylerde ise "evet" rekoru kınldı. Smır köylerinden Akmcılar'da 273 evet, 35 hayır oyu çıktı. Taviz bölgelerinden Doğancı'da 671 evet, 122 hayır; Gaziveren Köyü'nde 424 evet, 125 hayır oyu verildi.