Katalog

-14 MSAN 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK K A Â I K U U D E MACERALAEI GrE.t2EKTİ<Sr\NDE SÎZL6Rİ ÛE lııiiitnMMm\ DEk Ktp , FızîfcScl SıR. lZıNl YA$ADt6r1Nİl2 SAMı ?/ DEVLETI-- -- AY-. .. ıSıM UM jtf/Mjf Sultan Süleyman hn 'Bitli Rüstem 'le evlendirdiği biricik km Mihrimah Sultanicin Mimar Sinan yaptı ilk anıtcamisi• • skudar'agıderıken Baş- W "T"ladı bır kar îstanbul'da m / hava nısan ortasında şa- • / şırdı Neyse kı kar da ^^*S şaşkın, tutunamayacağı- nı bıldığı ıçın sulanıp gıttı Vapur Uskudar'a vanaşırken ıskelenın çatı- sındakı martılardan bın bağırdı Mar- tılar kargalar gıbı çırkuı seslı Mar- tılar, kargalar gıbı besılı Istanbul un çopunden olmalı tskeleden çıkınca tam karşıda bır carru Set ustunde Camının onu, Boğaz'a gıden otobuslenn kalkış du- rağı Dar alanda tıkış bır trafık duze- nı ya da duzensızhğı Çocukluğumda kım bılır kaç kez geçtım bu camının onunden \ e ıçıne hıç gırmeden Eskıdenboyledeğıldıburalan Ca- mı, daha buyuk gorunurdu gozume Kıyıda, Beşıktaş'a denız motorlan- nın kalktığı nhtımın orada Hacıbaba \ardı 0 da buyuk bır bınaydı Yı- laJdığı ıvı olrauş Lakın Uskudar mey- danı, hâla mevdan olamamış Mev- danın gobeğını çadır kurmak ıçın kul- lanırsanız tabıı kı kentlı olamazsınız Mihrimah: Guneş lle av 196O'lı yıllarda, 60 ını de\ırmıştı babam ve ayağına kısa pantolonunu geçınp buyuk buyuk babasından mem- leketı Uskudar'ın çarşısına oyle gıder- dı Şımdı övle rmP Adamı taşlarlar \alla' Uskudar'ı kara hamamboceklen ıs- tıla edelı yıllar oldu îskelenın karşısındakı setin ustunde- kı camı Mihrimah Sultan CamisL Mıhnmah adım en ın harflerle ca- mının yanrndakı eskı medrese bınası- nın cephesıne yazmışlar O bına es- kıden de\ letın dıspansenydı Aşı ol- nava gıderdık De\ letı atmışlar, Mıh- nmah Sultan kullıyesıne bır vakıf yer- leşmış Şımdımoda tıcaretıvakıflar ûzennden yapmak ya, polıklınığı va- kıf ışletıyor, ıçensı turbanlı hemşıre ve kadın doktor kaymyor Mıhnmah, mıhr u mah Farsça gu- neş ıle ay demek Sultan Sulevman. sonradan Osman- h yonenmıne kadın parmağını sokacak Rus asıllı canyesı Hurrem'den olan tek kızına Mihrimah adını \envor 1539'da Mıhnmah 117'sınegeldığın- de de Dıyar-ı Bekır Beylerbeyı Rııstem Paşa'ya vermeye karar venyor Damat adayı cuzamlı mı? Hırvat de\şırme Rustem 39 yaşın- da Ustelık galıba evlı barklı Rus- tem ın kansını boşaması ıçın uç kez "boş ol" demesı yeterlı ama ev lılığı enge!le> ecek çok onemlı bır sorun or- taya çıkıyor Kanunı'run kulağına Rustem'ın cuzamlı olduğu fisıldanıyor Kanum, hemen saraydan bır hekımı Dıyarbakır a gondenvor Hekım Rustem Paşa'yı muayene etmek yenne donunu fanılasını kont- rol edıyor Hayırlı haber tez elden Kanum'ye ulaştınlıyor "Rustem Paşa'nın donunda bit bu- lunmuştur: gonlunuz ferah ola!" Bıt, cuzamlılarda yaşamadığı ıçın dedıkodular asılsız çıkıyor \ e Rustem Paşa boylece Kanuru'ye damat olu- yor Şu Osmanlı tanhçılen bazı kışılen kayınvor mu ne° Osmanlı'da sadra- zamJara surmelı eruşte, damat kaba- kulak keçıboynuzu kose topal dal- taban, kavanoz gıbı bır suru lakap tak- tıklan halde Kanunı nındamadınane- dense "Bitli Rustem Paşa" dememış- ler 1 Herhalde Mıhnmah Sultan'ın ha- tınna Mıhnmah, kocası Rustem sadrazam olduktan dort vıl sonra 1548'de Mımar Sınan'a Uskudar'dakı carruyı yaptın- vor Sınan aynı anda hem Şehzade CamiM 'nı yapı> or hem Mıhnmah Sul- tan'ı HenuzSuleymanı>e>ok Mıh- nmah ın camı medrese, ımaret \ e han- dan oluşan kullıyesı Uskudar'ın ılk arutsalyapısıoluyor Ne\arkı ıkımı- narelı ve tek şerefelı camı. arkasında- kı yamacın golgesınde kaldığı ıçın Us- kudar'a yeru bır sıluet kazandırmıyor Yenılık, Mımar Sınan'ın uslubunda goruluyor Uzmanlann soyledığıne gore Sınan gınş>anmkubbesınıkal- dınyor, son cemaat yenm genış bır re- vakla kapatıyor Deruzden bakınca Mıhnmah Sultan Camısı, ozelhkle onunu kapatan re- vakla bıraz kasvetlı bır goruntu ven- yor Camının ıçı loş Az ve vıtraylı pencerelerden gun ışığı zor gınyor Camının yan du\ anndakı guneş sa- atı, eğer havada bulut yoksa aylara go- re oğlen ve ıkındı namazı saatlerrnı gostenyor Belkı de camının en ıl- gınç yanı burası Camı ıçı, bınanın dış gorunuşune gorekuçuk lOmetreçapındakıkub- be v e üç yanındakı yanm kubbeler bı- le mekânı buyûk gösterme>e yetmıyor Belkı de namaz kıl- ma mekanının enıne tutulmabindan Mıhnmah Sultan daha sonra yıne ken- dı adına Edırneka- pı da bır camı ve kul- lı>e vaptınyor Çıfte kullne her Sultan kızma nasıp ohnaz ama Mihri- mah takı servet, ba- basının servetı ka- dar \slında daha fazlasını) aptırması gerekırdı Rustem Paşa'nın yaptığı Cunku kocası Rustem, sadrazam olunca Osmanlı yonetımıne bır yenı- lık getınyor herhangı bır gorev e ata- \ acağı kısıden hem kendısı hem padı- şahıçınyukluparaahvor OrneğınMı- sır Vahlığı'm 10 bın altına venyor1 Joseph von Hammer Osmanlı Ta- nhınde "Rustem Paşa, sadece deviet kasalannı değıl, Sultan Sulevman'ın ozelhazinesını,yanıharem\esarav ha- zineJerini de doldurmuş, \edikule'de ihthat hazinesi avırmayı icat etmiştüu. Hiçbır \ezu~ı azam. ondan once. onun topladığı kadar seneti bir araya geö- rememişür" dıyor Rustem Paşa nın getırdığı sıstem bır bakıma Osmanlı'dakı çokuşun haber- COREGGLGEDUSüMUYLE VAKITLER1 Osmanü. Uskudar'a İstanbul'dan yuzyı] önce girdi, ama ilk anıtsal cami için 16. yuzyda kadar Mihrimah Sultan'ı bekledi Mımar Suian, Uskudar'daki camm Şehzade Camısı ıle aynı zamanda \aptı. Cammin du\ anndakı guneş saaü, buhıtsuz havalarda çahşmaya de\ am ediyor». (Fotoğraflar VEDATARIK) cısı Avnen "Benimsadrazamımısı- ni büjr" hesabı Makamı satın alan kışı odedığı pa- ra\ ı gıdıp halktan çıkartıvor 1 Rustem Paşa Kanum ye oğlu Mus- tafa vı oldurttuğu ıçın gorevden alın- sa da Mıhnmah ın da katkısıvla ıkı yıl aradan sonra tekrar sadrazamhğa ge- lıyor, olumune dek toplam 15 >nl muh- ru taşıvor Suleymanlye'de yatıyor Mıhnmah, Rustem'den sonra 19 yıl daha vaşıyor Oylesıne buyük bır servetın sahıbı kı, babasından sonra tahta çıkan kar- deşı IL Setim e, kendı servetınden 50 bın altın venyor Arafat Dağı'ndan Mekke'ye su v olu yaptınyor Yeğenı III. Murat ın saltanatının ılk vıllann- da 15 7 8'deoluyor \eEdırnekapı'>a ne Uskudar'a gomuluyor Babasının yanına Suleymamye de toprağa ven- lıvor Sonradan Mıhnmah ın ıkı oğlu v e Rustem'ın ılk kansından olan oğlu Us- kudar'dakı camının hazıresme gomu- lu> or Rustem Paşa'nın kaptanı der- yalık yapan kardeşı Sinan Paşa da bu- radayatı>or Osmanlı, Uskudar'a istanbul'dan yuzyıl once gırdı ama ılk anıtsal ca- mı ıçın Mıhnmah Sultan'ı bekledi Fakat Mıhnmah Uskudarh değıldı ve zaten Uskudar'dakı saravının hatınna bır camı yaptırdıktan sonra gıttı Suley- manıve'de yattı1 Belkı de ılenyı goren bır kadındı Uskudar da Uskudarlılann bıle kalma- yacağım anladığı ıçın GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHAN ERİNÇ Bizimkiler Güveniyor Onlar Güvenmiyor... Dış polıtıkadakı acemılık, sonunda meyvelennı vermeye başladı Turkıye nın ulusal çıkarlannı ılgılendıren her ko- nu, ıslak sabun kalıbı gıbı polıtıkacılanmızın elın- den kayıp kayıp duşuyor Ne hıkmetse eğılıp ye- nıden ele geçırmeye çalışmaktan da çekınıyoruz Tuccar polıtıkacı olmakla ovunenler, tıcaretın n- zıkoiaria dolu olduğunu goz ardı edıp yok sayın- ca yanlışlann faturası Turkıye'ye çıkanlıyor Kım- senın kılı kıpırdamadığı gıbı, olanları beşuş bırçeh- renın eşlığınde nalıncı kesen gıbı yorumlamak da bızımkılere duşuyor Oysa yaşadıklanmız tam bır teslımıyetçı polıtıka orneğı Irak konusunda Turkıye'yı. Amenka Bırleşık Dev- letlen'nın dumen suyunda gıtmek zorunda bırak- manın bılebaşan olarakyorumlandığı bırsurecıya- şıyoruz Sıyasal ıktıdann Kuzey Irak ve o bolgedekı Turk- menlenn geleceğı konusunda yuksek perdeden yap- tığı açıklamalar deneyımsızlık yuzunden havada kaldı Turkıye kullanmasa bıle gucunu her an anım- satacak bır duzeyden, neredeyse paldır kuldur de- nebılecek bır çabuklukta boşluğa duştu Şımdı yapılabılecek tek şey var ve sıyasal yone- tıcılenmız ellennden başka bır şey de gelmedığı ıçın onu yapmak durumunda Artık açıklamalar, soy- lene soylene hafızalara kazınmış durumda "Amenka Bırleşık Devletlerı ne (ABD) guvenıyo- ruz ' Bizimkiler, once muttefikımız(') ve stratejık orta- ğımız(') ıken Koalısyon Ortağımız(ne demekse) da oluveren ABD'ye guvenıyor ama, onlar bızımkıle- re güvenmiyor Soz verırken bır "şart olsun kı" yemınını ekleme- dıklerı "Kuzey Irak'a gırmeyeceğız" açıklamala- rına karşın ABD yonetıcılerınce cıddıye alınmadık- lan ortada öyle olmasaydı ABD Kongresı'nın Uz- laştırma Komrtesı Turkıye ye yapılacak 1 mılyardo- larlık hıbenın odenmesını koşula bağlar mıydı'' Tutanaksız ust duzey goruşmelerde venlen soz- lerden hangılennın tutulmadığını şımdılık bılemıyo- ruz Ara sıra ABD yetkılılennın attıkları taşlar ısetam bır bılgıye ulaşmamızı engellıyor Demek kı ust duzey yonetıcılenmızın tutumu, guvensızlıklenne kaynak oluşturmuş Bıze hayıf- lanması duşmuş' • • • Kıbns sorununun elımızden kayması ıçın de es- kılenn "(e?er?A)ucfm//fcfa/7"dedıklen kısa bır zaman aralığının kaldığını soylemek yanhş olmasa gerek Sorunun Bırleşmış Mılletler (BM) duzeyınden Av- rupa Bırlığı (AB) duzeyıne ındırgenerek çozulme- ye çalışılmasına doğru gıdılıyor Oysa Turkıye yıl- laryılı, konunun BM tarafından çozumlenmesı ıçın çaba harcayıp savaşım vermıştı Bu konuda da ka- rarsızlığımız ve bır gun açıkladığımız ılke polrtıka- sının ertesı gun tersını soylemenın etkısı olmadı- ğını ılen surmek mumkun mu'' • • • Dış polıtıkadakı sorunlanmız anlaşılıyor kı bunun- la da sınırlı kalmayacak Irak'tan sonra bolgenın ıkı ulkesı Sunye ve Iran a yonelık ABD dayılanması- nın başımıza yenı bır çorap orme gınşımı olduğu- nu da gozden ırak tutmamakta yarar var • • • Bılgı Notu Basın Konseyı yuksek kurul uyelen- nın seçımı ıle ılgılı olarak Konsey'den yapılan açık- lamada kıdemlı bırustamızın gorevı "Cumhunyet Gazetesı Yazan" olarak belırtıldı Cumhunyet ga- zetesının Basın Konseyı'ne katılmayan yayın or- ganlanndan bırı olmasına karşın, bu yola neden ve nıçın başvurulduğunu ırdelemek doğallıkla Konsey'ın sorunu Bu bılgı notunun saygısızlık değıl, Konsey'ce kullanılmaya kalkışılanlardan bınnın tepkısı olarak algılanmasını dılıyorum DENIZ SOM deyenin başıOYKULER "Yok Devenin Başfndakı oykulerı okurken "yok devenin başı" dıyerek ıtıraz edebılırsınız Fakat sızı temın ederım kı, oykulerde hiçbır abartı yoktur, her bın yaşanmıştır ve anlatılanlar aslında devede kulaktır" GÛNİZİ YAYINCILIK Tel 0 212 512 42 19 EY ÜP 2. ASLİn: HUKUK MAHKEMESt HÂKİMLtĞİNDEN DosyaNo 2001 1062 Davacılar ÎMmet Zafer ve Sıtkı Ertür vekılı Av Mehmet Çakır tarafından davalı Nufus Mudürluğü aleyhıne açılan gaıplık da\asında, Sıvas ılı, Suşehn ıl- çesi Bevdeğırmenı Mahallesı Cılt No 033 01 Aıle Sı- ra No 44 Sıra No 12'de kavıtlı bulunan 03 04 1938 doğumlu Celıl \e Turkmen den olma Muzeyyen Er- turk 1991 vılında Karabukte denız kenarında oturur- ken ka\ boimuş olup, bır daha e\ ıne donmemış ve ken- dısı ıle goruşme ınjkânlannın olmadığını vapılan araş- tırmalann sonuçsuz kaldığını bu nedenlerle Muzey- ven Ertur'un gaıplığıne karar venlmesını ıstemışlerdır ^ukanda ısmı geçen ve gaıplığı ıstenılen Muzeyyen Erturku tanıv anlann, gorenlenn oturduğu adresı bı- lenlenn ışbu ılan gazetede yavımlandıgı tanhten ıtıba- ren 6 av ıçensınde Evup 2 Aslıve Hukuk Mahkeme- sı'nın 2001 1062 Esas savılı dosvasına muracaat etme- len adı geçenın bu ılandan haberdar olması halınde vıne 6 a\ içensinde vukanda numarası vazılı dosvamı- za muracaat etmebi aksı takdırde dava dılekçesımn ılan \olu ıle tebhgıne \e \apılacak vargılama sonunda adı getenın MXnın 34 maddesı gereğınce gaıplığıne karar \enlecegı ılan olunur 10 12 2002 Babin 17701