Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 31 TEMMU2 2003 PERŞEM
HABERLER
DÜNY4DA BUGÜN Yasada terör örgütü tanımına açıklık getirilmediği için Hizbullah, İBDA-C ve İHÖ de yararlanaca
ALÎ SİRMEN
Yalaka Geldi Cihane
Barış Derneği Bahane
ErtuğrulÖzkök'LJnyazısında, "BarrşDemeği'nin
ad/nı görünce, yadırgadım.
Konu aslında Lozan ile ilgiliydi veözkök, Meh-
met A/i Bayar'ın "Lozan'a sahip çıkın" sözün-
den hareketle, kendi deyimiyle "Lozancılık" ide-
olojisini! eleştiriyordu.
Oradan da Banş Demeği'ne geliyordu.
özkök'ün istemeden de olsa Banş Derneği ile
Lozan'ı bir arada anmaa beni sevindirdi; bu iki kav-
ramın da hasmı olan insanlann bilinçaltlannda iki-
si biraraya geliyorsa hiç değilse benim anladığım
ve 1. 7.1982 tarihinde Istanbul 2. numaralı Sıkı-
yönetim Mahkemesi önünde dile getirdiğim an-
İamda, Banş Derneği, az ve eksik de olsa olum-
lu bir işlev görmüş demektir.
Ancak, kurumdan söz eden paragraf, özkök'te
aramadığım, ama büyük bir gazetenin yönetici -
köşe yazannda bulunmasj gereken nesnellik, ola-
yı araştırma ve aydın namusuyla bağdaşmamak-
tadır.
Şöyle diyor özkök:
"Bakın geçmişte, 'Banş Derneği' diye birku-
ruluş, banş kelimesini Marksist kampın siyasi
aracı haline getirmeye kalktı ve o güzelim keli-
meyiyıllarca kaybettik.'
Ertuğruf Bey, kendi savaş yanlısı polrtikası için
"Banş Demeği'riı suçluyor. Pes doğrusu!
• • •
Banş Derneği Davası'na kjsaca göz atalım. Ba-
kalım Özkök'ün iddialannı kanıtlayan herhangi bir
karar veya delil var mı?
Banş Demeği Davası'nın soruşturması 12 Ey-
lül yönetiminin direktifiyle 1981 yılının son ayla-
nnda başladı. 1982'nin Şubat'ında Banş Derne-
ği'nin son yönetim kurulu üyeleri tutuklandılar.
Duruşmalar, 1982 yılının Haziran'ından, 1987 yı-
lı sonuna kadar yani beş yıl süreyle aralıklaria de-
vam etti.
2. Numaralan Sıkıyönetim Mahmekesi'nin ver-
diği mahkûmiyet kararlan, 2 kez Askeri Yargrtay
tarafından bozuldu.
Sonunda 1987 yıl/nda dava sonuçlandı, sanık-
lann bir kısmı beraat etti, bir kısmının davası da,
o zamanlar var olan ve başlangıçtaki iddianame
ile ilk iki mahkûmiyet karanna mesnet oluşturan
TCK. 141. -142. maddeleri ihlal görülmediğinden,
ama Dernekler Kanunu'na muhalefet olup olma-
dığının incelenmesi, son iddianamede istendiğin-
den, zaman aşımına uğradığı için düştü.
Ben davası düşen sanıklardan biriydim. Yani man-
keme, benim fiillerimin de 141. -142. maddeleri
ihlal etmediğine karar vermişti.
DerneklerKanunu'na aykınlık ise zaman aşımı-
na uğradığı için incelenemiyordu, incetenseydi, on-
dan da beraat edeceğimden kuşkum yoktu.
•••
Bütün bu gerçekler, Banş Derneği sanıklannın,
kendilerine isnat edilen suçlarsabit görülseydi, ya-
tacaklan süre kadar tutuklu kalmalannı engelle-
medi. Örneğin ben 38 ay tutuklu kaldım. TCK
142'den suçlu görülseydim de 38 ay 20 gün ya-
tacaktım.
Savcının suçlaması, bizim banş kavramını Mark-
sist kampın siyasi aracı haline getirerek 141. -
142. maddedeki suçu işlemiş olduğumuzdu.
Yani iddianemeyi yazan veya başkası ya da
başkalan yazmışsa bile imzalamış olan Mustafa
Gül'ünsuçlaması ile Etuğrul özkök'ün iddialan bir-
birleriyle tıpatıp aynıydı.
Ne var ki, duruşma Yargıcı Atilla Ülkü ve diğer
heyet üyelerinin de başta bu doğruftuda verdik-
leri kararlar, 12 Eylül dönemi sürerken, 2 kez As-
keri Yargrtay tarafından bozuldu.
Yani bu suçlamanın bir mesnedi olmadığı orta-
ya çıktı.
Şimdi uzun uzun neler çektiğimizi anlatacak
değilim.
Yalnızca bir gün hem kelepçelenip hem de zin-
cire vurulmamız üzerine, Hürriyet'in başyazan Ok-
tayEkşi'ninisyanınıdilegetirenbiryazısındando-
layı kovuşturulduğunu anımsatmak isterim.
özkök dilerse, OktayEkşi'den o yazıyı alıp oku-
yabilir ve sözü edilen dönemlerde, Türk aydınla-
nnın hangi muamelelere maruz bırak/ldığını öğre-
nebilir.
Biz Banş Derneği sanıkJan ve Türk aydınlan ola-
rak, mahkemede ağlamadık, yalvarmadık, ricacı
olmadık, sözterimizin, görüşlerimizin ardında dur-
duk.
Kimimiz, daha davalar sonuçlanmadan öldü.
Başkanımız Mahmut Dikerdem hapishanede
kansere yakalandı.
Bütün bu olaylar geride kaldı.
Hiç bir şeyden pişman değilim.
Şimdi ise, güyademokrasiyi, AB standartlan sa-
vunurgörünen birinin, Türkiye'nin varlığının temel
belgesi Lozan'a sahip çıkılmasını isteyenlere ça-
tarken Banş Derneği üyeierine de, 12 Eylül aske-
ri savcılann/n ağz/yla saldırması ve mesnetsiz ol-
duğu Askeri Yargıtay'ın 12 Eylül döneminde ver-
diği karariaria sabit olmuş olan suçlamalannı tek-
rarlaması midemi bulandınyor.
Askeri Vargı'ya hep karşı olmuşumdur. Ama
şimdi düşünüyorum da bizim davamız ya Askeri
Yargrtay yerine Ertuğrul özkök kafalı s/villerin örtü-
ne gitseydi, halimiz nice olurdu!..
B01AŞoperasyonuzanMamsorguda
• BURSA (Cumhuriyet) - Bursa Emniyet
MüdürlüğaTnün, 6.5 aydır yürüttüğü inceleme
sonunda, BOTAŞ Bursa Doğalgaz Işletmesi'ndeki
yolsuzluk iddiaJanyla ilgili başlattığı operasyonda
gözaltına aJınan 33 Jdşi, ek gözalh süresinin
dolması beidenmeden bugûn adliyeye sevk
ediJecek. BOTAŞ'ın 700'e yakın dosyası ve
hesaplannın incelenmesinin ardından, yaklaşık 70
nilyon metreküp doğalgazın hesaplara
»eçirilmeyerek kayıp olduğu belirlenmişti.
3üyük gizlilik içinde yürütülen soruşfurmayla
Igili geniş açıklamanjn, zanlılann adliyeye sevk
dilmesinin ardından yapılacağı belirtildi.
Şeriatçıyadaafyolu açıldıMUSTAFA ÇAMR
ANKARA-Hükümetin, PKK/KA-
DEK örgütünü çökertme söylemiyle
TBMM'den geçirdiği Topluma Ka-
zandırma Yasası"ndan şeriatçı Hiz-
bullah, ÎBDA-C ve Islami Hareket ör-
gütü (IHÖ) miIitanJan da yararlanacak.
Yasanın "gjzli ittifak"ı terör örgütü
kapsamına almasının Snaskatliamı sa-
nıklanna af yolunu açabileceği belir-
tildi. Ankara 2 No'lu DGM'de yeni-
den yargılanan Lğur Mumcu, Prof.
Dr. AhmetTanerKJşlah. Prof Dr. Mu-
ammer Aksoy ve Doç. Dr. Bahriye
Üçok cinayetlerinin kilit ismi Ferhan
Ozmen ile 7 sanık da yasadan yarar-
lanabileceklerarasındayeralıyor. Içiş-
len Bakanı Abdülkadir Aksu yasadan
yararlanmak için 2 bın PKK KADEK
militanının başvuruda bulunmasmı
beklediklerini söyledi.
Dışişferi'nden yalanlama
GİZİİ İttİfak OyunU Hükümetin, Kuzey Irak'ta faliyet gösteren PKK/KADEK'i
çökertmek amacıyla TBMM'den geçirdiği Topluma Kazandırma Yasası'nın
2. maddesinin son fıkrasında yer alan 'gizli ittifak' ibaresinin Sıvas katliamı
sanıklanna da af yolunu açabileceği belirtiliyor.
TBMM'de kabul edilen Topluma
Kazandırma Yasası'nda, düzenleme-
den yararlanacak örgütlere sınırlama
getirilmemesi, Türkiye'deki aydınla-
ra yönelik cinayetlerin arkasındaki
isirnlere de afyolunu açtı. Düzenleme-
de herhangi bir örgüt ismine yer ve-
rilmemesi nedeniyle şeriatçı terör ör-
gütü IBDA-C'nin cezaevindeki ele-
başısı SaKh Erdiş (Mirzabeyoğlu) dı-
şındaki üyeleri yasadan yararlanabile-
cek. Aynca, Hizbullah'ın lideri Hûse-
yin Vefioğhı'nun Istanbul Beykoz'da öl-
dürülmesinin ardından bu örgüte yö-
nelikoperasyonlarda yakalanan çok sa-
yıda militan da yasa kapsamında bu-
lunuyor. Yasa ile gazetemiz yazarlan
Uğur Mumcu, Prof Dr. Ahmet Taner
Kjşlalı, Prof. Dr. MuammerAJcsoyile
Doç, Dr. Bahriye Üçok suikastlannın
faıllen de ceza indiriminden yararla-
nabılecelder. Yargıtay, suikastîann ki-
lit ismi Ferhan Özmen, 15 yıl ağır hap-
se mahkûm olan YusufKaraKuş, 12 yıl
6'şar ay agır hapis cezasına mahkûm
olan Vİehmet Ali Tekia Abdulhamit
Çcfik.Mu/afTerDağdi'viren.Fatih Ay-
dın, Mehmet Şahin ile 18 yıl 9 ay ağ^ır
hapis cezasına mahkûm olan Hasan Kı-
hçhakkındaki kararlan bozmuştu. Bu
sanıklar Ankara 2 No'lu DGM'de ye-
nidenyargılanıyorlar. Sanıklar, duruş-
malarda yasadan yararlanmak istedik-
lerini belirterekkolayca cezaindirimin-
den faydalanabilecekler. Davarun tu-
tuklu sanıklan arasında bulunan ve
ömür boyu ağır hapis cezasına çarp-
tınlan Necdet Y üksd ile Rüştü Aytu-
fan da yasadan yararlanmak için niah-
kemeye baş\oırabilecekler.
Gazeteci ÇetinEmeçile Turan Dur-
sun'un katilı Isiamı Hareket Örgütü
(ÎHÖ) üyesi Irfan Çağncı da yasadan
yararJanacakJar arasında bulunuyor.
Yasanın 2. maddesinin son fıkrasın-
da. "Terörörgütii terimi; siyasiveide-
olojik amaçla suçtşlemeküzerekuruJ-
muş 1 Mart 1926 tarihli >e 765 sanıb
TCY ile ceza hûJiûmJerini içeren özel
yasalarda geçen teşekküJ,cemrvet, si-
lahhcemrvct,çete,süahlıçete veyagiz-
Teröristlere
sığınmahakkı
tanınamaz
ANK4R\ (Cumhumet Börosu) - .Ankara,
PKICKADEK'in lide'r kadrosuna Norveç'te
sığınma hakla verileceği haberlerine sert
tepki gösterdi. Başbakan Yardımcısı ve
Dışişleri Bakanı Abduüah Gül, "Ohnazöyle
birşey" derken, Dışişleri Bakanlıgı Sözcüsü
Hüsejin Diriöz, "Kabul cdilenıez. Teröristiere
nasjl muamde >apılı\orsa bunlara öv1e
muamelc yapılmaJıdir" açıklamasını yaptı.
Meclis tarafindan kabul edilen Topluma
Kazandırma Yasasfndan yararlanamayacak
terör örgütü KADEK'in lider kadrosunun,
Norveç'e gönderilmesi için ABD ile
göriişmelenn yapıldığı haberleri Türkiye'nin
tepkisine neden oldu. Gül. gazetecilerin
sorulan üzerine bu
yönde haberlerin doğru
olmadığını belirterek,
"Olmazöyle bir şey"
dedi. Dişışlen Bakanlıgı
Sözcüsü Diriöz de,
haftalık olağan basın
toplantısında sorular
üzerine, -KesinlikJe
kabul edilemez, çünkü
bunlar teröristierdir.
Teröristlere nasıl
• Ankara,
PKK/KADEK
lider kadrosuna
Norveç'te
sığınma hakkı
haberlerini
yalanlayarak
tepki gösterdi.
Norveç'in
Ankara
Büyükelçisi ise
Oslo'nun bu
do|rultuda bir
bilgisinüı
olmadığını
kaydetti.
bunlara öyle muamele
yapılnıası ^reldr" dedi.
Norveç'in Ankara
Büyükelçisi Hans
Wdhdm Longva 'nın
öğleden sonra
Dışişleri'negelmesi
TBMM BaşkanıAnnç, 184ta$annffiyasalaşd^m,buıılanian9'ununCuınhuı1>a$kaıu'ncaiadeed^
Annç, 22. yasama döneminin birinci yılını değerlendirdi:
Kimseluılkirodesinihesaba
katmadanplan yapmasın
dikkat çekti. Büyükelçı, gazetecilerin sorulan
üzerine iddialann "hajıal üriinii" olduğunu
söyledi. Longva'nın 5 dakika sonra
Balgat'taki bakanlık binasından ^yanhş
binaya gddigüıi'" söyleyerek aynlması dikkat
çekti. Longva, konu hakkında başkenti
Oslo'dan bilgi istediğini. Oslo'nun da bu
doğrultuda bir bilgisinin olmadığım
kaydetti.Öte yandan, ABD'nin Ankara
Büyükelçiliği Maslahatgüzan Robert
Deutch'ın sabah saatlerinde Dışişleri'nde
temaslarda bulunması dikkat çekti. Dışişleri
Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Bald fikfn ile
bir araya geldiği öğrenilen Deutch'ın,
Topluma Kazandırma Yasası ile ilgili görüş
alış\'erişinde buJunduğu kaydedildi.
ANKARA(Cumhuri\BtBûro-
' su) - TBMM Başkanı" Bülent
Annç, 22. yasama döneminin 1.
yılını değerlendirirken "Umanm
kimse bundan sonra halk irade-
âni hesaba katmadan plan yap-
mav'açanşmaz.Gerçekdemokrâ-
si>cbukadarvaldaşnıçken ondan
vazgeçnıej e hiç niyeti-
mayok" dedi.
Annç, başkanlığında-
ki birinci yasama yılının
tamamlanması nedeniy-
le basın toplantısı ve re-
sepsiyon düzenJedi. Mec-
lis'in geçendönemlere oranlayüz-
de40daha fazla çalıştığını,harca-
malarda ise yüzde 23 tasarrufyap-
tıklannı belirten Annç, 184 tasa-
nnın yasalaştığını, bunlardan
9'unun Cumhurbaşkanı'nca iade
edildiğini bildirdi. Annç, "AB
uyum yasalan demokrasi ve öz-
gürtökactsmdanülketarihindedö-
ııüm noktalanndan biri olacaktir.
Meclis'in itiban ve kalitesi }1iksel-
di" dedi. Annç sözlerini şöylesür-
dürdü: *Arük herkes halk iradesi-
nin teceffi makamına saygıh olma-
\ı bilhor. Arük herkes ülkenin bu-
radan halkadınavönetild^ini çok
• Annç, Irak'a asker göndermeye ilişkin
yeni bir tezkerenin Meclis'e gönderilmesi
durumunda tutumunun ne olacağına
ilişkin sorulara yanıt vermekten kaçındı
iyi bilhor. Umanm kimse bundan
sonra halk iradesini hesaba kat-
madan plan vapmaya çahşmaz."
Annç, gazetecilerin, kabul edil-
meyen 1 Marttezkeresinianımsa-
tarak yeni bir tezkereyle ilgili gö-
rüşünü sorması üzerine, 1 Mart
tezkeresiyle TBMM'nin ve
hükümetin itibannın arttığını
söyledi. Irak'a asker göndermey-
leilgili yeni tartışmakonusundaise
Annç,
tt
yenioH-te2keregdirnıi,gd-
mez mi?Peşinen bugünden geJsin,
gefanesin, reddedibnez, kabuledil-
mezgibi tarüsmava yoiaçmayage-
rekjoktur" görüşünüdile getirdi.
Yolsuzluklan Araştır-
ma Komisyonu'nun ra-
poruna olduğundan fazla
"fonksrvon \iikfcndigini''
belirtenAnnç şunlan söy-
ledi: "Bu rapor sadece
Mecfis'in bilgisinesunula-
AğcdanagEadolaşansözJerbura-
>ı bir mahkeme haline getirmişse
buraınsorumlusubirkaçkişıdeğil-
dir.Bundansonrası ntiDetvekiIleri-
ne kalmıs. Burada yer alanlardan
bir tanesiiçin büe önerge verüecek
mi bümivoruz.*
ü ittifakı kapsar" ifadesine yer veri
liyor. CHP'li Meclis Adalet Komis-
yonu üyesi Orhan Eraslan, burada
yer alan *gizb' ittifak" ibaresinin Sı-
vas sanıklannın da düzenlemeden ya-
rarlanmasına neden olacağını söyle-
di. Sıvas katliamı sanıkiannın örgüt
üyesi olmadıkian için yasadan yarar-
lanamayacakJanna ilişkin iddialann
doğru olmadığına işaret eden Eraslan,
"'Gizli ıttıfak ,terörörgütü olarakka-
buledflrnH; BuibareözeüOdeSıvaskat-
lianıı sanıklann] kapsıvor" dedi. Ya-
saran4. maddesinin(c) bendinde hak-
lanndaki hükümlerkesinJeşmiş olan-
lann da düzenlemeden yararlanmala-
nna olanak tanındığına dikkat çeken
Eraslan, "Bu maddenin topluma ka-
zandırma ileflgflisiyok, Burada amaç
dinciörgütlerin sanıklanru, Sıvaska-
tflieruıi serbest btrakmaktır diye dü-
şünüvonım'' dedi.
Plan ve Bütçe Komisyonu
Unakıtan
lojmanlarda
tekyetkili
AJVKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Bütçenin iptal edilen hükümlenni
genişleterek TBMM'den geçirmeye
hazırlanan hükümet, Vakıf Bankası
Genel Müdürlüğü'nün 4 yıl süreyle
yapılabileceği yönündeki
düzenJemeyi kaldırdı. Böylelikle
Vakıf Bankası Genel Müdürü'nün
görev süresine yönelik sınırlamalar
kaldınlmış oldu. Tasanya, "Baku-
Tiflis-Ce>1ıan Bonı Harö
Projesi'nde her türlü anlasma \e
garanti verme yetkisinin Bakanlar
Kurulu'na verümesi'' yönünde
düzenlemenin ekJenmesi AKP'li
vekillerin bile tepkisini çekti.
AKP'li MuratBilgjç. Türkiye'nin
enerjideki yükümlülüklerine dikkat
çekerek düzenlemeyle ilgili bilgi
verilmesinj istedi. Tasanyla,
TBMM lojmanlannın satışındaki
riim yetki de Maliye Bakam'na
devredihyor. Anayasa
Mahkemesi 'nin yürütmeyi
durdurma karan verdiği 2003 Mali
Yıh Bütçe Kanunu'nun bazı
hükümlerini yeniden düzenleyerek
ilgili kanunlara ekleyen yasa
tasansı, TBMM Plan ve Bütçe
Komisyonu'nda degiştirilerek
kabul edildi. Tasanya eklenen
önergelerle, getirilen
düzenlemelerden bazılan şöyle:
• Tasan, milletvekili lojmanlannın
yer aldığı taşınmazı tespit edilecek
rayiç bedel üzerinden peşin veya
taksitle Emek înşaat aracılığıyla
sarmaya ve diğer işlemleri
yaprırmaya Maliye Bakanı'nı
yetkili kılıyor.
t/ Maliye Bakanı, Emek Inşaat'a
hizmet icarşılığı olarak satış
bedelinin yüzde 2'sini geçmemek
üzere ödemeye esas oranı
belirlemeye, satış işlemleri ile ilgili
her türlü gider, masraf ve bedeli bu
şirkete ödeme yetkisine de sahip
bulunacak.
t/ Ilgililerin kendi irade ve
isteğiyle yapılan naklen atamalarla,
ilk defa ve yeniden yapılan
atamalarda harcırah ödenmeyecek.
BaşkanJar tekrar seçilebilmek uğruna hesapsızca yatınmlar yapıyor, belediyelerin borç batağını genişletiyorlar
Belediyeler seçim savurganı
MURATKIŞLAIJ
ANKARA -Yerel seçünlerin yak-
laşmasıyla birlikte parti adaylan be-
lirlenmeye başlarken işbaşında bu-
lunan belediye başkanlan da "sa-
vurganca" harcamalarla yerel se-
çimlere yatınm yapıyor.
Geçmiş yıllarda Hazine'den aldık-
lan garantilerle "sorumsuzca'' yatı-
rımlara girişen belediyeler, artık bu
garanti kalkmış olmasına rağmen
"kavnaksız" yatınmlannı durdur-
muyorlar. Borçlu belediyeler ligi-
nin başını ise 2 katrilyon 777 trilyon
liralık borcuyla Ankara Büyükşehir
Belediyesi çekiyor.
"Bugün yatınm vapahm, seçilince
kavTiağını buhınız" düşüncesiyle ha-
reket eden belediyeler, doğalgaz, su
gibi kaynaklardan gelen paralan se-
çim yatınmlanna harcarken geçen
yıl borçlannı Hazine ile masaya otu-
rarak yeniden yapılandırmalanna
karşın, ödemelerde hâlâ sıkıntı yaşı-
yorlar. Hazine'ye borçlu olan bele-
CAL»$MALARIN BÜYÜK BÖLÜMÜ TA$ERONLAR ELİYLE YAPILDI
CEMlLCİĞERtVl
SAMSUN-Resmi Gazete'de 2002 yılında
duyurulan ihaleler, belediyelerde hizmetlerin
büyük bölümünün taşeronlar eliyle yaptınldığını
ortaya koydu. 147 belediyenin açtığı ihalelerin
maliyeti 458.5 trilyonu buldu. 2001 yılında bu
rakam 222.8 trilyon lirada kalırken son bir yılda
yüzde 100 oranındaki artış dikkat çekti. Resmi
Gazete'de duyurulan belediye ihalelerinin büyük
çoğ^ınluğunu çöp, kent. park-bahçe ve yeşil
alanlann temizliği, bakımı ve onanmı,
kanalizasyon, su, yol. park-bahçe inşaatı ihaleleri
oluşrurdu. DlSK Karadeniz Bölee Temsilcisi
Bekir Belovacıkh'nın verdiği bilgilere göre ihale
bedeli bakımından birinci sırayı yüzde 73 'le
büyükşehirler aldı. 2002 yıhndaki 430 ihalenin
92'si büyükşehir belediyeleri, I77'si ilçe
belediyeleri, 20'si alt kademe belediyeleri
tarafından açıldı. ihalelerin yüzde 97'si nüfusu 50
binden çok olan belediyeler tarafından açıhrken
taşeronlaşma da buralarda yoğunluk
kazandı.İhale tutan bakımından en büyük dilimi
de nüfusu 250 binden büyük kent belediyeleri
oluşturdu. Geçen yıl ihalelerin yüzde 69'u bu
grup belediyeler tarafindan açıldı.Ihalelerin
bölgelere dağılımında ise yüzde 59'luk oranla
Marmara Bölgesi birinci sırayı aldı.
diyeler arasında Ankara'yı 2.6 kat-
rilyon lirayla Izmit takip ediyor. Bu
iki belediyeyi sırasıyla Izmir, Gazi-
antep, Adana ve Istanbul izliyor.
Hazine tarafından hazırlanan Ni-
san 2003 tarihli "Kamu Borç Yöne-
timiRaporu"nda yerel yönetimlerin
Hazine güvencesiyle "hesapsızca"
yatınm yapmalannın sonuçlanndan
bırinin de "ahlaJdbozulma" olduğu
belirtiliyor. Hazine raporunda "Ko-
şufln yükümlülükler nedeniyle ger-
çekleştirilen üstlenimlerin diğer bir
olumsu/ etki/eri de yol açtıgı ahlaki
bozulmadu-"' denıyor.
Yerel yönetimlerin yatınm ve borç
durumlanna ilişkin rakamlar şöyle:
• Türkiye'nin toplam borç stoku
182.7 miryar dolar. Bunun 66.8 mil-
yar dolan dış borç. Yerel yönetim-
lerin Hazine garantili dış borç sto-
ku ise l milyar 429 milyon dolar. Bu
borcun yüzde 48 si büyükşehir be-
lediyelerine, yüzde 37'si ise beledi-
ye şirketlerine ait.
• Yerel yönetimierborçlannı öde-
miyor. Yerel yönetimlerin 2002 yı-
lı içinde toplam 539 milyon dolarolan
dış borç ödemelerinin yüzde 89'u Ha-
zine tarafindan gerçekJeştirildi. 2003
yılında, mart sonu itibanyla yine
Hazine tarafindan toplam266.4 tril-
yon liralık ödeme yapıldı.
• Hazine'nin yerel yönetimlerden
toplam alacağı ise vadesi gelmemiş
borçlarla birlikte 9 katrilyon 834 tril-
yon lira. Bu rakam Türkiye'nin 2003
yılında yatınmlara ayırdığı 8 katril-
yon liradan neredeyse yüzde 25 da-
ha fazla. Maliye Bakanlıgı rakam-
lanna göre Türkiye ilk üç ayda sa-
dece 127 trilyon liralık yatınm ya-
pabildi.
• Hazine'ye borçlu olan belli baş-
lı yerel yönetimier şunlar: Ankara 2
katrilyon 777 trilyon lira, Izmit 2
katrilyon 615 trilyon lira, Izmir l
katrilyon 181 trilyon lira, Gazian-
tep 775 trilyon lira, Adana 544 tril-
yon lira, Istanbul 247 trilyon lira.