Katalog

CUMHURİYET SAYFA 60'lı yıllarm eleştiri dervişi Hüseyin Cöntürk'ü geçen hafta 85 yaşmda yitirdik Yazınımızm sa 15 OSMAN ÇUTSAY 22 Haziran'da sabaha karşı, An- kara'da bir hastanede, henüz önemi- nin farkına varılmamış bir genç adam, 85 yaşında, sessiz sedasız aramızdan aynldı. Hüseyin Cön- türk. Genç adam, evet: 1918'de işgal şerefsizliğinin eşiğindeki îzmir'de ve Osmanlı uyruğunda doğmuştu. Girit göçmeni yoksul bir ailenin bu zeki çocuğu, sonra 'Cumhuriyet Türkiyesi'nin olanaklanyla tstan- bui Teknik Üniversitesi'ni bitirdi. Başarılı bir uzman ve yönetici ola- rak diğer eğiIimJeriyle birlikte ak- lın özgürleştirici rüzgânnda çok il- ginç birömürgeçirdi. Artık aramızda değil. Türk 'aydını', bu ciddi mühendi- sin ve nitelikli yöneticinin, asıl önemlisi, Türk edebiyatına girmiş en derinlikli eleştirmenin farkında de- ğil. "İlgililerin başka hesaplarla bilgisiz, bilgililerin de yine benzer hesaplarla ilgisiz olduğu bir ba- takbktan başka ne bekJenebiJirdi" diye sorulabilir. Yanıtı, zordur. Böyle bir eleştlrmen yaşamadı mı? Ueri yaşlannda bile 'postmoder- nizm-mühendislik' ilişkilerini sempozyumlarda bildiri konusu olarak işleyecek kadar meraklı bu pınl pınl ve çalışkan zekâdan, her şeyi bılen 'aydınlarımız' haberdar değil, haberdar olanlann da ezici çoğunluğu anlamış değil. Türk ede- biyatı en keskin zekâh bir oğlunu yitirmiş bulunuyor. Bu Türk edebi- yatı, hani 30 yıldır sanki böyle bir isim hiç yaşamamış, özellikle 1955-1972 arasında hanl hanl ki- taplar yayımlamamış, makaleler kaleme almamış, dergiler çıkartma- mış gibi, adını bile anmadığı o ufak tefek dev adamın büyük dünyasını mı merak edecekti? Nitekim hatır- lamadı da. Ama... Ama kısa bir süre sonra, ucuz bir pazar açılabilir ve çürümenin sim- gesi rengârenk medyamız ile onun uzantısı niteliğindeki birçok yayın organında birdenbire Hüseyin Cön- türk adı çalkalanmaya başlayabilir. Herhalde öyle olur. Türk edebiyatına 50'lerin orta- sında bir bıçak gibi giren ve özel- HUSEYİN "~* CÖHJUU I bahç • Cöntürk'ün tüm etkinliğini "Bağımsızlık, sorumluluktur!" cümlesiyle özetleyebiliriz. Türk düşüncesine, yani sadece edebiyatımıza değil, mühendislik tarihimize ve sosyolojimize de katkıda bulunmuş bu zekâ usulca aramızdan çekildi. Çırpınan ve yükselen bir Türkiye'nin ürünüydü. Gencecik solcularla birlikte, o görkemli 60'lardaki yükselişe büyük bir içtenlikle katılmıştı... sınemn .a likle tüm 1960'lara (Evrim, Dönem ve ille de Yordam dergileriyle) bir bıçak gibi giren Cöntürk, 70'Ierin başında atonal müzik çalışmalanna yoğunlaşınca, eleştiri yazılannı ya- yımlamaya son vermişti. Eşine az rastlanır durulukta, adeta mühen- dislik hesaplanyla kurulmuş özgün bir dil eşliğinde ve maddeci dünya görüşüne oturan bir duruşla eleşti- riler kaleme alırken de zaten pek itibar görmüş değildi. Türk edebi- yatında böyle bir hareketlenme ya- şanmamış, o yoldan Cönfürk diye bir isim hiç geçmemişti sanki. llgililerin belli hesaplarla bilgisiz- liği, bilgililerin de yine benzer he- saplarla bağımsız girişimleri 'teca- hül etmeyi' iş saydığı bir âlemüı sür- dürücüleri, acaba Hüseyin Cön- AFM. Yefilköy Cmecıty, Zey tmburnu Olıvııım) türk'ü yakında açık arttırmaya çıka- nr mı? Hiç kuşkusuz öyle olacaktır. 50 yıldır susuyordu Hiçbir çabasını anlamadılar. 'Ne- yi anladılar ki, Cöntürk'ü anla- suılar' diye sorulabilir. Onu gerçek- ten en iyi anlamış iki isim, 60'lann ele avuca sığmaz iki gencecik ede- biyat çılgını, biri geçen yıl pek er- ken yitirdiğimiz Eser Gürson, di- ğeri ise hepimizin gözünde Cön- türk'ün manevi oğlu konumundaki şair-eleştirmen Haluk Aker, geride kalmayı, sahne dışına çıkmayı, o- nun gibi yapıp bu büyük bataklığa hiç bulaşmamayı tercih ettiler. Cöntürk'ten bize bir güzel ema- net, Haluk Aker kaldı. Peki onu bu- günlerde fark eden var mı? Kaç ki- şiyiz? Ne kadar da yoksuluz... Bel- ki de inanılmaz zenginiz... Öyleyiz. Hüseyin Cöntürk'ün aklı. az rast- lanır derinlikteki kültürü, kendisi öyle formüle etmese de toplumcu dünyamıza açılan görkemli bir ka- pıya benzetilebilir. Ama o, en çok bize, Türkiye'ye benziyordu. Bü- tün arayışlanna şu veya bu gerek- çeyle set çekilebilmişti ve o, sonun- da, "zamanın belki de kendisi için yeterince olgunlaşmadığı' kanısı- na kapılarak köşesine çekilmeyi seçti. 30 yıl, kendi köşesinde yaşa- dı. Osmanlıca ve îngilizce metinle- rin zenginliğiyle yeni edebiyatımı- zı da harmanlayarak, kendi gök- kubbesinde bir güzel dünya yarat- • Tehlikeli Dişi Joe T> ler belki de dünyadaki en kötû işlerden bın ile uğra$malrtadır. Ama bunun ıçin elinden pek de fazla bir şey gelmez. Kjrli yollarla hizmet verdığı insanlann resmi evraklarının peşinden koşmaktadır. Sara Moore ise Joe'nun yeni kurbanıdır. Ortağı Gordon, çok zengin bir sığır çiftliği sahibidir ve Joe'yu Sara'nın bu paradan faydalanmasını engellemek içın kıralamıştır. Filmin yönetmeni Regınald Hudlin. Başrollerdeyse Elizabeth Hurle> ve Matthe» Perry yer alıyor. (Beyoglu AFM. Beyoğlu Sinepop. Şişli \tovieplex. Sişantaşı \fovıeplex, Mecıdiyeköy Odeon. Etiler Movıeplex, OrtakövFerive. Çemberlitaş Şafak Zeytinburnu Cinecity. Bakırköy Avşar. Alaköy Galleria, Avcılar Avşar. Kadıköy Tepe. Kadıköy Rexx, Alnınizade Capitol, Suadıye\fovıeplex. İmraniye AFM) • Çit / Rabbit-Proof Fence Doris Pilkington'ın kitabından Phıllip Noyce'un sinemaya uyarladığı ve 1931'deBatı Avustralya'da geçen filmde hükümetin resmi politikası çerçevesinde. hızmetkâr olarak yetiştıriimek üzere ailelerinden zorla kopanlan ve 1500 mıllık destansı bir yolculuğa çıkan üç genç Aborijın kızının gerçek öyküsü anlatılıyor. Filmin başrollennde Kenneth Branagh. Everly Sampi. Laura Monaghan ve Deborah Mailman rol alıyorlar. (Altunızade Capitol. Beyoglu Alkazar. Kadıköy Tepe. Levenı Smema TÜRSAK. Mecidiyeköv Odeon. Şaşhnbakkal Beko) U On / Ten Abbas Kiyarüstemi'nın yönettıği filmde Meniye Ekberi. Emın Maher. Rûya Arapşahı. Emine Muradi. Katayun Taleidzade ve Mandan Şarbaf rol alıyorlar. 10"dan 1 'e kadar numaralandınlrmş on sekanstan oluşan filmde kocanın. çocuğun. aılesinın ve dûzenin ezdiği çağdaş tranlı kadının durumu ekrana getıriliyor. (Beyoğlu Beyoğlu) • Ölüm Bizi Gözetlryor / My Lrttle Eye Kameralarla döşelı. karlar altmda eskı. ahşap bir e\ e ınternetten yayımlanacak altı aylık bir yaşam ıçın kendi ısceklenyle kapanan beş gencin yaşamlan hiç de bekJediklen gibi olmayacaktır. Tecrübeleri ölûmle perçınlenecek ve e\ bir ölüm kalım savaşına sahne olacaktır. Sean C.W. Johnson. Laura Regan. Jennifer Sky. Kris Lemche. Stephen O'Reilly ve Bradley Cooper'm rol aldıklan fiimin yönetmeni Marc Evans. (Altunızade Capitol. Ataköy Galleria. Bakırköy AFM. Bakırköy Avşar, Beylikduzü AFM, Beyoglu AFM. Beyoglu Atlas. Çemberlitaş Şafak. Etiler AFM, Etiler Cınecity. Fıılya Siemens. G.O.P. Mass. Idealtepe AFM. Kadıköy As. Kadıköy Moda. Madıköy Cinemaxx, Kozyatagı Cinepol. Maslak Seba. M.köy Odeon. Silivri Cinecih: Suadive \lovieplex, Şaşhnbakkal Beko. İmraniye AFM. Csküdar Moviegold. Zeytinburnu Cmecıty) • Kurban / El Segundo Nombre Başrollerinde Erica Pnor. Denis Rafter ve Trae Houlıhan'm oynadıklan filmin yönetmeni Francısco Plaza. Filmde ölen babasının hayatını araştıran ve bu araştrrmalan sonucunda onun tehlikeli bir insan olduğunu keşfeden bir kızın karşılaştığı ilginç olaylar. (Beyoglu AFM. Şişli Movieplex, M köy Odeon. Etiler Movieplex. Ç.taş Şafak. B.köy AFM, B.köy Avşar. Avcılar Avşar, Kadıköy Tepe. Kadıköy Rexx. Suadiye Movieplex) • Asabiyim / Anger Management Başrollerinde Jack Nicholson ile Adam Sahdler'm yeraldıklan fılmi Peter Segal Nönetiyor. Filmde 'öfke yönetimi' programına dahil olan Da\e Buznik'in uzman doktor Buddy Rydle ile yaşadıfı absürd olaylan anlatıyor. (Altunızade Capitol, Akatlar AFM. Ataköy Atrium. Ataköy Galleria. Avcılar Avşar, Beylikduzü AFM. Bahçelıevler Holidayplex, Bahçelievler KadirHas, Bahrkoy AFM. Bakırköy Avşar, Beyoglu AFM, Beyoglu Emek Çemberlitaş Şafak, Dolmabahçe Shop&Miles. Etiler AFM. Etiler Movieplex. Etiler Peugeot. Fulya Siemens, G.O.P Mass. Idealtepe AFM, Kadıköy Süreyya. Kadıköy Tepe, Kavacık Bogaziçı. Kozyatagı Cinepol. Maltepe Karya, Maslak Seba. Mecidiyekö\ Odeon, Ortaköy AFM. Ortaköy Feriye. Osmanbey Gazı. Pendik Oscar. Suadiye \fovieplex, Şaşhnbakkal Beko, Şişli Kent, Tepikiye AFM, Ümraniye • Kurşun Geçirmez / Bulletproof Monk Keşış. görevi sınırsız gücün anahtan olan bir el yazmasını korumak olan bir dövüş sanatlan ustasıdır. Görevi el yazmasının yeni koruyucusunu. yan sokak serserisı Kar'ı buLmak ve eğitmektir. Sonunda bir araya gelen ve çalışmaya başlayan ıkıli aynı zamanda 60 yıldır el yazmasının peşinde olanlara karşı da mücadele ederler. John VV'oo'nun yönettiği filmin başrollerinde Chovv Yun-Fat ve Seann William Scott rol alıyorlar. (Altunizade Capitol, Avcılar Avşar, Bahçelievler Holida\plex, Bakırköy Avşar. Beyoglu AFM. G.O P Mass. Idealtepe AFM. Kadıköy Holly-H-ood, Kadıköy Tepe. Kavacık Bogaziçi. Mecidiyeköv Odeon, Cmranıye AFM. Zeytinburnu Cinecity) • Ispanyol Pansiyonu / L'auberge Espagnole Xavier Paris'te ekonomi okuyan bir öğrencıdır. Bır aile dostu ona mezun olduktan sonra Ispanyolca öğrenmesı şartıyla Maliye Bakanlığı'nda ış vereceğine söz vermiştir. Böylece Barcelona'ya uçar ve sonunda her bın A\Tiıpa'nın farklı köşelennden gelen yedi öğrencinin kaldığı bir daireye yerleşu". Cedric KJapisch'in yönettiği filmde başrollen Romaın Duris. Cecıle De France ve Audrey Tautou payiaşıyorlar. (Beyoglu Alkazar, Kadıköy Broadyvay, Sişantaşı Movieplejc. Şişli Movieplejc/ • Kumun Altında / Sous La Sable Uyumlu. dingin. bırlikte çeyrek yûzyılı devirmış. çocuksuz. Panslı yaşlı çıft Jean ile ve Mane şehrin gürültüsünden uzaklaşıp bıraz nefes almak için yazlıklanna giderler. Fakat Jean'ın kaybolmasıyla olaylar esrarengiz bir havaya bürünecek ve Mane kocasının hayaliyle konusma> a başlar hale gelecektir. Başrollerini Charlotte Rampling \e Bnıno Cremer'in paylaştıklan filmin yönetmeni Françoıs Ozon. (A\cılar Nev, Films. Pendik Oscar) • Telefon Kulübesi / Phone Booth Başrollerini Colin Farrell. Katıe Holmes. Radha Mıtchell ve Kiefer Sutherland'ın paylaştıklan filmin yönetmeni Joel Schumache (Bey oglu Sinepop, Beyoglu AFM, Şişli Movieplea, Mecidiveköy Odeon, Etiler Movieplejc. Etiler AFM, Ortaköy Feriye, Çemberlitaş Şafak. Zeytinburnu Cinecity, Bakırköy Avşar, Bakırköy AFM. Ataköy Galeria. Bahçelievler Holidayplex, Avcılar Avşar. Beyhdüzü AFM, Kadıköy Kadıköy. Kadıköy Tepe, Suadive Movieplex. Cmramve AFM) • Matri* 2 / The Matrix-Reloaded Andy ve Larry \\ achovv ski kardeşlenn yönettikleri fıhnın başrollennde. Keanu Reev es. Lavvrence Fishbume. Carrie-Ajvne Moss, Hugo Weaving. Matt McColm ve Monıca Bellucci oynuyor. (Avcılar Avşar. Bağcüar Site, Bahçelievler Holidayplex. Bahçelievler KadirHas. Bakırköy Avşar. Bakırköy Incirli, Beykoz Acarkent, Beykoz Karya. Beyoglu AFM. Beyoğlu Lale. Büyükçekmece Favori. Fatih Feza. Fındıkzade Cinemars, Idealtepe AFM, Kadıköy As. Kadıköy Atlantis. Kozyatagı Cinepol. Maltepe Karya. Osmanbey Ğazi. Pendik Oscar, İmraniye AFM, İmraniyeBelediye. CsküdarMoviegold/ • Beşikten Mezara / Cradle 2 The Grave Başrollerini dünya dövüş sanatlan şampıyonu ve aksiyon filmlerinin usta oyuncusu Jet Lı ile hip-hop şarkıcısı DNLX'in paylaştığı filmin yönetmeni Andrzej Bartkovviak. (Bagcılar Site, Bahçelievler Holıdayplex. Bakırköy Incirli. Beykoz Acarkent, Beyoğlu AFM, Bmiikçekmece Favon, Çemberlitaş Şafak, G.O.P. Mass, Kavacık Bogaziçi, Maltepe Kary a. Maslak AFM, Osmanheı Gazı Pendik Oscar, Üsküdar Moviegoldl • Johny English Peter Hovvıttin yönettiği filmde Rovvan Atkınson. John Malkovıch ve Nathaiıe Imbruglia yer alıyor. (Altunizade Capitol, Avcılar ,\Vw Films. Bahçelievler Holidayplex, Bagcılar Site, Bakırköy Avşar, Beykoz Acarkent. Beyoglu AFM. Beyoğlu Atlas. Büyükçekmece Favon, Fındıkzade Cinemars. G.O.P. Mass, tdealıepe AFM, Kadıköy As. Kadıköy Atlantis, Kadıköy Cinemaxx, Kavacık Bogaziçi. Osmanbey Gazi, Pendik Güney) • Yeni Evli / Just Married Başrollerini Ashton Kutcher ve Brittany Murphy'nın paviaşnklan filmin yönetmeni Shauıı Levy (Bakırkö\ A\şar. Beyoglu Sinepop) • Orman Çocuğu 2 / The Jungle Book 2 Yönetmenliğini Steve Trenbirth'in yaptığı filmin seslendirmelerini Haley Joel Osment ve John Goodman yapıyor. (Bagcılar Site. Beykoz Acarkent, Büyükçekmece Favon, Fatıh Feza. Maltepe Karya) • Ömerçip Başrollerinde Mehmet Ali Erbil ve Aşkın Nur Yengi rol aidıidan filmin yönetmeni Zeki Alasya. /BagcılarSite. Be\koz Karya) • Bir Erkek 10 Günde Nasıl Kaybedilir? / How to Loose a Guy in 10 Days Donald Petne'nın yönettiği filmde Kate Hudson, Matthevv McConaughey ve Kathryn Hahn rol alıyor. (Avcılar A'evf Films, Kadıköy Atlantis) • O Şimdi Asker Başrollerinde Özcan Deniz. Ali Poyrazoğlu. Gökhan. Yavuz Bıngöl. Pehn Baru'nun oynadığı filmin yönetmeni Mustafa Altıoklar. (Bagcılar Site. Kartal Vizyon, Osmanbey Gazi) tı. Bu dönemin tanığı, Haluk Aker başta olmak üzere, bazı dostlanna yazdığı düzenli mektuplardır. Bu arada, Divan Edebiyatı'na günü- müzden ve maddeci bir bakış ola- rak basıma hazırladığı, şimdilerde Aker'in elini bekleyen kitabı başta olmak üzere çeşitli eserleri... Onu unutan ve unutturan tüccar- lann, şimdi bu eserlerin peşine düş- memesi mümkün değil. 'Baflımsızlık soruırHuluktur' Köşesine çekilmeyi, geçici dün ya nimetlerine burun kıvırmayı ve hep çalışmayı, çok çalışmayı, sü- rekli üretmeyi iş belleyen bir büyük yazar, 85 yaşında aramızdan aynl- dı. Tüm etkinliğini "Bağımsızlık, sorumluluktur!" cümlesiyle özet- leyebiliriz. Türk düşüncesine, yani sadece edebiyatımıza değil, mü- hendislik tarihimize ve sosyoloji- mize de katkıda bulunmuş bu zekâ usulca aramızdan çekildi. Çırpınan ve yükselen bir Türki- ye'nin ürünüydü. Gencecik solcu- larla birlikte, o görkemli 60'larda- ki yükselişe büyük bir içtenlikle ka- tılmıştı... Batağın içinde, şeriat es- kilerinin elindeki bir Türkiye'de bi- zi bıraktı. Nurullah Ataçın Ahmet Ham- di Tanpınar eşliğinde açtığı bir çember, ancak Hüseyin Cön- türk'ten sonra, daha doğrusu asıl o- nun eserlerinin yayımlanmasıyla birlikte tamamlanacak: Bu, Türk sosyalistlerinin görevidir. Şimdi bız, eğer biz, yani Türk ile- riciliği, yani Batı'nın önünde de- mokrasi cıvıklığını bahane bilerek taklalar atmayı ve içerde de ortaçağ metafiziğinin tüm yansımalannı din hayranlığı olarak solculuk diye sat- mayanlar, Cöntürk'ü, 'Türkiye 1923' projesini, bu büyük bataklık- tan çekip alarak, kendi eşitlikçi ve özgürleştirici, kamu ağırlıklı özgün zamanlanmıza taşımazsak, neler yi- tirdiğimizi bir kez daha göreceğiz. Kimdi bu Hüseyin Cöntürk? Kimdir? Buradan ve yeniden başlayabılı- riz. O zaman aynhk acısı, yanıtlan- mızla birlikte hafifler, belki yeni bir aşka, yani bir ülkeyi ve halkını, hat- ta bütün bir insanlığı yeniden yük- seltme inadına dönüşür... SİNEMA TELEFONLARI Akatlar AFM Mayadrom 284 57 06. Altunizade Capitol 391 19 35, Ataköy Atrium 559 80 63, Ataköy Yunus Emre 661 38 94. Avcılar IGS Cinemetro 6~6 ~4 94Avcılar Stan- dart 695 36 45. Bahçelievler Kadir Has 442 13 86), Bahçelievler Holi- daypiex 44121 09. Bahçeşehir Ci- nemax 669 64 00. Beyoğlu AFM 251 20 20, Bakırköy Avşar 5X3 46 02. Ba- kırköyAFM CarouseJ 57/ 83 80, Ba- kırköy Incirli 5V 64 39, Bagcılar Si- te 462 20 21. Bakırköy Renk 57218 63, Bakırköy Sinema 74 572 04 44, Bayrampaşa Cinebay 613 14 77, Beylikduzü AFM Migros 852 01 90, Beyoğlu Akademi 251 74 84, Be- yoğlu Alkazar 293 24 66. Beyoğlu Atlas 252 85 76, Beyoğlu Beyoğlu 251 32 40, Beyoğlu Emek 293 84 39, Beyoğlu Frtaş 249 01 66. Beyoğlu Lale 249 25 24. Beyoğlu Pera 25132 40. Beyoğlu Sinepop 25111 76. BM- yükçekmece Alkent 2000 889V4 27, Büyükçekmece Favori 882 08 64. Çemberlitaş Şafak 516 26 60, Etiler AFM Akmerkez 282 05 05, Etiler Movieplex 284 30 05. Etiler Parliament Cinema Club 2631838, Fatih Feza 631 16 08, Fenerbahçe AFM Pyramid 414 90 00, Fındıkza- de Cinemars 633 41 12. Florya Prestige 663 28 86. Galeria Presti- ge 560 72 66. Gaziosmanpaşa Ci- nemass 5~8 50 62. Harbiye As 247 6315. Idealtepe AFM 489 08 66. Ka- dıköy As 336 00 50, Kadıköy Tepe Cinemaxx 339 85 85. Kavacık Bo- gaziçi 425 19 15. Kadıköy Atlantis 336 06 22. Kadıköy Bahariye 414 35 05, Kadıköy Broadway 346 14 81, Kadıköy Hollywood 338 90 76. Ka- cfcköy Kadıköy 33? ~4 00, Kadıköy Moda337 0128. Kadıköy Ocak336 37 V. Kadıköy Rexx 336 0112, Ka- dıköy Sinema Tek 346 0141. Kadı- köy Süreyya 336 06 82. Karagüm- rök Feza 63116 08. Kozyatagı Ci- nepol 362 5100. Levent Kültür Mer- kezi TÜRSAK Sineması (0212/ 325 43 31, Maltepe Grandhaus 442 60 30, Maslak AFM Princess 285 06 95, Mecidiyeköy Cineplex Odeon 216 37 90. Nişantaşı Movieplex 219 09 60. Ortaköy Feriye 236 28 64, Orta- fcöy AFM Princess 236 20 72. Os- manbey Gazi 24796 65. Pendik Gü- ney 35413 88. Pendik Oscar 390 09 69. Silivri Maxi Parliament 736 01 60. Suadiye M&S Cinemax 467 44 68. Suadiye Movieplex 385 24 49, Şaşkınbakkal Cinemax M&S 467 , 44 68. Şişli Kent 241 62 03. Tatitya j Drive Inn 852 05 55, Teşvikiye AFM | Ericsson 224 05 05. Ümraniye AFM : Princess4610382.Yeşilçam29368 i 00, Yeşilyurt Parliament Cinema Club, 662 25 W. Zeytinburnu Cine- city OIMum 546 96 96. ESİNTtLER ZEYNEP ORAL Stockhoim'den... Çoktan akşam oinuştu. Hayır, hayır, birtürlü ol- muyordu. Saat gecf yarısına yaklaşıyordu. Ortalık aydınlıktı. üdingö Adası'nda- orman kaplı birtepede, göz- lerimi denizle gökyizünün birleştiği noktaya dik- miş, güneşin batmasmı bekliyordum. Ama güneş, ufuk çizgisinde asılı kalmıştı. Sanki hiç batmaya- caktı. (Çocukken Iznir'de, güneş tam denize da- larken, tam son nokt3Si gözden kaybolurken, dilek tutar, dileğin mutlakgerçekleşecegine inanırdık. O yüzden her akşamüstü. doğru Kordon'a! Güneşi batırmaya!) Stockholm'ün üzerine kurulduğu on dört adadan biriydi Lidingö Adas' Buradan sonra Baltık Deni- zi'ne uzanan 24 bin ada daha vard/. Ama onlarda da güneş kolay kolay batmayacaktı. Çünkü tam da yaz dönümüydü. (21 Haziran) Isveç, Yaz Dönümü Bayramı'nı kutluyordu. Rivayet o ki, yedi farklı ada- dan, yedi farklı ağacm, yedi farklı yaprağını kopa- np o gece yastığının altma koyan genç kızlar ve de- likanhlar, rüyalarında evlenecekleri kişiyi görürler- di. Izlenimler Stockholm'e ilkgidişimdi. Yaşar Kemal, Zürfû Livaneli, Demir Özlü ya da Tuncer Kurtiz'den (Türkiye'deki her baskı döneminde orası bir sığı- naktı) dinlemişliğim, okumuşluğum çok vardı. Ama bilmediğim ne çok şey varmış. Dünyada insan başına en çok müze düşen kent olduğunu bilmezdim. 800 bin nüfusa 70 müze! Her biri cıvıl cıvıl, yaşayan, soluk alıp veren mekânlari Dizayn, tasarım ustalığmın gözün değdiği heryere bunca egemen olduğunu bilmezdim... Yaşamın suyla bunca içli dışlı olduğunu bilmezdim. Otomo- bil sayısı kadar tekne, otoparktan çok marina var! August Strinberg'm oyunlarından, Ingmar Bergman'ın filmlerinden olsa gerek, karşılaşmak- tan korktuğum Isveç kültürüyle özdeşleşmiş "so- ğukluk", "mesafe", "rvh üşümesi" gibi klişelerden eser yoktu. Tam tersine müthiş bir dışa açıklık... Bu gözlemimi aktardığım Isveçliler "Avrupa Birliği'ne girmek bizi de çok değiştirdi" diyecekti. Yabancıya tavır Sonsuz bir dinginlik ve düzen içinde bir de çıban başına rast gelmez mıyim! YıllardırStockholm'de yaşayan bir Türk işadamı Stockholm'ün lüks bir semtinde ev kiralamıştı ve yeni evine taşınma telaşmdaydı. Birbiri ardına pos- ta kutusuna mektuplar bırakılıyordu. llkinde, "Sen buraya taşınınca, ardından tüm ailenin arkadaşla- rını dolduracaksın, avaz avaz müzik çalıp, balkon- da kebapyapıp huzurvmuzu kaçıracaksın"; ikinci- sinde "Senin buralarda sokaklann hâkimi gibi do- laşmaya hakkın yok, bu sokak senin değil, buraya taşınmayı iyi düşündün mü?"; üçüncüsünde ise "Buraya taşınırsan senin için hiç iyi olmaz, en iyisi gitbaşkayerde otur"öeniyordu. Üçünde de aynıy- dı: BSS (Behörige Sverige Svenskor) Yani "Isveç Isveçlinindir" örgütü. Evet böyle bir örgüt var ve 9 milyonluk Isveç nü- fusunun yüzde onunun yabancılardan oluşmasına tahammül edemiyor. Ancak her adımları sıkı dev- let kontrolünde. Bu anlattığım olaya da o yörenin adli makamları derhal el koyacaktı. Mektuplara bir başka Türk'ün tepkisi ise şöyleydi: "Adamlar hak- //. Yabancılann en yoğun yaşadığı Rinkeby bölge- sine gidin, sanki başka bir ülke. Pislikten, gürültü- den geçilmez!" 'Leonardo'ya Selam' Acaba BSS örgütü, her gün önünden geçtikleri, kentin tam göbeğinde, Mimarlık Yüksekokulu'nun önüne dikilmiş anıt heykelin de biryabancı, birTürk tarafından yapıldığını biliyor mudur diye aklımdan geçirmedim değil. Anıt heykelin adı "Leonardo'ya Selam". Imza: ll- han Koman. Uzun yıllar burada yaşamış, Stockholm Uygula- malı Sanatlar Yüksekokulu'nun öğretim üyesi ol- muş ve burada ölmüştü llhan Koman. Isveçteki sa- yısız eserinden yalnızca biriydi bu. Leonardo da Vinci'nin evren, dünya, insan öl- çeklerine gönderme yapan, iç içe geçmiş üç dev çemberden oluşan eser, 1970'lerdeki biryarışma- da sanatçıya birincilik ödülü kazandırmıştı. Isveç hükümeti tarafından satın alınarak buraya dikilmiş- ti. "Leonardo'ya Selam", masal kentleri andıran Stoçkholm'de tüm "yabancılıklara" meydan okuya- rak, evrensel çağdaş uygarlığın simgesi olarak yük- seliyordu. e-posta:zeynepf« zeyneporai.com Faks:0212-25716 50 Behçet Aysan anısına ödtt •ii1 *? *** Tüi i ? * - Türk Tab.P len Birlıği'nin (TTB) Sıvas kathamı sırasında Madımak Oteh'nde yaşamını yitıren şair Dr Behçet Aysan ve 36 kişi anısına düzenlediğı şiir yanşmasının son başvTuu tarihi imkim olarak belırlendı.'Behçet Aysan Şiir Ö d ü m e adav olmak için 2002 Ocakaymdan itibaren ^ yayımlanrruş bir kitap^ya da yayma hazır bir kıtap dosyası gerekıyor. Yapıtlann daha önce hıçbn- yanşmada odül almarmş olması önkoşul olarak sunulan yarl ş m a nın seçıci kurulu- Arif Damar, Emın Ozdemir, Ahmet Telli Ali CengızkanveAta.,1 Behramoğlu'ndan oluşuyor. ^r0T DEĞÎRMEN SANAT EVİ'nde 21 OO'de ? ! " ? Â 7 l 1 <02U 245 >0 06)• n d a [ cam ustası James d p •„ T ^ , 14 OO'te J de la 1 r e l l e I4.uv te J . ae la l o r r e İ I e j , Yümabaşar ın NıP bs jı,ol u (0 216 433 36 93)** h H o r o z • OSMANLI 16.00'dalsaÇe JO 212 292 76 05) Zostensl - saat