Katalog

14 NİSAN 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DISBASIN Arap dünyasındaki gençlerin, ABD ve Ingiltere'ye karşılık veımek için Bin Ladin'in kapısına yönelme olasılığı var Bağdat,ikinciBeyrut olabilir• Intihar bombacılarının saldınlan koalisyon güçlerinin kazandığı zaferin 20 yıl önce yüzlerce Amerikalının ölümüne ve ABD'nin Beyrut'tan çekilmesine neden olan "patlayıcı siyasi fraksiyon kokteyli"ne ve kökten dinciliğe yol açabilir. DAVTDCLARK Henry Kissinger, Çın Başbakanı Çu Enlaya "Fransız De\rinıi'nin başanlı olduğunu düşii- nüyor musunuz" diye sorduğunda şu yanıtı al- mıştı. "Yanrtvennek için çok erken." O zaman şakayla karışık verılen bu yanıt Irak'taki "Ozgürfük Operasyonu" söz konusu olduğunda kesınlıkle geçerli bir yanıt ve doğ- ru. Savaş yanlılanıun şeytani bır zevkle yaptık- lan kutlamaJar başladı bile (tabii bu savaşın sı- vil kayıp olmayan ılk savaş olacağı konusunda tahmio yürüten The Sun gazetesınin önderliğın- de). Ania bu kutlamalar ve sevinç, yanlış temel- ler iizenne kurulu. Eğer savaş yanlılan ve kar- şıtlannın tek bir ortak yanı varsa o da Irak'ın yenılgıye uğrayacağı konusundaydı. Sonunda beklentilerimızin aksıne muhalefet ve dıreniş daha çok güneyde oldu. Bağdat güneye oranla çok daha kolay ele geçırildı. Bağdat'takı savaşın zorlu geçeceğıni söyle- yenler yanıldı. Bıze rejimin ortadan kaldınlma- sı sözü değil, ama rejim değışıklığı sözü veril- di. Saddam Hüseyin m yenne daha ıyi huylu bir liderin getınleceğıne daır söz venldı Bu da işin daha zor olan yanıydı. Rejimin yıkılmasına Bağdat'ta bazı Iraklıla- nn gösterdığı reaksiyon Şıılenn çoğunlukta ol- duğu güney bölgelerde koalısyonun karşılaştı- ğı direnışten sonra iç ferahlatıcı bir reaksiyon olarak nıtelendı. Bush'a övgiı yaflmadı Ancak. Saddam City'nin sakinlennin Geor- ge Bush'a değil. Allah'a bağlılıklannı bildiren şarkılar söylemeieri gözden kaçınlmaması ge- reken, önemli ve kayda deger bır aynntı. Aynca Ingiliz ordusunun I969'da Kuzey Ir- landa'nın başkenti Belfast'taki günlerine döner- sek kent sakinlerinin askerlere çay yapmaktan ne kadar çabuk vazgeçtiğıni ve onlara el bom- bası atmaya başladığını da hemen anımsanz. Da- ha doğrusu anımsamamız gerekır. Koalisyon güç- lennüı de ev sahıbuıı bıktırdıkiannı, misafirlık- lerinin gereğinden fazla sürdüğünü anlayacak- lan zaman Pentagon'un düşündüğünden çok daha çabuk gelecektir. Komuta ve kontrol merkezleri bertaraf olma- sınarağmenbazı Iraklı bırlıklerin savaşmakve la dolu bir sürece tanık olmamız da olasıdır. ölmek konusundaki isteklılıklen de kaygı ve- Irak'ı "DKteüzeradeİsviçre*yedönüşrürme ren bir unsur. Artık ortada bır rejım yok. An- sözü verenler Saddam Hüseyin'in şiddet dolu, cak çatışmalar devam ediyor. Irak'ın birçok kanh geçmişinin bir ürünü olduğunu unutmuş kuvveti teslim olmadı ya da esir düşmedi. An- gibi görünüyorlar. cak silahJannı yanlanna alıp ortadan kayboldu. Lübnan örneği tngiiız ve Amerikan politika üreticilerinin içine korku salmalı. Intihar bom- BU Savaş ZOr blter bacılannın saldınlan koalisyon güçlerinin ka- zandıkJan zaferin 20 yıl önce yüzlerce Ameri- Bu savaşın belirgin bir sonunun olmaması kalının ölümüne ve ABD'nin Beyrut'tan çekil- olasıdır. Ve Irak'ta hepımızın yakından bıldıgi, mesine neden olan "padavia siyasifraksiyon kok- uzun süren, çok şiddetlı olmasa da çatışmalar- teyh" ve kökten dinciliğe yol açabilir. Bu sava- şın yankılan Irak'ın sınırlan içinde kalmayacak. Birçok ulusun yer aldığı enstirü ve benimsedi- ği kurallarla yönetılen uluslararası bir toplum fikrinin gerçek olması zor gıbi görünüyor. Çünkü dünyaya egemen olan tek gücün ön- celikleri günışığına çıkıyor. Gerçek trajedi Ame- rikan otoritesinin bu konuda isteksiz bir dünya üzerine empoze edilmesınden çok, bu otorite- ye boyun eğrneyi reddedenlerin vereceği sert ya- nıtta gizli. Cençlerl Bln Ladln'e Iter Bu savaş zaten Arap dünyasını ayaklandırdı ve ArapJar Amerikan gücüne kendı yöntemle- riyle karşı gelinemeyeceği için farklı bir yön- temle karşılık vereceklerdir. Kanh Pazar son- rasında ellenne silah almak üzere IRA'ya kay- dolan genç Katolikler gibi Amman'dan Kahi- re'ye birçok kentte yaşayan genç Müslüman- lar ABD ve Ingiltere'ye karşılık vermek içın el- Ierine silah verecek kapılann eşiğinde olabüir- ler. Günümüzde o kapı Usame bin Ladin'in ka- pısı. Bızim operasyonlanmız bır zamanlar Arap milliyetçihğı ve radıkal tslamcılık arasındaki, çok net olarak tanımlanan farkı, ayıncı çizgiyi geçmışe oranla daha da tehlikeli bir şekilde bulanıklaştırdı. ABD. Itaatkâr Irak istlyor Bunlann hıçbın çaresi olmayan şeyler değil. Ancak Beyaz Saray'ın olacaklan önlemek içın gerekli adımlan attığına dair fazla kayda değer gösterge yok. Bush, Ortadoğu'da banş anlaş- masına yönelık biryol haritası yayımlamaya onay verebılır. Ancak bu yolculuğa çıkmaya niyetli gıbı görünmüyor. Demokratık bir Irak'tan bah- sedıyor. ama onun ilk önceliği "itaatkâr bir Irak" yaratmak. Eğer yanlış düşünmüyorsam -ki umuyorum yanlış düşünüyorumdur- Ingıltere Başbakanı Tony Blair içın Saddam Hüseyın'in yönetımden düşürülmesinın büyük kayıp verilerek elde edilen başandan bıle daha önemli bir zafer ol- duğunu söylemesi son derece zor olacak. (The Guardian -11 Nîsan) Gazetecicinayetini canlıyayında milyonlarca kişiizledi ABD kendini "Olanlann tanığı yok" diye kandırmamalı. El Cezire Televizyonu'nun Bağdat'taki ofisinin çatısında ölen Tank Eyüp'ün eşi ve annesiyle milyonlarca izleyici cinayete tanık oldu. TankEyüp Bağdat'a gitmeyi çok istedi. Onun kanında, damarlann- da gazetecilik akıyordu. Ne zaman bir sıcak haber söz konusu olsa kal- bi daha hızlı çarpar, sesı yükselır, oraya gıtmek içın çırpınırdı. Savaşın ilk iki haftasında her gün Ürdün'den, mülteci kampmın bu- lunduğu Rüveyşıd'den hem El Ce- zire Televizyonu'na hem de bizim gazeteye -Jordan Tımes- haber geç- tı. Bağdat'a girme şansını elde et- tiği gün izin ıstemek için gazeteyi aradı Işıne olduğu kadar bızlere de çok bağhydı. Onun Bağdat'a geçmesıne biraz ürkerek de olsa izin verdik. Çünkü Tank için bu savaşın cehennemınden bıldırmek bir mısyon nıteliğindeydı. Çok sa- yıda meslektaşı var. Belki hepsi onunla mesleki anlamda hemfikır değildi. Ancak herkes onu sever, tak- dir eder, ona hayranlık duyardı. Ta- nk işıne ve meslektaşlanna kendi- ni adamış bır insandı. Bu kendini adamışlık, bu bağlılık dün onun hayatına mal oldu. İlk ve son haber Pazartesi akşamı uydu telefo- nuyJa Bağdat 'tan ılk ve ne yazık kı son haberini geçmek içın aradığın- da. u\ kusuz olduğu sesınden anla- şılıyordu. Salı günü şafak vaktı me- saısinı doldurmuşru Dışanda ışı- ni bitınp ofıse döndü. Bir süre din- lenmek istiyordu. Bir kameraman arkadaşı yardıın ıstedı ve Tank onu kırmayarak El Cezire Televizyo- nu'nun ofisinin bulundugu bına- nın çatısına bazı aletleri kurmak üzere tırmandı. Ve, çatıya çıktığında onu ölüme I götürecek yarayı aldı. Haber yap- mak amacıyla bulunduğu ışyenn- de bır arkadaşına yardım ederken belleklerden uzun süre silınmeye- cek bir haberin kahramanı oldu. Tank böyle bır adamdı. Dınlenece- ği zaman bile meslektaşlanna yar- dım eden bir insandı. Onun yasını tutarken bu meşru olmayan savaş- ta ölen diğer meslektaşlanmızın da yasınj tutuyoruz. Savaşin 20'ncı gününde ölen mes- lektaşlanmızın sayısı 12 oldu. Eğer dün ABD füzelenne hedef olan tek medya organızasyonu El Cezıre'nin ofisı olsaydı belkı ABD Ordusu'nun saldınnın "bir hata" sonucu oldu- ğu yönündeki özrü kabul edilebı- lirdi. Ancak Abu Dabı TV ve ga- zetecilerin kaldığı Fılistin Otel'in de füzelerden nasıbini alması bu- nu mümkün kılmıyor. Süpergüç dünya kamuoyu onay- lamamasına rağmen bağımsız bir devlete savaş açma küstahlığını gösterebılıyorsa, onu bu kırli sa- vaşta olup bitenı dünyaya duyurma- ya çalışan gazetecılere saldın dü- zenlemekten kım alıkoyabilir? Onlan kontrol edecek ve yaptık- lannı haber yapacak kımse ol- mamasının ABD ve müttefiklenne neyı sağlayacağı açıkça ortada: Bağdatı "canlannın istediği gibi" yenıden yapılandıracaklar. Strate- jılen çoğu suç örgütününkınden farklı değil: Geride tanık bırakma! Bugün Tank'ın eşi Dima ve an- nesiyle acı kahve içtik. ABD ken- dini "Olanların tanığı yok" diye kandırmamalı. Bu ıkı kadın ve mil- yonlarca izleyici El Cezire izler- ken cinayete tanık oldu. (Jordan Tımes, Ürdün - 9Nisan) (Journalism=gazetecilık) V Suriye'yesaldın NATO'nun sonıı olur TORSTENKRAUEL Washıngton, müttefik kuvvetlerin Irak'tan sonra Suriye'dekı rejimı de düşür- mesı gerekıp gerekmediği konusunda çelışkili sinyal- ler gönderiyor. Savunma Bakanı DonaJd Rumsfeld, Suriye'run başkenh Şam'ı süreklı Irak'tan ders alma- dığı takdırde cıddı sonuç- Iarla karşılaşabıleceği ko- nusunda uyanyor. Dışişle- n Bakanı Cotin PövveB ıse Suriye'ye yönelık bır saldı- nnm söz konusu olmadığı konusunda garanti veren açıklamalaryapıyor. Diğer- leri ise daha ihtıyatlı da\Ta- nıyorlarkonuyla ilgilı yorum yaparken. Beslr Esad farklı Bazılan, Israil'm ikinci sıradakı potansiyel tehlike oluşturan komşusunu zor kullanarak demokratikleş- tırmek gerektiğini savun- maktan kaçınmıyor. Gerçek olan Sunye'nin büyük bir kımvasal silah fabrikası ku- ruyor olması. Hizbullah'ı destekliyor. Ve Bağdat'ı son ana kadar destekledi. Son saniyeye kadar Bağdat yö- netiminin yanında yer aldı. Her şeye rağmen ABD saldırmayı düşünürken ül- kenın pışmanlık yıllannı ve bugünkü tutumunu da dik- kate almalı. BeşirEsad, ba- bası ve Saddam Hüseyin' in aksine komşusunu. üzerine -özelhkle de Israil'ın- gaz ya da zehir sıkmakla tehdıt et- medi, bir komşu ülkeyi iş- gal etmedi. Batı yanlısı Abdiitanech d Hoyi'nin ölümü ABD'yi Irak'ta nasıl bu" zorlu göre- vin bekledığınin göstergesi. Şam'a rağmen Irak'a sal- dıran ABD operasyonu meş- ru kılamadı. Gücünü şiddet amaçlı kullanan bir ABD, Avnıpa'yı kendınden uzak- laştınr. Berlın, birkaç hafta içinde NATO'dan aynlabılir. Gökten inecek bir yeni sal- dın NATO'nun sonu olur. Ve, Sunye buna değecek bir ülke değil. (DieWett-12Nisan) Zafer kazanmış olabilirler ancak Amerikalılar için güçlüklerle dolu süreç asıl şimdi başlıyor Barısı korumak daha zorCHRISTOPHER BELLAMY* ABD güçleri, Bağdat'ta Iraklılara Sad- dam ve terör mekanızmasınm yok edıl- diğine ve bunun kenti güvenlik altına al- mak için yapıldığına ınandırmak istiyor- larsa zırhlı araçlarını kentten çıkarmak zorundalar. Tabıi, helıkopter ve uçakla- nnı da. Aynca miğferlenni de çıkanp nazık ve cesur olmahlar. îngilizler gibi. Hoşnut olun ya da olmayın zor kulla- narak yapılan koruma ve sa\r unma, ger- çek bir banş sağlayıcı olmak ıstiyorsa- nız rafa kaldınlmalı. ABD Başkanı'nın savunma danışma- nı Condoleezza Rice'ın birkaç yıl önce ABD'nin 82'nci bırliğin çocuklara yu- vaya giderken eskort etmek olmadığını söylemesi dillere düşmüştü. Ancak. bu, banşı korumanm aptallar için olduğu şeklinde yorumlandı. Bu konuya açıklık getırelım. Banş gücü oluşturmak, ban- şı sağlayıp korumak savaşmaktan bile fazla zekâ ve cesaret ister. Amerikalılar için asıl zorluk şimdi başlıyor. İngilizler ise Basra'da işe başladı bile. Albay Bob Stewart 10 yıl önce Bos- na'dan sağlıklı olmayan bılgilerden yo- la çıkarak kaleme alınmış bir haberime engel olmuştu. Ona bunun içın teşekkür etmeüyün. Taburu Vitez'de birkış gece- Ama Irak'ta böyle bir şey olsa kulağımı- za gelir mi? Böyle bir şey olsa ABD ve Ingıltere'nin savaş makınelennin verdiğı tüm sözlere rağmen umurlarında olur mu? Amerikalılar Iraklılan sadece Bağ- dat'ta değil, herhangı başka bır yerde bi- le ABD askerleri hâlâ zırhlı araçlanyla • Bu savaşın tam olarak ne zaman bittiğine ve banşı sağlama ve koruma operasyonunun başladığına karar vermek çok zor. Bu karardan sonra ise çatışmalar bitmez. Sadece değişiklik gösterirler. si çok yoğun şekilde ortalığı kolaçan et- mişti. Ancak, şafak vaktinde ise 100'ü aşkm Bosnalının ölüsü vardı ortada. Tüm güvenlik önlemi ve kontrollere rağmen eski rejimin adamlan gece gelıp ınsan- lann boğazını kesmışti. Stevvart bılgi- lendirmese olanlan dogru şekilde oku- >ucuya aktaramayacaktım. Bu gece ve- ya yann Bağdat'ta da aynı şey olabilir. ve kıyafetleriyle dolaşırken nasıl güven- de olduklanna inandırabilirler? Iraklılar ne kadar özgürleştırilmeye meraklılar bilemem -kı onların özgür- lük anlayışı ABD ve tngiliz liderlerinkiy- le aynı olmayabilir- Irak gizlı polisınin enselerinde olmadığınm da garantisi al- tında ohnalılar. Bunu sağlamak için baş- ta Bağdat'ta olmak üzere tüm kentlerde devriye gezen güvenlik kuvvetlerine ih- tıyaç var. Bunun için daha çok insana. çok sayıda duyarh insana görev vermelisiniz. Kolay bir süreç değil Savaştan banşı koruma operasyonuna geçiş süreci kolay bir süreç değil. Aske- ri zaferin kazanılacağmdan kimsenin şüphesi yoktu.Şu anki durum Alman- ya'da 1945 yılında yaşananlara benziyor. Yerli hükümet yıkılacak ve yenisi henüz kurulmamış olacak. Geçici olarak işgal ku\r vetlerinın yönetimde olması gerekiyor. Bu ABD'nin istediği bir şey. Bu savaşın tam olarak ne zaman bittiğine ve banşı sağlama ve koruma operasyonunun baş- ladığına karar vermek çok zor. Bu karar- dan sonra ıse çatışmalar bitmez. Sadece değişiklik gösterirler. *Bellamy askerı uzmanlığı olan Cranfıeld Üniversitesi profesörü 3 (Thelndependent- 9Nisaıti