Katalog

22 EYLÜL 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN Hükümetin Irak dosyasındaki unsurlan abarttığma ilişkin haberi yayımlayan kurum bu kadar ağır eleştiriyi hak etmiyor BBC'ninreforma ihtiyacı yokPOLLYTOYNBEE BBC, bırçok taraftannın sandıgından daha bü- yük bir tehlikeyle karşı karşıya. Kurum, şimdiye kadar hiç bu kadar fazla yönden gelen ve böyle şiddetli saldınlarla karşılaşmamıştı. Gerçekçi olmak gerekirse BBC, hemen hemen her hükümetle ters düşmüştûr şimdiye kadar. Hat- ta, özellikle savaş dönemlerinde hükümet karşı- tı olmaklasuçlanmıştırçoğukez. Libya'nınbom- balanması sırasında BBC muhabiri KateAdie'ye söylenmedik şey bırakılmamıştı hükümet kana- dından. Falkland Sa\-aşı'nda da BBC'nin "birim birükJer" yerine "BirkşikKralhkaskerieri'' ifa- desıni kullanması Başbakanlık Ofisi'nin bulun- duğu Downıng Sokak"takileri çılgına çevirmiş- ti. Hükümetteki Işçi Partisi'nin BBC'nin Irakko- nusundaki haberlerine tepkisi ise yayınlann şim- diye kadarki en dengeli savaş yayını gibi görün- mesine rağmen yaylım ateşi niteliğinde. sagcı basın nefretlnl lcustu Savunma Bakanlığı danışmanlarından silah uz- matıı David KeUyyle konuştuklannı kaynağını açıklamadan, hükümetin Irak dosyasında göster- diği savaş gerekçelerini abarttığı yönündeki ha- berinde kullanan BBC muhabiri Andrew Gflb- gan'ın Hutton Soruşturması'nda bu hafta söyle- dikleri sağcı basının BBC'ye nefretmi kusması- na neden oldu. BBC karşıtı propaganda başlatan Murdoch ın gazeteleri, işi ileri götürerek Gilli- gan" ın kovulması gerektiğini savundu. Diğer ga- zeteler de onlardan aşağı kalmadı. Sonuçta BBC bu tarz habercilik yapanlardan ders mi alacak? Işte BBC'yı önümüzdekı süreçte bekleyen cid- di yeni tehditler: Önümüzdekı dört yıl içinde Sky uhabirAndrew Gilligan 'ın, hükümetin Irak dosyasındaki savaş gerekçelmni abarîarak kamuoyunayansıttığını iddia eden haberi BBC'yîe hükümetarasındakisavaşın başlangıcı oldu. Gilligan 'ın, adını gizleyerek haberini dayandırdığı ve sonrasında kimliği hükümet tamfindan duyundan silah uzmanı DavidKelly 'nin ölümü nedenîyle başlaîılan Hutton sornşturması işleri hzıştırdı. ağcı basın da BBC"yi yaylım ateşine tutarak hükümetin yanında yerini aldı. Suçlamalaryapıhrken yönetim değişikliğinden, bandml ücreti ve kaynaklannda indirime gidilmesinden sö'z ediliyor. Muhabir Andrew Gilligan 'ın bazı hatalan olsa da haberin özünde doğru olduğunu bugi'ın tüm dünya biliyor. Bu nedenle BBC bu denli ağır eleştiriyi hak etmiyor. Kurumda ciddi ve radikal bir reforma da gerekyok TV'nin geliri BBC'yi ikiye katlayacak ve kanal ilk kez büyük projelere imza atacak. Böylece sa- hip olduğu spor karşılaşmalan ve çok sayıda fil- min yayın hakkının yanı sıra başka alanlarda da başarıh ve popüler programlar yapacak. Bu du- rum BBC için aşağıdaki so- runlan ve sorulan doğura- caktır: Popülerprogramlann eksikliği BBC için kesilen bandrol ücretinın gerekçele- rini haksız kılacakür. Öyle ya! Birçok alanda program yapan tarih, bilim, moda ka- nalları varken BBC 'ye kim gereksinim duyar? Hükü- met Murdoch'ın baskısına karşı koyabilir mi? Gilli- gan'ın haberi BBC yöneti- mini gerçekten zor duruma soktu. Hükümetteki Işçi Partisi BBC'ye ateş püskü- rürken muhalefetteki Muhafazakâr Parti de on- lardan geri kalmıyor. Uzun zamandır Murdoch'ın adamı ve BBC düşmanı olan DavidElsteinla ça- lışan JohnVVittingdale BBC kaynaklan ve band- rol ücretinin yanya indirilmesini öngören bir ma- nifesto hazırladı. Bu BBC'nin alanını sadece ka- mu yaran için gerekli yayınlarla sınırlandırmak anlamına gelir. Bu arada BBC Yönetim Kurulu Başkanı GregDyke'ın yerine görev süresi bitme- den yeni birinin getırilmesine ilişkin öneriler ve D ligan'uı haberi özünde doğruydu. Hükümetin ge- çen eylül ayında Irak'ta savaşın gerekli olduğu- na dair yayımladığı dosya kasıtlı olarak çarpıtü- mıştı. Ormanda ölü bulunan ve ölümü sonrasın- da Hutton Soruşturmasrna başlanan David Kelly, Gilligan'ın, dosyadaki bazı ıd- dialann daha inandıncı olma- sı için nasü güçlendirildiğini, başka deyişle dosyanın nasıl Hutton sonışturmasında ifade veren BBC Haber Dairesi Başkanı Richard Sambrooke kurumuna ve muhabirine sahip çıkü. BBCıün kamu yarannı gözettiğini savunan Sambrooke, küçük de olsa hatalar yapıkhğuıı ve yönetim olarak bunlardan almalan gereken dersi aldıklannı dik getirdi. (AP) tüm yönetim birimlerinde istifa ve işten çıkanl- malann gerekli olduğu kulıslerde yankılananlar arasında. İşte BBC savaş sonrasındaki bir haber nedeniyle bu kadar çok ve ağır suçlamayla karşı karşıya. Peki kurumtamamen masum mu? Elbet- te değil. Ancak. işin aslına bakıhrsa Andrew Gil- leyen haber kaynağıydı. gan'ın haberinde iddia edildi- ği gibi, değişiklikleri yapan- lar arasında açıkça Başba- kan'nın basın danışmaru Alas- tair Campbell ın adını açıkça söylemese de Kelly' nin aktar- dıİdan dosyada Irak'taki kitle imha silahı tehdidinin abartı- hdığını açıkseçik işaret ediyor- du. Sonrasında BM Silah Denetçileri Başkanı Hans BBx de bu dosyanın içeriğinin tamamen doğru olmadığını söyledi. Bu durum göz önüne ahndığında Gilligan'ın haberin diline ya da gös- terdiği kaynaklaruı çalıştıklan yeriere ilişkin bir- kaç hatası haberin içeriğinin yanında önemsiz Amerika, Irakh parçalamak istiyor FEHVÜHUVEYDİ Kendi başına tehlikeli bir gelişme. Çağnştırdıklan daha da tehlikeli. Pat- layıcılarla donatılmış araç, Şii lider- Bâkır El Hatdm'in ölümüne yol açar- ken, bize de ölümcül mektuplar gön- derdi. Bu mektuplann etkisını yok et- mek için ise birlik olmak dışında bir seçeneğimiz yok. Eski yönetimin kalıntılan suçlan- sa da suçluyu tanımıyoruz ama so- rumlunun kimlığini tanımlamalıyız; 52. eyalet olması amaçlanan Irak'ta, güvenlikten sorumlu olması gereken Amerikan işgalci ordusunun varlığı gerçeğini görerek. ABD, Irak yönetiminde görev ve- receği kişileri tanklan ve savaş uçak- lanyla getirip korumaya alırken Irak halİanı ve ıleri gelenlerini korumayı önemsemedi. BM temsücisi ve yöne- ticileri, ABD'nin güvenliği sağlaya- mama başansızlığının kurbanı oldu- lar. ABD'nin bubaşansızlığı, sığlığı- nı ve uzun erimli erekte yanılgısını; sağduyu yoksunluğu ve abartılı gurur üzerine yapılandırdığı öngörülerinin nesnel sonuçlannı — — — — — yansıtması bakı- mından önemli. Plan ve öngörüle- rinin tersyüzoldu- gunu anlatmaya gerek kalmadı. Gezinti diyerek geldikleri yerde. • Necef te Şii lider El Hakim'in öldürülmesi ve diğer terör saldınlan, Irak'ta işgali aşan sorunların varlığmın belirtisidir. Irak'ta büyüyüp gelişen bu dinozor ğömüldükleri ba- yalnızca Irak'ın değil, komşu takhktan kurtul- devletlerin de geleceğini tehdit ediyor! tükleri ortada. ~ ~ ~ ~ ~ — — - — — — ' — — — — Çirkin Necef cinayetiyle ilgili ola- rak en akıldışı sav ise radikalleri suç- layam. Buna göre dünyanın neredey- se her yerindeki ABD düşmanlan Irak'ta toplandı. Ama öyle görunüyor ki Bush da bu savla Irak'ın terörle sa- vaşım cephesi olduğu uç noktasına gelecek kadar ileri gjtti; geçmişte bi- zi terörün savaş cephesi olduğuna inandırdıklan Afganistan'ı ikincil ko- numda gören yeni bir söyleme başvu- rarak. Bu, Irak' ın işgalini aşan sorunlann varhğının belirtisidir. Irak'ta büyü- yüp gelişenbu dinozoryalnızca Irak'ın değil, komşu devletlerin de geleceği- ni tehdit etmektedır! Bu mesaj, ger- çeğin tersyüz edilmişliğiyle çarpıktır ve aynı zamanda patlayıcılarla dona- tılmıştu-. tşgalin gerçek yüzü gizlen- mek istenmektedir. Irak halkının iş- galle mutlu olduğu, terör saldınlan- nın başkalannca düzenlediği savı ka- dar amaçlı ve çarpıktır. Asıl tehlike ise terörün "komşu ülkelerden* sı- zan "Arap" unsurlar tarafindan ger- çekleştirildiği savıdır. Bu tanımlama bize gönderilmiş olan mektubun pat- layıcısıdır. Dahası, bütün bu bilgi bombardımanı a>Tiı ereği amaçlamak- tadır: "Yenilrak* üe Arap ülkeleri ara- sında kimlik suun oluşturulmasını. Ve işte incelenmesi, üzerinde durul- ması gereken temel sorun da budur. Açığa vurulan giz, "yeni Irak"ın Arap olan öz dokusundan uzaklaş- ması; henüz açığa vuruhnayansa, ts- rail'le dostluk bağlannın geliştirilme- sinin istendiğidır. "Dinozor" savı ilk şıkkın gerekçesi olarak kullanılmak- ta. Yeni yönetimin bazı Arap ülkele- rini ziyaret ettıği, gerginliğın yumu- şatılması için yönetime bir ölçüde ya- salhkkazandınldığı doğru ancak bu- nun ötesine geçilmediğini de unut- mamahyız! SH-Sünnl çatısmast olablllr tlginç bir rastlantıyla, Londra'da yayımlanan El-Hayat gazetesinin Bâ- kır El Hakim'in öldürühnesinden iki gün sonra (31/O8/O3) açıkladığı bir ra- por, işgalin açıklanmamış ikinci gi- zini aydınlatmaya yetti. Raporda Is- rail şirketlerinın, bir Amerikan fir- ması aracılığıyla işgal altındaki top- raklarda ticari yaşama katıldığı açık- landı. Irak'ın Arap ülkeleriyle ilişki- _ _ _ _ _ _ lerinin kopanl- masından daha kötü olabilecek bir şey var: Şii- Sünni ilişkileri- nın dinamitlen- mesi. Necef ola- yına katılanlann ikısinin Vahabi oluşuyla eylemi aydınlatma çaba- sı, hedef göster- meye yönelik. — — — — — "Farkh''lannay- nşması ve çatışmasını ateşlemekle işgalci, toplumun dikkatini kendi çir- kin eyleminden ve ağır sonuçlann- dan uzaklaştırmak istemektedir. Kuş- ku yok ki Şii-Sünni, Türkmen-Kürt çatışmasından en çok sevinç duya- cak olan işgalci güçlerdir. Böylesi bir durum, işgal güçlerinı rahatlatacağı gibi, direniş güçlerinınparçalanmasına da yol açacaktır. ABD'nin "Yeni Irak* yönetimini, genel olarakyurttaşbk temeünde d e p mezhep, milh'yetvs. farkhhklar esasına dayah olarak oluşturmasında, gelecek- te tasarlananparçalanmanınnüvesinin yattığını görmeliyiz. Eylemin diğer bir boyutu, genel toplumsal yanıyla Necef olayı, yeni dönemde hiçbir değere saygı duyTihnayacağının açık göster- gesi. Diğer senaryo ise Şiilerin; on- larca yıldır zapturapt altında kalan kendi iç çelişkilerinin düğümünün çözüldüğü yönünde. Bunun sonuç- lan da önceki senar>'odan farklı ol- mayacaktır. Anarşinin ya>ılmasından yarar sağlamak isteyecekkışkırtıcılann çokluğu gerçeğini göz ardı edemeyiz. Bize düşen bölgeyi saracak bir teh- likenin ateşleme fünyesıni çıkarmak. Geç kabnadan! (ElAhntm) Referandum sonucu, İngiliz ve Danimarkalı Euro karşıtlarına güç kazandınr îsveç Kronu galip geldi HENDRIK MU>,SBERG tsveç'te ödemeler kronla yapılma- ya devam edecek. tsveç halkı geçen pazar günü düzenlenen referandum- da Euro'ya karşı kesin bir dille "ha- yır" dedi. Referandumda yüzde 56 "hayır", >aizde 41 "evet" oyu çıktı. Bu, AvrupaBirliği'nin 15 üyesi ara- sında ortak para biriminı kabul edenlerin sayısının en azından bir sü- re daha 12'yle smırlı kalacağının ışa- reti. Isveç'teki direniş Danimarkah ve în- gilizlere de Euro'voı reddetme konu- sunda güç verecek. Başbakan Göran Persson belki de siyasi kariyerinin en zor günlerini yaşıyor. Persson, refe- randumdan dört gün ön- ce uğradığı bıçaklı sal- dırı sonucunda ölen Dı- şişleri Bakanı Anna Lindh gibi geçmişte Eu- ro karşıtı olan, ancak zaman içinde değişerek ülkenın ortak para biri- mine "evet" demesini öngören kampanyanın başını çeken bir politi- kacı. Lindh'in öldürül- mesinden sonra referan- dum sonucuna etki ede- ceği ve Euro yanlısı so- nuç alınacağını söyle- yenler az değildi. An- cak, sonuçta Lindh'in ölümünden önce kamu- oyu araştırmalannda gö- ründüğü gibi Euro aleyhtarları çoğunluk- taydı. Birliğin ekonomik anlamdaki en güçlü ülkelerinden olan Almanya ve Fransa, büyüme konusunda kro- nik bir zayıflama hastahğına yakalan- dı. Ikı ülkede de durumu düzeltmek ıçm sosyal güvenlik ve istihdam ala- nında ciddi anlamda reformlar yapı- lıyor. Euro karşıtlanntn Islne gelen gerekçe Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ve Fransız meslektaşı Jean Pierre Raffarin. Euro için yapılan an- laşmanın ulusal ekonomik ve finans politikasuun alanını daraltttığını sa- vunarak ülkelerinin ekonomik zayıf- konomikverilerEuro 'yıı kabul eden güçlü AB üyeleri Fmnsa veAlmanya 'nin dunımlannın pek de iç açıcı olmadığım gösteriyor. Bu, Isveç Kıvnu ve Eıav arasındaki çekişmede galip gelen kmnun zaferindeki en büyük etken. îs\'eç halkının ortak para birimineyüzde 56 'hk oyla "hayır" demesi, lığına bahane uyduruyorlar. Euro karşıtlanna bundan daha iyi bir ge- rekçe verilemezdi. Çünkü Alman ve Fransız politikacılann tutumu ortak para birimi konusunda kahcı ve uzun süreli bir ıstikrann garanti altında ol- madığının sinyallerini veriyordu. Avrupa Birliği Komisyonu Başka- nı Romano Prodi'nin açıkça ortak para birimini "aptalca" olarak nite- lendirmesi de Euro karşıtlanna bir artı puan daha anlamına geliyordu. Isveç'in dünyaca tanınmış firmala- n Volvo, Dceave diğerleri de Euro'nun kabul edilmesini istiyorlardı. Ancak Is- veç'in ekonomisi, günümüzde A\TU- pa Birliğı ülkelerinin çoğundan daha iyi, Almanya ve Fransa'da yüze 10'u a^an işsizlik politikacüar için büyük sorun oluştu- rurken Isveç'teki işsizlik oranı sadece yüzde 5. Bü- yüme hızı da birliğin eko- nomik açıdan en güçlü ül- kelerinden daha fazla. Euro karşıtları bu ekono- mik gerçekleri öne sürer- Euro'yukabul etmeyen îngiliz ve Daninıarkalüarm ken Euro'nun ortak para direnişine de mutlakagüç kazandıracaktır. biriminden yanaolanPers- son, "hayır" yanıtı çıktığı takdirde Isveç'in izole edil- miş olacagını söylemekle yetindi. Görünen o ki Baş- bakan Persson'un söyle- dikleri, Euro kampanyası- nın öncüsü Anna Lindh' in öldürülmesine rağmen ye- terli olmadı. (Berliner Z. - 15 Çylül) kalıyor. Çünkü haberin özü doğru. Yukanda da dediğim gibi BBC de bu işte suçsuz değildir ve alması gereken dersleri almıştır. Bundan sonra yö- neticiler muhabirin her sözüne inanmayabilir. TV gazetecilerinin gazetelerde yazmasına izin verilmeyebilir. Gilligan'ın Mail on Sunday'de, John Humphrysin Murdoch lehine yazdığı ya- zılar ve benzerîeri, BBC'nin adına leke getiriyor. Fazlasıyla politize oLmuş basına BBC'yi de ka- tıyor. Aynca bazen BBC de politikacılan yaylım ateşine tutan saldınlarda yerini ahyor. Halbukiböy- le bir kurumun gazeteciliği işe daha ciddi, daha güvenilir ve derinliği olan bir söylemle yaklaş- mah. Toplumun beklentisi de bu yöndedir. Hataları düzeltmek kolav Ancak bu hatalar sıkı bir editoryal kontrol mekanizmasıyla giderilebilir ya da en az seviyeye indirgenebilir. Olup bitenler çok ciddi ve radikal bir reformu gerektirmiyor. Ve en büyük tehlike de -öç almak amaçlı ya da değişiklik iyidir düşün- cesinden yola çıkarak- hükümetin böyle bir refor- ma gereksimin duyulduğuna inanması olur. Bir daha BBC'ye kızdığıruzda kurumun inter- netteki haber portalını açın ve yaptığı 43 dildeki yayına göz atın. Dünyada en çok okunan haber yayım yapan internet sitesinin adresi BBC. Veya çocuklar için hazırlanan "CBeebies" sitesine bakın. Hangi yayınına bakarsanız derinlik, den- geli bataş açısı ve ciddiyetin tadını çıkaracaksınız. Sonuçta BBC gücünü şahsi sorun ve çıkarlannı bir kenara bırakarak hiçbir başka şifresiz ulusal kanal veyadijital kanalınkuruma zarar vermemesi için ortak çaba içinde olanlardan almaktadır. (The Guardian -19 Eylül) Iran'da udaşma dönemiGeçen pazartesi günü bir grup siyasi aktivist bir günlük açlık grevi yaptı. Grevin amacı Abbas Abdi ve ülkedeki diğer siyasi suçluların cezaevinde tutulmasını protesto etmektı. Aynı zamanda da onlara bağhlık ve desteklerinin sürdüğünü göstermek... Göstericilerin altma tek tek imza attıktan sonra yayımladıklan bilduide ise Abdi'ye güvenlik güçleri tarafindan yapılan muamele lanetleniyordu. Abdi'nin kendisine yapılan haksız muamele karşısında açlık grevi yapmaktan başka şansı kalmadığını iddia eden aktivistler, bir günlük eylemlerinin amacının da ona destek verdiklerini göstermek olduğunu açıkça vurguladı. Devrimin ilk günlerinde ABD Büyükelçiliği'ndeki rehin alma krizine adı karışanlardan biri olan Abbas Abdi, daha sonra tran'daki reform hareketinin kilit adamlanndan ve stratejistlerinden biri oldu. Geçen yıl ise ABD için ajanlık yapmakla suçlanarak 4.5 yıl hapis cezasına çarptınldı. Yakın geçmişte Iran'da yapılan bir kamuoyu araştmnası, îran halkının üçte ikisine yakmının ABD'yle ilişkilerin iyileştiribnesinden yana olduğunu gösteriyor. Reform yanlılan, Abbas Abdi'nin bir tutuklu olarak en doğal haklardan bile mahrum bırakılmasını protesto ediyor. Bu durumu hiçbir yasal gerekçe ve siyasi nedenin haklı gösteremeyeceğini savunuyorlar. Iran'da durum böyleyken, ülkenin üzerindeki uluslararası baskırun her geçen gün artması dikkati çekiyor. Nükleer silahlar ve Batıyla sorun yaratan başka birkaç konuda Iran'a ekim sonuna kadar süre verilerek ülke yönetiminin sıkıştınhnası, Islam Cumhuriyeti'ni çok ciddi bir değişim zorunluluğuyla karşı karşıya bırakıyor. Çekişme içindeki siyasi gruplar ve halk arasındaki ulusal uzlaşma, neredeyse aşılması imkânsız engeli aşmanın en iyi yolu. Gelecek haftalarda ve aylarda açlık grevleri veya başka protesto gösterilerinin sayısının artması, dışandan kaynaklı kriz, tehdit ve baskı da göz önüne ahndığında şimdikilerin iki katına çıkabilir. Ve burada ülkenin yerlileri arasında kaybedenler tek bir kesimin, siyasi grubunun üyeleri ohnayacak. Ülke bütün olarak kaybedecek. Öd taraftaki politikacüar ise durumu daha da şiddetlendirmek yerine farklılıklannı bir tarafa bırakarak ülkenin ortak çıkan için birlikte çahşmah. Gerçekler, konunun siyasi anlamda puan kazanmak. çıkar sağlamak için siyasi oyunlar oynamaktan daha önemli olduğunu gösteriyor. Ülkede gün geçtikçe kötüleşen şartlann tanvmlaması güvertedeki rakibinizi denize atmaya çalışırken gemiyi batırabileceğinize işaret ediyor. (InutDaüyNews-16EylöO