Katalog

2 3 HAZİRAN 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ ABDÜLCANBAZ PETROL SAVAŞLARI TURHAN SELÇUK Haliç'in yamaçlannda EğrikapVya doğru lOOOyıllık bir tarihin üstünde 500yıllık bir tarih î niric A nemas Kulesi'nı buldu- ^k nuz mu Ivaz Efendi Ca- / J misi'ne eeldiniz demek- /—* tır.HemlOOOyılhkMi- ^ - A . hael Anemas'ın kulesını hem de 500 yıllık tvazEfendTnin ca- misini bilmiyorsanız o zaman Haliç kıyısından Ayvansaray'a girip sora- caksınız... Aynen Anemas Kulesi'ne gitmek ıçın surlan sağınıza ahp Eğ- rikapı'ya doğru çıkarken kulenin he- tnen yanında Ivaz Efendi Camisi'ni göreceksiniz... Çe\Te yoluyla Topkapfdan Haliç Köprüsü'ne ınişte, köprüye girme- den sağ taraftaki surlaraı üstünde gör- düğünüz minare var ya, işte o Ivaz Efendi Camisi'nin minaresi... îvaz Efendi, Rumeli ve Anadolu Kazaskeri... Kazaskerin aslı kadı asker... Halk ağzında yuvarlanarak kazasker ol- muş... Alanyalı ivaz Efendl Kazaskerlik. IL Mehmetdönemin- de şeriat hükümlerini veren en büyük makam... Yine Fatih Sultan Mehmet döneminde Rumeli ve Anadolu Ka- zaskerliği olarak üdye aynlmış... Ana- dolu'dakı kadılar Anadolu Kazaske- ri'ne, Rumeli ve adalardaki kadılar Ru- meli Kazasken'ne bağlanmış... îs- tanbul kadısı terfi ettiğinde Anado- lu Kazaskeri, Anadolu Kazaskeri ter- fi ettiğinde Rumeli Kazaskeri oluyor ve Rumeli Kazaskerinin yolu da Şey- hülislamlığa çıkıyormuş... III. Mu- rat'ın saltanatında 1579'dan sonra kazaskerlerin rütbesi beylerbeyine eşdeğerolmuş.... Bizimkı tam da o dönemin kazas- ken... Kanuni Sultan Süleyman'a, n. Seüm'e ve HI. Murat'a kazaskerlik yapmış... Alaiyeli... Yani Alanyalı... Alanya ile Kanuni arasında bir bağ vardır... Selçuklu Sultanı Alaaddin Keyku- bat'ın, 1221 yıhnda adını vererek devletine kışlık başkent yaptığı Ala- iye'de kalenin zirvesine. yanmadanın iki yanından da görülecek şekilde in- şa ettirdiğı cami zaman içinde yıkıl- mış ve temellennden yeni bir cami- yi birkaç kese altın göndererek Ka- nuni Sultan Süleyman yaptırmıştır... Alaaddin' in adı gitmiş camiye Sü- D E N İ Z S 0 M www.denizsom.com e-posta: denizs6T5TOaJRWÜ\Wt.com.îr leymanıye adı verilmiştir. Ivaz Efendi de ne zaman ve nasıl Alaiye'den çıkıp Istanbul'a gelmişse, Osmanlı'ya "kadıasker" olmuştur... Alanyalı Ivaz Efendi "nin kendi adı- na cami yaptırmak için bulduğu yer ıse Bizans'ın yıkılıp gitmiş eski sa- raylanndan Blahernai'nin yanındaki Anemas Kulesı ve zindanlannın ya- nı başı ve üstelik Angelos Kulesi'nin yıkıntılannın tam üstüdür... Burada tarih, sözcüğün tam anla- mıyla tarih içine girmiş... 1585 'te yapılan caminin mimannın kim olduğu bilinmiyor... Mimar Sinan'a mal ediliyor ama Mimar Sinan'ın tezkerelerinde kay- dı bulunmadığı için Mimar Sinan ekolünden bir cami olarak kabul edi- liyor... Cami kutu gibi... Ama inceden in- ceyeişlenmiş... lOmetreyeyakınça- pı ve 15 metreden fazla yüksekliği olan kubbenin çevresine beş yanm kubbe daha kondurmuş mimar... Yanm kub- belerin ikısı caminin sağında. ikisi solunda; beşınci yanm kubbe mihrap çıkıntısuıın üstünü örtüyor... Jki yan- dakı yanm kubbelere yuvarlak ke- merli pencereler açılmış... Caminin cephesi ise üç kat pencere ile dona- tılmış... Ferah feza bir cami... Cümle kapısı olmayan cami Cami, kesme taşlarla ve mihrap kısmında ise kesme taşın arasına tuğ- la serpiştirilerek inşa edilmiş... Taş- lar, Bizans kulesinin kalıntılan ola- bılir... Caminin, bir cümle kapısı yok... Öyle gösterişlı ya da gösterişsiz bü- yük bir kapı yeğlememiş mimar... Camiye yanlardaki çifte kapılardan giriliyor... Çiûe kapılardan dışa ba- kanlar üst kattaki kadınlar mahfiline çıkan merdivene, içe bakanlar ise sa- hın kısmına açılıyor... Caminin son cemaat yeri olmadığı için ayakkabı- lar, kapıdan girdikten sonra çıkartı- lıyor... tvaz Efendi aslında bir külliye yap- tırmış... Medrese yıkılıp gitmiş... Ye- rine imam lojmanı yapılmış olmalı... Ceşme ise, a\lu duvannın dışında, küçük yol ağzının ortasında kalmış... Ivaz Efendi'nin camisi Atik Mus- tafa Paşa Mahallesi'nde... Atik Mustafa Paşa adı yabancı gel- mesin... Koca Mustafa Paşa'nın ta kendisi... Ayvansaray'daki eski bir kiliseyi camiye çevirdiği için mahalleye adı verilmış... Kocamustafapaşa semrine de adını veren Mustafa, IL Beyanfm sadrazamlanndan... II. Mehmet dö- neminde devşirilmiş, sarayda kapıcı- başı olmuş... Fatıh'in ölümü üzerine Beyazıt'la Cemarasındaki iktidar sa- vaşında Beyazıt'tan yana olunca 151 l'de sadrazamlığaİcadar yüksel- miş... Ne var ki iktidar kuman her za- :vaz Efendi Camisi'ni Mimar Sinan'ın yaptığı sanılıyor ama Sinan'ın kayıtlarmda böyle bir cami yok... Caminin mimarisi, mimannın Mimar Sinan ekolünden geldiğini gösteriyor man tutmuyor... Beyazıt'ın yerine Ahmet, Korkut \e Selim arasında Ahmet'ten yana olmuş... Sonradan Yavuz Sultan Selim olacak L Sefim tah- ta geçmiş... Yeni padişah birkaç ay beklemiş... Atik ve Koca Mustafa Pa- şa'yı Bursa"ya gönderip idam ettir- miş... Ivaz Efendi ise camisini yaptırdık- tan bir yıl sonra eceliyle ölmüş ve mıhrabın önündeki bahçeye gömül- müş... Sonradan küçük bir mezarlı- ğa dönüşen bahçedeki kabirlerden, en yüksek taşlısı, 1%-az Efendi'nin me- zan olmalı... İznlk çlnllerl çalınmı; Ivaz Efendi Camisi'nin bir başka özelliği, ana kubbenin alh destek üze- nne oturması ve desteklerin yandan itibaren duvarlara gömülü olınası... Caminin yan duvarlan boyunca v e ahşap sütunlar üstünde uzanan ikin- ci kat kadınlar kısmı... Ahşap, yüz- yılların ağırlığını taşımaya devam ediyor... Lakin, Bizans Kulesi'nin yıkıntıla- n üstüne yapılan ve altında halen deh- lizlerin bulunduğu caminin, kendi ağırlığını ne kadar taşıyacağı belli değil... Cünkü mihrabın iki yanında alttan ve üstten birer haznenin içinde duran silindir biçimindeki taşlar yani "sü- tunce''ler dönmüyor... Bu da caminin statik yapısının bo- zulduğunu gösteriyor... Camide bir eğrilik var mı? Yok... Ama, dönmesi gereken silindirler dönmüyor... Bu iyi bir haber değil... Caminin içındeki güzelliğe gelin- ce... Mihrabı süsleyen tznikçinileri... Ne yazık ki birkaç parçası çahnmış... Kim bilir hangi müzayedede satıl- mıştır; içinden 1000 yıllık tarihin geç- tiği 500 yıllık çiniler! Kritik maddelerde uzlaşma yok Hazine arazüerinin satışı tamam EMİNEKAPLAN ANK\RA - TBMM Plan ve Bütçe Alt Komisyonu, Hazine arazüerinin satışı ve SlT alanlannın yapılaşmaya açılmasını öngören yasa tasansı üzerindeki çalışmalannı tamamlayıp raporunu hazu"ladı. AKP ve CHP, gecekondu affi, yabancılara arazi satışı ve StT alanlanyla ilgili düzenlemeler konusunda uzlaşma sağlayamadı, bu düzenlemeler üst komisyona havale edildi. Alt komisyon, tanm arazılerinin satışı ile ilgili ıhalelere "köy ya da belde nüfusuna kayıth kişilerin kaalnıasr koşulunu getirirken, tasandaki taşocağı, kum ve çakıl ocaklannın il özel idarelerince kiraya verilmesine ilişkin düzenlemeler, Maden Yasası'nı ilgilendirdiğı için metinden çıkanldı. Vakıf arazılennın takas yoluyla satışına ilişkin önergeler de bu düzenlemenin başka bir yasa tasansıyla getirilmesinın planlandığı gerekçesiyle gen çekildı. Alt komisyonun getirdiği yeni düzenlemeler ıse şöyle: • Hazine arazılen organıze hayvancılık ve besi bölgesi yapacak olanlara, serbest bölge olarak kullanılacak olan araziler ise yalnızca kamu kurum ve kuruluşlan ile bu nitelikteki meslek kuruluşlanna satılacak. Arazilerin endüstri bölgelerinde yahnm yapmasına izin verilen gerçek ve tüzel kişilere satışını öngören hüküm ise madde metninden çıkanldı. •''Hazine arazüerinin yatınmcüara satışında "100 milyon dolar yatırım \^pma" koşulu ise yumuşatıldı. Yatınm tutan 25 milyon dolara indirilirken 100 kişiyi istüıdam edecek biçimde yatınm yapacak sanayiciye de arazi sahlabilecek. •Tanm arazüerinin satışı ile ilgili ihalelere, sadece taşınmazın bulunduğu köy veya belde nüfusuna kayıth veya o köyde ya da beldede oturmakta olan kişiler katılabilecek. •DSl, Karayollan ve Köy Hizmetleri, ihtiyaç fazlası iş makinesi, makine ve teçhizatlan diğer kamu kurum ve kuruluşlanna satmaya \ eya kıralamaya yetkili olacak. •Mera alanlannda okul \e cami gibi ortak kullanım mekânlanndan "ot bedefi" alınmayacak. Büyük rant elde edecekler SITlerde Hmar'zammı OZAN YAYMAN İZ.MİR- Doğal SÎT alanlannın imara açılmasıyla birlikte, bu arazılenn fiyatlannda da artış olduğu bildiriliyor. AKP hükümetinin bu bölgeleri imara açma girişiminin başladığı gün yüzde 10 fiyat artışı görüldüğünü belırten emlakçiler, yasadışı unsurlara dıkkat çekiyorlar. Uzun yıllardan bu yana, StT alanlanndaki arazüeri satın almaya devam eden bazı kesımlenn ımar iznıyle birlikte ellenndeki arazileri çok yüksek bedelle satmaya hazırlandıklan kaydedüıyor. Imar izni en fazla arazi mafyasının işıne yarayacak. Yıllardan beri imara kapalı olan doğal SİT alanlanndan arsa toplayan çe^Teler. yurttaşlann elinde kalan tapulan da almanın yollanm anyor Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Yılmaz Özcan, imara açılma haberlerin kamuo>aına yansımasıyla birlikte, bu bölgelerdeki ücretlerin yüzde 10 oranında artış gösterdiğıni belirterek "Bu alanlan zamaıunda ele geçiren kişiler, dört gözle yasanın çıkmasını beklİTOr. Doğal SİT'lerin imara açıtanasrvia birlikte fi>at artışı yüzde 30"u bulabüir. Rantiye dört gözfc TBMM'den gelecek yanıü bekB\ ı or" dedi. Emlak Komisyonculan Odası Başkanı Mesut Güleroğtu da "Dolann ani iniş çüaşı tüm gavTİmenkul alım-saümlannı durdurdu. Ancak pivasa canlı olsa bile TBMM'deki yasa tasansı netteşmeden bu bölgelerde aiuıı satmı olmayacak gibi görünüyor'' dedi. « Deniz SOH N î 3.kitap yedi tepe İSTANBUL 2.kitap dere tepe ANADOLU Lkitap tepe tepe İSTANBUL Günizi Yayıncılı* Tel: 0(212) 51242 1? Faks: 0 |212] 512 11 72