Katalog

I BdM 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA İX I I I i I U M\ kultur(5 cumhuriyet.com.tr 15 Alex Proyas'ın yönettiği, bugün gösterime giren 'Ben, Robot' ilginç bir seyirlik I, Robot / Yönetmen: Alex Proyas / Senaryo: Jeff Vintar, Akira Goldsman, Isaac Asimov'un öyküsünden/ Kamera: Simon Duggan / Müzik: Marco Beltrami / Oyuncular: Will Smith, Bridget Moynahan, Bruce Greenvvood, James Cromvvell, Chi McBride, Alan Tudyk, Fiona Hogan / ABD 2004 (Özen Film) Robotlann gücü adma nlü oyunculan, başarılı görselliği, efektleri, sürükleyici aksiyon sahneleri ve 105 milyon dolarhk bütçesiyle göz alan, Hollywood yapımı, parlakbir bilimkurgu 'Ben, Robot'. Robotlu öyküleriyle ünlenen Isaac Asimov 'un 7, Robot' (1950) adlı, çoktan bilimkurgu klasiğine dönüşmüş öykü kitabından aynı adlaperdeye aktarılmış fılm, yönetmenine göre Asimov dan esinlenilmiş serbest bir uyarlama ve bugüne kadar çekilmiş en iyi robot fılmi! Günümûzden 31 yıl sonrası, 2035'in Chicago'su. Teknolojinın armağam, son derece geliştirilmiş robotlar, artık insanın gündehk yaşamındakı vazgeçilmez yardımcısı. Lavvrence Robertson'un (Bruce Greeımood) patronu olduğu U. S. Robotics firmasının ışlen, robot kullanımını daha da yaygınlaştırmak amacıyla üretilen, NS-5 denen robotlan tam da piyasaya sürecekken NS-5'lenn 'babası' olan, araştırma bölümü başkanı Dr. Laninng'ın (James Cromwell) intihanyla sekteye uğrar. Yemek yapmaktan sofra kurmaya, çocuk bakmaktan köpeğı yürüyüşe çıkarmaya kadar evde her işi yapan, çok yararlı ve güvenli bu robotlann yaratıcısı Dr. Lanning'ın esrarengiz ölümünü soruşturan zenci polis Del Spooner (Will Smith) da robotlardan zerre kadar hoşlanmaz ve olayın ıntihar değil cinayet olduğu kanısındadır. Amırinı (Chi McBride) güç de olsa buna ıkna eden Spooner'ın kuşkulandığı zanlı, Lanning'ın yarattığı, Sonny adlı, pek 'hassas' bir robot. Oysa Asimov'un, ılk maddesı "Bir robotun insana zarar verecek eylemlerde bulunması ya da bunu onaylaması imkânsızdır" diyen 3 kural yasasına göre üretılmiş Sonny. ınsan öldürebılır mi? Robotlar. efendlier... Robotfobısı bulunan polis Spooner'ın, firmanın bir başka uzmanının. robot psikoloğu Susan Calvin'ın (Bridget Moynahan) yardımlanyla yürüttüğü pohsiye soruşturmayı hikâye eden "Ben, Robot". sonuçta ünlü oyunculan, başanlı görselliği, efektlen. sürükleyici aksiyon sahnelen ve 105 milyon dolarhk bütçesiyle göz alan, Hollyvvood yapımı, parlak bir bilimkurgu. 196O'lı yıllarda Sydney'de, Ray Bradbury, Arthur C. Clarke, Isaac Asimov gibi ünlü bilimkurgu yazarlannın eserlerini okuyup yutarak büyüyen, The Crow ve özellikle Dark City'siyle tanıdığımız, Mısır doğumlu Avustralyalı yönetmen Alex Proyas'ın, ginştıği bu pahalı Hollyvvood üstünyapımının altmdan kalktığı söylenebıhr, bugün gösterime giren, Asimov öyküsünden uyarlama "Ben, Robof'ta. Çek yazan Karel Çapek'in. Çekcede zorunlu hizmet anlamına gelen robota sözcüğünden füreterek "R. U. R." adlı oyununda (1920) ılk kez kullandığı, bugünkü anlammı da zaman içınde bulan robot sözcüğü ve ka\Tamı. 194O'lı yıllardan 1992'dekı ölümüne kadar robotlarla 'efendileri' ınsanlar arasındakı ılişkileri yazan Isaac Asimov'un özel alanıydı. Robotlu öyküleriyle ünlenen Asimov'un I, Robot (1950) adlı, çoktan bilimkurgu klasiğine dönüşmüş öykü kitabından aynı adla perdeye aktanlmış film, yönetmenine göre Asimov'dan esinlenilmiş serbest bir uyarlama ve bugüne kadar çekilmiş en iyi robot fılmi! 2. Dünya Savaşı sonrasında bilimin ilerlemesiyle hızlanan uzaya çıkma, gezegenlere yolculuk gınşimlenne paralel olarak gelışen bilimkurgu edebiyatı ve filmlerinin demirbaş motıflennden binne dönüştü robot gıderek. Insan kımliğine bürünüp gitgıde efendisini dinlemeyerek onunla mücadeleye gınşen robot fıgürünün ılk kez kullanıldığı, görkemli Fritz Lang başyapıtı, 1926 yapımı görkemli başyapıtı "Metropolis"ten beri bilimkurgu filmlerinm vazgeçilmez motifi olagelen robotlann, Sonny'nın başı çekmesıyle kontrolden çıkıp (Asimov'dan farklı olarak) Terminatör'van. ölümcül ve ürkünç mekanik canavarlara dönüştüğü filmde olabıldiğince gerçekçi bir yakın gelecek ve kent tasvırı var, Spielberg'uı "Artificial Intelligence" (A. I.) ve "Azınlık Raporu"nu çagnştıran. Bılgisayarla denetlenip çeşitli programlar da yüklenebilen, görmek, konuşmak, duymak gibi insana özgü özelliklerle donatılan robotlann gehştirilmesiyle ılgilı bılımin yapay zekâ dalı, daha önce Spıelberg'ın "A. I.". (Artificial Intelligence), "Azınük Raporu" gibi fütünstık masallarına da konu olmuştu bırkaç yıl önce. Türler bulmacası 2000'lerden kalma, nostaljik Stevie Wonder müzikleri dınleyen, robot korkusundan mustarip kahramanımız Will Smith'le başrolü paylaşan, hatta kimı sahnelerde ondan rol bile çalan Sonny karakteri, bilgisayann grafik teknolojısıyle oyuncu Alan Tudyk'in canh performansının kaynaştınlması sonucunda ortaya çıkmış, yaman bir robot, tıpkı "Yüzüklerin Efendisi"nde Andy Sarkis'in harika oynadığı Gollum tipı gibi. Dark City'nin sert, karanlık anlatımını yumuşatarak daha akıcı, gotik bir 'noir' havası tutturan Proyas'm daldan dala konup türden türe atlayan anlatımı, tam bir türler bulamacı halinde seyrediyor polisiyeden drama, korku- heyecan filmınden aksiyona geçerek. Terminatör'den Blade Runner'a, Yıldız Savaşlan'ndan Robocop'a kadar, sonuçta özgün bir senteze ulaştığı söylenebilecek Alex Proyas'm türün çeşitli ömeklerinden kimi etkiler sezilse de özgün bir senteze ulaştığı "Ben, Robot"u, öncelikle türün meraklısına hıtap eden ve sözcüğün tam anlamıyla ilgmç, seyredeğer bir seyirlik. İZLEYİCİ CÖZÜYLE ERDAL ATABEK Yaşamak bir mucize midirl Kusturica, son filmi 'Yaşamak Bir Mucizedir'de savaş gibi dehşeti yaşatan bir kaosun içinde bile insanların birbirine sarılmasım, birbirinden güç alarak yaşamalannı anlatıyor. Emir Kusturica, kendine özgû sinema di- liyle izleyici karşısına 'Bir Mucizedir Yaşa- mak' filmı ile çıkıyor. Bosna'da 1992 yılın- da yaşananlardan bir kesit içinde insan iliş- kılerinın binbir yüzünü gösteriyor bize. Kus- turica, her filminde olduğu gibi insanın ya- şama sanlmasını öne çıkanyor. Savaş gibi dehşeti yaşatan bir kaosun için- de bile insanlann birbirine sanlmasını, bir- birinden güç alarak yaşamalarını anlatıyor. Mühendis Luka, ıyimser kişiliğiyle olaylann içinde ayakta kalmasını bilen birisi. Kansı Jadrenka opera sanatçısı, ancak boğazındaki bir sorun yüzünden evinde tatilde. OğuUan Milos, anne babasının biricik oğullan ve göz- leri gibi sevdikleri varlık. Sakin bir köyde yaşıyorlar ama bu sessiz köşe, savaşın acı sesleriyle sarsılıyor. Kur- duklan düzeni yerle bir eden savaşın etkileri çok küçük bir alanda bile başanyla anlatılı- yor. Birbirlerine sıcak insan iüşkileri ıle bağ- h, iyimser insanlar bozulan yaşamlannı sür- dürmek için ellerinden gelen her şeyi yapı- yorlar ama savaştan sonra hiçbir şey eskisı gi- bi olmayacaktır. Oğullan Milos askere gidiyor, bir süre on- dan haber alamıyorlar. Bu arada yaşam sürüp gitmektedir. Kusturica, her zaman müziği ve dansı yaşamın ifadesinde başa- nyla kullanıyor. Bu filmde de her türlü dehşetin içinde insa- nın varhğını görüyorsunuz. Bu arada Milos'un esir düş- tüğü öğreniliyor. Luka'ya tes- lim edilen güzel bir Müslüman kızı olan Sabaha, Milos'un ge- ri alınmasına karşı rehine ola- rak tutuluyor. Jadrinka evden gıtmiştir, Luka için de Sabaha ancak bir rehinedir. Ama olaylar böyle gelişme- yecek, güç koşullann birbirine yaklaşhrdığı iki insan arasında bir aşk doğacaktır. Aşk her yerde Top seslerinin korku saldığı ortamda yalnız ve çaresiz Luka ile, koşullara uymaya çalışan Sabaha birbirlerine âşık olacak- lardır. Daha sonra neler oldu- ğunu fıhnde göreceksiniz. Emir Kusturi- ca'nın büyük başansını, her koşulda öne çı- kan insanın çağdaş trajedisinde aramak ge- rekiyor. İnsan savaşta da, banşta da, kadın olarak da, anne olarak da, erkek olarak da, baba ola- rak da, âşık olarak da insan. Korkulanyla, ce- saretiyle, küçük zaaflanyla her koşulda insa- nın öyküsünü anlatıyor Kusturica. Otorite gö- rüntüsünün arkasındaki insanın gerçek yü- zünü anlatıyor. En yürek burkan öykülerde bile hem gülüyor hem düşünüyorsunuz. Yönetmenin başansı da burada. Görülmesi gerekir diyorum. YENI BAŞLAYANLAR Kutup Çizgisi Âşıkları / Los Amantes Del Circulo Polar Bugün gösterime giren filmlerden ilki, Tierra ve birkaç yıl önce sinemalanmızdan geçmiş Lucia'sıyla tanınan, Ispanya sineması- nın umut veren yönetmenlerinden Julio Medem'ın senaryosunu yazıp yönettı- ğı, Kutup Çizgisi Âşıkları. Başrollerini Fele Martinez, Najwa Nimri, Peru Medem, Sara Valiente, Kristel Diaz'ın paylaştıklan film, kader, rastlantı- lar ve kısırdöngülere ilişkin şiirsel bir yolcu- luğa dayanan bir aşk hikâyesinı konu edinı- yor. Yollan henüz çocukken kesişen Ana ve Otto"nun Madnd'de başlayıp Fin- landiya'da son bulan ılişkisini anlatan bu fihn, yönetmenin en tanınmış eseri. Lucia'yla gör- sel becerisini kanıtlamış Julio Medem'ın 98 Venedık'te Altın Aslan için yanşmış Kutup Çizgisi Âşıklan, meraklısına bu ya- ratıcı yönetmeni daha iyi tamtıp sevdirebilir. Uzak Ülke / Open Range Bu hafta yerü başlayan bir başka film de Os- car'lı Kevin Costner'm hem oynayıp hem de yönettiği bir vestern olan Uzak Ulke. Hâlâ 15 yıl kadar öncesinin Kurtlarla Dans başansının kaymağmı yıyen Costner, hayatımızdakı kimi değerlerin nasıl kaybolduğuna ilişkin bir hikâye anlatıyor yıne. Lauran Paine'in 'The Open Range Men' adlı romanından uyarlanmış bu gıcır gıcır, yeni vesternde Kevin Costner, Robert Duvall, Michael Gambon ve James Russo oynuyorlar. Vahşi Batı'dan gö- züpek ama şıddetten kaçınan ve zorbalığa da papuç bırakmayan 'eski toprak' 4 kovboyu- nun 'kötü'lerle mücadelesine, Annette Be- ning'ın canlandırdığı cesur bir kadın da kanşıyor. Öncelikle vestern ve Costner hayranlan için. Atatürk'ü anma konseri • Kültür Servisi - İstanbul Cniversitesi Devlet Konservatuvan'na bağlı Tno Akademia Topluluğu Manastır'da bulunan Atatürk'ün okulu 'Asken tdadı'de 'Atatürk'ü Anma Konsen verdı. Makedonya'nın Manastır kentınde her yıl yapılan '13. Uluslararası Bıtola Sanat Festivalı'ne katılan topluluğun konserine ılgi büyüktü. Avrupa'nın çeşitli yerlerinden gelen çok sayıda sanatçının katıldığı festıval kapsamında çeşitli sanat etkınlıklerinın yanı sıra piyano yarışması da düzenleniyor. Miniklerin festivali iptal edildi! • Kültür Servisi - Maslak Parkorman'da 8-9-10 Ekım günlennde yapılacağı duyurulan 'Minıfest' hava koşullan nedeniyle ıptal edildi. IKSV tarafından Aygaz, Iş Bankası, Renault ve Turkcell'ın katkılarıyla düzenlenen 'Minıfest' Maslak Park orman'da yapılacaktı. Festival kapsamında 'Renklerle Dans', 'Kendin Kendinı Çal', 'Kazalım Bulalım', 'Yapalım Çalalım' gibi etkınlıklere katılacak minıkler için. Semaver Kumpanya, Ingıltere'den Les Oiseaux Deluxe gibi tıyatro ve gösterı topluluklan da sahneye çıkacaktı. (0 212 534 07 40) Köpekbalığı gişelere saldındı • Kültür Servisi - Yapımcıhğım 'Dreamvvorks'ün üstlendiği 'Shark Tale' geçen hafta sonunun en çok izlenen filmi oldu. Wıll Smith. Robert De Niro ve Rene Zelhveger gibi Hollywood'un tanınmış oyunculanmn seslenyle hayat verdiği canlandırma filmı. 49.1 milyon dolarlık gehnyle bu hafta gışe geliri listelennde bir numaraya oturdu. Yapımcıhğım Buena Vısta'mn üstlendiği drama 'Ladder 49' 22.8 milyon dolar elde ederek listede ikinci olurken başrollenni Julian Moore ile Christopher Kovaleskı'nin paylaştığı 'The Forgotten' 12 milyon dolarlık gışe geliriyle listede üçüncü sıraya yerleştı. Filmekimi • BEYOĞLU EMEK SİNEMASInda 11.00'de 'Mimar Babam: Bir Oğlun Yolculuğu', 13.30da 'Kontrol'. 16 OO'da 'Zelary', 19.00'da 'Siz Buyurun' ve 21.30'da'KötüEğitinT. BUCÜN • BABYLON da 14. Akbank Caz Festivali kapsamında 23.00 te Jane Bunnett and The Spirit of Havana adlı konser. (0 212 292 73 68} • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ nde 19.30 da Caz Festivali kapsamında Onur Türkmenin 'Anahata Projesi' adlı konseri. (0 212 252 35 00) • YENİ MELEK GÖSTERİ MERKEZİ'nde 21.00'de Nazan Öncel konseri. (0_ 212 244 66 80) • NARDİS JAZZ CLUB'da 22.30'da Aydın Kahya Group konseri. 0 212 244 63 27) M TARTK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ nde 18.00'de thsan Fazlıoğlu'nun düzenledığı 'Felsefe - Bilim Tartışmalan'. (0 212 293 12 70) • EDEBİYAT - KOOPta 19.30'da 'Çağdaş Türk Şiirinin Yazınsal Sorunlan' konulu söyleşı. (0 212 244 02 05) • ALTUNİZADE KÜLTÜR MERKEZİ'nde 20.00de DUber Ersu Dörtlüsü kenseri. (0 216 341 05 00)