Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 NİSAN 2004 PAZARTESİ 10 DIŞ HABERLER dishab(â cumhuriyet.com.tr MGKbugünKıbns'ımasayayatınyor. Türkiyebüyükbirdiplomatikkampanyabaşlatacak t . p . ......, Dünya basını Rumlara yükteniyor AnkaraAB VegöreyolçizecekAYHAN ŞİMŞEK ANKARA - Türkiye, Kıbns'ta izle- yeceğı yeni politikayı bugün toplanacak Milli Güvenlık Kurulu'nda (MGK) ma- saya yatıracak. Kıbns konusunda Dışiş- leri Bakanlığı tarafından hazırlanan çok boyutlu ve aşamalı "eylem planının" ele alınacağı MGK'de, izolasyonun son bulması ve KKTC'nin ekonomik açı- dan güçlendirilmesi için yapılacaklar da tartışılacak. Kurulda ayrıca, 1 Ma- yıs'ta AB üyesi olacak Güney Kıbns Rum Yönetimi (GKRY) üe ılişkilerin ne şekilde yürijtüleceği belirlenecek. Türkiye'nin geliştireceği yeni strate- jide, AB'nin Rum Yönetimi ve KKTC'ye yönelik takınacağı tutum be- lirleyici olacak. AB üyesi ülkelerin dı- şişleri bakanlannın bugün Lüksem- burg'da yapacaklan toplantı büyük önem 1 ürkiye'nin geliştireceği yeni stratejide, AB'nin Rum yönetimi ve KKTC'ye yönelik takınacağı tutum belirleyici olacak. KKTC'nin izolasyonunun son bulması, Kıbns Türk tarafının güçlendirilmesi için yapılacaklar ile 1 Mayıs'ta AB üyesi olacak Kıbns Rum Yönetimi'ne yönelik tutum MGK'de netleşecek. taşıyor. Kıbns'ın AB üyeliği konusun- da önemli bir tüzüğü ele alacak olan ba- kanlar, tüzükte "AB'nin Kıbns'taki sı- nın, yeşil hattan geçişlerin nasıJ olacağL KKTC'nin statüsü" konulannda karar verecekler. AB Komisyonu 'nun daha ön- ce Türk tarafindan "hayır" çıkacağı se- naryosuna göre hazırladığı taslak tü- zükte, GKRY ile KKTC'yı ayıran "ye- şil hat" AB 'nin "iç smın" olarak görü- lüyor, geçişlertümüyle Kıbns Rum Yö- netimi'nin sorumluluğuna bırakılıyor ve KKTC'ye yönelik izolasyonu sürdü- recek hükümlere yer veriliyordu. Ingiltere başta olmak üzere önde ge- len AB ülkeleri, Kıbns'ın birleşmesine "evet" diyen Kıbns Türklerinin cezalan- dınJmaması gerektiği görüşünde ve tü- zükte Türk tarafı lehuıe değişiklikler yapılacağı sözü verdiler. Ankara, AB'den gelen bu sözlerin somut kararlara dönüş- mesini beklerken diplomatik girişimle- rini sürdürerek "referandum sonuçlan- nm Kıbns Cumhuriyeti'nin, Kıbns Türk- lerini temsil ermediğini bir kezdaha gös- terdiğmi, Kıbns Türklerinin izolasyonu- na son verümesi gerekriğini" anlatacak. Bu çerçevede Dışışleri Bakanı Abdul- lah Gûl'ün ABD Dışişleri Bakanı Co- Bn PaweQ ve AB'li meslektaşlanyla te- lefon diplomasisini bugün de sürdür- mesi bekleniyor. Türk tarafı, ticaret, havacılık, sosyo-kültürel alanlardan başlayarak Kıbns Türklerinin izolas- yonunun sona erdirilmesini isterken iJeride bir çözümün önünü kapatmak istemediğinin işaretini veriyor. Planın tekrar gündeme gelmesl olanaksız Ancak Ankara, Yunanistan' ın masa- da olması nedeniyle AB 'den olası Kıb- ns açılımlannın veto edilebileceği en- dişesini de taşıyor. Diplomatik kay- naklar. makul bir süre içinde AB'nin Kıbns Türklen için verdiği sözleri tut- maması durumunda, Türkiye'nin çok daha büyük bir diplomatik kampanya başlatarak KKTC 'nin siyasi açıdan ta- nınmasını sağlayacak adımlar atabile- ceğıni belirtiyorlar. Dışişleri yetkilileri, Rumlann referan- dumda çok büyük oranda "hayır" deme- leri nedeniyle yeni bir referandum ya da müzakere sürecınin olanaksızlaştığını ifade ediyorlar. Öncelikle BM Genel Sekreteri Kofî Annan'ın ve BM diplo- matlannın, Rum tarafının tutumu nede- niyle yeni bir girişim üstlenmelerinin beklenmediğini kaydeden yetkililer, "Re- ferandum sonuçlan. Rum tarafinda top- lum psikolojisinin çok farklı olduğunu, birieşmeden yana olmadıklannı göster- dl Adanın tümünü istiyorlar" görüşünü kaydedıyorlar. BAŞBAKAN ERDOÖAN: Kimse ülkesini ucuza kaptırmaz • Erdoğan, Kıbns Türk halkının iyi niyetli tavnnın bütün dünya tarafından değerlcndirilmesini beklediklerini söyledi. ANKARA (Cumhıt- riyet Bürosu) - Başba- kan Recep Tav\1pErdo- ğan, Kıbns'ta yapılan referandumun sonuçla- rını değerlendirirken "hiçbir milkrin, ülkesi- ni, mületini ucuza kap- ürmarun alçakhğını ya- şamayacağuu" belirte- rek bu noktada kimse- nin kendisini milletin üstünde kabul ermeme- si gerektiğini söyledi. Erdogan dün AKP il başkanlanna seslendi. Kıbns Türk halkının iyi niyetli ve banştan ya- na tavnnın bütün dünya tarafindan değerlendi- rilmesini beklediklerini anlatan Erdoğan, Türk tarafının Kıbns'ta çö- züm istediginin "su gö- türmez bir gerçek" oldu- ğunu dıle getırdı. Erdo- ğan, "Bu tavnnuzm, me- selenin yıDara dayah. ab- şılmış dengeleri değiştir- diği \e yülar yıh çözüm- den kaçan taraf olmak- la suçlanan Türk tarafi- nın imajını tamamen de- ğişrirdiği dünyanuı or- tak fikridir" diye konuş- tu. Erdoğan, Türkiye ve KKTC'nin banş yolun- da attığı büyük adıma uluslararası topluluğun da aym sıcak yaklaşım- la karşılık vermesinı beklediklerini söyledi. Başbakan, Kıbns'ta taş- lann yerinden oynadı- ğını, referandumun ar- dından Kıbns hakknıda söz söyleyecek herke- sin bu yeni tabloyu he- saba katarak konuşma- sı gerektiğini dile getir- di. Türkiye'nin beklen- tilerinin AB 'de hak etri- ği karşılığı bulacağını savunan Erdoğan, New York sürecinin başlama- sında KKTC Cumhur- başkanı RaufDenktaş'ın da katkısı olduğuna işa- ret ederken eleştirilerinı de sürdürdü. Erdoğan şu görüşleri savundu: "Bir gerçeği söyleme- den edemeyeceğim. Lüt- fen bu yanhş anlaşılma- sın, hiçbir zaman kişisel bazı sıkınölann kayna- ğı Türkiye hükümeti o\- mamıştır. Bunu böyle gösterme gayreti içinde olanlarohnuştur. Biz hiç karalama kampanyası içine girmedik. Fakat ba- zı böyle haddi tecavüz eden ifadeler kullanıb- yor. Bunlar çok çirkuL" * Erdoğan, "ffiçbirm»- let, ülkesini de, miUeti- ni de ucuza kapnrma- nm alçakhğnu yaşamaz, Bu böyle bitine" dedi. Adada yeni bir durum ortaya çıktığını belir- ten Erdoğan, "Dünya bunu gerektiği şektiyle değerlendirecek ve KKTC'yeyönelik tecrit politikası son bulacak- ür" dedı. CHP LİDERİ BAYKAL: Şimdi tanınmayı sağlamakgerek Haber Merkezi - Cumhuriyet Halk Par- tısi (CHP) Genel Baş- kanı Deniz Baykal. re- ferandumun sonucuna göre, Kıbns konusu- nun, Türkiye'nin Avru- pa Birliği (AB) yolun- da bir engel olmaktan çıktığuıı söyledi. Bay- kal, bu sonucun ardın- dan, Kuzey Kıbns'taki Türk toplumunun ta- nınmasıru sağlamak ge- rektiğini belirtti. Baykal, Brüksel dö- nüşünde, Atatürk Hava- limanı'nda Kıbns'taki referandum sonucunu değerlendirdi. Baykal, AB' nin Kıbns politika- sının iflas ettiğini belirt- ti. Baykal, yeniden bu politika çe\Tesinde çö- züm arayışının da kesin- likle kabul edilemez ol- duğunu vurguladı. Refe- randum sonuçlanna gö- re, iki ayn toplumun, iki ayn bölgenin var oldu- ğu gerçeğinin ortaya çık- tığını belirten Baykal, "Arük Kıbns konusu, Türkiye'nin AB ile üiş- kfleri önündebirengdoî- maktan çıkmışur ve ya- pılacak iş, Kuzey Kıbns Türktophımununtanm- masmLgüçtenmesinisağ- lamaknr" dedı. Ankara Ticaret Oda- sı Başkanı Sinan Ay- gün, yaptığı yazılı açık- lamada "ADah yüzümü- ze bakü. Çıkabileceken iyi durum çıkft" dedi. Âygün, KKTC Başba- kanı Mehmet Ali Ta- lat'ın, referandum son- rası Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ı istifa- ya davet etmesini ise sert bir dille eleştirdi. Doğru Yol Partisi Ge- nel Başkan Yardımcısı NüzhetKandemir. Denk- taş' ın istifası ile ügili tar- tışmalan yanlış bulduğu- nu belirti. Kandemir, "Ya- pdacakolan,Kıbns Türk halkının daha rahat ya- şam koşullanna kavuş- rurulabümesi için birük bürünlük içinde hareket edilmesinin sağlanmasH dn-" dedı. 'Hayır'cıların kimi karannı savunurken kimi propagandalara kandığını söylüyor Güney'de ortahk toz dıunan LEYLA TAVŞANOĞLU LEFKOŞA/RUM KESÎMİ "Uyanıp gerçeği gördük." Kıbns'ta referandumun erte- si günü Rum gazetelerinin ço- ğunun manşetleri böyle. Rum tarafinda yüzde 75.83 oranın- da "hayır" oyu çıkmasından sonra önceki gece ve dün sa- bah Lefkoşa sokaklan sakin. "Ertesi gün" insanlar homur- danmaya başlıyor bıle. Biz Akdenizlilere özgü bir davranış mı ne? Oy kullanırken düşünmüyoruz da sonradan ak- lımız başımıza gelip "Etim kı- nlsaydı" diye dövünüyoruz. Ama bu sonuçta, Rum kilise- sinin kampanyasınm da etkisi büyük. Komünist AKEL'in Genel Sekreteri Dimitris Hristofyas, "ashnda hayır oyunun evet de- mekanlamınagddiğûü" söylü- yor. Artık bu da ne demekse... Ardından da Türk tarafında- ki ilerici güçleri, görüşmelere yeniden başlayıp Annan Pla- nı'nın ana noktalannda uzlaş- maya çağınyor. Sorumluluğu da AKEL'in omuzlanndan al- mak için "Referandumun er- telenmesini istedik. Ama sözü- müz dinJenmedi" diyor. Hris- tofyas hâlâ 2. referandum ola- bileceğini de \oirguluyor. Rum lider Tasos Papadopuİos ıse za- ferinden emın. "Halk, özgür- ce, olumlu bir gelecek için oyu- nu verdi'' diyor. 'Umarım alternatif plan vardır' DİSl lıderi Nikos Anastasi- adis de muhalefetinin tepkisi- ni şu sözlerle koyuyor: "Papa- dopuİos ve yandaslannın şim- di halka, reddettiğinden daha faztasmı sağlayacak bir alterna- tif plan hazuiadıklanna inan- Yüzde 75'i refcrandumda 'hayır' diyen Rumlar. ertesi gün gazeteleri ellerinden düşürmediler. Gazetelerin çoğunun manşetinde "Uyanıp gerçeği gördük" yazıyordu. (Fotoğraf: AP) mak istiyorum. Halkımız, gü\en- siztik duygulannı iyice körükJe- yen bir dezenformasyon kampan- yasıSODUCUbu yöndeoy kuüandıT îşin bir de göçmenlerin mal- mülk hakkıyla ilgili boyutu orta- ya çıkıyor. Şimdiye kadar sadece Türkiye'den mülklerine el kondu- ğu iddiasıyla tazminat isteyen ve davacı olanlar, şimdi Papadopuİos yönetimini de mahkemeye ver- meye hazrrlanıyor. Mağusalı Mülteciler Hareketi Başkanı Kikis Hristofküs diyor ki: "Evlerimize dönmemizi engel- ley en Kıbns Yönetimi'ni (Rum) da> a edip hakkımızj aray acagız. Yönetim bizi mahmızı unutmaya mahkûmetti." Göründüğü kada- nyla buradakı "tipik Akdenizli davranışlı ahbaplanmız" daha uzun zaman dövünmeye devam edecekler. Dün Eleftheria Mey- danı'nda "sıkı" hayırcı esnafla çene çalıyorum. Kimi verdiği "hayır" oyunun arkasında sonu- na kadar duracağını söylüyor. Ki- mi de "Propagandalann ga- zma geldim" diye yakmıyor. Hele bir otel yöneticisi var ki şu sözleri çok çarpıcı: "Bura- da şizofrenik duygular ve da> - ranışlar hâlâ egemen. Ben 'evet' oyu verdim, ama yüre- ğimin bir köşesi de bana 'ha- yır ' dryordu. Yine deo sesi din- lemedim. Ama çoğunluk be- ninı gibi davranmadL" 'ABD Kıbrısta üs kurmak Istlyor' Burada haftalık sol eğilimli Politika Telata (Siyasi Tema) dergisi de ABD'nin Kıbns'la ilgili planlannı şöyle haberleş- tinyor "ABDKıbns'ta üs kur- mak istiyor. Bu amaçla da bü- > ük arazi satm almaya başladı- İar. Orta vadeli bir plan çerçe- vesinde adadald Türk ordusu- nu NATO gücüne katacaklar. Böylece bu ordu NATCTnun merkez gücü olacak-" Referandumun ertesi günüy- le birlikte bu tarafta söylenti, haber yayma mekanizması he- men çalışmaya başlıyor. En çok konuşulanlar da Papado- puİos ve aılesi. Diyorlar ki: "Tasos Papadopulos'un eşj Fo- tuıı Papadopuİos, Makarios'un tetikçisi ve vurucu gücü Yorga- cis 'in eski eşj. \örgads 1970te öl- dürüldükten 1 yıl sonra eviendi- ler. Bu bir manok evhüğrydL Pa- padopuİos eski silah arkadaşı- nın kansını kimi güçlerin saldı- nlanna karşı korumak istemiş- ti. \brgaci$ve Papadopuİos 19601ı yıUarda Denktaş ı da bir suikas- ta kurban etmeyi planlannslar- ÖL İkisi de buradaki derin dev- letin kendisiydL" Fotüıi Papadopuİos kimler- den? "O Yunanistan'dan. Coca Cola'nnı Yunanistan, Balkan- lar, Ortadoğu. Afrika Bölge Dağı- tuncısı Levendis'in manevi IOZL Levendis, Coca Cola'nın dünya- daki 3. büyük dağram şirketi" Işte böyle. Burada "ertesi gün" her şey toz duman. Kimin eli ki- min cebinde, belli değil. Tozlar bir yere insin, bakalım daha neler göreceğiz 0 Güzelyurt ve Karpaz şaşırttı Demokrat Parti'den seçilen Dikkarpaz Belediye Başkanı Arif Özbayrak, Annan Planı'na 'evet' dedi. Özbayrak, Erdoğan'ın kendisini aradığı iddialannı yalanladı LEFKOŞA (Cumhuriyet) -An- nan Planı'nın kabul edilmesi du- rumunda Rum tarafina iade edi- lecek en büyük yerleşim merkez- lerinden biri olan Güzelyurt'tan yüzde 64.21 "evet" oyunun çık- ması, büyük ilgi uyandırdı. Güzelyurt Belediye Başkanı MahmutÖzçmar, tarihe geçecek bu sonuçla ilgili olarak Cumhu- riyet'in sorulannı yanıtlarken "Halkın tercihi AB üyeliğinden yana olmuştur" dedi. Çıkan sonuçlann, son yerel se- çim sonuçlanyla paralellik taşıdı- gma dikkat çeken Özçmar, yerin- den oynamayacak eski Türk köy- leri, örneğin Lefke merkez, Do- ğancı ve Gaziveren gibi köylerden yüksek oranda "e\ r et" çıkmasınm sonuçlan etkilediğıne dikkat çe- kerek Güzelyurt merkezde yüzde 40 dolayında "hayır" oyu çıktığı- nı söyledi. Belediye Başkanı Özçınar şöyle konuştu: "BizGüzehurttanhayırçıkma- suıı beklerdik Ama omiadı. İnsa- nımız Rum'un iyi niyetli olduğu- nu ve bizimle ortaklık kuracağı- nı düşünerek tavır beürledL An- cak gerçek durum böyle degildir. Rum tarafının iyi niyetli olmadı- ğı, referandum sonuçlanyla daha da neüetmiştir" dedi. KKTC hükümetine seslenerek Güzelyurt'ta yaşayan insanlan toprağa bağlayacak acil önlem- lerin alınmasını istedi. Karpaz'da yüzde 55 'evet' Genellikle Türk vatandaşlannın yaşadığı, tskele ilçesine bağlı Kar- paz köylerinde yüzde 55 oranında "evet" oyu çıkması da dikkat çek- ti. Dipkarpaz Belediye Başkanı Arif OzbayTak. "evet" oylannın beklenenden daha da az çıktığına dikkat çekerek "Son günlerde ba- zı MHP'Hlerin köy köy gezerek in- sanlara korku vermeleri sonucun- da evetoylanyüzde70'lerden 55'le- re gerilemiştir" dedı. Serdar Denktaş' ın liderliğinde- ki Demokrat Parti adayı olarak baş- kan seçilen Özbayrak, referandum- da "evet" oyu kullandığını belirtir- ken, gerekçelerini şöyle açıkladı: "Anavatan istediği için evet oyu kullandım. Ashnda ben tüm hal- ka evet oyu kullanmasını söyiedim ve bundan umumıydum. Son gün- lerde baa özelzJyaretçOer halka ya- lan, yanhş bügiler vermek suretiy- le tavır değişikliğine yoi açtılar. Bunlar referanduma açık müda- haledir." Dipkarpaz Belediye Başkanı, Başbakan Recep Tayyip Erdo- ğan'ın kendisini 2 kez telefonla aradığı yönündeki iddialann doğ- ru olmadığını belirtirken "Bizim istediğimiz çözüm ve AB üyeBği- dir" dedi. Dış Haberkr Servisi - Kıbns'taki referandum sonuçlan dünya basınında geniş yer tuttu. Annan Plam'mn öldüğü ve ikinci bir referandum olasılığmın görünmediği yorumlannın yam sıra, sonuçlann Avnıpa Birliği (AB) sürecine etkileri de değerlendirildi. Kimi gazeteler, 1 Mayıs'ta AB'ye girecek olan Rumlann tutumunun uluslararası toplumla ilişkilere zarar vereceği yorumunu yaparken bazılan da bunun, Türkiye'nin AB sürecini olumsuz etkileyeceğini yazdı. New York Times <ABI». Gazete, "Kıbns'taki iki tarafuı onayı olmadan banş planı gerçekten ölüdür. Hem Saym Annan, hem de (ABD) Dışişleri Bakanı Colın Povvell. Kıbnshlan başka bir çözüm çabasmın ufukta buİunmadığı konusunda uyardı" ifadesini kullandı. VVashington Times (ABD): Referandum sonuçlannı "uluslararası umutlara" büyük bir darbe olarak nitelendiren gazete, "Rumlann oyunun, AB'ye girişi lekeley eceği ve uluslararası toplumla ilişkilerine zarar vereceği kesindir" yorumunu yaptı. Sunday Times (Ingiltere): Gazete, "AB'nin, Rumlann planı reddetmesinden hayai kınkhgma uğradığuu" yazdı. Observer (Ingiltere): Pazar günleri yayımlanan gazete, Kıbns'ı birleştirmeye yönelik tarihi bir girişimin Rumlar tarafindan baltalandığını belirterek "Rumlar uluslararası baskılara meydan okudu ve BM banş planını reddetti" diye yazdı. Independent (tngutere): Gazete, Annan Plam'mn yenilgisinin, "Türkiye'nin bir gün AB'ye güme hedefini ray dan çıkarmayı tehdit ettiğini" öne ' sürdü. Le Monde (Fransa): Gazete, referandum sonuçlanrun, adanın, sorunu çözmek için şimdiye kadar yapılan en büyük çabaya karşın bölünmüş olmaya devam edeceğini gösterdiğini belirtti. Haberde, "Rumlann 'hayır' oyunun Türkiye'nin AB adayhk dosyasnu olumsuz etkilemesi riski bulunuyor" ifadesı kullanıldı. Journal du Dimanche (Fransa): AB'nin, Rumlann "hayır" demesine tepki gösterdiği vurgulanan haberde, AB Komisyonu'nun Kıbnslı Türklerin ekonomik kalkınması için çahşmalar başlatacağı yazıldı. DPA (Ahnanya): Alman Haber Ajansı (DPA) Rumlann "keçi gibi inatçı", genelde muhafazakâr olduklannı ve birleşme durumunda daha fazla vergi ödemekten endişe ettiklerini belirtti. Der Tagesspiegel am Sonntag (Ahnanya): "Kıbns'm 1 Mayıs'ta bineşmiş olarak AB'ye girme ümitJeriıün kaybolduğuna" işaret eden gazete, "Kıbns'uı birieşmesL, güneydeki siyasi öderterin dar görüşlülüğünden ve çoğu Rumun korkulanndan dolayı başansız kaldı. Ancak Rumlar ve poUtikacılan hayırlan için yüksek bir bedel ödeyecelder" görüşü dile getirildi. El MlindO (İspanya): Annan Planı "na darbe vurulduğunu belirten gazete, "A\Tupa Komisyonu ve Ankara'daki hükümet, BM'nin önerilerinin başansızhğmdan üzüldükr" diye yazdı. Le SOİr (Belçika): AB'nin Rumlann rurumunu unutmayacağını vurgulayan gazete, bu konumla kendilerini AB nezdinde "hassas" bir konuma soktuklarmı savundu. La Libre Belglqûe (Belçika): Gazete, "Sonuç Atma'yı savunma durumuna getiriyor" başlıklı • haberinde, olumsuz havayı ; değiştirmek için Yunanistan'ın çaba harcaması gerekeceğini ; kaydetti. Asahi Şimbun (Japonya): Gazete, "Kıbns'ı güvenük açısmdan önemli gören ABD'nin ve Kuzey Kıbns'uı hamisi durumundaki Türkiye'nm, KKTC'nin tanınması için uluslararası topluma çağnda bulunnıasınm beklendiğini"yazdı. .... , „ _.„ „. h •