Katalog

15 ARALIK 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA . f c j J v U I l U1VJJ. ekonomi(5cumhuriyet.com.tr 13 IMF'den 10 milyar dolar kredi kullanılacak, 2007'ye kadar 52.7 milyar dolar borç ödenecek Onkoşullu standby tamam g paketi p l geliyor • Program kapsamında 3.7 milyar dolarlık borç 1 yıl ötelenecek. Sosyal güvenlikle bankacılık yasa tasanlannın TBMM'ye sevki programın önkoşulu. Programda Türkiye'nin kanayan yarası işsizliği azaltacak önlemlerse bulunmuyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) AKP hükümetı, IMF'den 10 milyar dolarlık yeni kaynak kullanımını öngören standby çalışmalarıru sonuçlandırdı. Devlet Bakanı AB Babacan, IMF'yle yeni nıyet mektubu konusunda genel olarak anlaşıldığını ve yeni programın 3 yılda 10 milyar dolarlık kredi kulllanımı öngördüğünü açıkladı. Babacan, program kapsamında 3.7 milyar dolarlıkborcun 1 yıl öteleneceğini ve sosyal güvenlikle bankacılık yasa tasarılannın TBMM'ye sevkinin programın önkoşulu olduğunu da sözlerine ekledi. Babacan, dün IMF yetkilileri ve ekonomi bürokratlanyla yeni standby hakkında basına bilgi verdi. IMF'yle çalışmalann önceki gece tamamlandığını belirten Babacan, Türkiye ekonomisinin 17 Aralık'ta çıkacak her türlü sonuca hazu" olduğunu belirtti. Programda işsizliği azaltacak önlemler yer almadı. Programın önkoşuüan • 20052007 döneminde IMF'den kullanılması öngörülen kaynak tutan 10 milyar dolar. Bu kaynak bütçe finansmanında kullanılacak. Türkiye'nin 20 milyar dolar olan borcu program sonunda 9.3 milyar dolara inecek. Kaynak 12 eşit dilimde kullanılacak. • Program kapsamında 2006 ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Devlet Bakanı Ali Babacan vergi paketi çalışmalannın tamamlandığını söyledi. Bir hafta10 gün içınde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından düzenlemelerin açıklanacağını belirten Babacan, "2005 yıhndan itibaren uygulanmaya başlanacak oldukça geniş alanı kapsayan adımlar olacak" dedi. Yeni standby "ın anlatıldığı basın toplantısında farklı konularda da açıklamalarda bulunan Babacan'ın, Merkez Bankasf nın bağımsızlığı konusunda "Bağımsızlık 2 saörda geçer" yorumunda bulunması dikkat çekti. Babacan. para bastırmanın 2 satırlık bir yasa düzenlemesi gerektirdiğini vurgulayarak; 'Bagımsızhk 2 sabrda geçer. Bize acil para lazını deriz, yüzde yüz zammı dağıünz. Para akıtarak kaynakla oimuyor bu işler" dedi. Babacan, yeni standby'ı özetle şöyle anlattı: EKONOMİ POIİTİK yıluıda yapılacak 3.7 milyar dolarlık geri ödeme de 2007 yılına kaydınlacak. 3 yılın sonunda IMF kaynaklanna başvurmadan kendi kaynaklanmızla ödeme yapabilecek noktada olmalıyız. Gönlümüzden geçen bu. • IMF , 2OO5'in hemen başında toplanmayacak. Sosyal güvenlik ve bankacılık yasa tasanlanrun TBMM'ye sevkinden sonra IMF toplanacak ve programı onaylayacak. ETKİ YAPMADI FEDfaizi y Euro yu tutamadı WASHINGTON (AA) ABD merkez bankası FED, yıl içinde 5'inci faiz arttınmı karanyla dolann kısa vadeli gösterge faizini yüzde 2.25'eyükseltti. FED'in Açık Piyasa Kotnitesi toplantısında alınan faiz arttınmı karanyla dolar faizi, Mart 2001 'den bu yana ilk kez yüzde 2 olan Euro faizini geride bırakmış oldu. FED, faiz arttıraru karanna gerekçe olarak, ekonominin dengeli büyüme trendini koruması ve iş piyasasının gelişmesini sürdürmesini gösterdi. Ancak faiz arttınmı, önemli paralar karşısında tarihinin en düşük seviyelerine yakın seyreden dolan güçlendirmeye yetmedi. Uluslararası piyasada FED kararı öncesi 1.3299 olan Euro/Dolar paritesi, faiz arttuımıyla birlikte 1.3306'ya yükseldi. Böylece FED'in faiz arttınmıyla beklentilenn aksine ortak para Euro, dolar karşısında değer kazanmayı sürdürdü. Bir fetiş haline dönüştürülen ve IMF programına bir nevi bağlılık andı olarak algılanan faiz dışı fazla ile özelleştirme hedeflerini tartışmaya açmak istiyorum. Bilindiği gibi, uygulanan IMF programının ana kurgusu, kamu kesiminin borç stokunun çevrilmesi ve uluslararası sermaye piyasalanna "güven sunulması" kavramlan üzerine dayandınlmakta ve program bu amaç çerçevesinde, sıkı maliye politikasının güçlendirilerek sürdürülmesini ve kamu kesiminde faiz dışı tüm harcamalann kesilerek, milli gelire oran ile yüzde 6.5 düzeyinde bir fazlalık yaratılmasını hedeflemektedir. Yüksek düzeyde borç yükü olan bir ekonomide, borçlann ödenebilmesi için harcamalann kısılması ve tasarruf yapılması gereği açıktır. Türkiye de kamu kesiminde birikmiş bulunan 225.5 katrilyon TLtutanndaki (2004 Ekim itibarıyla) iç ve 88.8 milyar dolar tutanndaki (2004 Haziran) dış borç stoklannın yükünü eritmek için faiz dışı harcamalarını kısmayı hedeflemektedir. Ancak burada sorulması gereken soru şudur Bir tür programa bağlılık andına dönüştürülmüş olan bu yüzde 6.5 fetişi neye dayanmaktadır? IMF yetkilileri ve üst düzey bürokrasi bu soruyu "kamu kesiminin borçlannın çevrilmesi için gerekliasgari faiz dışı denge" diye geçiştirmekte; ancak söz konusu rakamın ne tür bir makroekonomik genel denge perspektifine dayanmakta olduğu konusunda sessiz kalmaktadır. Unutmayalım ki söz konusu hedefin kısıtlan altında kalan devlet, sosyal politikalar üretme olanaklannı yitinnekte ve vatandaşlanna sunduğu eğitim, sağlık, sosyal güvenlik ve attyapı hizmetlerinden büyük fedakâriıklar yapmak mecburiyetinde kalmaktadır. Dolayısıyla söz konusu faiz dışı fazla hedefi gerçekten dikkatli ve Türkiye'nin gerçeklerine uygun bir iktisadi analiz yöntemiyle tespit edilmek zorundadır. Burada bir karşılaştırma yapmak gerekirse, Türkiye'nin borç yapısına çok benzeyen iki yüksek borçlu ülke Brezilya ve Arjantin'de söz konusu faiz dışı fazla hedefleri 2004 için, sırasıyla, yüzde 4.25 ve yüzde 3 ola1 rak belirienmiştir. Türkiye'ye uluslararası karşılaştırmalar altında çok yüksek bir FDF yükümlülüğü getiren 6.5 rakamının tutartı bir analizi IMF yetkilileri tarafından yapılmamıştır. Elimizdeki tek bilgi, borç stoku, milli gelirin büyümesi ve faiz hadleri arasında kurulan basit bir aritmetik cetveline dayanan bir çizimden ibarettir. Aslında konu daha yakından irdelendiğinde, söz konusu FDF hedefinin iktisadi bir veri olmaictan ziyade siyasi bir pazartık unsuru olduğu görülmektedir. öyle ki, örneğin geçen temmuz ayında Arjantin'i ziyaret eden IMF heyeti, Arjantin ekonomisi için Türkiye'de yapılmış olana benzer nitelikteki basit bir aritmetik hesap tablosu ile görüşmelere başladığında, Arjantin Ekonomi Bakanı Roberto Lavagna'nın sert uyanlanyla karşılaşmışlardır. Lavagna, IMF yetkililerini, yaptıklan analizlerin basitliği konusunda eleştirerek, Arjantin'in ekonomik ve sosyal sorunlannı hiç anlamamakla suçlamaktaydı. Bu öykü, Nobel ödüllü iktisatçı Joseph Stiglfe'in 17 Nisan 2000 tarihinde kaleme aldığı ve IMF çalışanlannı, gittikleri ülkelerin ekonomilerine sadece tekdüze bir "kurabiye kalıbı" modeliyle bakmakla suçladığı ünlü mektubunu çağnştırmaktadır. Ancak söz konusu Latin Amerika ülkelerinin IMF'nin tekdüze kurgulanna karşı direnişi sadece rakamsal pazarlık düzeyinde kalmamış, her iki ülke de "sosyal yatınmlan ve kamu hizmetlerini" geriletecek harcama kalemlerinde kısıntı yapmayı reddetmişlerdi. Bu konuda en yakın örnek, Brezilya'nın geçen ay içerisinde IMF yetkilileriyle pazarlığa girişerek 3 milyar dolar tutanndaki kamu yatınm harcama tutannı, faiz dışı fazla hesabından düşme yolundaki girişimidir. Türkiye'de ise borç yükü, faiz dışı fazla yaratma telaşı ile sürdürülmektedir. Yüzde 6.5'lik FDF hedefini sadece katma değer ve özel tüketim vergisi türündeki dolaylı vergiler ile yerine getirmeyeceğini kabul eden hükümet, bir yandan da kamunun stratejik nitelikli vartıklannı özelleştirme programı altında yok pahasına elden çıkarmayı ve özel sermaye birikimine bu yolla rant aktarmayı planlamaktadır. AKP, 2005 yılı için de 6 milyariık bir özelleştirme taahhüt etmektedir. Evvelsi hafta açıklanan Katılım öncesi Ekonomik Programı'nn basın toplantısında konuşan Maliye Bakanı Sayın Kemal Unakrtan, bir yandan da özelleştirme programına karşı duran güçleri şikâyet etmekteydi. Sayın bakan, bağımsız yargının aldığı mahkeme kararlannı özelleştirme çabalannın önündeki en önemli engel olarak görmektedir. Bu sözler aslında AKP'nin açılımında geçen "adalet" kavramının aslında ne kadar sahte bir göz boyamadan ibaret olduğunu da gözler önüne seren küçük, ama anlamlı bir örnektir. ••• Not: Bizim Türkiye ekonomisi üzerine sürdürdüğümüz makroekonomik model çalışmalanndan ulaştığımız sonuç, yüzde 6.5'lik FDF hedefinin borç temposunu ancak yavaşlatabildiği şeklindedir. Kamu harcamalanndaki kısıtlamalar, eğitim ve sağlık gibi hizmetlerin geriletilmesine dayalı önemli refah kayıplanna işaret etmektedir. Bu konuda daha teknik bilgi, bağımsız sosyal bilimciler web sitesindeki (www.bagimsizsosyalbilimciler.org) Ebru Voyvoda ve Erinç Yeldan, "Managing Turkish Debt: An OLG Investigation of the IMF's Fiscal Programming Model for Turkey" başlıklı çalışmasından elde edilebilir. [email protected] açıcı değildi. Söyiediğine göre, Belçika'da da tıpkı bizde olduğu gibi bankalann son yıllarda tüketici kredilerine ağıriık veımesi ve taksitli kampanyalaryüzünden korkunç bir otomobil alım furyası içine girilmesi, Yerel yönetimlerin ve hükümetin altyapıyı artan ihtiyaç doğrultusunda yenileme çabasında bulunmaması, Hükümet politikalannın belirienmesinde ulusötesi devlerin ağıriığının artması, Otel kapılanndaki görevlilerin taksi duraklan üzerinde mafyavari bir hâkimiyet kurmaya çalışması, kim daha fazla komisyon veriyorsa müşteri için o taksi durağından araç çağırması, belli ki yaşamının 20 yılını taksi şoföriüğü yaparak sürdüren Hint asıllı Brükselli sürücüyü epeycekaygılandınyor. "Avrupa hiç bu kadar Amerikanvari bir kapitalizmin içinde olmamıştı" diyen taksici, Türkiye'nin üyeliğine ilişkin soruyu da "Siyaset bıçak gibi keskindir. Bulaşmamak en iyisi. Türklerin üyeliğinin benim yaşantımı bugünkünden daha kötü yapmayacağını biliyonjm. Daha iyi yapar mı onu bilemem" diye yanıtladı. Faiz Dışı Fazla ve Özelleştirme Hedefleri ERtNÇ YELDAN • Üç yıllık dönemde milli gelirde yıllık yüzde 5 oranında büyüme sağlanacak. • Enflasyonda tek haneli seviyelere inilmesiyle birlikte, Merkez Bankası 2006 yıluıda enflasyon hedeflemesi sistemine geçecek. • 3 yıllık dönemde yaklaşık 10 puanlık bir düşüş sağlanarak net kamu borç stokunun milli gelire oranı yüzde 60'ın altına inecek. • Yapısal reform programı, sosyal güvenlik, finansal sektör. vergi idaresi ve vergi politikası reformlan üzerinde yogunlaşacak. • Tüpraş, Türk Telekom ve TEKEL başta olmak üzere özelleştirme programında yer alan kuruluşlar süratle ve etkin şekilde özelleştirilecek. Bakan Babacan ve LMF yetküikrinin neşeli taMiian dikkat çekti. (AA) Faiz dışı fazla yüzde 6.5 Devlet Bakanı Ali Babacan, dün LMF yetkilileri ve ekonomi bürokratlanyla yeni standby hakkında basına bilgi verdi. Toplantıda bulunan IMF Türkiye Masası Şefı Rıza Moghadam da, atılan adımın TürkiyeIMF iüşkileri açısından tarihi olduğunu söyledi. tlk kez programın başanyla tamamlandığını ve yeni bir programın başladığını belirten Moghadam, yeni programda önceliğin yapısal reformlar olduğunu kaydettL Moghadam, Bankacılık Yasa Taslağı'nda da hükümet ile aynı amacı paylaşüklannı söyledi. LMF Başkanı Rodrigo De Rato da yaptığı açıklamada, programın Türkiye'nin daha fazla IMF'nin mali desteğjne ihtiyaç kalmadığı bir noktaya getireceğini belirtti. Rato, yeni programda yüzde 6.5 düzcyindeki faiz dışı fazla hedefinin de korunduğunu açıkladı. 10 milyar dolar gelecek 58,7 milyar dolar ödenecek IMFden IMFye alınacak kaynak olan borç (Milyar dolar} 2004 2005 2006 2007 4.2 3.3 2.5 20.1 16.7 12.6 9.3 A B D M I S I R t S R A İ L TÜRKİYE'Yİ SOKAKTA BULMADIK! Ülkemizin kırk yıllık devlet politikası olan Avrupa Birliği'ne üyelik süreci, bölücü hainler ve işbirlikçilerin iğrenç emelleri için araç olarak kullanılmaktadır. Vahşi ve kalleş saldınlarla milli bütünlüğümüzü yok edemeyen ihanet odaklan, bu kez "insan hakları, bireysel ve kültürel özgürlükler " adıyla gün yüzüne çıkıyorlar. Türk eğitimcileri olarak ilan ediyoruz: • Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırlan içerisinde yaşayan herkes "Bir"dir. Dün olduğu gibi bugün ve yann da tüm vatandaşlarımız; eşit, özgür ve saygınlık içerisinde yaşamaya devam edecektir. • Türk Devleti'nin kurucu unsuru Türk milletidir. Büyük Ataturk'ün dediği gibi Türk, ne mutlu Türk'üm diyebilendir. Türk kimliğinden duyulan rahatsızlığın bir işareti olarak yıllardırgündeme getirilmeyeçalışılan "Türkiyelilik"anlayışını şiddetle reddediyoruz. • Suıırlarımız içerisinde yeni "azınhklar " oluşturmaya çalışılarak, bir kısım insanlanmızın kendi ülkelerinde ikinci sınıf vatandaş muamelesine tabi tutulmasını kabul etmiyoruz. Bu oyunlara alet olan vatandaşlanmıza da sesleniyoruz: "Onlar" sizi temsil edemez. Siz, "Biz"siniz. Bu topraklan Çanakkale'de, Dumlupınar'da, Urfa'da, Sankamış'ta.. birlikte savunduk, bu devleti birlikte kurduk. Hepimizin geleceği, var olduğumuzdan bugüne kadar sadakatle bağlı olduğumuz devletimizin birliğindedir. • Eve dönüş yasasıyla cezaevindeki militanlar sokağa salıverilmiştir. Bölücü örgüt ve faaliyetlere gösterilen hoşgörü, teröristlere yataklıklan tescilli olanların en üst düzey devlet protokolüyle ağırlanmalan ile devam etmiştir. Ve nihayet otuz bin insanımızın kanını elinde taşıyan bölücübaşının salıverilmesi için "genelaP kampanyalan düzenlenmeye başlanmıştır. Binlerce şehidimizin aziz hatırasına, milletimizin hissiyatma ve devletimizin onuruna açıkça hakaret olan bu tutumların sorumlulannın bir an önce cezalandırılmasını istiyoruz. • Anayasamıza aykırı olmasına rağmen anadilde eğitim talepleri gündeme getiriliyor. Hatta anayasa değişikliği teklif ediliyor. "Milli" eğitim anlayışının yerini etnik eğitim anlayışının almasını kabul etmiyoruz. Vatan sevdalılan: Kuvayı Milliye ruhunun kaybolmasına ve bir avuç çapulcunun devletimize, Türk milletine, Türk kimliğine saldınlanna izin vermeyecektir. Öıanet içerisinde olanlan uyanyoruz! Akıbetiniz, sizden öncekilerden farklı olmayacaktır. Aklıruzı başınıza alın! Devletimizi yönetenlere, aydınlanmıza. sivil toplum kuruluşlanna ve tüm vatandaşlanmıza sesleniyoruz: Türidye'yi sokakta bulmadık! Başka Türkiye yok! En az bu ülkenin düşmanlan ve ihanet içerisinde olanlar kadar cesur, kararh ve azimli olmak zorundayız. Biz güçlüyüz! Muhtaç olduğumuz kudret, damaıianmızdaki asil kanda mev cuttur. TÜRK EĞİTİM SEN (ww.turicegitimsen.org.tr) (Türkiye Eğitim, Öğretim ve BiHm Hizmetleri Kolu Kamu Çabşanlan Sendikası) Ortadoğu'da 20 yılın en önemli ticaret anlaşması Ekonomi Servisi Mısır, ABD ve Israil, 20 yıldır Ortadoğu'da banş ortaklan arasındaki en önemli anlaşma olarak adlandınlan bir serbest ticaret anlaşmasına imza attılar. Nitelikli sanayi bölgeleri ile ilgili imzalanan anlaşmanın, ABD pazannı Mısır ürunlerine açacağı ve İsrail'e de sembolik bir ekonomik yer sağlayacağı belirtildi.ABD Ticaret SorumlusuRobertZoeDick "Bu, İsrail ile Mısır arasında, 20 yıldır yapılan en önemli ekonomik anlaşmadu" dedi. Zoellkk. anlaşmayı Mısır Dış Ticaret ve Endüstri Bakanı Rachkl Mohamed Rachid ve tsrail Ticaret ve Endüstri Bakanı Ehud Olmert ile birlikte imzaladi (AP) Group'un bünyesinde bulunuyor. Basın toplantısında konuşan Gökşenler Gıda Pazarlama Müdürü Cüneyt ArdaPamuk,2OO5'i yüzde 40 pazar payı ile kapatmayı hedefledıklerini belirtti. Ekonomi Servisi Alman Alkolsüz alkolsüz bira markası Clausthaler, Türkiye pazanna Alman girdi. MB Gökşenîer Gıda'nın ithalatını yapacağı Clausthaler, birası Alman bira pazannın yüzde Türkiye'de 15'ine sahip olan Redeberger İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK Son bir aydır neredeyse her gün Avrupa basınında gündemin birinci sırasından aşağıya düşmedik. Hakkımızda her şey yazıldı, çizildi. Türkiye Avrupalı mı? Kökenleri ne? AB'ye yakışıyor mu? Avrupa için tehdit mi yoksa fırsat mı? Gecekondulanmızın durumundan iş dünyamızın başanlanna, sayfalara sığmayan habeViere, söyleşilere konu olduk. Hal böyle olunca Avrupalının ağzından çıkan her söz doğal olarak Türkiye'nin de gündemini belirledi. Kırmızı çizgilerimizi beliriedik, alelacele son ev ödevlerimizi de tamamladık, müzakereler için hiçbir eksiğimizin kalmamasına büyük özen gösterdik. Bir yandan öğretmenlerinin karşısında mahcup olmak istemeyen bir öğrencinin ruh hali içindeyken, kimi zaman gürledik: Bu aslında AB'nin kendisi için de bir demokrasi sınavı olacak" diye... Avrupa, Türkiye konusunda ikiye bölünürken biz de boş durmadık, aynı şekilde ikiye aynldık: AB'ciler ve AB karşıtlan olarak. Bir yandan da Avrupa'ya sürekli olarak heyetler yolladık. Işin doğası buydu çünkü: Sonuna kadar pa Brükselli Taksi Şoförii Dedi ki TOBB Yönetim Kurulu üyesi ve Çorlu Ticaret Borsası Başkanı özTürklye Platformu can Tülümen, "Avrasya politikasına daha ağıriık vermeliyiz" derken Ben bunlardan yalnızca birine ka Rusya ile daha yakın bir işbirliğinin tıldım. TOBB ve IKV'nin işbiriiği ile Türkiye'nin elindeki kozu arttıracaBrüksel'de düzenlenen ve 269 sivil ğı görüşünü dile getirdi. toplum kuruluşundan temsilcilerin "Keşke yapısal reformlan Avrukatıldığı "Türkiye Platformu" top pa ya da IMF istiyor diye değil de lantısına. Ankara'dan iki, Istan kendimiz istediğimiz için yapmış olbul'dan bir uçak dolusu insan, 80'i saydık" diyen Gaziantep Sanayi ve gazeteci, toplam 590 kişi. Ancak Ticaret Odası Başkanı Nejat Koönemli bir kısmı TOBB üyesi oda ve çe ise "Kısa sürede dediğimizi yapborsaların başkanları. Dolayısıyla tık ve Gaziantep'ten marka şehir bol bol da sohbet edildi. Avrupa'nın yarattık. Demekkiistenirseherşey ayak diremesinden dolayı rahatsız yapılabilir" diye konuştu. lığın giderek arttığı gözleniyordu. Özetlersek "Biz iyi ve doğru olan Nasıl bir Avrupa? politikalan kendimiz oluşturmayı bugüne kadar beceremediğjmiz ve Kelimenin tam anlamıyla "gövde ev ödevi mantığını sürdürmeye gösterisinin" yapıldığı Brüksel topalıştığımız için müzakereler başla lantısında verilen kısa bir molada malı diyoruz. Geçen surecin so acele ile bir yere yetişip geri dönnunda illa AB üyeliğini kabul etmek mem gerektiği için taksiye bindim. zorunda değiliz. Güçlü Türkiye bir Inanılmaz bir trafik sıkışıklığı ile karyandan AB kapısında yol alırken şı karşıya kaldığımız için sohbete başka altematiflerin de var olduğu başladığımız, dünyadaki gelişmenu bilmeli" görüşünün eskiye kı leri yakından takip ettiği anlaşılan taksi şoförünün anlattıklan hiç de iç yasla hâkim olduğunu gözledik. zariık, tam kararlılık, güçbiriiği...