Katalog

2 5 NfSAN 2004 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(Ş cumhuriyet.com.tr 11 S eçmen olarak oyunu Mahkemeler binasındaki 125 numarah sandıkta eşi Aydın Denktaş'la birlikte kuDanan Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, gazetecilerin sonılarına muhatap oldu. Başbakan Mehmet Ati falat, oyunu, Girne'de eşi O\a Talat ile birlikte kulIandL Serdar Denktaş, Lefkoşa'da oyunu atüktan sonra AKP'ye tepki olarak hayır oyu verdigini açıkladı. Runı Bder Papadopulos, oyunu atnktan sonra "Kimsebayramyapmasın" derkeneski Rum Bder Glafkos Kkrides,sandıkbaşına eşiyle biıüktegitti (Fotoğraflar: AÂ'AP) Kuzey'de halkın yüzde 64.91 'i Annan Planı'na 'evet' derken Rum tarafı yüzde 75'i aşan bir oyla çözüme 'hayır' dedi Kıbns'ta yenidönembaşhyorREŞAT AKAR LEFKOŞA-Kıbns'ta dün yapılan referandum- larda. Kuzey'de halkın yüzde 64.91 oy oranı ile Annan Planı'nı onaylaması ve banş istencini or- taya koymasına karşın Rum tarafının yüzde 75 'i aşan "hayır" oyuyla çözümü engellemesi kar- şısında tüm dikkatler Türk tarafına uygulanan ambargolann kaldınlmasına yöneldi. Referandumun sonucundan memnun olduğu- nu açıklayan, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş başta olmak üzere, Başbakan Mehmet AB Talat \ e diğer tüm KKTC'li liderler, ambar- gonun sona ermesi gerektiğine dikkat çekerek bundan sonraki adımlann Avmpa Birliğı ile ABD'den gelmesi gerektiğinı belırttiler. KKTC Yüksek Seçim Kurulu"ndan alınan bıl- giye göre KKTC genelindeki 563 sandığın tama- mı açıldı. Seçmenlerin yüzde 64.91'ının plana "evet", yüzde 35.09'unun da "hayır" dedığı be- JVuzey'den çıkan evete karşın Rumlann ezici bir çoğunluğunun hayır demesiyle dikkatler Türk tarafına uygulanan ambargolann kaldınlmasına yöneldi. Sonuçtan memnun olduğunu açıklayan, KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş başta olmak üzere, Başbakan Talat ve diğer KKTC'li liderler, ambargonun sona ermesi gerektiğine dikkat çekerek AB ile ABD'ye mesaj gönderdiler. Rum tarafının "hayır" demesiyle Annan Plam'nın onaylanmadığını, bu yüzden de istifa etmeyeceğini açıklayan Denktaş, "Beklentimiz, Annan Plam'nın artık ölmüş olduğunun dünyaya açıklanmasıdır" dedi. lirlendi. Annan Planı için düzenlenen referandu- ma katılım oranı, KKTC'de yüzde 84.35 oldu. Cüzelyurt'ta evet yüzde 64.21 KKTC'nın bellı başlı bölgelenndeki oy oranlan da şöyle oldu: Lefkoşa: Evet yüzde 70.74, hayır yüzde 29.26; Gazimağusa: Evet yüzde 63.23, hayır yüzde 36.77; Girne: Evet yüzde 63.00, hayır yüzde 37.00; İskele (Karpaz bölgesi): Evet yüzde 55.14, hayır yüzde 44.86; Güzelyurt: Evet yüzde 64.21, hayır yüzde 35.79 Rum kesımınde ise Seçim Kurulu Başkanı Kir- yakos Triyandafüküs. kesınleşen "hayır" oranı- nın yüzde 75.83, "evet" oranının ise yüzde 24.17 olduğunu açıkladı. Triyandafilidis, Rum kesi- minde 313 bin 704 seçmenin "hayır", 99 bm 976 seçmenin ise "evet" dediğini ve referanduma ka- tılım oranının yüzde 96.53 olduğunu söyledi. Rum tarafının "hayır" demesiyle Annan Pla- m'nın onaylanmadığını, bu yüzden de istifa et- meyeceğini açıklayan Cumhurbaşkanı Denktaş, "Beklentimiz, Annan Plam'nın arük ölmüş ol- duğunun dünyaya açıklanmasıdır. Anavatan- dan bunu bektiyoruz" dedi. Türkıye'nin, çözüm konusunda her türlü adımı attığını, Kıbns Tür- kü'nün de vaatleri dikkate alarak referandum- da "evet" oyu kullandığını anlatan Denktaş, "Artık Türkiye'den başka bir şey beklenmesin. Evet dememiz için yapılan vaatier yerine geti- rilmelidir" çağnsında bulundu. Denktaş "Baş- bakan Talat istifaıuzı istedi" şeklindeki bir so- ruyu yanıtlarken de şunlan söyledi: "Seçimler- de de aynı çağnyı yapmışü. İnşallah zafer hava- sından kurrulacaktır. Annan Planı kabul edil- medigine göre istifa ermemi gerektiren bir şey RUMLARJN GÜVENLİK KAYGISI Güney'de kimse mutlu değiL. LEYLA TAVŞANOĞLU LEFKOŞA/RUM KE- StMİ - Iki ayn dünya; iki ayn, taban tabana zıt al- gılayış. Sonuçta bu adada, evet, 30 yıldır ayn yaşa- yan, ama öncesinde de bırbirini pek tanımamış, binlerinın tutkallamasıy- la bir araya gelmış, ama tutkallan birden atıver- miş iki halk var. Güney- de yaşayan yaklaşık 700 bin kişı Annan Planı ha- yata geçerse bakın neden korkuyor: "Türk içimize girecek. Türk askeri bizim güven- liğiniizden sorumlu ola- cak. Bir sabah bir bak- mışım yatağımın başu- cunda bir Türk askeri şa- kağınıa silahını dayamış." Bir başkasıyla konuşu- yorum. "Türk" sözcüğü "umacı" kavramıyla eş- değer olmuş. "Türkryeli" ya da Kıbnslı Türk de- nınce zorla. dudaklannın ucuyla gülümsemeye ça- lışıyorlar. Alayınıza OXl! Bir görüşmeden ötekı- ne gıderken caddelerde dıkılmış "billboard"lar. dünkü seçim yasağını del- miş. "OXI"cilerin (hayır) bir "biflboanTundan ör- nek: Beyaz zemın üzennde baş fotoğraflan... Soldan sağa KKTC Cumhurbaş- kanı RaufDenktaş, bizim Başbakan, Dışişleri Ba- kanı ve Genelkurmay Baş- kanı. altta da koskoca harf- lerle"AlayııuzaOXr! Sesleri çok çok cılız çık- masına karşın eski Cum- hurbaşkanı Vassiliu'nun partisinin kelime oyunuy- la yaptığı ilginç bir slogan var: "Senin oyun başlan- gıçtır." Sabahın erken sa- atlerinde ınsanlar sandık başına gıdiyorlar. Katılı- mın yüksek olduğu söy- leniyor. Evetçiler tedirgin ve mutsuz. Hayırcılann da son tahlilde kararlann- dan çok mutlu oldukları söylenemez. Zaten geçen akşam Rum lider Tasos Papodopulos un hayır çağrısını yumuşatmaya çalışan mesajı da bunun açık bir kanıtı. Her ne olursa olsun zaten iki ta- raftan çıkacak evet ve ha- yır oranlan Kıbns 'ın ge- İeceğini açık bir biçimde belirleyecek. Bu arada es- ki Rum lider Yorgo Vas- siliıTyla konuşuyorum. Yüzünden düşen bin par- ça. AB parametlerinın mi- man olarak son gelinen noktayı bakın nasıl değer- lendiriyor? "Büfyorsunuz son aşa- mada çok hızlı bir Annan Planı karşıtı kampanya açıldı. Ne yazık bi bu, Pa- padopulos ve çe\resinde- ki bazı kişilerin insanla- nn milliyetçi duygularuu ve korkulannı sömürme- krinden kaynaklandı." Papadopulos ve çevre- sı neden böyle davrandı? "Hayıradanın taksimi- ni istemek demektir. Pa- padopulos doğruyu söy- lemhor. Annan Planı ko- nusunda kaygdanolduğu- nu ileri sürüyx>r. Ama esas, Türklerle bir araya gel- mek istemediklerini söy- lemiyor." Taksiye biniyorum. Se- çim yasaklanna karşın taksinın ön camındaki afişte *OXT yazılı. Şoför gülüyor. "Benim büyü- kannemTürk'tü. Adı Ra- ziye'ydi. Dayımlar hâlâ Girne'de. Ama ben Suudi Arabistan'ayerleştim. Ka- nm orada. Paşalar gibi ya- şıyorum." Burada ne işin var? "Ne yani? Oy vermeye gckünı. Gördüğün gibi de hayır diyeceğim. Olmu- yor, arkadaş. Türklerle bir arada yaşanmaz." Ne diyelim'7 Hayırlısı. Eski Rum lıder Vassiliu di- yor ki: "Çaresi yok. AB içindeAnnan Plaıu.Ancak böylelikle kurtuluruz." Diyelim olmadı. Ya "B" planı9 "B planı filan yok. Sadece Annan Planı." J\urım kesiminde 313 bin 704 seçmenin "hayır", 99 bin 976 seçmenin ise "evet" dediğive referanduma kaüfım oranının yüzde 96.53 oİduğu açıklandı. Sonuçlann gelmesijle birükte hayırcı Runılar zafer ruruarülar. (Fotoğraf: AP) Kimse 'Referandum bitti, olay kapandı' diye düşünmesin Dalıa çok komışulacak...İBRAHtVl YTLDLZ GIRNE - Kıbns halkı yepyeni bir güne merhaba diyor... Rum kesimi- nin ta\Ti değişmedi... Türk tarafın- da ise umutlar yeşerdi... Ve herkes yeni kazanımlar için bekleyişte... Ulusal Egemenlik Bayramı tatilinin yoğunluğu ve doluluğu göze çarpı- yor... Oteller, casino'lar. alışveriş merkezleri canlı mı canlı... Rum pla- kalı araçlar Girne "de sankı daha ço- ğalmış gibi... Cok sayıda fngilız gü- neşin. Rumlar da Girne sahilinin keyfini çıkanyor... '••• Annan Planı en çok inşaat ve ca- sino sektörünü etkileyecek. Cünkü her ıki sektörün çahşanlan genel- likle Hataylı. Cözüm sonrasında bunlann geri gönderilmelen halın- de, yetişmiş personel bulmak sorun olacak. Bircasinoyöneticisi kaygı- lannı dile getıriyor: "Bu planla birlikte casino'lar ça- uşnracak eleman bulama> abilir. Ku- zey Kıbns'ta toplanı 23 casino'nun, yaklaşık3 bin çaüşanı var. Bunlar gi- derse, işte o zaman yananz... Çünkü 650 milyon ile 2 milyar 500 milyon arasında aylık ücretle çalışıyor bu ınsanlar. Kıbnslı gençler ise bu pa- rayla çalışmıyor. Ailelerinden aldık- lan harçlıklar zaten bu civarda... • • • Çözüm sonrasında Kuzey'de olumsuz etkilenecek kesimlerden birisi de ithalatçılar. Güney Kıbns'ta bazı tüketim maddelerinin kuzeye oranla daha ucuz ohnası nedeniyle, zaten son bir yıldan bu yana KKTC ithalatının yüzde 30 dolayında azal- dığı söyleniyor... Kıbnslı Türklerin daha ucuz Rum pazanna yönelmesi, çözüm sonra- sında Türk ithalatçılan, genel bayi- likten acenteliğe düşürebilir... ••• Türk kesimindekı beklentiler bü- yük vebanşçıl... Rum mezaliminin hüküm sürdü- ğü 1963-74 dönemini yaşayanlann çekincesi olsa bile, geçmişte yaşa- nanları bilmeyen ve öğrenmeyen Türk gençliği, fanatizmin etkiledi- ği Rum gençliğinin aksine tek umu- dunu banşa bağlamış... Clkeye daha çok turistin gelece- ğini, yatınmların artacağını. böyle- likle işsizlığin ortadan kalkacağını umut ederek seviniyorlar \t dört gözle AB üyeliğini bekliyorlar... ••• Aslında Kıbns'ın kaymağını \i- yen \e ada üzerinden büyük çıkar- larsağlayan İngilizler... Güney'deki 2 üs, İngiltere'ye stratejik açıdan bü- yük avantaj sağlıyor... Yaşlı İngiliz- ler de, ülkelerinin soğuk ve nemli ik- liminden kaçıp yaşamlannın son bö- lümünü cennet adada geçiriyorlar... Bunlar Kuzey Kıbns'ta genellıkle Girne'nin güzel köylenne yerleş- mişler. hatta bir de İngiliz köyü kur- muşlar. Karmi adındaki bu köyün daracık sokakJan. binbir renk çiçek- leri, tarihi kilisesı, barlan %e resto- ranlan dikkat çekiyor... Çözüm sonrasuıda, bugünkü mülk- lerinı kaybedecek olan Kıbnslı Türk- ler henüz nereye yerleştirilecekleri- ni bılmiyorlar. Bu konuda somut projelerin olmadığı anlaşılıyor. Ay- nca, Annan Planı'ndayer aldığı şek- lıyle, bahçeden çıkanlacak tarım emekçilerinin, 70-100 metrekarelik apartman dairelerine yerleştirilme- leri sonrasında. Türkler arasında bü- yük çapta işsizlığin gündeme gele- ceği belirtiliyor... ••• Kimse, "Referandum bitti, Kıbns meseJesı sona erdT diye düşünmesin... Asıl. bundan sonra Kıbns daha çok gündemde olacak \ e konuşulacak... Bir yandan Rum tarafının 1 Ma- yıs sonrasında başlayacak AB üye- liği sonrasındaki ta\irlan, diğer yan- dan Türk tarafında muhtemel siya- si gelişmeler Kıbns'ı gündemın üst su^lannda tutacak. Bugünden ıhba- ren sadece Denktaş'ın ta\n değil, KKTC'deki hükümet ortaklannın ta- vırlan da merak ediliyor. Kuzey Kıb- ns'ta en fazla merak edılen husus- lardan birisi de. Türkiye'nın bundan sonraki ta\ırlan... Genelkurmay Baş- kanı Orgeneral Özkök'ün referan- duma saatler kala kıta sahanlığıyla ilgili olarak yaptığı açıklama ve hü- kümetin bu konuya duyarsız kalışı sandık başında bile tartışıldı... yoktur. Ben devletimizi korumak için gerekeni yaptım ve bundan sonra da yapmaya devam edeceğim." Talat istifaya çağırdı KKTC Başbakanı Mehmet Ali Talat, referan- dum sonuçlannın kesınlık kazanmasından son- ra Lefkoşa'daki Saray Oteh'nde kameralann kar- şısına geçtı ve Denktaş'ı bir kez daha istifaya ça- ğırdı. Kıbns Türk halkının banş istencinın san- dığa yansıdığını, dünyanın bu gerçeği dikkate alması gerektiğinı anlatan Talat, bundan sonra am- bargolann kalkması için AB nezdindeki girişim- lerin arttınlacağına dikkat çekti. Talat'ın basın toplantısı sırasında Saray Ote- lı'nin bulunduğu Atatürk Meydanı'na abn eden çok sayıda Kıbnslı Türk Denktaş'ı istifaya ça- ğırdı. AB bayraklı yüzlerce araç ise büyük kent- lerde zafer turlan attı. Gerek Denktaş'ın, gerek- se Talat'ın Saray Otelf ndeki açık- lamalannı 100'den fazla yerli, ya- bancı ve Rum gazeteci ızledi. Banş ve Demokrası Hareke- tı'nın (BDH) liderı Mustafa Akuıcı, sadece Rauf Denktaş'ın değil, referandumda "hayır" oyu veren Demokrat Parti (DP) lide- ri Serdar Denktaş'ın da KKTC'deki yeni siyası oluşum- lar içinde yer almaması gerek- tığıni savunarak "KKTC'de iş- ler artık baba-oğul Denktaş'lar- la jüriiyemez" diye konuştu. Cüney'de tartışmalar bagladı bile Güney Kıbrıs'taki sonucun, daha ilk saatlerden ıtibaren Rum siyasi partileri arasında sert tar- tışmalara yol açtığı bildirildi. Annan Planı'na "ha>ır" diyen Rumlarsa çeşıtlı kentlerde araç- lanyla zafer turlan attılar. Kıbns Rum kesimi lideri Ta- sos Papadopulos, Kıbns 'ta çözü- me karşı olmadıklannı, Annan Planı "nın bu versiyonuna karşı olduklannı söyledi. Annan Pla- m'nın ıki toplumun da hayalle- rine hizmet etmediğine inandığı- nı ifade eden Papadopulos. "An- nan Plam'nın kabul edilmemesi yolun sonu değü, devamı olacak- or. Yeni imkânlar olacaktır. Eğer düş kınkugına uğradılarsa Kıb- nslı \TirttaslanniK. üzgünüm. Biz zafer sarhoşluğu içinde değüız. Annan Plam'nın iki toplumun da hayallerine hizmet etmediğine inanıjorum" dedi. Kıbns Rum kesimiııın en bü- yük partisi AKJEL'in Genel Sek- reteri Dimitris Hristofvas, "ya- nmn dünden daha zor olacağı" yorumunu yaptı. Hristofyas, Rum liderliğinin. bu referandum sonucunun .\nnan Plam'nın öl- düğü ya da çözüm çabalannın duracağı anlamına gelmediğini kesinlikle \*urgulaması gerekti- ğinı belirtti. Rum radyo ve TV haberleri- ne göre "hayır" çağnsı yapan komünist parti AKEL taraftan Rumlann yüzde 20 'sı. dünkü re- ferandumda "evet" oyu kullan- dı. Buna karşılık "evet" çağnsı yapan ana muhalefetteki DİSİ. yüzde 33'lük hayırla fire verdi. Rum radyo ve TV yorumcula- n. ortaya çıkan sonuçlann siya- si partilerde büyük karmaşa ya- ratacağını, gelecek günlerde Rum liden Tasos Papadopulos'un kol- tuğunu sallayacak gelişmelerin yaşanacağım bildirdiler. Siyasi gözlemcüer de Rum yönetiminın. özellikle AB'nin beklenenden daha sert bir tepki vermesi endişesini yaşadığını belirttiler.