Katalog

10 ARALIK 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ ekonomi(a cumhuriyet.com.tr 13 NOTDEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Ekonomistler AB'den olumsuz bir karar çıkarsa ekonomide yaşanacak senaryolan değerlendirdiler 17 Arahkriski kapıda KlSA NELER DÖNEMDE OLACAK? Ekonomi Servisi • Ekonomide yaratılan '17 Aralık beklentisi' olumsuz cağı, bono faizleYerli ve yabancı yatı çıkarsa piyasalann bir süre çalkantı yaşayacağına kesin rinde hızlı bir artışın ortaya çıkabilenmcılar için AB'nin gözüyle bakılıyor. Finans çevreleri ve yatınmcılar, cegi konusundaki 17 Aralık zirvesinde bunun kasa sürede atlatılabileceği karusnıda. Bilim beklentileri herkes Türkiye hakkında çıinsanlanna göreyse, özellikle yabancı yatınmlarda kacak karar büyük beklenen 'patlama' olmayacak, temel dengeler daha da paylaşıyor. Bunun enilasyon üzerinde önem taşıyor. Ancak sarsılacak ve IMF kısırdöngüsü sürecek. olumsuz etkiler piyasalann kılitlenyaratacağı da kesin gibi. Buna bütçe dahıl. temel dengeleri diği zirvede Türkiye için açıklakarşın 17 Aralık öncesi IMF ile olumsuz etkileyecek sonuçlar nacak yol haritasının ekonomiimzalanacak yeni standby'a doğabileceği kanısını taşıyor. deki yansımalan konusunda dedikkat çeken çevreler, ekonomiOlumsuz karar çıkması halinde ğerlendirmeler farklı. nin ana doğrultusunda bunun yeniden TL'den dövize geçişın Finans çevreleri ve yatınmcıdaha tayin edici olduğunu düşübaşlayabileceğı, en azından dölann bir kısmı kısa sürecek bir nüyorlar. viz kurunda yükselme yaşanaçalkantı beklerken bir kısmı da DÖNEMDE NELER OLACAK? Tiyasalar biraz çalkalanıp' Inter Portföy Genel Müdürü Sinan Okumuş: Beklentiler karşılanmazsa, ilk birkaç gün fınansal piyasalarda bir çalkantı olur. Ancak, 17 Arahk öncesı IMF ile yapılacak olan standby anlaşması da varsayıldığında, bu çalkantı çok uzun boyutlu olmayacaktır. Şu anda sadece Türkıye'de değıl bütün gelışmekte olan piyasalarda iyi bir ivme var. Orta vadede, Türkiye ekonomisinı etkıleyecek olan ise ABD faizlendir. Eğer ABD faizleri daha da yükselirse, "dış şok" yaşanacaktır. O zaman, AB ile müzakere sürecine girmiş bir Türkiye, müzakere sürecine girmemiş Türkiye'den daha güçlü olur. leirsidK, potansty ei rislC Prof. Dr. Erinç Yeldan: Türkiye son iki yıldır hatın sayılır bir borçlanmaya gitti. Kısa vadeli dış borçlar IMF programına karşın, anlam veremediğimiz biçimde artıyor. Türkiye, yabancı para girişine bağımlı hale geldığinden 17 Aralık'ta bu hassas dengenin oynaması olası. Ancak AB'nin ağır koşullara bağlı ve ucu da açık bir müzakere tarihi vermesi olasılığı çok daha yüksek. Ucu açık, her an durdurulabilecek bir müzakere sürecı, Türkiye'yı 2005'te bir çalkantıya sürükleyebilir. Türkiye açısından belırsizlik potansiyel risk oluşturacaktır Tarih alsak da almasak da IMF ile devam Ekonomistlere göre Türkiye, AB'den tarih alsa da, almasa da ekonominin ana doğrultusunu IMF ile ilişkiler tayin edecek. Bu çerçevede. 17 Aralık öncesi imzalanması beklenen standby büyük önem taşıyor. ^ ' AB'den alınacak tarih ise dış sermaye girişi açısından kritik önemde görülüyor. Bu çerçevede, Devlet Bakanı Ali Babacan'ın, Ankara'da çalışmalannı sürdüren Türkiye Masası Şefi Rıza Moghadam başkanlığındaki heyet ile son iki gün içinde gerçekleştirdiği yoğun görüşmelerin sonucu da dikkatle izleniyor. IMF heyetinin teknik çalışmalan ise Hazine Müsteşarlığı'nda devam ediyor. TYe başlangıç ne de son7 Prof. Dr. Türkel Minibaş: Zirve, ne bir başlangıç ne de bir sondur. Para ve sermaye piyasalannı spekülatif söylentiler çok etkiler Ama zirveden çıkacak sonuç makro ekonomi politikalannı etkilemeyecek. Çünkü AB, zaten IMF programına tam uyumu şart koşmuştu ve sapma yok. Hükümet, varlık nedeni olan IMF'yle yapılacak standby doğrultusunda ekonomiyi yönetmeye devam ediyor. Burada önemli olan program. 'Sermaye çıkışı hrzlamr' Raymond James Menkul Kıymetier Baş Ekonomisti Ozgür Altug: Bir süredır yabancılann piyasadan çekildiğinı gözlemliyorduk. Olumsuz bir karar alınırsa bu daha da hızlarur. Bono faizleri yükselır, borsa düşer, dövizde hızlı bir yükseliş gözlemlenir. Bunun enflasyona etkisi de olumsuz olacaktır. Aynca, yüzde 5'lik büyüme hedefıne göre yapılan bütçe dengelerinde gerileme yaşanacak ve içende tüketici güveni kötüleşecektir. 'Üç yıl daha kısırdöngü Ekonomist Sadi l zunoğhı: Ekonomide kırılganlık sürerken büyük beklenti yaratıldı. Finans dünyasının büyük oyunculan da bu dönemeci, u faizdövizborsa" üçgerunde kâra dönüştürmenin peşindeler. Tam üyelik için umut verici bir karar çıkmazsa; 13 milyar dolara dogru koşan can işlemler açığını kapatmaya çalıştığımız "düşük kur ve yüksek faiz" odaklı sıcak parayı çekme politikasındaki denge sarsılır. Dış borca bel bağlamanın faturası yüksek olur. Çünkü Türkiye açısından tek umut olan doğrudan yabancı sermaye akışıyla ilgilı beklenti boşa çıkar. Piyasada yatınmcı, dövize yönelebilir Faizler yükselebilir. Bu da piyasalann kılitlenmesi anlamına gelir. 'Yaümm hızı yavaşlan' Yabancı Sermaye Derneği (YASED) Cenel Sekreteri Mustafa AJper: Biz, olumsuz bir karar çıkacağı ihtimalini bile düşünmek istemiyoruz. Ancak olumsuz bir sonuç çıksa da yatınmlarda çok büyük bir olumsuzluk beklenmiyor. Sadece artış hızında bir yavaşlama olur. Örneğin, 2005 için 5 milyar dolar, 20062007 dönemı ıçin de 10 milyar dolar yabancı yatınm girişi bekliyoruz. Bunda sapmalar olur. Olumhı ya da olumsuzluğun etkileri 6 ay1 yıl içerisınde görülür. Türkiye Masası Şefi Rıza Moghadam (sağda) ve IMF Türkh'e Temsikisi Hugh Bredenkanıp dünÖzelteştirme Idaresi Başkanı Metin.Küci ve ekibi ile çahşmalannı sürdtirdü. BÜYÜME VAR, ISTİHDAM YOK îşsizler ordusuna 62 bin JÜŞİ daha ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ekonomide görülen yüksek büyüme oranlan, işsizliği geriletmiyor. Devlet îstatistik Enstitüsü (DlE), yılın üçüncüçeyreğinde işsizliğin tekrar yükselişe geçerek yüzde 9.5'e ulaştıgını açıkladı. Enstitünün verilerine göre, yapılan tüm çalışmalara karşın kayıtdışıhktaki artış da sürüyor. Buna göre, Türkiye'deki kayıtdışılık oranı yüzde 55.4 eulaştı. DlE'nin, Hanehalkı Işgücü Anketi üçüncü dönem sonuçlarına göre, istihdam 22 milyon 874 bin kişiye yükselirken işsiz sayısı da arttı. Geçen yılın aynı döneminde 2 milyon 328 bin olan işsiz sayısı. bu yılın 3. çeyreğinde 2 milyon 390 bin oldu. Işsizlik oranı da yüzde 9.4'ten yüzde 9.5'e çıktı. Küresel markaya doğru Istikrarlı bir büyüme süreciyle dünya markası olmayı hedeflediklerini belirten Polisan'ın genel müdürü Mizrahi, Bulgaristan ve Azerbaycan'ı hedef üs olarak seçtiklerini söylüyor OZLEM YUZAK "Kendimize Bulgaristan ve Azerbaycan'ı hedef pazar olarak seçtik. Çünkü ikisi de küçük ancak marka oluşturmak için. Bulgaristan ile Avrupa pazanna, Azerbaycan ile de Türk cumhuriyetleri ve Rusya'ya açıhyoruz. Hem de kendi markamızla..." Türkiye'de doğru stratejiler geliştirebilen şirketlerin nasıl sürdürülebilir bir büyüme içine girdiklerinin başanlı bir örneği Polisan. Yukandaki sözler de Polisan Genel Müdürü Erol Mizrahi'ye ait. lan ve yoğun ihracatı bulunan Polisan bir aile şirketi, ancak bir profesyonel tarafmdan yönetiliyor. ği olan elastik boya, kendi kendini yıkayabilen dış cephe boyası gibi farklı modeller yaratmış. Marka olmak ve farklı profildeki tüketicüer tarafmdan bilinir hale gelme konusunda ise ciddi çaba sarf ettiklerinı belirten Mizrahi, okul, eğlence ve hobi grubu diye tanımladıklan pastel boyalar, kalemler, oyun hamurlan, yapıştıncılar, sprey boyalar gibi ürünlerle de piyasaya çıktıklannı anlattı. Polisan, ISO'nun 500 büyük sanayi kuruluşu sıralamasmda bir önceki yıl 202 olan yerini 168'e çıkarmış. Çağdaş toplumlarda, "Iftiraya uğramaktan ödüm kopuyor" diyenlere pek rastlanmaz. Kaldı ki dayanaksız suçlamalara itibar edilmemesi nedeniyle bu tür yollara da genellikle başvurulmaz. Çünkü çağdaş toplumlarda her olay ve söylem, "neden", "n/ç/n"sorulanylasorgulanır. Bütün bunlara karşın kırk yılda bir bu yola başvuran çıkarsa da ödediği bedel çok ağır olur. Oysa iftira, kültürel açıdan geri toplumlarda korkulan bir olaydır. Çünkü eğitim düzeyi düşük toplumlarda söylemler mantık süzgecinden geçirilmeden kabul görür, irdelenmeden inanılır. Onun için birileri "Kutsalyerlere saldınlmış" deyince, bazılan da "Gerçekten birsaldırı olmuş mu" ya da "Niye saldırsınlar ki" demek yerine, baltayı kapıp kırk yıllık komşusunu doğramaya kalkar. Çağdaş dünyadan bir daha geri dönmemek üzere kazınıp atılmış ortaçağın karanlık yöntemleri aydınlanma evrimini tamamlamamış toplumlarda sürüp gider. Bu karanlıktan kurtulmak için önemli bir araç olacak felsefe ve mantık derslerine eğitim sisteminde yer verilmez. Böylece gerçeğe karşı duramayanlar, yarattıklan akıl dışı korkularia egemenliklerini sürdüreceklerine inanıriar. Toplumun gündemini değiştirerek bundan çıkar sağlamaya çalışıriar. Akıl, bilgi ve gerçekle başa çıkamayanlar, olmayan olaylann varlığını ileri sürerek bu olaylara sorumlu yaratmayaçalışıriar. Böylece toplum üzerindeki etkinliklerini sürdüreceklerini düşünürier. İftira genellikle kitle iletişim araçlarının da kullanılmasıyla toplumsal lince dönüşür. Iftirayla biriikte "yargısız infaz" yolu açılmıştır. Sonuçtasuçlamalann asılsız çıkmasının hiç önemi yoktur. Çamur atılmış, izi kalmıştır. "Biz adamı toplumun önüne çıkamaz hale getiririz" diyenler ellerini ovuşturmaktadırlar. Çamur sıçratılmakla değerinden bir şey kaybetmeyenler ise çektikleri üzüntünün ağıriığı dışında yine toplumun önünde başlan dik yürüyeceklerdir. • •• Buna karşın toplumda başkalannın haklannı çiğneyenlerie, yolsuzluk yapanlarla yolsuzluklara karşı çıkanlann mücadelesi asla bitmeyecektir. Yolsuzluklara kanşanlar, toplumun yolsuzluklara karşı duyartılığını azaltmak için her yöntemi yine deneyeceklerdir. özellikle de yolsuzluklara tepkiyi azaltmak için yolsuzluklan her düzeyde yaygınlaştırmanın yoliarı aranılacaktır. Böylece önlerine serilen küçük fırsatları değeriendirenler, bir daha büyük yolsuzluklara kanşanlara tepkı göstermeyeceklerdir. Yolsuzluklara karışanlann toplumda yeniden itibar kazanmasının yolu ise toplumda dürüstlük örneği olarak gösterilen kurumların da yolsuzluklara bulaştınlmasıdır. Amaç, "Oralarda bile oluyor" ya da "Olmayan yer yok ki" dedirtebilmektir. Yanlış anlaşılmasın, bazı kurumlarda suç işlenmez ya da belirii görevlere yükselmiş insanlar suç işlemez gibi bir savı savunmuyoruz. Her kurumda yolsuzluk olabilir, herkes suç işleyebilir. örnek oluşturan kurumlar da böyle durumlarda ışin gereğini yerine getirir. Ancak bu durumda suç ve suçluluk konusunda aşırı hassasiyet gösteren kurumlann kamuoyu önünde yanlış anlamalara neden olacak şekilde tartışılmasına engel olunması gerekmez mi? Her şeyden önemlisi, toplumun güven duyduğu kurumlann mensuplannın, kurumlannı yıpratmak için fırsat kollayanlara olanak vermemek amacıyla ilişkilerinde aşın özen göstermeleri gerekmez mi? temizel(« cumhuriyet.com.tr İftira Üzerine Soyut Bip Değerlendirme Ulusal zeytin zirvesi IZMİR (Cumhuriyet) Tanm ve Köyişleri Bakanlığı'nca düzenlenen "Ulusal Zeytin Zirvesi" komisyon çalışmalan, Izmir Tanm II Müdürlüğü'nde başladı. Zirvenin ilk gününde başkanlık divam oluşturuldu. Zeytin ve Zeytinyağı Damşma Kurulu raporunun görüşüldüğü toplantıda komisyonlar oluşturularak çalışmalara başlandı. Toplantınm bugünkü bölümünde de üretici birlikleri temsilcileri ve akademisyenler sektörle ilgili konulan tartışacak. Hedefler uzun vadeli Iş yaşamına 28 yıl önce Polisan'da başlayan ve hemen her kademede çalışıp 1999 yılında genel müdürlüğe kadar yükselen Mizrahi ile yaphğımız söyleşide şirketin büyüme politikalannın nasıl oluşturduğunu öğrenmek istedik. "Hiçbir zaman pazara giriş açısından agresif bir poütikamız olmadL Önümüze günlük değii uzun vadeli hedefler kayduk. Amacımız, sürdürülebilir bir büyüme gerçekleştirmek" diyen Mizrahi, boya konusunda ciddi ArGe çalışmalan yaparak ürünlerini çeşitlendirdiklerini ve farklılık yaratmaya çalıştıklannı söyledi. 40 kişiden oluşan ArGe birimi, mantar ve küf önleyici özelli Polisan Genel 1940larda başladı MERRILL LYNCH Uzan'ın adasına iiç teklit İSTANBUL (AA) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), Uzan Grubu'nun borçlanna karşıhk haczettiği 5 gayrimenkulü 3.5 trilyon liraya sattı. TMSF'nin Esentepe'deki merkezinde gerçekleştirilen ihalede, 12 gayrimenkul satışa çıkanldı. ihalede, Istanbul'daki gayrimenkullerden 5'i toplam 3 trilyon 537 milyar liraya alıcı buldu. Ihalenin ardındân, TMSF Sauş Komisyonu Başkanı Fethi Çalık, 2 ihalede satılamayan Zeytin Adası için 3 yazıh teklif alındığını, bu tekliflerin değerlendirildiğini ve uygun fıyatı bulunca adanın satılacağını kaydederek sonucun bir hafta içinde belli olabilecegini sözlerine ekledi. Ekonomide soğuma beklenmiyor Ekonomi Servisi Yatınm bankası Merrill Lynch, Merkez Bankası'mn 17 Aralık karan sonrasında belirsizliklerin azalmasıyla faizlerde 1.52 puanlık bir indirime gıdebileceğinı tahmin etti. Sanayi üretimindeki yavaşlamayı da değerlendiren banka, ekonomide zayıflıktan bahsetmek ıçin erken olduğunu belirttı. Öte yandan, yatuım bankası JP Morgan, 17 Aralık'ta AB'nin, şeffaf ve ulaşılabilır koşullann yerine getirihnesine bağlı olmak kaydıyla Türkiye ile müzakerelenn başlamasına karar vereceğini öngördü. Faaliyetine 1940'lardatekstil ile başlayan, I964'te kimya, I986'da ise boya sektörüne giren, yurtdışmda yatırım Türkiye lojistlkte üs olablllr Polisan'm başlıca hedefleri arasında lojistik de bulunuyor. Grup, "üretici adına tedarikçiden saücıya kadar ürün hareketinin" kendileri tarafmdan gerçekleştirilmesini hedefliyor. MALİYE YASAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU [email protected] demi ve toplantı karannı içeren davet mektubu ortaklara taahhütlü olarak gönderilir (Bizim tavsiyemiz, iadeli taahhütlü olarak gönderilmesi ve pembe kartın alıcı kısmına "Işbu mektup, ortaklar kurulu toplantı davet mektubudur" açıklamasının yazılmasıdır). Bu mektupta, sermaye arttınmlannda avukatlann vekâleten oy kullanamayacağı belirtilmelidir. Toplantı günü davetin usulüne uygun olduğu tespit edildikten sonra gündem maddelerinin görüşülmesine geçilir. Yukanda açıkladığımız nisaplar dikkate alınarak kararlar alınır. Bu karardan sonra 3 adet ana sözleşme değişikliği (Imzalı ve kaşeli. Noter onayına gerek yok), noterden tasdikli ortaklar kurulu karan, en son tarihli TTS gazetesi ve diğer belgelerle tescile gidilir. MERKEZ BANKASI UYARDI: Mali piyasalarda dalgalanma olur ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Merkez Bankası. 2005 yılında büyüme performansının düşük olması dunımunda ek önlemler alınabileceğini belirtti. Bu durumda akaryakıt fıyatlannda düşüş değil yükseliş olacağını vurgulayan banka, kira ve mobilya fiyatlannda da yüksek artışlann süreceğine dikkat çekti. Merkez Bankası "Kasım Ayı Enflasyonu ve Görünüm" değerlendirmesini dün açıkladı. Raporda, "AB'ye tam üyelik amaçta müzakere sürecinin başlamasma ilişkin gelebilecek 'beklenenden daha olumsuz ' bir yanıt risk algılamasını artnrarak mali piyasalarda dalgalanma yaratabiHr" öngörüsünde bulunuldu. Limitet şirketler de anonim şirketler gibi sermaye şirketidirier. Ancak anonim şirkete nazaran birçok dezavantajı bulunmaktadır. Bu dezavantajlardan en önemlisi, şirket ortaklannın sahip olduklan hisselerin "ortaklık payı" olarak addedilmesi ve satışında kâr doğduğunda Gelir Vergisi Kanunu'nun 80/4. maddesi gereği gelir vergisine tabi olmasıdır. Aynı sektörde bulunan bir anonim şirket hisse devrinin, iktisap tarihinden itibaren bir yıl içinde satılması halinde, bu satıştan doğan kâr vergilenmeyecektir. Ancak aynı işi yapan limitet şirket ortağı, ortaklık payını sattığında bir kazanç doğmuşsa nominal bedelden satılsa bile, özvarlık farkı varsa gelir vergisine tabi olacaktır. Diğer farklılık; anonim şirket ortakları kanuni temsilci değillerse kamu borçlanndan sorumlu değildirier. Oysa limitet şirket ortaklan, kanuni temsilci olsunlar veya olmasınlar, hisseleri oranında kamu borçlanna karşı Limitet Şirketlerde Ozel Oupumlan sorumluduriar. Bu önemli vergisel farklılıklann, anayasamızın "eşitlik ilkesine" aykın olduğunu düşünmekteyiz. Yukarıda açıkladığımız vergisel farklılığın yanında, özellikle sermaye arttmmlannda ve hisse devirlerinde karşımıza özel nisaplar (karar verecek ortak sayısı) çıkmaktadır. Aşağıda bunları ömekleriyle açıklamaya çalışacağız. 1 Bir ortağı yüzde 51, diğer ortağı yüzde 49 oranında hissedar olan limitet şirkette, en fazla paya sahip ortak, hissesini bir üçüncü kişiye satmak isterse ne yapacak? Bu hisse devrini yapabilmesi için diğer ortağının onay vermesi, buna ilişkin karann ittifakla alınması gerekir. 2 İki kişiden oluşan limitet şirketlerde sermaye arttınmı için karar nisabı nedir? İki kişilik limitet şirkette ortaklardan birisi yüzde 99 oranda pay sahibi olsa bile, sermaye arttınmı yapabilrnek için diğer ortağın da kabul etmesi ve bu konuda ittifakla karar alınması gerekir. 3 Bu handikabı aşmak için ne yapılabilir? Bu türtıkanıklıklaryaşamamak için ortaklık sayısının en az 3 olması temin edilmelidir. 4 İki kişilik limitet şirkette diğer ana sözleşme değişiklikleri için nisap nedir? TTK 513. maddenin birinci fıkrası gereği 2/3'tür. İki kişide bu sayı 1.5 olduğundan, iki kişiden oluşan limitet şirkette, sermaye arttınrnı dışında ana sözleşme değişikliklerinde ittifakla karar alınması gerekir. 5 İki kişiden fazla, 20'den az ortağı olan limitet şirketlerde karar nisap lan nedir? Ortağın mesuliyetini arttıran işlemlerde (nevi değişikliği, tasfıye karan, birleşme ve bölünme işlemleri, normal sermaye arttınmlan gibi) karariann ittifakla alınması gerekir. Sermayenin kanuni hadlere yükseltilmesi kararlannda ittifak aranmaz. 2/3 çoğunlukla karar alınır. Bunun dışındaki tüm ana sözleşme değişiklikleri 2/3 çoğunlukla alınır. 6 Ikiden fazla ortağı bulunan limitet şirketlerde kararlar nasıl bir prosedür izlenerek alınmalıdır? TTK 538. maddesine uygun olarak aşağıdaki işlemler sırasıyla izlenir (Özellikle bazı ortaklann karariara itirazlan söz konusuysa). NOT: Anonim şirketlerde sermayeTek müdür varsa müdür veya müdürler kurulu toplantıya ilişkin günde lerin 50, limitet şirketlerde 5 milyar TL'ye çıkanlması zorunluluğu mi hazıriar ve karar alır. Toplantıdan en az 5 gün önce gün 31.12.2005 tarihine kadar uzatılmıştır.