Katalog

22 AĞUSTOS 2003 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(Ş cumhuriyet.com.tr 11 Saldırının ardından Polonya,risklibölgedeki güçlerini geri çekti, Japonya birlik göndermeyi erteledi Bomba, askerlerikaçırdıDış Haberier Servisi - Irak'ın baş- kenti Bağdat'taki Bırleşmiş Millet- ler (BM) karargâhına geçen salı dü- zenlenen kanlı saldın birçok ülkeyi kaygılandınrken Polonya başkent ya- kınlanndaki riskli bölgelerden aske- rini çekti. Washington'ın ise saldırı- nın ardından, BM üyelerinin, güven- lıği sağlamak ıçin Irak'a asker gön- dermesini ıstediği ve bu amaçla Gü- venlik Konseyi'ne yeni bir tasan sun- maya hazırlandığı bildirildi. BM'ye yönelık saldın, Irak'a asker gönderen ve göndermeyi düşünen ül- • Bağdat'taki BM merkezine yönelik saldınnrn ardından. Irak'ta güvenliğin sağlanması için diğer ülkelerin asker göndermesini isteyen ABD, Güvenlik Konseyi'ne yeni bir tasan sunmaya hazırlanıyor. Polonya, Bağdat çevresindeki riskli bölgelerin denetimini ABD'ye devretti. kelerin tavnnda değişikliğe yol açtı. Aralarında BM Irak Temsilcisi Sergio de MeDo'nun da bulunduğu 24 kışı- nin öldüğü intihar saldınsının ardın- dan Polonya, Bağdat yakınlanndaki yüksek riskli bölgelerden askerlerini çekerken, Japonya da, Irak'a bu yıl as- ker göndermeyebileceklerini bildir- di. Irak savaşına büyük destek veren Polonya, saldınnın ardından Bağdat yakınlanndaki bin kılometre karelik tehlikeli bölgenin denetimini dün ye- niden ABD ordusuna devTetti. Tokyo: Gönderemeyebiliriz Japonya Savunma Bakanı Şigeru İşiba da. güvenlik durumu nedeniy- le Irak'a bu yıl asker göndermeleri- nın mümkün olamayabileceğini söy- ledi. Japon parlamentosu, Irak'a bın asker gönderme karannı onaylamış- tı. 1300 asker gönderme karan alan Ispanya'da ıse muhalefet, bu karar- dan vazgeçılmesini ıstedı. ABD Dışişlen Bakanı CoBn Powfl, dün BM Genel Sekreten Kofı An- nan'la New York'ta bir araya gele- rek yeni tasan konusunu ele aldı. New York Times'a göre, yeni tasa- n Pentagon'un ısrar ettıği gibi, Irak'a ISTlKRAR GÜCÜNE KATKI GöderMGK toplantısında • Hükümet, yeni bir tezkere süreci öncesinde, MGK'den bir 'tavsiye karan' bekliyor. Ancak ABD ile yürütülen istişarelerin henüz sonuçlanmamış olması nedeniyle MGK toplantısından bu yönde karar çıkması güç. ANKARA (Cumhuri- yet Bûrosu) - Milli Gü- venlik Kurulu (MGK), bugün yapacağı toplan- tıda Irak'a asker gönder- me konusunu masaya ya- tıracak. ABD'den sualna- meye gelen yanıtlar ile Dışişleri Bakanlığı ve is- tihbarat birimlerinin böl- geye ilişkin raporlannın değerlendirilecegi kurul- da genel bir uzlaşı sağ- lanmaya çalışılacak. Washington ile "istişa- re süreci" devam ettiğin- den, MGK bildirisinde asker gönderme konu- sunda bir "tavsiye kara- n" beklenmiyor. Bunun yerine bildiride, karann "demokratik karar alnıa sürecinde beBrieneceği- ne" işaret edileceği kay- dediliyor. Hükümet, Bakanlar Kurulu'nun pazartesi ya- pacağı toplantı ve yeni bir tezkere süreci öncesin- de MGK'den bu yönde bir tavsiye karan bekliyor. Ancak ABD ile yürü- tülen istişarelerin henüz sonuçlanmamış olması nedeniyle MGK toplan- tısından bu yönde bir tav- siye karannın çıkmasının güç olduğu belırtiliyor. Bunun yerine, ABD ile danışmalarda gelinen aşa- ma ve Irak'taki son geliş- melerin, hazırlanan rapor- lar ışığında değerlendıril- mesi ve Irak istikrar gücü- ne olası katkı konusunda "genel bir uzlaşmanın" sağlanması bekleniyor. MGK bildirisinde de bağ- layıcı ifadelerden kaçını- larak, "karann demokra- tik karar alma sürecinde beHrleneceğmin" vurgu- lanacağı ifade ediliyor. ABD ile 'yüz yûze' görüşûlecek Diplomatik kaynaklar, ABD'nin Avrupa Kuvvet- ler Komutanı Orgeneral James Jones'un sualna- meye yanıtında Türki- ye'nin Irak istikrar gücü- ne katkısı konusunda "ge- nel prensipleri" ilettiğini, ancak "nihaiyanıtian" or- taya koymadığını belirtir- ken -Bu kadar önemK bir konu yalnızca yazıh bir ya- nıtla halledilemez. Gele- cek günlerde üst düzey bir ABD heyetinin gelmesi ile bu konularyüz yüze görü- şülebilir" saptamasında bulundular. Genel bir çer- çevenin sağlanmasının ar- dından "müzakerelerege- çüebüeceğme" işaret eden yetkilıler, bu sürecin so- nuçlanmasının da eylül ortasına sarkabileceğini dile getiriyorlar. Washington'dan bekle- nen askeri heyet öncesin- de, ABD'nin Ankara Bü- yükelçiliği yetkilileri ile Genelkurmay arasında su- alnarneye ön yanıtlar çer- çevesinde görüşmelerın başladığı öğrenildi. Diplomatik kaynaklar, sürdürülen gayri resmi te- maslarda ise İO bin asker ile bu askerlerin Bağdat'ın kuzeyi ve batısında gö- revlendirilmesinin öne çıktığını ıfade ettiler. Komutanlann veda toplanüsı MGK'nın Cumhurbaş- kanı Ahmet Necdet Se- zer başkanlığında ger- çekleştireceği toplantı. emekliye aynlan Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Alpka- ya, Hava Kuvvetleri Ko- mutanı Orgeneral Cum- hur Asparuk ve MGK Genel Sekreteri Orgene- ral Tuncer Kılınç'ın son Kurul toplantısı olacak. güvenliği sağlamak için yerleştirile- cek uluslararası gücün denetiminin ABD'de olmasını öngörecek. Habere göre, George Bush yöneti- mı, Konsey'den yeni bir karar çıkma- sının Türkiye, Pakistan, Hindistan gı- bi ülkeleri asker göndermeye teşvik edeceğine ve Amerikan operasyonu- na bir anlamda BM şapkası giydire- ceğine inanıyor. Haberde, karar olma- sı durumundaHindistan'ın 18 bin as- ker gönderebıleceği belırtıldi. Fransız Haber Ajansı AFP Ingil- tere'yle birlikte sunulacak tasannın Hindistan gibi ülkelerin taleplerini karşılayıp kar- şılamayacağının bilin- mediğini kaydetti. Bağdat'ta geçen salı BM Irak Temsilcisi Ser- gio de Mello'nun da ara- lannda bulunduğu 24 kı- şinin ölümüne yol açan bombalı saldınnın ardın- dan. takv iye asker yolla- nıp yollanmaması konu- su, ABD Savunma ve Dı- şişleri bakanlıklan ara- sında bir kez daha görüş aynhğına neden oldu. Sa- vunma Bakanı Donald RumsfekL, ek birlik gön- dermeye gerek olmadı- ğını söylerken Dışişleri, "saldınnın askeri takvi- yeye gerek okluğunu gös- terdiğmi" savunuyor. Powell, takviye güç için temasta ABD askerleri,BM binasınagidenyollardadevri'yegeziyor. Amcrika'nın Irak'ta 139 bin askeri var.(Fotoğraf: AP) Irak'ta şu anda 139 bin Amerikan askeri ve ya- nsını tngilizlerin oluş- turduğu 21 bin 700 asker bulunuyor. Povvell'ın BM merke- zine yönelik saldınnın ardından Irak'taki Ame- rikan asken varlığına di- ğer ülkelerden takviye yapılmasına ilişkin ola- rak Avrupalı müttefik- leriyle telefon görüşme- leri yaptığı kaydedildi. Povvell'ın İngiltere, Fran- sa, Almanya, Itarya dışiş- leri bakanlanyla konuş- ruğu öğrenildi. Financial Times, bölgeye birlik gönderecek ülkelerin durumlarmı değerlendirdi: Türldye'den 30 bin ldşilik güçLONDRA (ANKA) - Ingıliz Finan- cial Times gazetesi. Bağdat'ta BM'ye yönelik terörist saldın sonrasında Irak'a banş gücü göndermeyi düşünen ülke- lerin durumlannı değerlendirdi. Hindis- tan ve Pakistan'ın saldından etkilenmiş olabileceğıni yazan gazete, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın banş gücü gönderme karannı TBMM'nin onayı- na sunmayı planladığmı bildirdi. Financial Times gazetesındeki değer- lendirmede, bombalamanın en güçlü po- litik etkisini Pakistan Devlet Başkanı PervezMüşerrefüzerinde yapmış olabi- leceği belirtildi. "Müşerref Irak'a 12 bin kişilik bir birlik gönderip gönder- • Gül "Saldın ve asker göndermek ayn şeylerdir'' derken, İngiliz gazetesi, Bağdat'taki BM merkezine düzenlenen saldınnın Hindistan ve Pakistan'ı etkilemiş olabileceğinı yazdı. meme konusunda pariamentonun ona- yını arama karan alnuştT denilen yazı- da şu ifadelerkullanıldı: "Pakistanlıyet- kililer, konunun MecKs'e gönderilmesi- nin. ABD'nin isteklerinin reddedilmesi yönünde artan kamuoyu baskısıyla kar- şılaşan Müşerrefiçin çare ve banş gücü- nün doğnıdan yollanmasından daha ko- lay bir yol olduğunu söylüyortar." Yazıda Türkiye'nın durumu konusun- da ise "Bununla birfikte Başbakan Tay- yip Erdoğan. 30 bine yaklaşan banş gü- cü birliği gönderilmesini TBMM'nin onayına sunmakiçin taahhütte buhınmuş ve Törk ordusu asker gönderme hazır- hklara başlamış durumda" denıldi. Hindistan"ın durumu konusunda da "Uzmanlar, Irak'a birtik gönderecekle- ri behrtOen Hindistan ve Pakistan gibi ül- kelerin bombalanıa olayından sonra bi- raz daha isteksiz olabileceklerini söylü- yoriar" denildi. Hındistan'ın savunma uzmanlanndan AshokMehta'nın "Boro- ba. Hındistan'ın zaten çok az olan Irak'ta Amerikalılara katılma şansuu daha da azahtı" görüşünne yer \eren Financial Times, diplomatlann bombalı saldın- mn ABD'nin işini güçleştirdiği yorum- lan yaptıklannı da yazdı. Gülkararü Dışişlen Bakanı Abdullah Gül ise BM'ye düzenlenen saldınnın Türki- ye'nin asker göndermesıni etkileme- yeceğini açıklamıştı. Gül. önceki gün gazetecilerin saldı- nnın Türkiye'nin asker gönderme ka- rannı etkileyip etkilemeyeceği yönün- deki sorusuna "Hajir, bunlar ajn şey- ler" yanıtını vermişti. Annan: Herkes hatalı MUIVILA ANILDILAR- Saldında ölen 24 kişinin anısına BM'nin New Vork'taki merkez binası önünde mum yakıldL Törene Annan da kaakh. (Fotoğraf: AP) Dış Haberier Servisi - Birleşmış Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan, Bağdat'taki BM mer- kezine yönelik saldından sonra New York'ta gazetecilere yaptığı ilk açıklamada, "Görevimizi yap- maktan vazgeçmeveceğiz'' dedi. Bağdat "takı ABD öncülüğün- deki işgal güçlerinin merkezi yönetim ofisi dün güvenlik gerekçe- siyle boşaltıldı. Bir gör- gü tanığı. "Binadaki herkes dışan çıkankn" dedi. Bir koruma ise binanın gü\enlik ne- denleriyle boşaltıldığı- nı söyledi. Önceki gün ABD'ye, BM'nin çalışmalan için gereken güvenlı ortamı sağlaya- madığı için sitem eden Annan dün de, "künseyi suçlamak istemedi- ğmi" ancak "geniş anlamda güven- liğin sağlanmasının koaüsyon güç- lerineduştüğünü'' vaırguladı. An- nan sözlerini şöyle sürdürdü: "Irak'ın istikrara kaMişması tüm dünyamn yarannadır. Bunu sağlamakda bizim sorumhüuğu- mu/dadır ve bunu başarana ka- dar devam edeceğiz." Annan BM merkezine vanşın- da gazetecilerin sorulannı yanıt- larkende "Özelliklegüvçnligitak- viye etmemiz gerek ve bu süreç başlarıJdı''dedı. "Koaüs\onunek • BM Genel Sekreteri. örgütün korunmasının işgal güçlerine düştüğünü, ancak BM'nin, koalisyonun ek güvenlik önerisini reddetmesinin de yanlış olduğunu söyledi. güvenlik sağlanması önerisinin BM taranndan gereksiz görüle- rekgeriçevrflmesiyle'' ılgili haber- leri yeni duyduğunu belirten An- nan, u eğer doğruysa bunun bir hata olduğunu" vurguladı. Annan bununla birlikte ABD'nin "BM kendi güvenliğini sağlamaktan kendisi sonımhıdıır" yönündeki açıklamasuıı reddede- rek "Bu tür karariar. korunması gereken kişflere bırakıbnamah. Ab- nacak önlemlere sorumluluk taşı- yan kişiler karar vermeh'dir" de- di. Bir BM yetkilisı Irak'taki BM kurumlannın çalışmalanna yann yenıden başlayacağını belırttı. Dünya Bankası ile Uluslararası Para Fonu (IMF). Bağdat'taki BM merkezine düzenlenen saldınnın ardından, gü- venlik nedeniyle çalışan- lannı çekeceklerini açık- ladı. Dünya Bankası 15 de 5personelden4'ünün Amman'a gönderildiği- ni açıkladı. - ••- Bağdat'ta önceki gece gerçekleşen patlama sonucu ise bir Amerikan askeri öldü, ikisi yaralandı. Divaniye'de ise dün pusuya düşürülen Amerikan kon- voyundaki iki aracın çarpışma- sı sonucu bir asker öldü. Samar- ra'da ABD için çalışan bir çevır- men, vatan hauıi olduğu gerek- çesiyle öldürüldü. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Çaya Çorbaya Kontür... Lise öğretmeni birokurum, "Hocam, 15yılön- ce bizim lisenin servis arabaları yoktu ama öğren- cileryine de gidip geliyorlardı, ne değişti? Ailele- ri için yeni bir mali yükten başka" diye sordu. Ben kendisine, "10 yıl önce cep telefonu da yoktu, ama işleryine de yürüyordu" diye destek veriyorum. Daha çarpıcı bir örneği de ekliyorum; oturduğum bir çay bahçesinde yanımdaki masada çaylannı yu- dumlayan iki kişinin 3-4 çeşit güneş yağı markası arasında, yarım saat boyunca derin bir tartışmayı sürdürdüklerini; ondan sonra da, cep telefonunda kontür kullanmanın yararlı ve yararsız yönlerini bir yarım saat daha nasıl tartıştıklarını anlatıyorum. Bütün bunlara bir itirazım olmayabilirdi; Eğer Türkiye'nin kişi başına yıllık geliri 2500 do- lar değil de 15-20 bin olsaydı bu tüketim kalıbının refah ile "ters orantılı" görüntüsü göze batmazdı. Ancak, tüketim kalıbı değişirken hem kişi başı- na satın alma gücü azalıyor hem de gelir bölüşü- mü bozuluyorsa "sosyal ve siyasal sorunlar" da- ha da derinleşiyor demektir. Bunlar kimin esirleri ki?.. Tüketim kalıbının değişmesinin karşılığı ne? Re- el gelir artışı, ihracat artışı, istihdam artışı, tekno- lojik gelişme gibi olumlu sonuçları da beraberin- de mi getiriyor? Yoksa karşılığında, - Ithalat artışı, dış denge bozulması, dış borç ar- tışı; - Yerli sanayiin çökmesi, sanayicinin tüccartaş- ması; - Işsizliğin artışı, ekonominin küçülmesi, gelir bölüşümünün bozulması gibi sonuçlar mı doğu- yor?.. O zaman tüketim kalıbındaki bu değişme, Tür- kiye'ye iktisadi ve sosyal refah getirmiyor demek- tir. Tüketim kalıbı değişirken, "olumlu sanılan gö- rûntü, büyük bunalımlann altyapısını hazırtıyor". Bu olumsuz sonucu yaratan kim? Kim zorluyor? Karnı aç, "kontür hesabı" yapan bu genci, bu çelişkiler batağına kim sürüklüyor? Ekonomi Batı kapitalizminin yönetimi ve dene- timi altına girince içerde toplumsal, yerel, ulusal ref- leks verme olanağı kalmıyor. Yaşam biçimi, "dışa- nya bağımlı hale geliyor". Tek boyutlu dünya dü- zeninde Batı kapitalizminin yönetimi egemen olu- yor. Türkiye'de karnı aç insanlar "kontürhesabı" ya- par hale getiriliyor. Genç delikanlıyı çelişkiler ba- tağına Batı kapitalizmi itiyor. Türkiyegibiülkelerçokulusluşirketlerin, IMF gi- bi Batı'nın kurumlarının denetimine girdikçe üre- tim, ihracat, teknoloji, düşünce ve bilim yerine "kontür hesabı" yaptınlıyor. Kontür hesabı ile ne uygarlığımız, ne ihracatımız ne de gelirimiz artıyor. Kontür saydırma ile çitten atlayan keçileri saydırma arasında bir fark kalmı- yor. Gelişmiş dünyanın tüketim oyuncaklan tekno- lojinin gelir artışının, ihracatın, dünyayı denetim al- tına almanın bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Bu, olayın kazanan taraf açısından görünümüdür. Kaybeden tarafta ise kontür hesabı, kredi kartı- nın borç hesabı ile ömürtüketiliyor. Batı kapitaliz- mi Türkiye ve benzeri ülkelerde kendi oyuncakla- nnı yaygınlaştırarak kendilerine bağlıyorlar. Elitini ve dar bir çevreyi kendi kalıplan içine çe- kip "bir parçaları, bir uzatıları haline getiriyorlar." Ekonomi alanında oligarşi sağlıyorlar; - Batı kapitalizmi olarak dünya üzerinde azınlı- ğın tüm dünyaya egemen olmasını istiyorlar. - Türkiye ve benzeri ülkelerde de "içerde yarat- tıkları azınlığın", bu ülkeleri yönetmelerini sağlı- yorlar. Dinci, laik, liberal, muhafazakâr hiç önemli değil; yeter ki kapitalist olsun, gerisi kolay, "o da bendendir" diyoriar. Türkiye gibi ülkelerle azınlığın dışında kalan bü- yük çoğunluk ise kontür hesabına başlıyor. Hatta daha büyük bir çoğunluk da, "ne bu kontür hesa- bı" diye düşünmeye başlıyor. Onlar kontürü de bilmeyenler. Bugün kontür hesabı yapan gençlerin çocukla- n ileride, "Anam ömrünün yansını kontür hesap- layarakgeçirdi, babam da dörtte üçünü kredi kar- tını denkleştirmek için harcadı" diye, anacaklar on- lan, eğer hâlâ ayakta iseler. - Batı kapitalizmi de, "Işte benim mutlak egemen- liğim budur" diyecek. Birileri kafalannı "kontürhe- saplanna" gömecek, diğerieri de "nedir bu kon- tür hesaplan" diye merak edecek. Başka bir şey düşünmeye zaten vakitleri kalmayacak! Batı kapitalizmi ve onların şirketleri her şeyi dü- şünmeyecekler mi? Başkalarının düşünmesine ne gerek var; onlar kontür hesabı yapsınlar, yeter de artar bile... www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali DSP LİDERİ ECEVtT: Sualname gereksiz, halkın yanıtı belli ANKAR4 (Cumhurnet Bürosu) - DSP lide'ri Bülent Ecevit, ABD'ye "sualnameler gönderilmesinin anlamsız olduğunu, Türkhalkının yanıünın belli olduğunu" vıırguladı. ABD'nin. "sahneden silinen Saddam yönetimiyle değil, Irak halkryla savaştığuu" Mirgulayan Ecevit, şunîan söyledi: "Türkne ancak Kuze\ r Irak'ta bir güvenlik üstlenebilir. Kuzey Irak'ta etküı bir Türk gücü bulunmazsa PKK, geçmişte olduğu gibi Kuzev Irak'ı Türkhe'ye sızmak için kullanır. Kürt örgütleri de işgal öncesinde Türkiye'nin destegini gördükleri haldeşimdi Türki>e'ye karşı düşmanca taMr almışlardır. Bu konuda ABD'den cesaret abnaktadırlar. Bu gerçekler karşısuıda, Türkiye'nin işgale katkıda bulunmasnun geçerb' açıklaması olamaz. Hükümctin ABD'ye, yeni tabirie 'sualname'ler göndermesi aıüamsızdır. Türk halkuun cevabı bellidir."