Katalog

-10 EYLÛL 2003 ÇARŞAMBA + CUMHURİYET SAYFA 11DIŞ HABERLER dishab(g cumhuriyet.com.tr BuslTun Kongre'den istediği 87 milyar dolar tartışma yarattı. Bütçenin büyük bölümü savaşlara gidecek ABD pamyı savaşaharcıyor Yardım kuruluşu olan Center for American Progress'e göre George Bush'un istediği 87 milyar dolar; 2 yıllık işsizlik yardımına, federal hükümetin okul sonrası eğitim programlan için yaptığı harcamalann 87 katına ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) için aynlan bütçenin de 10 katına eşit. Bush'un 87 milyarlık paketi Para nereye gidiyor? Şivil yeniden inşa Oıtfu • 20 milyar $ frak'a < Özgûrtik Operasyonu 51 miiyar$* 'Zırtı, ABD b/rffideri için Humvee t\pi cipler, mûttefikler içinfojisBkdestek. ** Taleban ve B Kajde'ninyakalanmast. Sonsuz Özgüdük Operasyonu 1 mifyar $ Irak artan maliyet (milyar dolar) AfP Dış Haberler Servisi - ABD Başkanı George Bush'un Kongre'den istediği 87 mil- yar dolarhk ek bütçenin büyük bölümü sa- vaş harcamalanna gidecek. Nevv York Times gazetesi, Beyaz Saray yetkililerine dayanarak verdiği haberinde, bu bütçenin 65.5 milyar dolannın doğrudan ABD silahlıkuvvetlenne, 15 milyar dolannınIrak'ın yeniden inşasına ve 5 milyar dolannın güven- lik güçlerinin oluşturulmasına; 800 milyon do- lannın ise Afganistan'daki yeni sivil projele- re gideceğini yazdı. Bu paketin Ikinci Dün- ya Savaşı sonrası Avrupa'nın yeniden inşası 11mifyar $** Afganistan Dünyaçapı ABD Kongresi'nin dahaönce kabulettiği miktar AfP Irak için Savunma rstenen Bakanı ekbûtçe Rumsfeld'in 2002 harcama tabmini için hazırlanan Marshall Planı'ndan bu yana gündeme gelen en büyük paket olduğu kay- dediliyor. ABD Başkanı Bush da önceki gün ulusa seslenişınde, îkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki çabalan hatırlatarak "ABD'nin bugün Irak için de benzer bir yardımı yapma irade- sine sahip olduğunu" söylemişti. Maliyeti 166 milyar dolar 1948'den 1952 'yekadar olan sürede ABD, Marshall Planı çerçevesinde Avrupa'nın ye- niden yapılandınlması için bugünkü değeri 100 milyar dolar olan 13 milyar dolarhk har- cama yapmıştı. Daha önce Kongre'nin onay- ladığı 79 milyar dolar ve savaş öncesi hazır- lıklann harcamalanyla birlikte düşünüldü- ğünde Saddam Hüseyin'in devrilmesinın ABD'ye maliyetının 166 milyar dolan bul- duğu belirtildi. Bu miktann 1991 "deki Körfez Savaşı için har- canan 6.4 milyar dolann 25 katından daha fazla olduğuna dikkat çekildi. 1991 'de sava- şın maliyetinin büyük bölümü Suudi Arabis- tan ve Japonya gibi ABD müttefiklerine pay edihnişti. Bu miktann o dönemin para- sıyla 60 milyar dolar olduğu. bugün ise 84 milyar dolan bulduğu belirtiliyor. Petrol getiri tahminin altında Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wol- fimitz, mart ayında Temsilciler Mecli- sı'ne yaptığı bir açıklamada, Irak'ın ge- lecek 2-3 yıl ıçinde 50-100 milyar do- lar petrol gelin elde edilebileceğini söy- lemişti. Yetkilıler son yaptıklan açıkla- mada. Irak'ın bu yıl sıftr düzeyinde olan petrol gelirinın gelecek yıl 12.1 milyar dolar olmasını ve 2005- 2006 tarihlerin- de de yıllık ortalama 20 milyar dolara çıkmasını beklediklerini söylediler. Liberal bir yardım kuruluşu olan Cen- ter for American Progress, George Bush'un Kongre'den 87 milyar dolar isteme- si üzerine yaptığı açıklamada, istenen mikta- nn 2 yıllık işsizlik yardımına. federal hükü- metin okul sonrası eğitim programlan için yaptığı harcamalann 87 katına ve Çevre Ko- ruma Ajansı (EPA) için aynlan bütçenin de 10 katına eşit olduğu vurgulandı. Başkan Bush'un Kongre'den talebi, Rus gazetelerine de konu oldu. Muhalif Nezavis- simaya Gazeta, "Çeçenya'nın Rusya için ol- duğu gibi. Irak'ın da ABD için bir kara detik olduğunu" yazdı. ERKÜK kavgası Dış Haberler Servisi - Araplar ve Türkmenlerle Kürtler arasında sık sık gerginliklere sahne olan Kerkük'te, Kürt bayraklannın indirümesi kararlaştınldı. Kerkük Kent Meclisi, bu yönde aldığı karan açıklarken Araplann ve Türkmenlerin isteği üzerine önceki gece Kürt bayraklarını indirmeye çalışan ABD askerleri Kürtlerin taşlı saldınsına hedef oldu. Kerkük'te onlarca Kürt, sokaklardaki Kürt bayraklannı indiren ABD askerlenne taş attılar. Irak'ta Saddam Hüseyin uı devnlmesinden sonra Kürt partileri tarafından çok sayıda Kürt bayrağı Kerkük 'ün ana caddelenne asılmıştı. Kerkük Kent Meclisi Başkanı Tahsin Kahya. sokaklara asılan Kürt bayraklannın indirilmesini kararlaştırdıklannı, Kerkük'e ait yeni bayrağm belirlenmesi için 20 ressama sipariş verdiklerini söyledi. Önerilecek bayraklar arasından birinın 6 Türkmen, 6 Kürt, 6 Asuri, 6 Şii ve 6 bağımsız üyeden oluşan meclis tarafından İcurulacak komisyonda seçileceğini ifade eden Kahya, "Bu bayrak, Kerkük bayrağı olarak asılacak Kerkük'te sadece parti başkanhklan binasında partUerin kendilerine ait bayrak asmasma izin verilecek" dedı. Gönül kazanma broşürü Türkmenler ve Araplar tarafından Kürtleri kayırmakla suçlanan ABD askerleri dün kent merkezinde dağıtılan broşürlerde, Kerkük'e kalıcı olmak için değil, özgürlük getirmek için geldiklerini söylediler. Broşürlerde şöyle denildi: "Biz söz veriyoruz ki, siderin iyüiği için buradayız. ABD askerlerini yanlış anlıyorsunuz. Bizler burada kalıcı değiliz. Sidere yardım için buradayız. ABD askerleri, her zaman herkese eşit şekilde davranacak, gruplar arasında aynm yapmavacak.." Erbil'de patlama IRBİL (AA) - Irak'ın fczeyindeki Erbil kentinde bomba vjdü bir araç patladı. Bölgedeki AA muhabiri, patlamanm. ABD iskerleri tarafından kullanılan bir bjonun önünde olduğunu söyledi. Jıtlama sonucunda çok sayıda Uınin yaralandığı ve itfaiye ile znbulanslann bölgeye geldiği hlirtildi. Patlamanın ardından, Mgedeki peşmergelerin, olay }ainde toplanan halkı dağıtmak jnacıyla havaya ateş açtıklan bdedıldı. BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri Annan'm çağrısıyla buluşuyor Powefl tasan için basüracak • Veto hakkı bulunan 5 üye, ABD'nin Irak tasansııu cumartesi günü Cenevre'de masaya yatıracak. Konseyin, işgalin ne zaman sona ereceğine dair kesin bir takvim istediği, Annan'ın da BM'nin Irak'taki mısyonun askeri tarafını Washington'a bırakma niyetinde olduğu belirtiliyor. Dış Haberler Servisi - BM Güven- lik Konseyi'nin daimi üyelen, Irak konusunda karşılaşılan güçlükleri aşmak üzere cumartesi günü bir ara- ya gelmeye hazırlanıyor. Datmı üye- lere, Irak için ABD tarafından hazır- lanan karar tasansını görüşecek. BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın Isviçre'nin CenevTe kentinde BM Gü- venlik Konseyı daimi üyesi 5 ülkenin dışişleri bakanlannı davet ettiği top- lantıya kahlacağını ilk açıklayan ABD Dışişleri Bakanı CoBn Pbwefl oldu. Rus Dışişlen Bakanı İgor tvanov da top- lanOya katüacağını açıkladı. ABD'nin. daha önce tasan üzerinde uzlaşma sağlanması için bazı değişikliklerya- pacağı sinyalleri verdiği belirtilirken Fransa ve Çin'in toplantıya katılım- lan henüz kesinleşmedı. ItarTass ajansı, Ivanov'un toplan- tıya katılacağını açıklayan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Yuri Fe- dotov'un, "Rusya, BM'nin daha bü- yük rol oynadığı bir çözümden yana " dedığini duyurdu. tzvestiya gazete- sine demeç veren Rusya'nın BM da- imi temsilcisi Sergey Lavrov, Irak'ın geleceğinin belirlenmesi için ülke- nin egemenliğinin sağlanması ve bu- nun aşamalan üzerine anlaşmaya vanhnası gerektiğini belirtti. Annan, New York'ta düzenledığı basın toplantısında, toplantının yapı- lacağını doğruladı ve "Taraflann dü- şüncelerini biliyoruz. Sanıyorum açık SİLAHLARIN GÖLGESİNDEKt YAŞAM - İşgal güçJeri, devrik Irak lideri Saddam Hüseyin ve yandaşlannı bubnak için evlere yaptıklan baskınlarda çok sayıda Iraklıyı gözalona alıyor. Evlerinde otururken birdenbire karşılannda eli silahlı askerleri gören anne ile küçük kızı ise çaresiz bir sessidik içinde işgalcUerin gitmesini bekliyor. (REUTERS) fîkirliEkle oturup konuşulduğu takdir- de bir sonuca varabiüriz" dedi. Kosova örneği Konseyin savaşa karşı olan üyele- rinin, işgalin ne zaman sona erdıri- leceği konusunda kesin takvim iste- dikleri de gelen haberler arasında bulunuyor. BBC'nin haberine göre. toplantı çağrısı yapan Annan da BM'nin Irak'taki misyonun askeri ta- rafını VVashington'a bırakma niye- tinde olduğunu ima etti. Annan'ın Af- ganistan, Kosova ve Doğu Timor modellerini örnek gösterdiği kay- dediliyor. Kosova ve Afganistan"da BM sivil yönetimi üstlenirken, ABD askeri komutayı yürütüyor. Washington'ın söz konusu tasan- nın, ABD Başkanı George Bush'un 23 Eylül'de BM genel kurulunda yapa- cağı konuşmadan önce kabul edihııe- sinde ısrar ettiği kaydedüirken Kon- sey kaynaklan, bu hususta güvence \erilemeyeceğini, çünkü müzakere- lerın ne kadar süreceğini kestirmenin mümkün olmadığını belirtiyorlar. Uye ülkeler, ABD'nin baskıları sonucunda Geçici Hükümet Konseyi'ni kabul etti Işgal yönetimine Arap Birliği onayı Dış Haberler Servisi - Arap Birliği, dün başlayan toplantısına Irak yönetimi adına Geçici Hükümet Kon- seyi'nden bir heyetin katı- lımını kabul etti. Karar, Bağdat'taki yö- netim ve ABD tarafından memnuniyetle karşılandı. Libya ise, Irak ile ilgili ka- rarlan tannnadığını belir- terek dün başlayan ilk gün- kü oturumu boykot etti. Saddam Hüseyin yöneti- minin devrilmesinden bu yana Arap Birliği toplantı- lannda Irak'uı sandalyesi boş duruyordu. Arap Birliği, Geçici Hükümet Konseyi'nin Dışişleri Bakanı Hoş- yar Zebari'ye dün hükümetinin birliğe kabul edildiğini bildirdi. Arap Birliği üyesi ülkeler bugü- ne kadar ışgal hükümetini destek- lemekte gönülsü*dü. Ancak ABD Irak Geçici Hükümet Konseyi'nin Dışişleri Bakanı Zebari, Arap Birliği toplantısında kendisine gösterilen son dakikalara kadar baskılannı sürdürdü ve dışişleri bakanlan önceki gece 6 saat süren görüş- melerin ardından bir formül bul- dular. Yayımlanan bildiride, Irak'ta meşru hükümet kurulun- caya ve yeni anayasa hazırlanm- caya kadar Irak'ın Arap Birli- ği'ndeki sandalyesınde Ge- çici Hükümet Konseyi'nin yer almasının kabul edil- diği belirtildi. Geçici yönetimin sözcü- sü NebilHuri, karann, ''Ge- çici konseyin önemti rolü- nün Arap ülkelerince onav - lanması" anlamına geldi- ğini söyledi. Örnek oluşturabihr Karann, ılımlı Arap ül- keleri için bir zafer oldu- ğu belirtilirken bunun ge- çici yönetimin. BM, OPEC gibi uluslararası kuruluş- larda Irak'ı temsil etmesine izin verihnesi için örnek oluşturabi- leceğı yorumlan yapılıyor. 11 Arap devleti ve Filistin yö- netimi dışişleri bakanlan geçen ay Irak'taki Geçici Hükümet Kon- sey'ini meşru bir yönetim olarak tammayı reddetmişti. CIA 'in raporu okunmadı CIA ve diğer Amerikan istihbarat birimlerinin, "savaş sonrasmdaki dönemin savaşm kendisinden daha zorhı olacağı ve ciddi direnişle karşılacaklan" konusunda yönetimi önceden uyardıklan ortaya çıktı. Washington Post gazetesinin hükümete yakın kaynaklara dayandırdığı habere göre, CIA'in yanı su^ Pentagon ve Dışişleri Bakanlığı'na bağlı istihbarat birimlerinin, savaşla ilgili senaryolan, Pentagon'un açıklamalanndan çok daha kötümserdi. Yönetimden, aduıı vermeyen bir yetkili, "istihbarat rapoıiarımn hoş olmayan olasıhklar konusunda uyardığuıı ancak bu rapoıiaruı okunduğundan emin olmadığmı" belirtti.Raporlarda haklılann "silahlı direnişe guişme" olasılığmın vurgulandığı belirtildi. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Nereye? Hayvanlariçgüdüleriyle, insanlarakıllanylayön ve hedef belirler. Gelecekteki gereksinimler doğrultu- sunda yön ve hedef saptaması yapılır ve bu yönde ilerlemek için gereklı adımlaratılır... Ya da atılamaz. Ama nereye doğru, nasıl ve neden gittiğini bileme- yen insanlar veya insan topluluklan, şaşkınlık için- de bir yandan ötekine savrulur, durur. Böyle insan- lar ve insan gruplan, her türlü telkin ve kandırma- caya açık olup, bir yerlere doğru çekildiklerini de fark etmezler, boyunlanna takılan yulan da... Bugünlerde olanca açıklığıyla görülüyor ki Türk toplumu, Cumhuriyetin başından beri saptan- mış bulunan yöne ve hedefe doğru yol almıyor. Toplum, kendisiniyönetenlerin, Cumhuriyetin te- mel yön ve hedeflerini içtenlikle benimsediğin- den emin değil. Nasıl olsun ki? Her gün, bunun böy- le olmadığını gösteren olaylar, olgular sergileniyor. Daha dün. Yargıtay Başkanı'nın "sınırsızdin ve vic- dan özgürlüğü isteyenlerle şeriat devleti isteyen- lerin aslında aynı amaçlarda birleştikleri" sözünü üzerine alınıp konuşan Başbakan'ın, bu uyanyı "çir- kin ve olumsuz" olarak nitelemesine bakınız. Yar- gıtay Başkanı ne deseydi "güzel ve olumlu" bulu- nacaktı acaba? AKP ıktıdan, kadrolaşmasıyla, Cum- huriyetin temel kurumlarını hedef alıp yıpratma ça- basıyla ve halkın sahip olduğu her şeyi haraç-me- zat elden çıkarma tasarısıyla, yön ve hedef konu- sunda güven vermiyor, Cumhuriyetin temel hedeflerini Atatürk nasıl açıklamıştı? "Çağdaş uygarfığın da üstüne çıkmak" olarak. Bu hedefe varmanın gerekliliklerini yerine ge- tirmek de ancak laik demokratik bir devlet yapısıy- la, bu yapıyı ayaktatutan kurumların güçlendirilme- siyle olabilir. Cumhuriyetin temel hedeflerine doğru adımlan, AKP ıktidarıyla atabilmemiz mümkün değıldir. Bu hedeflere "AB'ye bizı aldılar, alıyorlar" kandırma- calanyla avutularak da ulaşamayız. Bu iş, asıl he- defi filanca tünel işini falan yakınına ihale etmek için Katolik takıyyesi yapan yabancı başbakanlar- la su kadehi tokuşturmakla da olmaz, yabancı mil- letvekillerinin Türk yöneticilerin türbanlı eşlerinin sayısıyla ilgili sorularını devlet adamı gibi değil, müf- tü gibi yanıtlamakla da... Bu toplum, temel hedeflerini Atatürk'ün önder- liğinde saptarken, AB yoktu. Çağdaş uygarlık, hatta onun da üstündeki ölçütlere ulaşılması, AB üyeliğine indirgenemez. Bu "hedefşaşırtma" ışini ıçerdekilerin neden yap- tıklan belli. Ya dışardakiler? Onlarınki de belli. Ama takkelerin düşüp kelliklerin ortaya çıkacağı günle- rin yaklaştığı da belli. Avrupa'daki takıyyecilerin takvim sıkışıklığı, hem Yunanistan'dakilerin, hem de bizimkilerin başına dert açacakmış gibi görünüyor. Bakın, na- sıl: Avrupa Konvansıyonu, işi bir Avrupa Anayasa- sı hazırlamaya döndürdü. Bu çalışmanın, sonunda AB liderierınin önüne konması bekleniyor. Isa'nın 2004'üncü doğum gününden hemen önce, önümüz- dekı Aralık'ta... Şimdi AB içindeki tartışma, Hıristi- yanlığın ilkelerınin, Avrupa'yı bütünleştiren ilkeler olarak bu Anayasa'da yer alıp almaması konusun- da. Laik Fransa dışında buna güçlü bir itiraz yok. Böylece Avrupa, Hıristiyanlık ilkelerinin temellerin- de bulunduğunu açıklamanın eşiğinde. Bu gerçek- leşirse, AB'de Türkiye'ye yer olmadığı da açıklan- mış olacak. Belkı bu, seçmeninin yüzde 96'sının eği- limlerine rağmen Türkıye'ye karşı sürdürdüğü takıy- yeden kurtulma olanağını Alman Sosyal Demokrat- larına da verecek! Peki, Yunanistan'ın derdi ne? Yunanistan, 2004 yılı sonuna kadar Ege'yi ve Kıb- ns'ı Türklerden söküp almak istiyor. KKTC'de se- çimler Aralık'ta, "Kıbns" olarak AB'ye katılmatari- hi de 2004 Nisan'ında. Bu arada Ege'de de "AB ile müzakereler başlatılacak" diye Yunanistan'ın iste- diği bir "anlaşma"ya AKP iktidarını razı edebile- ceklerini umuyorlar. Ancak, 2003 Aralık'ında "Hı- ristiyan Avrupa'nın ilanı, Yunanistan'ın 2004 Ara- lık'ına kadar yaptığı takvime uymuyor. Birkaç yıl önce, AB ilgilılerıne. "AB yalnızca Tür- kiye ile ilgili bir karar vermiş olmayacak; bu karar aslında AB'nin kendisı için saptadığı kimlikle ilgili olacak" demiştim. Şimdi nihayet önce kendi kimliklerini açıklayacaklar ve Türkiye ile ilgili kararlannı da böylece belirtmiş olacaklar. Umarım yanılınm ama, görünen şu: Eğer malum nedenlerle Yunanistan ve meşru nedenlerle Fran- sa engelleyemezse, AB "bir Hıhstiyan uygarlığı" olduğunu Aralık'ta ilan edecek. Böylece içerdeki ve dışardaki takıyyeler, takıyyecilerin takıyyeciliğine soyunmalarson bulacak. Belki o zaman bu toplum da bir kâbustan uya- nır gibi, Cumhuriyetin asıl yön ve hedefini anım- sayip, kendisini nereye götürdüğü belirsiz bu sü- rüklenişten kurtulabilecek... Irak'ın bütünlüğünü kastetti' Bush'un sözlerini Boucher açıkladı Dış Haberler Servisi - ABD Dışişlen Bakanlığı sözcüsü Richard Boucher, Başkan George Bush'un önceki gün yaptığı konuşmasında. "Irak halkuun kendini yönetme yeteneğine olan inancınr dıle getirdiğını belirtti. Sözcü, dün düzenlediği basın toplantısında, "Başkan'm kendini yönetme konusunda ne dediğine dikkatle bağh kalmatniz" dedı. Boucher. şöyle devam etti: "Irak'ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü daima destekledik Irak halkuun kendisini yönetme yeteneğine olan inancını dik getiren Başkan, aynca Irakhlann kendisini yönetme yönü^de bir sonraki adımı atmaya hazır olduklan görüşünü taşKÜğmı ifade etti Nihai amaç, siyasi >etkiyi bütün düzevîerde Irak vtttandaşlanna geri vermek Ancak, Irak'ın siyasi yapısına üişkin karar, Irak halkı tarafından verilecek" Bush, önceki gün yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, "Irak'm kuzeyinin kendini yönetme yohında ikriediğmi" kaydetmişti. Boucher, Türkiye'nin Irak'a asker gönderme olasılığına ılişkin olaraksa, T ü r k hükümetinin bu konudaki her kararmı menınunhetle karşüanz. Görüşmeler sürüyor" şeklinde konuştu. •?