Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 KASIN 2004 CUMARTESİ 10 DIŞ HABERLER dishab» cumhuriyet.com.tr Paris'in, Ortadoğu barış sürecindeki etkinliğini arttırmayı planladığı belirtiliyor Fransa başroleoynuyorDış Haberler Servisi - Fransa nın, Filistin Devlet Başkanı Yaser Ara- fat'ın son günlerinde üstlendiği rol ne- deniyle, Filistin'in önde gelen müt- tefiki olarak yeniden gündeme giren Ortadoğu banş sürecinde önemli bir rol oynamayı tasarladığı öne sürüldü. Filistinli Iiderin ölümüyle ilgili *ze- hiriendi" iddialannın Fransız askeri sırlanndan biri haline gelmiş olma- sının da bu rolü pekiştirdiği düşünü- lüyor. Gözlemciler, Fransa'nın Arafaf ın tedavisini üstlenmesinde Cumhur- başkanı JacquesChirac' ın kişisel ro- lü ve Dışişleri Bakanı Mfchel Barni- er'in ölümünden sonraki açıklama- lanna dikkat çekerek Paris'in soru- na müdahil olma konusunda kararlı göründüğünü belirtiyorlar. Jacques Chirac, 75 yaşındaki Filis- tinli Iiderin acil tedaviye ihtiyaç duy- • ABD'nin Israil yanlısı politikalanna karşı Filistin'in geleneksel müttefiki olarak ağırlık oluşturan Fransa, bu rolünü pekiştirmeyi tasarlıyor. Arafafın "zehirlendiği" savlannın Fransız askeri sırlanndan biri haline gelmiş olmasınrn da bunu güçlendirdiği düşünülüyor. masının ardından 29 Ekim günü Fran- sa'ya nakledilmesi karannı bizzat verirken Arafat, hâlâ nedeni tam ola- rak açıklanamayan bir bıçimde yaşa- mını yitirdiği giine dek Fransız Percy Askeri Hastanesi'nde kalmıştı. 'Köklü bağlann kanıü' Dışişleri Bakanı Barnier, bunun basit bir "insani tercih" olduğunu vurgulayarak ajnı zamanda "Filistin haJkı ve tideriyle ûlkesi arasındaki köklü bağiann kanıüolduğunu" söy- ledi. Beş milyonluk Müslüman nü- fusa ve Arap ülkeleriyle düzenli iliş- kilere sahip olan Fransa, BM Güven- lık Konseyi'nde Filistin davasının ge- leneksel müttefiki olarak ABD'nin Is- rail yanlısı politikalanna karşı ağır- lık oluşruruyor. ABD Başkanı Gcorge Bush döne- minde Washington'ın Israil politika- lanna verdiği destek yoğunlaşırken Bush, Israil Başbakanı Ariel Şaron'un Gazze'den çekilme planına da onay vermişti. Ortadoğu banşı için bir "yol haritasT öneren ve ABD, AB, BM ve Rusya'nın dahil olduğu uluslara- rası "dörthı" içinde AB'nin ve do- layısıyla Fransa'nın etkısi de giderek azalıyordu. Cumhurbaşkaru Chirac, Arafat'ın ölümünün ardından yaptıgı açıkla- mada, Fransa "nın Ortadoğu banşı için çabalannı sürdüreceğini ve "tüm ağırhğuıı koyacağuıT söyledi. Diplomatik strateji Fransız devlet radyosunda, "Fran- sa bölgede daima bir rol oynamayı istedi. Yaser Arafat'a yapılan jest, Filistin kurumlaruun devamından çıkan olduğunun bir göstergesidir. üerisi için anlamlı olabilecek bir ön- görüyü içeren saldırgan bir diplo- matik stratejidir" değerlendirmesi yer alırken Chirac' ın ev sahipliğinin Filistin'in müttefiki görüntüsünü güçlendirdiğine dikkat çekildi. Da- ha önemlisi, radyodaki yorumda, doktorlannın ölümüne neden olan hastalığı yaymak istemeyişinin ve Fi- listin liderinin ölümünün Fransız ordusunun bir sırn olarak kaldığı- nın altı çizildi. Fransa, Arafat'ın konınmasında daha önce de kritik roller üstlenmiş- ti. 1982'de Fransız askerleri, Bey- rut'ta Filistin liderini yaklaşan tsra- il bıriiklerinin elinden kurtarmışlar- dı. Bir yıl sonra Suriye birliklerinin girdığı Kuzey Lübnan'dan çıkışına da yardımcı olmuşlardı. Fransa Uluslararası Stratejik Iliş- kiler Vakfı yetkilisi Pascal Bonifa- ce, Paris'in, Arafat'ın tedavisini üst- lenirken bunun avantaj ve dezavan- tajlannı tarttığını belirterek Israil karşısındaki konumunu güçlendir- diğine dikkat çekti. LLSKÎABD BAŞKANI CARTER 'Yaser Arafat meşru lider' • Jimmy Carter yeni lideri ABD ya da Israil'in değil sadece Filistinlilerin seçebileceğini söyledi. Carter, George Bush ve Ariel Şaron'u da eleştirdi. Dış Haberler Servisi - ABD'nin eski başkanlanndan Jimmy Carter, Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın Filistin'in meşru lideri olduğunu ve banş için umut verecek yeni bir Iiderin ancak seçimler yoluyla belirlenebileceğini belirtti. New York Times gazetesinde dün yayımlanan makalesinde Carter, "Arafat'ın sorumlulukJaruu üstlenecek kişirün -Anıerikalılar veya tsraillikr değil- yalnızca FULstinlikr tarafindan seçilebileceğini ve ancak bundan sonra banş göriişmeJeri için yeni bir olanak yaratdabileceğmi" vurguladı. Filistin yönetimi tarafından Filistin Kurruluş Örgütü (FKÖ) lideri olarak atanan eski Başbakan Mahmud Abbas'a ilişkin bir değerlendirme yapan Carter. "Abbas'ın ya da başka birinin demokratik bir biçimde seçüene kadar siyasi meşruiyet sağlamasınm nıümkün olmadığmı" yazdı. Jimmy Carter, ABD Başkanı George Bush ve Israil Başbakanı Ariel Şaron'u, önceki yönetimlerin banş çabalannı terk ettikleri için eleştirirken mevcut bütün "dddi engeDer"e rağmen dünya liderlerini Israil-Filistin banşı için çaba harcamaya çağırdı. Denetimsiz gnıplar Arafat'ın meşruiyetini 1996'daki seçimlerde kendisini destekleyen büyük çoğunluğa bağlayan Carter, onu "siyasi ve fiziksel olarak giiçten düşüren" ABD ve Israil yönetimlerinin bu yasallığın zedelendiğini öne sürdüklerini ve ortaya çıkan iktidar boşluğunun denetimsiz Filistinli gruplar tarafından doldurulduğunu vurguladı. Ingiltere Başbakanı Tony Blair'in yakın dönemde "Ortadoğu banşı en önemli uluslararası konudur" yönündeki açıklamasını hatırlatan Carter, bu yöndeki çabalann Ortadoğu'daki gerilimi düşürmeye yardımcı olacağını belirtti. Arafat, bu eskifotoğraftaFilistin Demokratik Halk Kurruluş Cephesi'nin kurucusu Nayef Havatme ile birlikte görülüvor (altta, solda). Küba Dev- let Başkanı Fidel Castro, yakın dostu Arafaf ın ölümünü "dünya ilerici hareketi için ağır bir darbe" olarak niteledL Arafat ve Castro'nun dostlu- ğunun uzun yıllara dayandıgını gösteren bufotoğraf,1974'te Arafat'ın Küba'yı ziyareti sırasında çekümişti. (CUMHURlYET ARŞlVl AFP) Haham Hirsch, dostunun yasını tutuyor Filisûn liderinin arkadaşı Yahudi din adamu '0nun için dua ediyorunu 0 her zaman Yahudihalkıyla siyonizmibirbirinden ayırt etmişti} diyor Hirsch, Arafar 1 ! defalarca karargâlnnda ziyaret etmişti. (AP) Dış Haberler Servisi - Israil, Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın ölümünü büyük bir sevinçle karşılamış olsa da, Haham Moşe Hirsch, onun yasını tutuyor. Arafat'ın arkasından yas tuttuğunu açıkladığı için asla utanç duymadığını söyleyen 75 yaşındaki Ortodoks Yahudi (Gelenekçi) Haham Hirsch, "Onun için dua ediyorum. Çünkü o bütün yaşamını halkuıa adanuşu, Çok üzgünüm, çünkü o her zaman Yahudi halkıyla siyonizmi birbirinden ayırmayı başaran bir fl'derdi" diyor. Filistin yanlısı, hatta siyonizm karşıtı bir haham olan Hirsch, Arafat'ın arkadaşı ve Yahudilik konusundaki daruşmanıydı. Hirsch, Arafat'ı Ramallah'taki karargâhında pek çok kez ziyaret etmişti. Haham, Arafat'la ilişkisini şöyle anlatıyor: "Arafat'la 30 yıl önce, o yurtd^ındayken tanışük. O dönemde Ortodoks \ahudileri de hedef alan saldmlar yoğunlaşnuşn. Arafaf tan, siyonist projeye karşı çıkan Ortodoks Yahudilere yönelik saldırüan öniemesini istedik, o da bunu yapacağına söz verdL Kudüs'teki Ortodoks Yahudilere yönelik salduTİan. Arafat liderliğjndeki £1 Fetih'in silahlı kanadı değil tslamcı örgüder gerçekleşonyor". İsrail hükümetine eleştiri Haham Hirsch, Arafat'ın Kudüs'teki Haremüşşerif'e gömühnesine izin vermeyen Israil hükümetıni bu karanndan dolayı eleştirdi. Hirsch, "yakm arkadaşı" olarak nitelediği Arafat'ın onuruna bir gün Ramallah'taki mezannın yakınlanna bir sinagog yapılmasını umduğunu ama Filistin Yönetimi'nin buna izin vereceğini sanmadığını söyledi. Bir zamanlar Filistin de\ letinde yaşamak ve Arafat'a hizmet etmek istediğini söyleyecek kadar Filistin yanlısı olan Haham Hirsch. Kudüs'ün en aşın Ortodoks tarikah Neturei Karta'nın (Kentin Koruyuculan) dış ilişkilerinden sorumlu. Tarikatın siyonizm karşıtı Yahudilerden oluşan on binlerce üyesi bulunuyor. Tarikat, Tevrat'a ve diğer dinsel metinlere göre bir Yahudi devletinin ancak kurtancı mesih geldiği zaman kurulacağına inanıyor ve tannsal iradeye karşı gelerek devletin bu tarihten önce kurulmasına karşı çıkıyor. Neturei Karta sıyonizmin dini kavramlan ulusal çıkarlar için kullanmasnıa itiraz ediyor. Hirsch, yıllar önce Israilli liderlere çatmış, "Diniritüelleribilmezsiniz ama şimdi Kudüs'e muhanz kesildiniz. Sizi kim Tann nıalına muhanz etti ki?" demişti. Ebu Ammar manşetlerde Dış Haberler Servisi - Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın ölümü, tüm dünyada gazetelerin birincı sayfa haberi olurken Filistin liderinin ardından Ortıdoğu banş sürecinin geleceğine ilişkin değerlendirmeler de geniş yerfurru. Arap basınında "Filistin direıüânin simgesi" olarak nıtelenen Arafat'ın Filisin davasındakı rolünün önemine ilişkin değerl«ndirmeler yer alırken Filistin gazeteleri, dünki baskılannın rümünü liderlerine ayırdı ve .Arafat 'ın "ölümsüz olduğu" vıırgusuna ye- verildi. Israil basını, Filistin liderinin ölimünü "banş için yeni bir olanak" olarak değedendirirken Yediot .\haronot ve Haaretz gazeeleri "Yeni bir dönem" başlığını attılar. Maaiv gazetesi ise, "Yeni Ortadoğu" başlığıyla çktı. Intenational Herad Tribune gazettsi ise "Arafat'ın ölümündeki sır perdesinn kalkmadığuu" yazdı. Tribune'un hiberinde, Arafat'ın öldüğü Percy Askeri Eğitm Hastanesi'ndeki doktorlann, basın mensuplannın, Filistin liderinin ölün nedeniyle ilgili ısrarlı sorulannı yantsız bırakmayı sürdürdüklerine dikkat çekildi. Ingiliz Cuardian THEGUARDIAN gazetes, "Kahranan ve cani" manşetini kullanarak verdiği haberinde Arafat'ın ölümüyle birlikte Filistin mücadelesinin üçüncü aşamasınagirdiğinı belirtiyor. Gazeteye göre Kudüs Müftüsü Hacı Emin Hüsejııi'den sonra 40 yıl Fiistin hallona liderlik eden Arafat gıbi yeni yönjtim de, hem ulusal düşmanlan Israıl'e karşı macadele veımeye hem de parçalanmış bir gcrünrü çizen Filistin toplumunu bir arada tutmaya çalışacak. Filistinlileri bekleyen yeni dönem, Arafafın izindeki miliyetçi kesimle, uzun birsüre reddettikten sonra şimdi Filistin kunmlannda rol üstlenmeye hazu^ görünen Islama örgüt Hamas'ın mücadelesine sahne olacaı. .Arafat THE INDEPENDENT sonrasındaki belirsızlğe dikkat çeken Independent ise "FilistinJileri n« bekByor'' sorusunu ortaya attı. Indepeıdent'ın başyazısında Arafat, "büyük hatalan »lan bir Bder" olarak tanımlandı. Filistinlileri bırleştiren Arafat "ın bir aşamadan sorua teröre onay verdiği ve onu kontrol etmekte bgşansız olduğu belirtildi. Daily Telegraph gazetesi, Arafat'ın ölüaıünden sonra televizyonlara yansıyan yas görüntülerinin işgal topraklanndaki gerçeği perdelediğini öne sürerek Filistin lideriıin haUc arasında resmedilenden daha az desteğe sahip olduğunu savundu. Gazetede Arafat'ın politikalannı onaylamayan bazı Filistinlilerin görüşlerine yer verildi. Ingiltere "de THEfâttteTIMES yayımlanan Times gazetesi, "Arafat döneminin sonu" başlığıyla \ erdiği haberinde Arafat'ın ölümünden sonra ABD ve Ingiltere'nin yeni bir banş planı üzerinde çalışmaya başladığını aktardı. Habere göre söz konusu plan, Filistin liderliğinin onayı alınıncaya kadar gizli tutulacak. 1994"te Arafat ve İzakRabin'le birlikte Nobel Banş Ödülü'nü paylasan eski Israil Başbakanı Şinıon Peres ise Tımes'taki yazısında şunlan söylüyor: "Arafat geçmişle bağlannı kopanna cesaretini gösterdi. Sancılar yaratacak ödünler \ ererek uzlaşmavi kabul etti ve gerçekltri değiştirdi. Ama daha Ueri gidenıedi. Terörü terk edip müzakereleri tercih etse\ di, Filistin hallona çok daha büvük iyilik etmiş olacakü." Italyan COBBIEBE DELLA SERA. Corriere della Serra gazetesi ise Arafafın ölüminün ardından Filistin Kurruluş Örgütü'nün (FKÖ) liderliğine getirilen Mahmud Abbas ile Arafafın eşi Süha Arafafın, örgütün Süha Arafat'a yılda 22 milyon dolar vermesi konusunda anlaşmaya vardığını yazdı. Gazete. Süha Arafaf m, eşini hastanede ziyaret etmelerine izin vermediği Filistin yönetimi ve Abbas'ı anlaşmak zorunda bıraktığını belirtti ;i