Katalog

2«KAS)M20O4CUMA + CUMHURİYET SAYFA ;Kn [email protected] 11 ttalya 5.2 ile sallandı • ROMA(AA)- Italya'nın kuzeyı dün gece Rıchter ölçeğıne göre5.2'likbir depremle sarsıldı. Ulusal Jeofizik Enstitüsü'nün açıklamasına göre, merkez üssü Brescia yalonlanndaki Garda Gölü olan deprem 25-30 saniye sürdü. Depremın etkili olduğu bölgede vatandaşlann çoğu geceyı dışanda geçirmeyı yeğledı. Bazı bınalarda kısmi hasara yol açan deprem, Brescıa'da dört \ atandaşın hafif yaralanmasına neden oldu. Solana: Hamas'la görüşmedim • BRÜKSEL(AA)- AB Ortak Savunma ve Dış Polıtıka Yüksek Temsilcisı Javier Solana, AB'nın yasaklanan örgütler lıstesınde yer alan Hamas ıle görüştüğünu yalanladı. Solana'nın makamından yapılan açıJdamada, "bugün(dün) yayımlanan BBC demecıne atfen, Solana ile Hamas arasında doğrudan temas olmadığı" ıfade edıldi. Solana, BBC radyosuna yaptığı açıklamada, Hamas ile doğrudan bağlantı kurduğunu, ancak bu görüşmelerin son birkaç günde olmadığını belirtmişti. Estonya'da intihar saJdırısı • TALLtNN(AA)- Estonya'nın başkenti Tallinn'de bir kişi, rehin aldığı polıs memuruyla kendisını havaya uçurdu. Polıs, kimlığini açıklamadığı kişinin, kadın polıs memurunu bir minibüsün içinde rehin aldığını ve patlamada ikisinin de öldüğünü bildırdi. Patlamada 3 polis memurunun da yaralandığı belirtildi. *ak'ta etkinlik sürecek' • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Yardımcısı Mehmet Alı Şahin, Türkıye'nın ekonomık faalıyetlennın Irak halkı için "can daman" haline geldiğıni ve hükümetin Irak"takı etkinlıği kesintıye uğratmamakta kararlı olduğunu bildırdi. Şahin, dün TBMM Genel Kurulu'nda Irak'la ilgili gündem dışı konuşmayı yanıtlarken Irak'ta asker bulunduran bazı ülkelerden daha fazla vatandaş kaybeden Türkiye'nin Irak halkına desteğıni sürdüreceğını söyledi. haşhaş yılı • Dış Haberier Servisi - Afganıstan'dakı haşhaş üretiminin çok büyük oranda arttığı açıklanır- ken, teröristlere kazanç sağlayan bu üretimrn, ül- keyı "uyuşturucu cenne- tine" dönüştürebileceği ıfade edıldi.Bırleşmiş Milletler'ın dün yayımla- dığı raporda. Afganis- tan'da haşhaş üretimine aynlan tarlaların üçte iki orarunda arttığı kaydedil- di. Şu anda nüfusun yüzde 10'u haşhaş tica- retınden geçiniyor. Af- ganıstan'ın, geçen yıl dünya haşhaş üretiminin yüzde 76'sını karşıladığı, bu yılsa oranın yüzde 87'ye çıktığı bildirildi. Ukrayna'da seçim sonuçlarını tanımayan muhalif lider Yuşçenko sertleşiyor Genel grevçağnsı• Kiev'de 100 bin kişi gösterileri sürdürürken Lviv kentinde öğretmenler çağnya uyarak greve gitti. Ülkenin doğusuysa genel greve karşı. Devlet Başkanı Kuçma iç savaş uyansında bulundu. Dış Haberler Servisi - Uk- rayna'da Yüksek Seçım Ko- misyonu'nun geçen pazar ya- pılan başkanlık seçimını Rus yanlısı Başbakan ViktorYanu- koviç'in kazandığını resmen açıklamasının ardından sıya- si kriz daha da şiddetlendı. Seçım sonucunu tanımayan muhalefet lıden Viktor Yuş- çenko, "zafer kazanıüncaya kadar protestolann süreceği- ni" söyledi ve genel grev çağ- nsı yaptı. Dün Hollanda'mn Lahey kentinde yapılan Avru- pa Buiıği (AB) - Rusya zirve- sine Ukrayna'ya ilişkin görüş aynlıklan damgasını vurdu. Batı yanlısı Yuşçenko'nun çağnsı üzerine başlayan pro- testolar dün 4. gününe girdi. Muhalefet yanlısı on binler- ce kişi, çadırlarda geçen gece- nin ardmdan soğuğa rağmen dün sabah eylemlerine yenıden başladı. Dünyaya seçım so- nuçlannı tanımama çağnsı ya- pan Yuşçenko, Kiev 'de topla- nan 100 bin kışiye, "Zafere kadarbu meydandan aynlma- yacağız. Zafere kadar burada bekleyeceğiz'' dıye konuştu. Viktor Yuşçenko genel grev çağnsı yaparken muhaliflenn ülkedekı ana yollan da kapat- mayı planladığı bildirildi. Ül- kenin Yuşçenko'yu destekJe- yen batı kesiminde bulunan Lviv kentinde öğretmenler sü- resiz greve başlarken öğrenci- ler de okullara gitmedi. Rus- Başkanhk seçimini kazandığı açıklanan Viktor Yanukoviç'in yandaşlan geceyi çadırlarda geçirdi (Fotoğraf: AP) ça konuşulan sanayileşmiş do- ğudakı kentlerin yönetimle- riyse greve katılmayacaklan- nı ve Yanukoviç'in yanında olduklannı açıkJadılar. Temyize gidecekler Muhalif liderlerden YuJya Hmoşenko, Yüksek Mahke- me'ye temyiz baş\ r urusunda bulunacaklannı söyledi. Eko- nomi Bakan Yardımcısı CMeh Haiduk, yetkılılerle anlaşmaz- lık nedenıyle ıstıfa ettı. Ha- ıduk, "Avrupa kamuoyu seçi- min sonuçlannı tanımadığı sü- rece ne tür bir Avrupa enteg- rasyonundan söz edebiliriz?" diye konuştu. Nobel Banş ÖdülJü eski Po- lonya Devlet Başkanı ve Da- yanışma Sendikası'nın lıderi Lech Walesa, arabuluculuk yapmak için Kiev'e gıderek Yuşçenko ile görüştü. Walesa, görüşmeden sonra, Bağımsız- hkMeydanı'ndatoplanan 100 bin muhalife bir uzlaşmanın mümkün olduğunu belirtti. Görevını de%Tetmeye hazırla- nan Devlet Başkanı Leonid Kuçma, öncekı akşam ülke- nin ıç savaş tehJıkesıyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Dünyayı, ülkenin içışlenne karışmamaları yönünde de uyaran Kuçma, 1917 Bolşe- vik Devnmi'nden sonra ıç sa- vaş çıktığıru anımsatarak "Bu, günümüzde de olabilir" dedı. Kuçma, her ıkı adaya da gö- rüşme çağnsı yaptı. AB-Rusya zirvesi Dün Lahey'de yapılan AB- Rusya zirvesine Ukrayna damgasım vurdu. Rusya Dev- let Başkanı Vladimir Putin, toplantıdan sonra düzenlenen basuı toplantısında, seçım so- nuçlarının açık olduğunu, Moskova'nın seçimlere mü- dahale etmediğini söyledi. Putin. toplantıdan önce Ya- nukovıç'e kutlama mesajı gönderdi. Vladimir Putin. Mosko- va'nrn seçimi etkılemeye ça- lıştığı yönündeki suçlamalan reddederek "Hiçbir ülkenin içişlerine mûdahale edip kan- şıklığa sürüklemeye hakkunız yok. Ukrayna halkı seçimini yapü. Seçim yasakhr ve sonu- cu açıknr" dedi. Rusya lide- ri, sorunlann mahkemede ve diyalog yoluyla çözülmesi ge- rektiğini söyledi. AB dönem başkanı Hollan- da'mn Başbakanı Jan Peter Balkanende ıse Rus liderle ta- mamen aynı fikirde olmadık- lannı ancak soruna banşçıl çö- züm bulunması konusunda ay- nı görüşte olduklannı açıkla- dı. AB önceki gece, seçımle- rin incelenmesi çağnsında bu- lunmuştu. ABD ve Ingiltere, seçim sonuçlannı tanımadık- lannı açıkladı. Felluce'deki insan avı gibi uygulanıalann getireceği zarar ABD'de görülmeye başladı. (AFP) ABD Savunma Bilim Kunılu 'ndan yönetime uyarı 'Savaşı kaybettik'Dış Haberler Servisi - ABD Savunma Bakanlığı'na (Pen- tagon) damşma hizmeti veren Savunma Bilim Kurulu'nun raporunda, ABD'nin Islam dünyasında "fOdrsavaşmı" kay- bettiğı belirtildi. ABD'nin Islam dünyasına demokrasi getırmekten söz et- mesinin de "bencillik ve ild- yüzlülük" olarak değerlendi- rildiği kaydedilen raporda. "EğerABD, Müslümanlan da- ha fazla anlayış ve hoşgörüJü olmayayöneltmekistrvorsa bu- nun 'Amerikan usulü' yapıl- masını istemediği konusunda ikna edici ohnata" denıldi. Rapor, Washington'ın tutu- munu acilen değiştirmesini önerdi. Halkla ilişkileri geliş- tirmenin yeterli olmayacağı vurgulanan raporda, "Müslü- manlar bizirn özgürlüğümüz- den değiL pontikalanmızdan nefret ediyorlar" ifadesi kul- lanıldı. Raporda, Müslüman dünyasırun, Filistin karşıtı ve • Kurul raporunda, İslam dünyasmın, bir yandan Israil yanlısı politikalar izlerken diğer yandan kendilerine demokrasi çağnsında bulunan ABD'yi ikiyüzlü olarak gördüğü belirtildi. Israil'den yana tek taraflı poli- tikalara karşı çıktığı ve bu çer- çevede Müslümanlara demok- rasi getirmekten bahsedilmesi- nin "ikiyüzlülük" olarak algı- landığı kaydedıldi. Savunma Bilim Kurulu'nun raporunda, ABD önderliğinde Afganistan ve Irak'a açılan sa- vaşlann Amerıka'ya karşı ra- dikal düşmanlığı arttırdığı be- lirtilirken Müslüman dünyası- nın ABD'yi, sadece kendi ulu- sal çıkarlanna en iyı şekilde hizmet etmek üzere politikalar izleyen bir ülke olarak gördü- ğü anlatıldı. Beyaz Saray'da stratejik bir iletişim bırimınin kurulmasına ihtiyaç bulunduğu savunulan raporda, fikirler savaşı veya kalp ve akıllan kazanma sava- şınm, her türlü savaşta çok önemli olduğuna işaret edildi. Tartışmalar alevlendi Savunma Bilim Kurulu, Pen- tagon taraftndan atanan sivil uzmanlardan oluşuyor ve ABD Savunma Bakanlığf na, bilim- sel ve teknik konularda danış- manlık hizmeti veriyor. Pentagon sözcüsü Lawrence Di Rita, raporun, ABD Savun- ma Bakanlığı'nda tartışmala- n alevlendirdiğinı, ancak ra- pora uyacak şekilde yeniden yapılanma yönünde bir karar alınmadığını söyledi. Di Rita, "Bizim işimiz, kamuya doğru bilgryi, olabildiğince çabuk sağ- lamak" dedi. AEA İLE 'YARIM' ANLAŞMA Iranayak sürüyorDış Haberler Servisi - Uluslararası Atom Enerji- sı Ajansı (IAEA) Başkanı Muharnmed el Baradey, dün Iran'ın uranyum zen- gınleştırme çalışmalannı "tam olarak" askıya alma- dığını bildirdi. IAEA nın, ağırlıklı ola- rak Iran konusunun ele alı- nacağı yönetim kurulu top- lantısı dün Vıyana'daki Bir- leşmış Milleıler (BM) mer- kezinde başladı. IAEA'nın birkaç gün sü- recek toplantı- lannda, Iran'ın sözünde durup durmadığına karar venlecek. Iran'ın uran- yum zenginleş- tırme çalışma- lannın büyük bölümünü don- durduğunu be- lirten El Bara- dey, "Bir istis- na hariç süre- cin askıya alın- dıgınıdoğrula- yabiliriz. İran hâlâ 20 santri- füjün üzerin- Baradey, Tahran'ın 20 santrifüjde tsrartaolduğu- nu söyledL (REUTERS) de, nükleer madde olnıak- sızın araştırnıa-geliştirme çahşması yapmak istiyor" dedi. Son dakikada gelen bu talep, anlaşmazlığa yol aç- tı. El Baradey. soruna kısa sürede çözüm bulunacağı- nı umduğunu söyledi. An- cak diplomatlar anlaşmaz- lığın cıddı olduğunu, Iran'ın bu talebıyle sürecı tam olarak askıya almış sa- yılmayacağını belirttıler. Almanya, Fransa ve In- giltere'nin hazırladıklan, îran'ın nüldeer programı ve uranyum zenginleştiril- rnesmi askıya almasına iliş- kin karar tasansı ile aynı ko- nuda ABD'nin sunacağı ta- sannın bugün oylanması bekleniyor. Amerikan New York Ti- mes gazetesi, Iran'la van- lan anlaşmada plutonyum. üretiminin yasaklanmadı- ğını bildirdi. Plutonyum da nükleer silah yakıtı üreti- minde kullanı- labiliyor. Iran'ın plu- tonyum üret- mek için ağır su reaktörü ya- pımına başla- dığı, ancak va- nlan anlaşma- da bu konunun yer almadığı kaydedildi. A\Tupalı dip- lomatlar, uran- yum sorunu daha önemli ve acıl görüldüğü için plutonyu- mun daha son- raki görüşme- lere bırakıldığını söylediler. Diplomatlar, reaktörün ya- pımmın 10 yıl süreceğini kaydettiler. Bu arada IAEA, Brezil- ya'nın uranyum zenginleş- tirme çalışmalanna başla- masına izın verdi. Brezil- ya Bilim ve Teknolojı Ba- kanı Eduardo Campos, ön- ceki gün IAEA'dan onay alındığını ve gelecek ay uranyum zengınleştirme çalışmalanna başlayacak- lannı açıkladı. BIÇAK SIRTI EROL MANtSALI Piyasalar ve Dış Bağlar Türkiye'nin Batı'ya ve özellikle Batı kapitalizmine "tekyanlı bağlanması" iki yoldan yapılıyor; 1) Doğrudan doğruya anlaşmalarla kurumsal ola- rak yapılan bağlar var. Kurumsal ve tek yanlı bağ- lanmalarda, özellikle 1990 sonrasında, Avrupa Bir- liği en önemli aracı kurum oldu. - AB kanalı ile Türkiye'nin bağlanması (sömürge- leştirilmesi) sürecinde, 6 Mart 1995'te imzalanan Gümrük Birliği, köşe taşını meydana getirir. öze) sta- tünün ve tek yanlı bağımlılığın açık bir ömeğidir. - IMF ile yapılan ve artık süreli hale dönüşen or- ta vadeli anlaşmalar ise "Tûrkiye piyasasını, ABD ve AB piyasalanna bağlamanın bir maşası oldu." Bu tür kurumsal bağlar Türkiye'de "liberal ve dı- şa açık politikalann" uygulanması ve yerieştirilme- si için yapılmıştır. "Yeni liberalizm" sayesinde Ba- tı kapitalizmi ve onun çokuluslu şirketleri Türkiye'de istedikleri gibi faaliyet gösterme olanağını elde edi- yorlar. Bu iktisadi sonuçlarsiyasi, askeri ve kültürei bağ- lar ve araçlarla desteklendi. ömeğin NATO'da, ye- ni liberalizmin egemen kılınmasında kullanıldı. 2) Kurumsal bağlarve anlaşmalarta Türkiye'nin tek yanlı bağlanması yanında "piyasa kanalı ile bağlan- ma", en az birincisi kadar önemlidir. überal politikalar sonucu Batı kapitalizmi "Türki- ye'nin iç pıyasasına egemen olduğu zaman", on- lar için iş kökünden çözülmüş oluyor. Piyasaya ege- men olmak demek sadece "ticari biregemenlik ol- maktan çok ötede" siyasi, kültürei hatta askeri ege- menlikleri de yavaş yavaş beraberinde sürükleme- ye başlar. Emperyalizmin maşalan... Batı kapitalizmi (ve emperyalizmi), "piyasalara egemen olarak herşeyi doğal yollarla ele geçiri- yor." - Piyasaya egemen olduğu zaman, kendi çoku- luslu şirketleri iç piyasayı kontrol ediyor. Bu dev şir- ketler, kendi devletleri ile organik bağlar içinde ol- duklanndan, "devletlerin maşası işlevini görüyor- lar". Amerikan gıda şirketinin egemen olması de- mek, Amerika'nın denetimi ele geçirmesi anlamına gelir. Yerli şirketler, ulusal etkinliklerini kaybederler. Bugün ATO'nun karşısına aldığı gruplar ile çekiş- mesi, "t>uçaf;şman/n"göstergesidir. Kavgayalnız- ca "ticaripazar" ile sınırlı kalmaz; işler Kıbns'a, Pat- rikhane'ye, Ermeni tasanlanna kadar uzanır. Çün- kü bir tarafta Batı, onun şirketleri ve emperyalizmin çıkarian bulunur. Diğer tarafta ise bunlara karşı olan ulusalcı güçler yer alıriar. Türkiye piyasasında dış odaklann ve şirketlerin ti- cari, mali, idari ve teknoloji olarak denetimlerini art- tırmalan demek, bir insanın vücudunda "sinir sis- temine ve kan dolaşımına egemen olmaya benzer". Artık ortada Türkiye kalmaz. Bayrağın, yasalann, Meclis'in ya da hükümetlerin bulunması önemini kay- beder. Ordunun variığını koruması, anlamını yavaş yavaş yitirmeye başlar. Iç sistem ticari, mali, iktisa- di, siyasi ve idari olarak, yavaş yavaş dev yabancı şirketlerin, BrükseTin, VVashington'ın, Beriin'in, Lond- ra'nın, Paris'in denetimine girer. Piyasanın "yabancılaşması"' ve dış odaklann de- netimi altına girmesi demek, "ülkenin şeklen yen'n- de dursa bile, fiilen ortadan kalkması" anlamını ta- şır. Işte "piyasalar" bu konuda tam bir "kaldıraç" işi görürier. Piyasası yabancı şirketlertarafından ele ge- çirilmiş bir ülke yalnız iktisadi olarak değil, siyasi ve askeri olarak da işgal edilmiş demektir. Çünkü iç güçleri kullanacak siyasi irade ortadan kalkmış olur. özellikle 1990 sonrasında Batı kapi- talizminin dünya piyasalanna egemen olmak için "ye- ni liberal politikalan" dayatmalannın arkasında ya- tan esas neden budur. Yani liberal politikalar, çokuluslu şirketlerin ve vahşi kapitalizmin ülkeyi işgaline kapıyı açan oto- yollar gibi çalışırtar. Türkiye bu konuda AB'ye tek yanlı bağlanarak, IMF denetimine sokularak yeni liberal politikalarda "örnek" bir ülke konumuna geldi. Batı kapitalizmi (ve emperyalizmi) için geçerii olan bir örnektir ve ül- keyi sömürgeleştirmektedir. Türkiye, kaybeden ta- raftadır. Çözüm, sömürgeleşmeye götüren politikalara karşı, ulusal politikalan yürütecek siyasi iradenin oluşturulmasında yatıyor... www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali El Fetih lideri Barguti Israil cezaevinde yatryor. Barguti aday olacak RAMALLAH(AA) - Israil tarafindan ömür boyu hapis cezasına çarptınlan El fetih li- deri Marvan Barguti, Filistin devlet başkan- lığına aday olacak. El Fetih'in Üst Ko- mite üyesi Abdurrah- man Şomali, Bargu- ti'nın bir avukatı ara- cılığıyla Filistin özerk yönetiminin devlet baş- kanlığı görevine aday olacağını bildirdiğini söyledi. Yaser Ara- fat'ın ölümünün ardın- dan ardılını belirlemek için seçimlerin 9 Ocak- ta yapılması planlanı- yor. Öte yandan, Israil Cumhurbaşkanı Moşe Katzav Mariv gazete- sine verdiği demeçte, Barguti'yi affetmesi olasıhğını göz ardı et- mediğini söyledi. Katzav, ömür boyu ha- pis cezasına çarptınlan Barguti 'nin affedilme- si talep edilirse bunu değerlendireceğüıi be- lirtti.