Katalog

12 Eylül 2003 Cuma günü Pankobirlik Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği'nin vermiş olduğu ilan ve içerdiği yanlış, çarpıtılmış beyanlar, biz aşağıda imzaları bulunan sivil toplum kuruluşlarını, kamuoyunun yanlış ve yanlı bilgilendirilmesini önlemek açısından cevap vermek zorunluluğu ile karşı karşıya bırakmıştır. Bu tip bir ilanın ilk ve son kez yayınlanacağını bilgilerinize saygıyla sunarız. GENEL BILGILER • Dünyada şeker; şeker kamışı, nişasta ve pancardan üretilir. Nişastanın hammaddesi ise mısır veya buğdaydır. Şeker üretiminde en verimlisi kamış, en verimsizi ise pancardır. Ülkemizde şeker kamışı üretimi olmadığı için Cumhuriyetimiz'in kuruluşu ile birlikte pancardan şeker üretimi yapılmış, teknolojik gelişmelerle 1990'lardan itibaren de nişastadan şeker üretimine başlanmıştır. • Mısırdan üretilen şeker veya diğer adlarıyla fruktoz veya mısır şurubu, pancar şekerine oranla daha ekonomik, daha hijyenik, kullanımı daha pratiktir. Nihai tüketiciye değil, sanayiciye hitap eden bir üründür ve öncelikle meşrubat sanayiinde kullanılır. • Sektörümüzün diğer bir ürünü olan glikoz ise şeker yerine kullanılamayan teknik bir tamamlayıct olup sanayide pancar şekeri ile birtikte kıvam ve yapı vermesi açısından zorunlu olarak kullanılan bir üründür. • Nişasta şekeri sıvı bir üründür ve ağırlığı itibariyle yüzde 25 su içermektedir. DÜNYADA ŞEKER REJİMİ UYGULAMALARI • Dünya ülkeleri içinde yalnız Avrupa Birliği'nde uygulanmakta olan şeker kotası, Nişasta Sanayinden sadece fruktozun bir cinsıni kapsamakta olup glikoz için uygulanmamaktadır. • AB, kotaları tespit ederken kendi Nişasta Sanayisini öldürmemiş ve mevcut ihtiyaçlarına ve satışlarına göre kota tahsis etmiştir. Örneğin yeni ülkelerin katılımıyla genişleyen AB'de, son biryıl içinde yapılan kota dağılımları neticesinde, mısır tarımı ve nişasta üretimi olmayan Isveç ve İrlanda'da nişasta şekeri kotası pancar şekerine oranla yüzde 0.0 iken Portekiz'de yüzde 12.4, Slovakya'da yüzde 20.5 ve Macaristan'da yüzde 34.3'tür. Yani AB'de her ülke kendi içinde farklı değerlendirilmiş ve taleplerine göre kotaları ayrı ayrı tespit edilmiştir. FİİLİ DURUM TESPİTİ (Hammadde) • Şeker pancarı bir kök bitkisi olup yegâne kullanım alanı şeker sanayiidir. • Mısır, Türkiye'de pancar ekilebilen bölgelerin yüzde 95'inde yetişebilen, hatta Çukurova gibi iklimin müsait olduğu bölgelerde yılda iki mahsul alınabilen ve pancarın aksine devletten destek ve teşvik almayan bir üründür. Tuketim alanları, yem sanayii ve nişasta sektörüdür. Nişasta şekeri üretimi sırasında çıkan mısır kepeği ve mısır proteni gibi yan ürünler yem sanayiinin, mısır yağı da bitkisel yağ sanayiinin hammaddesidir. • Türkiye'de ana tüketici olan yem sanayiinin talebine göre yılda ortalama 3.3 ile 4 milyon ton arasında mısır tüketilir. Bu miktarın 2.1 ile 2.4 milyon tonu yerli üretimle, kalanı da ithalatla karşılanır. Bu rakamlara bağlı olarak geçmiş yıllarda mısır ithalatı da 800 bin ton ile 1.6 milyon ton arasında değişim göstermiştir. • Nişasta sanayiinin toplam mısır tüketimi 700 bin ton civarında olup 2002/2003 pazarlama yılında bu miktarın yüzde 78'i yerli mısırla, yüzde 22'si de ithal mısırla karşılanmıştır. 2003/2004 pazarlama yılında ise sayın Bakanımızın verdiği direktifler doğrultusunda sektör yüzde 100 yerli mısırla çalışmayı hedeflemektedir. FİİLİ DURUM TESPİTİ (Ürün) • Türkiye'de nişasta üretimi yapan 5 Türk şirketi vardır. Bu şirketlerden ikisinin sermayesinin yüzde100'ü, birinin de yüzde 50'si uluslararasıdır. • Yabancı sermaye girişini teşvik etmeye çalışıldığı ve yıllık sermaye girişinin 1 milyar doları bile bulamadığı dönemlerde nişasta sektörü 250 milyon dolarlık sermaye çekmeyi başarmıştır. • Mevcut kapasite raporlarına göre tüm sektörün fruktoz/glikoz üretim kapasitesi 935 bin tondur. • Kota sistemi yürürlüğe girmeden önceki 2001/2002 pazarlama yılında sektör fiili olarak 460 bin ton fruktoz/glikoz üretip satmıştır. • Geçtiğimiz beş yıllık dönemde, pancar şekeri tüketimi her yıl 1.6 milyon ton civarında gerçekleşmiş, fruktoz kullanımı ise yeni pazarların yaratılması ve büyümeden pay alarak gelişmiştir. • 2002/2003 pazarlama yılında sektöre 234 bin ton kota verilmiştir. (Toplam şeker kotası 2 milyon 340 bin ton olarak tespit edildiği için yüzde 10'u sektöre ayrılmıştır). Bu miktar toplam kapasitenin yüzde 25'i, gerçekleşen son yıl satışlarının yüzde 50'sidir. • 2002 yılında bir önceki Bakanlar Kurulu ülke ihtiyacını dikkate alarak, fruktoz ve glikoz kotasını yüzde 50 artırarak yüzde15'e çıkartmıştır. • Pancar şekeri kuru madde bazında tam kota alırken, sıvı olan nişasta şekeri ağırlık bazında kota almaktadır. Yani nişasta şekerinin içerdiği yüzde 25 civarındaki su da kota kapsamında değerlendirilmektedir. Bu da gerçekte tahsis edilen kotayı yüzde 10'dan yüzde 7,5'a düşürmektedir. • Önemli bir eksiklik de glikozun kotaya dahil edilmesidir. Dünyada glikoza kota uygulayan ilk ve tek ülke Türkiye'dir. Glikoz şekerle rekabet eden bir ürün olmadığı, diğer bir deyimle yerine şeker kullanılması mümkün olmadığı için bunun mantığını anlamak mümkün değildir. • Kota uygulamaya konduktan sonra serbest rekabet ortamı ortadan kalktığı için şeker fiyatlarında ciddi artışlar olmuştur. Sonuçta her zaman olduğu gibi yanlış planlamanın ve popülizmin faturası yine Türk halkına çıkmıştır. SORULAR • Pankobirlik 528 bin tonluk şeker stoğu olduğunu beyan etmektedir. Arz/talep dengesinin oluşturulması hedefiyle ortaya çıkarılmış kota uygulamasına rağmen bu stok nasıl oluşmuştur? Bunun izahı, pancar şekeri tüketimi 1.6 milyon ton iken, 2.1 milyon ton üretim yapmak değil midir? • Bu stoğun nişasta şekeri kotasının %15'e artırımı ile izahı mümkün değildir. Nişasta sanayiini tümüyle kapatsanız kazanılacak tüm miktar şu andaki durumda 234 bin tondur. Bu miktarın asgari 80 bin tonu glikozdur, yani pancar şekeri tarafından ikame edilemeyecek bir miktardır. Geriye kalan miktar 154 bin ton sıvı fruktozdur. Bunu da pancar şekeri eşdeğerine çevirirsek, kazanılacak tüm miktar 115 bin 500 ton değil midir? • Bu kadar kapasite fazlası varken ve ihtiyaç dışı stoklar oluşurken, Pankobirlik'in Konya Çumra'da yeni bir fabrika yatırımı yapmasının mutlaka bir izahı olması gerekmez mi? • 2003/2004 pazarlama yılı içinde pancar şekeri kotası 2.1 milyon ton olarak tespit edilmiştir. Yani bu yıl da büyük ihtimalle 500 bin ton civarında ilave şeker fazlası oluşacaktır. Stokları eritmenin yolu, ihracattır. İhracatyapabilmek için iç piyasada tonu 1.000 dolardan satılan şekerin dünya fiyatlarından satılması gerekecektir. Dünya borsalarında şekerin tonu şu anda 200 dolar civarında olduğuna göre, sadece bir yıl için, aradaki 400 milyon doları ödemek de Hazine'ye düşecektir. Bu kara deliğin boyutunu görmeniz ve Türk milletine maliyetini hesaplamanız gerekmez mi? DOGRULAR •İhracat kabiliyeti olmadığına göre Türkiye'nin artık sadece tükettiği kadar şeker üretmesi gerekmektedir. Yani arz talebe uydurulmalıdır. Talepten fazla yapılan her üretim bu ülkenin sırtına bir yüktür. Türk ekonomisi bu tip yükleri taşıyacak durumda değildir. Artık bu yaklaşımların bir kenara bırakılması ve gerçeklerın görülmesinin tam zamanıdır. Destek ürüne değil üreticiye verilmelidir. • Pankobirlik Türkiye'nin en güçlü ve en geniş örgütlenmiş kooperatifler birliğidir. Bizce yöneticilerine büyük görev düşmektedir. Pankobirlik, hem üyesi ojan yüz binlerce çiftçi ailesine, hem de Türkiye'ye hızmet etmek için sadece talebe yetecek kadar pancar ektirmeli ve pancardan arta kalan yerlerde Hükûmetimizin Alternatif Ürün Programı çerçevesinde pancar üretıcilerine pancar yerine mısır ektiklerı taktirde verdiği dekar başına 132 milyon liralık desteği de kullanarak, halen Türkiye'de açığı bulunan mısır ve soya tarımını devreye sokmalıdır. • Nişasta sektörüyle ilgili kotanın acilen yüzde15'e çıkartılması ve glikozun kota kapsamı dışında tutulması; ayrıca orta vadede yukarıda bahsedilen haksız rekabet unsurlarının kalıcı düzenlemelerle giderilmesi gerekmektedir. Cumali Doğru Adana Çiftçiler Birliği Başkanı (0322) 352-7859 Nur Ozkan Adana Tahıl Üreticileri Birliği Başkanı [email protected] Yakup Taş Adıyaman Ziraat Odası Başkanı (0416)216-4766 Ismaıl Sümer Besni Ziraat Odası Başkanı (0416)318-1786 Celal Civelek Hatay Ziraat Odası Başkanı (0326) 225-2993 Hanıfi Ispir Kadirli Ziraat Odası Başkanı (0328)718-1148 Mustafa Yeşılyaprak Karataş Ziraat Odası Başkanı (0322)681-2011 Mehmet Şahbazoğlu Kozan Ziraat Odası Başkanı (0322)515-8449 Salim Ongun Mersin Ziraat Odası Başkanı (0324) 336-6437 Rint Akyuz NÜD Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği Başkanı [email protected] www nigud.com Ahmet Bahadır Sezgin Osmaniye Ziraat Odası Başkanı (0544) 206-5041 Suleyman Gırmen Seyhan Ziraat Odası Başkanı (0322)454-0116 Suat Kalfa Soya Birliği Başkanı (0322)454-1705 Necatı Seyidoğlu SUDERSusam Tahtn Helva ve Reçel Üreticileri Derneği Başkanı [email protected] Şemsi Kopuz ŞEMAD Şekerli Mamul Sanayicileri Derneği Başkanı [email protected] www.semad.org Ali Elgezer Tarsus Ziraat Odası Başkanı (0324)624-1805 Türkeş Fılik Yumurtalık Ziraat Odası Başkanı (0322)671-4268 Şahin Tekin Yüreğir Ziraat Odası Başkanı (0322)321-8552