Katalog

13 EYLÜL 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA JliJvUiN f_fJTİJ. [email protected] 13 Ağustostaki rekor faiz dışı fazlaya, hükümet harcamalan bütçede eksik gösterdiği için ulaşılabildi Gemi• Tayyip Erdoğan'ın "yürüyen gemiye" benzettiği ekonomi, hûkümetin bütçe rakamlanyla oynamasıyla, yükselen işsizlikle, ihracat ve stoka dayalı, yoksulluğa çare olmayan sanal milli gelirbüyümesiyle, dörtte bir oranında artan dış borç stokûyla ilerliyor. Ek bütçelere doymayan, ABD kredisine bel bağlayan ekonomi, bu haliyle yürüyen değil de "dibi delik" batan bir gemiyı hatırlatıyor. • Ağustos ayında harcamalar bütçede tavan ödenek seviyesinde gösterildi. kalan kısım bütçede görünmeyen ödenekler kısmından yapıldı. Orneğüı SSK'ye 374 değil 936 tnlyon lira, Bağ-Kur'a 501 yerine 871 trilyon lira aktanldı. Malfo'nmaçklad&rakamlarftrityonTlJ Harcamakalmi Haz. Tem. Ağs. OdcAğs. •Pefsonel -Diğef cari -Yabnm -Faz -Sosyal qüvenlik .EmekifSandığr 2.378 712 492 3.697 1.318 638 2.752 859 743 5.033 1.678 785 2.362 527 499 4.083 944 42 19.443 3.485 2.598 43.968 10.986 1.465 Harcama kateni .SSK .Bağkur -Vergi iadesi -KfTlere ötH»fer •Tanmsaldestekleme -Diğer TOPUMHARCAMA Haz. 362 318 887 77 383 639 10583 Tem. 372 468 782 105 338 870 13.160 Ağs. 374 501 516 79 55 417 9.482 Ock-Ağı 1.078 1.287 ! 5.529 587 1.918 3.577 91091 Ekonomi Servisi - Maliye Baka- nı KemalLnakrtan'ıniftiharla sun- duğu ağustos ayı bütçe gerçekleş- melerinde, harcamalar eksik göste- rildi. Harcamalann bütçedeki yeri üç aylık ödenek tavanlanyla sırurlı tu- tulurken kalan kısmı da bütçede gö- rünmeyen emanetler hesabından yapıldı. Faiz dıgı fazlada flktlf artış Özellilde sosyal güvenlik kuru- luşlannda giderler bu şekilde azal- tıldı. Böylelikle kâğıt üzerinde büt- çe fazlası oluştu. faiz dışı fazla da fiktif olarak yukseldi. Bütçe sonuç- lan, 29 aydan sonra ilk defa harca- malar gelirlerin altında kaldığı için ekonomi çevrelerinde büyük bir ıyimserlık yaratmış, piyasalann ha- rekete geçmesine de yardımcı ol- muştu. Unakıtanın açıkladığı verilere göre ağustos ayında bütçe gelirleri 10 katrilyon 435 trilyon lira, harca- ma 9 katrilyon 482 trilyon lira oldu ve 952 trilyon liralık bütçe fazlası elde edildi. Faiz dışı fazla da 5 kat- rilyon liranın üzerinde gerçekleşti. Maliye Bakanlığı verilerine göre ağustosta SSK'ye 374 trilyon, Bağ- Kur'a 501 trilyon lira aktanldı. Oy- sa Hazine'den elde edilen bilgilere göre Hazine, SSK'ye ağustosta 936 trilyon 870 milyar lira, Bağ-Kur'a ise 871 trilyon 740 milyar lira öde- me yaptı. Bütçede temmuzda 785 trilyon li- ra olan Emekli Sandığı ödemeleri ise ağustosta bir anda 42 trilyon li- raya düştü. Bu şekilde, bütçede tem- muz ayında 1 katrilyon 678 trilyon liraya ulaşan sosyal güvenlik kuru- luşları ödeneklen tutan. ağustos ayı için 944.3 trilyon lirada kaldı. Ödenelc tavanı aşılmadt ANKA'nın haberine göre sosyal güvenlik kuruluşlannın yanı sıra personel harcamalannda ve diğer cari harcamalarda da aynı yöntem uygulandı. Haziranda 712 trilyon lira olan, ağustosta 859 trilyona ulaşan diğer cari giderlerin, ağus- tosta yalnızca tavan içinde kalan 527 trilyon liralık kısmı hesaplar- da gözüktü. Borç stoku 7 ayda dörtde bir arttı (Rakaırtar milyar dofar) ,^182.8 ÎJ83.3 1 Ş5-4 165.6 157.4 153.2 148.5 2002 Ocak Ştıbat Mart N;san Mayıs Haziran Temmuz Borç StOkU katlandl: Yılbaşından bu yana Türkiye'nin toplam borç stoku 36.9 milyar dolar artarak temmuz sonunda 185.4 milyar dolara ulaştı. Borç stoku yüzde 24.8. yanı neredeyse dörtte bir oranında yükseldi. Iç borçlanmadaki yüksek çıkıştan kaynaklanan toplam borç artışı. özellikle mart-haziran arası dönemde gerçekleşti. Tüketim harcamalarının payı gerillyor: MÜM geiır içinde tüketimin payı azalıyor. Harcamalar kalemiyle 1996'dan bu yana sağhklı olarak ölçülebilen özel tüketim harcamalan, ikinci çeyrekte reel olarak arttı, ancak harcamalann milli gelir içerisindeki payı yüzde 60'a geriledi. Bu oran seçim dönemi dışında yüzde 69'un üzerinde bulunuyordu. Orgütler uyardi: Işsizlih de büyüyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Öıracata dayalı büyüme stratejisi, işsizliğin "büyüme rakamlanyla" birlikte artmasına neden oluyor. Veriler, sadece Temmuz- Ağustos döneminde ışsiz sayısının 3 bin 336 kişi arttığını gösteriyor. Türkiye îş Kurumu ve Devlet Istatistik Enstitüsü'nden derlenen rakamlara göre büyüyen Türkiye'nin, istihdam tablosu ise şöyle şekilleniyor: • tşsizlik Sigortası verilerine göre sadece temmuz-ağustos arasındaki dönemde 3 bin 336 kişi işini kaybetti. Buna göre temmuz ayında 58 bin 969 olan işsizlik sigortasmdan yararlananların sayısı, ağustos ayında 62bin335'eçıktı. • Devlet Istatistik Enstitüsü'nün verileri de işsizlikteki büyümenin boyutlannı ortaya koydu. Buna göre yılın ikinci çeyreğinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 159 bin kişi artarak 2 milyon 418 bine yükseldi. İşsizlikteki ciddi artış, ekonomi dünyasının önde gelen kuruluşlannı da harekete geçirdi. Hafta başında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a sunulan, TOBB, TÎSK, Türk-lş, Hak-İş, TZOB ve TESK'in mektubunda işsizlikle ilgili uyanlar yer aldı. 4.S MİLYON EURO'LUK PROJE Adahan lojistik yatırım atağında ÖZLEM YÜZAK Uluslararası nakliye alanmda gerek rakiplerle boy ölçüşmek, gerekse pazar payını arttırmak için ulusal strateji belirlemenin şart olduğunu söyleyen Adahan Nakliyat AŞ'nin Yönetim Kurulu Başkanı Cihan Yüdıran, Türkiye'de ekonominin zor döneminde giriştiği 4.5 milyon Euro'luk yatınm projesiyle araç filosuna 35 çekici ve 46 römork eklemeyi başararak kriz dönemine meydan okuyanlardan. Yıldıran'a göre başannm ardındaki temel unsur msan kaynaklan, ekipman ve teknolojiye eşzamanlı olarak yatırım yapmalan. 16 yıl önce kurduğu Adahan Nakliyatı. her geçen yıl biraz daha büyüten Yıldıran, eğitimli işgücünün. lojistik sektörüne ciddi kazanımlar sağladığına inanan bir kişi. Kendisiyle yaptığımız söyleşide, Uluslararası Nakliyeciler Derneği'nin (UND) yönetiminde olduğu dönemde, Türkiye'de ilk kez lojistik yönetiminin. 1 üniversitelerde bir program olarak okutulmasına önayak olmuş. UND, tstanbul Üniversitesi Işletme Fakültesi ve merkezi Cenevre'de bulunan IRU (Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği) tarafından akredite edilen program, üniversite bünyesinde halen uygulanıyor. Adahan AŞ, bu yıl Galatasaray Üniversitesi'nde özel sınıf açarak bünyesinde çalıştınlmak üzere 17 üniversite mezununun lojistik uzmanlık eğitimini burada sürdürmesini sağlıyor. Yıldıran, TIRSAN ve lş Leasing ile yapılan işbirliği sonucu bugüne kadar daha çok yurtiçinde hizmet veren Adahan'm, uluslararası arenada güçlü rakiplerle boy ölçüşmeye hazır olduğunu söylüyor. Cancun'da devam edenDTÖ protestolar HongKongve Ftlipinkr başta ohmk üzere çok sayıda iilkede ynpıkta. Zengmlerbı uzlaşmaya ııiyeti yok Ekonomi Servisi- Meksika'nın cancun kentinde devam eden Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) toplantılannın ikinci gününde de ülkeler, kritik konular olarak be- lirlenen tanmsal sübvansiyonlar ve ticaretin serbestleştirilmesine ilişkin bir anlaşmaya varamadı- lar. Gelişmiş ülkeler ile gelişmek- te olan ülkeler arasındaki en önemli görüş aynlığını oluşturan tanmsal sübvansiyonlar konu- sunda, iki tarafin da konumlann- dan ödün vermediği gözleniyor. Tanm konusunda uluslararası bir anlaşma sağlanmasının Can- cun toplantısı için bir başan ölçü- tü olacağı düşünülürken, tersi bir durumun, DTÖ gözetimindekı dünya ticaret rejimi için çok ağır bir darbe olacağı belirtilıyor. Ra- kip ticaret bloklannın doğuşu, uluslararası ticaretin daralması- nın getireceği korumacüık ve sert ler arasındaki fikir aynlıklan yü- zünden tartışmalı geçerken, küre- selleşme karşıtlannın protestola- n tam gaz sürüyor. Güney Kore- li eylemcınin harakiri yaparak in- tihar etmesınin yankılan sürer- • Ülkeler arasındaki en önemli görüş aynlığuu oluşturan tanmsal sübvansiyonlar konusunda, taraflann konumlanndan ödün vennediği gözleniyor. rekabet eğilimlerinin güçlenme- si. bu senaryonun sebep olacağı olasılıklar arasında gösteriliyor. Öte yandan Nepal ve Kamboçya, DTO'nün yeni üyelen olarak açıklandı. DTÖtoplantılanülke- ken, Hong Kong ve Filipinlerde DTÖ karşıtt protesto gösterileri yapıldı. DTÖ'ye "BberaDeştirme ve özelleştinne poütikalanna son vennesT çağnsı yapan gösten- ciler, ulusal ekonomileri liberal- leştiren DTÖ politikalanmn Üçüncü Dünya ülkelerinde geniş çaplı işşizliğe neden olduğunu belirttiler ABD Ticaret Temsilcisi Peter ADgeier'inbasınaçıklamasınıke- serek bir bıldin okuyan Greenpe- ace'in Meksika temsilcisi Ate- jandro Catvülo, Meksikalı çiftçi- lerüzerindeki olumsuz etkilerine rağmen ABD'nın genetik değişi- me uğramış ürünlerin savunucu- luğunu yapmasını protesto etti. Calvillo'nun salonu terk etmesi- nin ardından, bu kez bir grup ka- dınprotestocu, ellerindeki "DTÖ çiftçfleri öJdürüyor" pankartlany- la ayağa kalktı. T.C. BAŞBAKANLIK Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'ndan TEKEI Sigara Sanayıı İşletmeleri ve Tıcareti Anonim Şirketı'nde (Şirket) bulunan %100 (yiızdeyuz) oranındaki kamu hısselerinın özelleştırilmesi amaciyla açılan İHALEDE SON TEKLIF VERME SÜRESİ UZATILMŞTIR. 07,06.2003 tanhınden itıbaren verılen ilanlarla açılan ıhalede son teklrf verme tarihi olan 26.09.2003, söz konusu iianın 8. maddesıne ıstınaden 24.10.2003 Cuma günü saat 18.00'a kadar uzatılmıştır. Alkollü Içkiler Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketı'nde (Şirket) bulunan %100 (yüzdeyüz) oranındaki kamu hısselerinın özelleştınlmesı amacıyla açılan IHALEDE SON TEKLİF VERME SÜRESİ UZATILMIŞTIR. 07.06.2003 tanhınden itıbaren verilen ılanlarla açılan ıhalede son teklif verme tarihi olan 26.09.2003, söz konusu ılanın 8. maddesıne istınaden 24.10.2003 Cuma günü saat 18.00'a kadar uzatılmıştır. Zıya GotoJp Cad No 80 06600 Kurtjluş, ANKARA Tel (90 312)432 00 71 431 33 11 • 431 98 88 Faks {90 3121432 04 52-434 59 71 www oıb gov tr Yabancıların calısma izinlerine iliskin el kitabı Çalışma Bakanlığı bilgilendiriyor Ekonomi Servisi - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 6 Eylül'de yürürlüğe giren "Yabancılann Çalışma İzinleri Hakkında Kanun"la ilgili olarak bilgilendirme çalışması yapıyor. Bakanlık, hazırladığı el kitaplan ve broşürler ile 4817 Sayılı Kanun'da öngörülen değişiklikleri anlattı. Yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca verileceğinin belirtildiği el kitabı ve broşürler, tt www.caüsma4»öv.tr'' adresinde yer aldı. Bakanlığın ilgilileri bilgilendirmek amacıyla hazırladığı çahşmalarda, uygulamamn nasıl olacağı detaylanyla anlatıldı. İŞÇİMNEVTtENİNDElV ŞUKRAN SONER KÖPdüğüm ABD'nin kurdurduğu yeni Irak yönetiminin ilk res- mi temsilcisinin, dönem başkanı Ahmet ÇeJebi'nin Ankara'daağırlanmasından beklenti, Kürt kökenli Dı- şişleri Bakanı HoşyarZebari'nin "Türkaskeri gelme- sin" çıkışını düzeltmekti. ABD'nin kukla yönetiminin ABD, Türk askerinı Irak'ta bir an önce görmek ister- ken Ankara görüşmelerinin ardından söyledikleri, ak- lını peynir ekmekle yememişler için çok öğretici.. Çelebi, Türkiye'den Irak halkı istemedikçe asker gönderilrneyeceği yolunda güvence aldıklan ile söze giriyor. Türkiye'nin Irak halkının egemenliğine saygı duymasından, Amerika istediğı için gidilmeyeceğin- den, Amerika için jandarma olmak ıstenmediğinden, işgal güçlerinin bir parçası olmama karartılığından söz ediyor. Irak'ta yeterince yabancı asker bulunduğu- nun, daha önce egemenlik mücadelesi vermiş Türki- ye'nin Iraklıları iyi anlayacağının altını çiziyor. Ahmed Çelebi, ABD sıkıştınrsa bugün yann çok başka bir söylemle de karşımıza çıkabilir. Ancak bi- zimkilerin kapalı kapılar arkasında söylediklerini ak- tanyormuş gibi yaparken kullandığı sözcükler, ABD açısından da çok çarpıcı.. "yabancı asker, işgaJci"\a- nımlamalan ABD'nin kukla yönetiminin ağzından bi- le düşmüyorsa.. Irak'ın egemenliği ve toprak bütün- lüğünü sağlama görevinden söz açılması gereği du- yuluyorsa... Diyeceksiniz ki, sağduyulu ABD'li siyasilerin söy- lemlerinde çok daha açık vurgulamalar var. Var oltna- sına var da sonuçta konuşan ABD'nin işgal ettiği top- raklarda kurdurduğu kukla yönetiminin sözcüleri. Bü- yük olasılıkla ABD yönetiminin tavsiyesi ile Türkiye'de yapılan toplantıya, Türk askeri konusunda ikna edil- mek üzere gönderildikleri halde, ABD ve Türk hükü- metlerini daha da çıkmaza sokacak açıklamalan Türk medyasına yönelik yapılıyor. Oysa bu açıklamanın hemen ardından bizim Baş- bakan Tayyip Erdoğan'ın açıklaması çokfarklı hava- larda. Gerçi hâlâ alınmış bir kesin karann olmadığın- dan söz açıyor. Ama sanki Iraklılann Türk askeri gön- dermede onaylannın alınması konusunda işlerin yo- lunda yürüdüğü gibi de bir izlenim veriyor. Erdoğan hükümeti, Bush hükümetıne nasıl gebe bir konum- da ki çözmeye çalıştıkça dolaşan kördüğüm yok sa- yılıyor. Aynı saatlerde ABD'den gelen haberierde ise biraz hırçınlık, biraz sabırsızlık var. Anlaşılan ışlersarpasar- dıkça, bizimkilerin zorlanmasına yönelik baskılar yo- ğunlaşacak. 11 Eylül'ün yıldönümü etkınlikleri bile Bush yönetiminin, şahinlerin giderek daha boyutlu açığa çıkan politikalanna ilişkin ABD kamuoyundaki aleyhte gelişimı yumuşatmaya yetmedi. 11 Eylül si- lahı eskisi kadar, öncesinden hazırlanmış ABD emper- yal politikalanmn aracı olarak kullanılamayacak. Ge- ri tepen bir silah olma niteliği ağır basacak gibi. Sozün özü Bush ve şahinlerin ABD pariamentosun- dan, kamuoyundan Irak politikalarının devamı, yeni asker gönderme için karar almaları, Erdoğan hükü- metıne Türk askeri göndertmek üzere karar aldırtma- lanndan daha zor gözüküyor. ABD iç politikasında sı- kıştıkça Türkiye gibi ülkelere baskı, tehdit artıyor. Tabii ki Ingiltere'de Blair'in konumu "Tarzan zor durumda "ya çok daha uygun düşüyor. Savaş, Irak'ın işgali gerekçelerinde kamuoyunun yanıltıldığı artık resmi soruşturma raporlan ile kanıtlanmış bulunuyor. ABD, kutsal müttefiki Ingiltere'yi de zoriuyorolmalı ya da ne yapıp edip kalabilmek yaşamsal anlam kazan- mış olmalı ki Ingiliz hükümeti Irak'a gönderdiği asker sayısını arttıracak karan çıkarmaya çalışıyor. Ve Irak'tan, bir gün gizlendikten sonra açıklanan bir taze haber: "ABD askerinin açtığı ateş sonunda 11 Iraklı polis ölmüş. Çok sayıda yaralı da var." Tabii ki haberde aynntı yok. Ancak ABD'nin kurdurduğu po- lis güçlerinin yanlışlıkla(!) vurulma gerekçesi çok tra- jik: "Bağdat-Âmman yolunda seyahat edenlerisoyan çete üyeleri takip edilirken kontrol noktasına yakia- şan, durmayan.." ABD'li paralı askerlerin ölüm kor- kusu ile sorumsuz, kolayca av gibi insan öldürebilme- lerinin paranoyasının tipik yeni bir göstergesi mi? ABD adına oluşturulan polis gücünün çetecilik yapması- nın mı? Seçın beğendiğinızi. Ankara toplantısında ABD'nin Irak'lı kukla yöneti- minden bile Türk askerinin Irak'ta olması gerektiğine ilişkin bir karar çıkanlamıyor. Ama Irak halkının gön- lünü kazanmak üzere sevilen Türk sanatçılannın gön- derilmesi projesi için adım atılması atlanmıyor. SÜbel Can sahneye atıldı bile. Konuk heyeti otellerinde zi- yaret ediyor. Armağanlar, Irak konserinde söyleyece- gi şarkılar için siparişler bile alıyor. Medyatık çağda, insan haklanndan yana ışleyecek bilımsel, teknik dev- rimler çağında, insanlık adına her şey birden nasıl bu kadar çirkinleşip ucuzlatılabildi? Birileri hâlâ Türk askerinin oralarda olması gerekti- ğini nasıl savunabiliyor?.. soner(g cumhuriyet.com.tr Pamukfiyatıbeürlenemedi • ANTALYA (Cumhumet Bürosu) - Hûkümetin 2003 yılı pamuk prim fiyatını açıklamaması nedeniyle ANTBlRLlK, TARİŞ ve ÇUKOBlRLlK henüz pamuk alım fiyatını belırleyemedi. ANTBlRLlK Yönetim Kurulu Başkanı Osman Balaban, "Pamuk ithalatı yeniden düzenlenmeli. Üreticiye destekleme primi olarak ödenmeli. Amerika ve Yunanistan bunu yapıyor ve üreticiye kiloda 40-45 sent prim ödüyor. Türkiye'de ise bırakın 40 senti, 5 sent bile ödenmiyor" dedi. Trabzon ekmeğine Japonya talip • TRABZON (AA) - Trabzon Fınncılar Odası Başkanı Yahya Baş, Japonya'dan bir heyetin kente gelerek Trabzon ekmeğini araştırdığım söyledi. Baş, Trabzon ekmeğınin, herhangi bir katkı maddesi içermediğini belüterek heyetin fınnlan gezdiğini ifade etti. Baş, "Heyete çok sayıda ekmek verdik, ekmekleri ülkelerine götürdüler. Altyapı oluşturduktan sonra, ülkelerinde ekmek pişirmemizi istediler" dedi. Otellerde yabancı-yerli farklı • tSTANBUL (AA) - Mövenpick Hotel Istanbul Genel Müdürü Richard Appelbaum, Istanbul'da yabancı 5 yıldızlı otellerle bazı yerli 5 yıldızh oteller arasında çok büyük kalite farkı bulunduğunu belirterek "Bazı yerli oteller 5 yıldıza layık değil" dedi. Appelbaum, buna karşın Istanbul'da uluslararası zincirlere ait 5 yıldızlı otellerin kalitelerinin Avrupa'daki birçok otele göre çok daha yüksek olduğunu da vurgulayarak "Istanbul gibi bu denli güzel ve kaliteli 5 yıldızlı otellerin yer aldığı şehirde fıyatlann daha yüksek olması gerekirdi" dedi.