Katalog

9KASIM2004SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER Tiirkiye'de eğitim ve sosyal politika eksikliği ekonomik sorunlarla birleşince suç oranında patlama yaşandı YoksuDuk*.. göç... kapkaç• Türk Psikologlar Derneği Istanbul Şubesi Sekreteri Uzman Psikolog Nazım Serin, "Bu tür olaylann artması en başta insanlara olan güven duygusunu sarsıyor. Kapkaç olaylan insanlan terörize ederek bir anlamda sosyal banşı da zedeliyor" dedi. tLHAN TAŞCI / ÖZLEM GÜVTMIİ / HİLAL KÖSE~ Son olarak banliyö treninde üniversite öğrencisi Ahmet Hakan Canıdemir'in ölümüyle sonuçlanan kapkaç terörünün ardındaki tetikleyici unsurlann başında büyük kentlere göç ve kentleşememe olgusunun yattığı vurgulandı. Ankara Üniversitesi tletişim Fakültesi öğretim üyesi sosyolog Yrd. Doç. Dr. Halil NaJçaoghı, büyük kentlere göçün kapkaç üzerindeki etkisinin görmezden geünemeyecegini vurgularken "Ancak dünyada göç alan tek kent de tstanbul değiL Kapkaçtan daha önemli olarak yeni yoksulluk oigusunu dikkate ahnak gereldyor'' dedi. Gecekondu nüfiısunun yoğnn olduğu illerin başında Izmir'in geldiğini anımsatan Nalçaoğlu, "Bu konudald haberveyorumlara bakıldığında ise Istanbul'un bir kapkaç cennetine dönüştüğü' yaahyor. Hem suçun bütünüyle yeni bir suç olduğu hem de İstanbul'un normal nüfus oranlan dikkate alındığında gerçekten kapkaç cennetine dönüştüğü konusunda kuşkuianm var" diye konuştu. Naiçaoğlu, bunun nedenini şöyle açıkladı: "Kapkaçtan daha önemli olarak yeni yoksulluk oigusunu dikkate almamız gerekiyor. Bu kabaca kentin yoksul bölgelerinde yaşayan düzenli bir işi ve iş bulma umudu olmayan, giderek köyleriyle bağlanüsını kopanmş ikinci ve üçüncü kuşak göçmenlerin durumu anlaülmak isteniyor. Bu grup, kentin kentiilere üst künlik sağlayan olanaklaruıdan yoksun olduğu için genettikle hemşerüik gibi daha geleneksel künnklerle aidiyet oluşturuyor. Bu beDi bir ohunsuzluk anlamına getiyor. Söz gelimi tstanbul'da doğmuş bir üısanın kendisini Çorumlu, l rfalı gibi IdmUklerie tarumladığını ve tstanbul ile bir iüşkisinin ohnadığuu görüyoruz." Halil Naiçaoğlu, hemşerilik kimliklerinin bile artık ortadan kalkarak daha mikro düzeyde, küçük grup aidiyetlerini ön plana çıkaran kimJiklerin gelişiyor olmasının olumsuzluğu arttırdığını belirtti. Bu tip kimJiklerin futbol talamı aidiyeti olabileceği gibi illegal ve suça kanşmış ya da kanşma potansiyeli olan grupçuklann aidiyeti de olabileceğinı \nrgulayan Naiçaoğlu, "Kapkaç çetelerini bunlann arasında sayabinriz" şeklinde konuştu. Kapkaç suçu Imal edlldl Kentin eskıden beri muhatap olduğu yoksullukla ilgili olgulann söylemsel olarak yeni bir olguymuş gibi sınıflandınlmasını eleşriren Halil Naiçaoğlu, şu değerlendırmeyi yaptı: "Suçlar da buna dahiL Gecekondu bölgeleri varoş olarak tanımlanmaya başladL Eskiden var olan ve yoksulun yaşamını sürdürme stratejileri arasında yer alan ücretsiz kent hizmetinden yararlanma (kaçak elektrik) şekKne büründü. Seyyar saacıhk özel bir tür kayıtdışı ekonomi olarak tanımianmaya başlandı. Bütün bunlar bize kapkaç terörünün de en azından kısnıen inıal edUmiş bir suç olduğunu düşündürüyor. Bu tür tanımlamalann ortak özeüigi ise bağh olduklan büyük olgunun (yoksulluk) dönüşmesi. bu olgunun temsilinde ve algüanışında meydana gelen dönüşüm." Siddetle beslenlyor Istanbul. Türkiye'nin yıllık nüfus artışı en hızli kenti. Bu artışın en büyük etkeni olan her yıl orta büyüklükte bir Anadolu kentinin nüfusu kadar insanın Istanbul'a göç etmesi suç oranlannı da etkiliyor. Ekonomik nedenlerle İstanbul'a göç edenlerin bazılan, kentten umduklanm bulamayınca tek çıkış noktası olarak suça yöneliyorlar. Mimar Sinan Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Ali Akay da, göç yoğunluğunun sanayileşmenin gelişmesiyle birlikte, tüm dünyada hemen hemen aynı yıllarda artış gösterdiğine dikkat çekerek Istanbul "a göçün ise liberal ekonomi politikasının gerçekleşmeye başladığı 1950'li yıllara rastladığını anlattı. Göçün 2000'li yıllarda aşın tüketim ve poplaşma toplumunda "salt pohfik ve sosyal şiddet, güvenfik" söylemleri ve eylemleriyle kendisini gösterdiğini \-urgulayan Akay, "Kaybedecek bir şeyi kalmadığmı düşünen bir varoş ve "iç varoş' yığuunın, küreseleşmiş ve bürünleşmiş dünya kapitanzmi karşLSindaki acizüğinin ve çaressiznginin ürünlerini gödemlemekteyiz" dedi. Akay, şöyle devam etti: -Bugünün göçü sonrasmda zenginleşenler ve pop- kültür'leşenler, başka bir deyişle top-on'laşanlar veya bugün arük' tekno-kıro'laşanlar ile "tanımlanamayacak bir adsızlık' içine giren gençlerin dışlanması sonrasmda tüketim normlannı elde edebilmek için verdikleri şiddet dolu savaşı ve mücadeleyi gözJemlemekteyiz." Sokaklar korttu saçıyor Türk Psikologlar Derneği Istanbul Şubesi Sekreteri uzman psikolog \aznn Serin ise sokaklann, özellikle gece geç saatlerde sürekli bu tür bir yaşanrı ile karşı karşıya kalan yurttaşlar için korku alanı haline geldiğine dikkat çekti.Kapkaç olaylanna maruz kalan ya da kendini sürekli kapkaç tehdidi altında hisseden bireylerde kaygı, huzursuzluk, tedirginlik gibi duygulann ön planda olmaya başladığını anlatan Serin. "Aynca içinde yaşadığımız şehirle olan bağımızı zayıflaüyor. Çünkü içinde yaşadıgımız şehir sosyal kmıHgimizin önemli bir parçası" diye konuştu. SON 45 GÜNDE 8'İ ÖLÜMLÜ YA DA YARALAMALI OLAY MEYDANA CELDİ Türkiye'de son 45 gün içinde 8'i yaraJamalı ve ölümlü olmak üzere onlarca kapkaç olayı yaşandı. Istanbul'a gelmek için bindiği Ada- pazan Ekspresi'nde cep telefbnunu çalmak isteyen kapkaççılann saldınsına uğrayan Ah- met Hakan Canıdemir yaşamını yirirdi. 18 yaşındaki Gamze Uçankuş Tuzla'da bindiği banliyö treninden, cep telefonunu alan kişi- lerce atıldı. Diyarbakır'da sokakta kâğıt men- dil satan 12 yaşındaki EJV, elindeki parayı almak isteyen kapkaççılara direnince sırnn- dan bıçaklandı. Izmir'in Buca ilçesinde Nur- can Bahkçı'nın (28) yanına yaklaşan moto- sikletli 2 kapkaççı, omzundaki çantayı almak istedi. Çantayı bırakmayan Balıkçı, kapkaç- çılar tarafından bir süre yerde sürüklendi. Van'da polis ve kapkaççılar arasında çıkan kavgadâ, biri kapkaççı 3 kişi yaraJandı. Iz- Ünhçrsite öğrencisi Ahmet Hakan Canıdemir'in, Sakarya Ekspresi'nde telefonu ahnnuş ve öldürülmüştü. Canıdemir'in ölümüne yol açüğı ileri sürülen 3 kişiden 2'si yakalandL (Fotoğraf: AA) mir'in Bornova ilçesi Çamdibı semtınde bir otomobilden cep telefonu çalmak isteyen 2 kişi, sürücünün bunu engellemesi üzerine aracı kurşunladı. Beyoğlu'nda taksi şoförü Nevzat Suna, aracına müşteri gibi binen gaspçı tarafından bıçakla yaralandı. Bağcı- lar'da Murat Göl, cep telefonunu vermek is- temeyince, kapkaççılann saldınsına uğradı. Göl'ün gözüne demir çubuk sokuldu. Doc. Dr. Sözüer: Probkmaf yasalannda Istanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Adem Sözüer, yeni Türk Ceza Kanunu (TCK) ile kapkaç suçuna verilen cezalann ağırlaştınldığına dikkat çekerek "Cezalann ağırnğrvla Ugfli bir sorun yok. Geçmiş yülarda verilen cezalann ciddi olarak uvgulanamaması sorun yaraüyor. 1999 yüuıdan itibaren çeşitli af yasalan ile cezaevinden çıkanlann tekrar suç işleyip işlemediği denedenmedi. Yeni TCK ile şarth sahvermeden yarariananlann 5 yıl boyunca shil yaşamda neler yapüğı denetlenecek. Gerekirse iş buhnasma bannmasına yardım edüecek" dedi. Sözüer, yeni TCK'nin kapkaçın rürüne göre 20 yıldan ağırlaştınlmış müebbet hapse kadar çeşitli cezalar verdiğini söyledi. Suç işleyenler arasında çocuk ve gençlerin varlığına dikkat çeken Sözüer, "Burada huktıkun yapacağı bir şey yok. Çocuk, suç işlemesi hafinde alacağı cezarun ne kadar ağn" olduğunu bilemiyor. Eğhim ve sosyal pohtikaiar masaya yaünlmah" diye konuştu. Bakanlar Kurulu gaspın sosyal boyutunun araştınlmasını kararlaştırdı Cerrah: Halk duyarsızANKARA/İSTANBUL (Cum- huriyet) - Bakanlar Kurulu, onlar- ca insanın yaşamına mal olan kap- kaç terörünü mercek altına aldı. Uzun süredir toplumsal yaraya dö- nüşen konuyu, sayısız insanın ya- şamını yitirmesinin ardından gün- demine alan Bakanlar Kurulu, ce- zai müeyyidelerin yeterli olmadığı, bu nedenle konunun sosyal boyut- lanyla da incelenmesi gerektiğine karar verdi. Bu amaçla Devlet Ba- kanı GüklalAkşit Miüi Eğitim Ba- kam Hüseyin Çelik, Içişleri Baka- nı Abdülkadir Aksu ve Sağlık Ba- kanı RecepAkdağ'dan oluşan bir ko- misyon kuruldu. Istanbul Emniyet Müdürii Celalettin Cerrah, halİan duyarsızlığından yakındı. Cerrah, Istanbul halkının Istanbul polisine güvenmesini isteyerek her türlü ih- barda bulunulmasını istedi. Bakanlar Kurulu'nda yurttaşla- nn tedirginliğe kapılmalanna neden olan kapkaç terörü konusunu da görüştüklerini bildiren Adalet Ba- kanı Çiçek, nisan ayında yürürlü- ğe girecek Türk Ceza Yasası'nda (TCY) kapkaç suçunun cezasının arttınldığûıa işaret ettı. Ancak bu tür sorunlann sadece ceza yasası ile çözülemeyeceğinin alönı çizen Çi- çek, konunun tüm boyutlanyla in- celenmesi gerektiğine dikkat çek- ERASLAN: YASALAR YETERSİZ KALIYOR ANKARA (Cumhuriyet Burosu) - Yeni Türk Ceza Yasası'nda, kapkaç suçlan bağımsız bir suç olarak düzenleniyor. Kapkaç "nitetiM hırsâhk" suçu kapsamına alınırken "elde veya üstte taşnıan eşyayı çeidp ahnak suretrvieyadaözelbecerryie" ifadesiyle düzenlendi. Bu suçu X işleyenlere 3 yıldan 7 yıla | kadar hapis cezası verilecek. j Eski TCY'ye göre, kapkaç j suçu işleyenlere gasp ya da hırsızlık suçlanna verilen f cezalar uygulanıyordu. CHP i Niğde Milletvekili, TBMM Adalet Komisyonu üyesi Orhan Eraslan, kapkaçla ti. Çiçek, madde bağımhlığı ve kap- kaç suçlamalannın nedenleri, sonuç- lan ve alınacak önlemleri araşurmak üzere Aksu, Akdağ, Çelik ve Ak- şit'ten oluşan özel bir bakanlar ko- mitesi oluşturulduğunu açıkladı. Istanbul Mali Şube Müdürlü- ğü'nce düzenlenen ve 49 bin 726 adet kaçak eşyanın ele geçirildiği operasyona ilişkin yapılan açıkla- ma sırasında gazetecilerin kapkaç ilgili düzenlemenin yetersiz olduğımu söyledi. Yasanın göriişmeleri sırasında bu görüşünü dile getirdiğini belirten Eraslan, "Kapkaç suçunun ayn bir madde olarak düzenlenmesi gerekir. Temd şekti, şiddet nedenleri, sonucu ağuiaşnuş ve hafifşeküne göre ayn bir madde olarak , getirümelrv dL Bu bknmiyle { caydıncı ounayabinr" dedi. I Emniyet yetküileri ise ! kapkaçın yalnızca polis sayısını arttırmakla çözülemeyeceğine işaret ederek eğitim duzeyinin yükselrilmesinin zorunluluğunu vurguladılar. olaylanna yönelik sorulannı yamt- layan Istanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah, "Geçtiğimizgün- lerdebirçocuğumuztrendekapka- ça uğruyor ve yaşamını yitiriyor. Maalesef arkadaşlanmız olay yeri- ne vanhldanndagörgütanığı bula- mryor. Halkmuzbu kadar duyarsız olmamalı. Istanbul haikı Istanbul polisine »ü\enmeti ve her türtü ih- barda bulunmah" dedi. TCDD tarafından alınan özel gü- venlik önlemlerinin yetersiz oldu- ğunu belirten Cerrah, "Buralarda görev yapacak özel güvenük ele- manlaruun özenle seçiunesi gereld- yor. Seçilecek bu elemanlara gerek- İi eğttimi biz \erebinriz" dedi. Teşhls edemedi Öte yandan Tuzla'da yaklaşık 1 hafta önce cep telefonunu alan ki- şilerce banliyö treninden arüarak yaralandığını öne süren Gamze Uçankuş, üniversite öğrencisi Ah- met Hakan Canıdemir'in öldürül- mesinden sorumlu tutulan zanlıyı teşhis edemedi. Gayrettepe'deki Asayiş Şube Müdürlüğü'ne gelen Gamze Uçankuş'a (18), Kocaeli Üniversitesi öğrencisi Ahmet Ha- kan Canıdemir'in Adapazan Eksp- resi'nde cep telefonu ahnarak darp edilmesi ve trenden atılarak öldü- rülmesiyle ilgili gözaltında tutulan Mehmet Emin Tolon gösterildi. Uçankuş, ünıversiteye hazırlan- dığı Kadıköy'deki dershaneden 31 Ekim 'de Tuzla'daki evine dönmek amacıyla bindiği banliyö treninde cep telefonunu alarakkendisini tren- den atan 2 kişinin 16 yaşlannda ol- duğunu belirterek Tolon'un bu ki- şilerden biri olmadığını bildirdi. Sonııılar yumağı giderek büyüyorDtYARBAKIR (Cumhuriyet Burosu) - Son yıllarda, sokakta yaşamak ve çahşmak zorunda kalan çocuklann kanştıklan suçlar nedeniyle gündeme gelen, Güneydoğu'daki göç olgusu, önümüzdeki yıllarda içinden çıkılmaz sonuçlar doğurabilecek sorunlan da beraberinde getirdi. Lağvedilen Olağanüstü Hal Bölge Valiliği ve- rileri, 3 bin 428 köy ve mezradan 378 bin 335 kişinin göç ettiğini gösteriyor. Buna karşın sivil toplum örgütleri ile uluslararası kuruluşlann ve- rileri ise zorunlu göç mağdurlanrun sayılarının çok daha fazla olduğunu savunuyor. IHD, TÖTy TMMOB, Göç-Der, 90'h yıllar- dan itibaren yoğunlaşan köy boşaltma ve göç et- tirme uygulaması sonucu yaklaşık 3 bin 700 yerleşim alanında 3 milyondan fazla kişinin ken- di iradeleri dışında yerleşim yerlerini terk et- mek zorunda kaldıklanm belirtiyor. Birleşmiş Milletler'in yeni yayımladığı bir ra- pora göre Türkiye, iç göç sıralamasında AGÎT üyesi ülkeler arasında yaklaşık 1 milyon kişiy- le ilk sırada. Bu belirlemeler ışığında 1989 yılında başla- yıp, 1995 yılına kadar artarak devam eden zo- runlu iç göç, son yıllarda durdu. Ancak yaşanan ağır iç göç dalgası, ulaştığı yeri hazırlıksız ya- kaladığından yaşamın tüm alanlannı derinden etkiledi. Göç ilk, Diyarbakır, Van, Batman gibi en yakın metropole ulaştı. Ardından da Batı yörelerindeki cazibe mer- kezleri olan Adana, Mersin, Istanbul, Aydın, Manisa, Ankara, Antalya, Gaziantep, Adapaza- n başta olmak üzere iş bulma umudu olan di- ğer kentlere yayıldı. Bu kentlerin hiçbiri olağa- nüstü nüfus artışmı kaldıramadı. Kentlerde iş- sizlik arra, gecekondulaşma çoğaldı. Eğitimden sağlığa, vergiden, kayıt dışı ekonomiye, mafya- dan, suç işleme oranlanna kadar her alanda göçün sarsıcı etkisi yaşandı. tPUÇLARINA DİKKAT Gençlerde intihar salgını FİGENATALAY intihar girişiminde bulunan ve intihar eden genç sayısı artıyor. Uzmanlar, ailelerin ve öğretmenlerin, ipuçlannı iyi değerlendirmesi gerektiğini belirtiyorlar. Özel Okullar Birliği'nin "Eğitimde Çağdaş Yaklasımlar" konulu sempozyumunda "intihar'' konulu bir bildtri sunan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi araştırma görevlisi AbduOah Nuri Dicle, Milli Eğitim Bakanlığı'nın, 1997-2002 öğretim yıllan arasındaki dönemde intihar girişiminde bulunan ve intihar eden gençlerle ilgili araştırmasının sonuçlannı açıkladı. Araştırmaya göre, 1997'de intihar oranı yüzde 0.4 iken 2002'nin ilk 5 ayında yüzde 2.9'a ulaştı. tntihar girişimi oranıysa 1997'de yüzde 0.3 iken 2002'nin ilk 5 ayında yüzde 38.9'a çıktı. Dicle, en çok intihar girişimlerinin olduğu yaşlann 17 ve 18 olduğuna dikkat çekerek bu yaşlardaki intihar nedenlerini şöyle sıraladı: ^ Işsizlik sorunu • Umutsuz aşklar ^ Hayal kınklıklan ^ Okul başansızlığı ^ Işe yaramama duygulan • Başansız yaşantılar \/ Kız veya erkek arkadaştan aynhna \/ Gerüimh aile atmosferi İntlharın bellrtilerl • Kişisel sağhğı için ilgi azlığı \/ Sosyal davramşlarda azakna ^ Okul başansında düşüş •" Odaklaşma ve net düşünmede zorluklar ^ Yeme ve uyku alışkanlıklannda değişme ^ Kişisel ilişkilerini düzene koyma girişimleri • tlaç ve madde kullanımmda artış ^ Diğerlerinin ne hissettiklerine karşı aşınilgi • Ölüm ve şiddet temalanyla ilgilenme • Depresyon döneminden sonra aniden iyileşme • Ani ve artan dağınıklık. BM'NtN ARAŞTIRMASI~ Uyuşturucu sıralarda kol geziyor Haber Merked - BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi Adana, Samsun, Diyarbakır, Istanbul, Ankara ve Izmir'deki bazı devlet özel ve meslek okullannda toplam 6 bin 149 lise ikinci sınıf öğrencisi üzerinde araştırma yaptı. Araştırmada Türkiye'de uyuşturucu kuîlanma yaşının düştüğü, kullanım oranının arttığı belirlendi. NTVMSNBC internet sitesinin haberine göre, gençler arasında uçucu madde ve Extacy Istanbul'da, alkol ve esrar Izmir'de, sigara ise Diyarbakrr'da yaygın olarak kullanılıyor. Araştırma sonuçlanna göre sigara kullammında Diyarbakır birinci sırada yer alıyor. Gençlerin yüzde 57'sinin sigara kullandığı Diyarbakır'ı Ankara ve Izmir izliyor. Araştırmaya göre gençlerin Ankara'da yüzde 53.7'si, Izmir'de yüzde 50.1'i, Istanbul'da yüzde 48.3'ü, Adana'da yüzde 41.9'u sigara kullanıyor. Alkol kullanımmda ise Izmir başı çekiyor. Izmir'de gençlerin yüzde 58'i alkol kullanırken ikinci sırada Istanbul yer alıyor. Sigara kullanımında birinci sırada olan Diyarbakır'da ise alkol kullanım oranı yüzde 22 civannda. Esrar ve marihuana kullanımında yine Izmir listenin başında yer alıyor. Izmir'i Istanbul ve Diyarbakır izliyor. Gençlerin Izmir'de yüzde 6.1 'i, Istanbul'da yüzde 5. l'i, Diyarbakır'da yüzde 5.1, Adana'da yüzde 3.3'ü, Ankara'da ise yüzde 2.9'u uyuşturucu kullanıyor. Aynca Istanbul'da Extacy kullanırm da yaygın. Gençler arasında uçucu madde kullanım oranı en yüksek il ise Istanbul. Istanbul'da gençlerin yüzde 5.2'si madde bağımlısı.