Katalog

14 NtSAN 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(« cumhuriyet.com.tr 11 Dışişleri Bakam Abdullah Gül, silahlı güçlerin Kerkük'ü büyük ölçüde boşalttığını söyledi Peşmergekafakanştınyor• Bölgedeki bazı kaynaklar, peşmergelerin Kerkük'te stratejik noktalarda gizlendiğini öne sürüyor. Barzani, "Türkiye'nin, Kuzey Irak'a asker gönderebileceği yolundaki açıklamalan ve Kerkük'teki petrol alanlan üzerindeki iddialanndan vazgeçmesi" gerektiğini söyledi. ! • ABD'ninbölgedeher zaman varlığını hissettireceğini kaydeden Gül, "Amerika komşumuz oluyor" diye konuştu. Dış Haberler Servisi - Dışişleri Ba- kanı Abdullah Gül, peşmergelerin ICerkük'ü büyük ölçüde boşalttığı- nı behrterek kentte kalanlann böl- gede yaşayanlar olduğunu söyledi. Irak'ın genelindeki otorite boşlu- ğunun sürdüğüne dıkkat çeken Gül, " Irak'ta potansiyel çaüşma ihtimal- leri var. Arap-Küıt çaoşmalan bü- yük bir potansiyel" diye konuştu. Gül. katıldığı bir televizyon prog- ramında da Kuzey Irak'taki duru- mun yakından takip edildiğını söy- leyerek bölgede Türkmenlerin güven- liğine yönelık herhangi bir tehlike- nin söz konusu olmadığını belirtti. Gül. ABD'nin önümüzdeki günler- de Irak'tan çekileceğini ancak böl- gede her zaman varlığını hissettire- ceğini kaydederek "Amerika kom- şumuz oluyor" dıye konuştu. İlk rapor rahatlattı Türkiyenin, u yeniden yapüandır- ma sürecinin içinde olacağma> öneBk* ABD'den garanti alındığmı belirten Gül, "Türkiye hem siyasi hem de eko- nomik olarak yeniden yapılanmanın içinde olacaktir. Bunu herkes de gö- recektir önümüzdeki günlerde" dedi. Yeni rejim için toplantı Peşmerge, Kuzey Irak'ta bir kontrol noktasında kimlik denetimi yapıyor. (Fotoğraf: AP) Kuzey Irak'ın iki önemli kenti Mu- sul ve Kerkük'ün Irak Kürdistan Yurtseverler Bırlıği (IKYB) ve Irak Kürdistan Demokratık Partisi'ne (IKDP) bağlı peşmergelerin kont- rolüne geçmesı üzenne bölgedeki durumu yerinde görmek amacıyla görevlendirilen 15 kişilik Türk as- keri irtibat biriminin gönderdiği ilk raporlar Ankara'yı rahatlattı. Rapor- larda, bireysel düzeydeki bir iki olay dışında bölgede yaşayan Türkmen- lere yönelik sistemli bir saldın olma- dığı belirtilırken tapu ve nüfus ka- yıtlannın büyük bölümünün de tah- rip edilmediği bilgisı aktanldı. NTV'nin haberine göre, Musul ve Kerkük'te yaşayan Türkmenlerle ya- pılan görüşmeler sonucu hazırlanan raporlarda, tapu ve nüfus kayıtlan- nın büyük bölümünün sağlam oldu- ğu, ancak bir bölümünün yağma- landığı ve tahrip edildığı bildırildi. Raporlarda, peşmergelerin özellik- le Kerkük'ten büyük oranda çekil- diği, ancak ABD birliklerinin ko- mutası altındaki baa peşmerge grup- lannın, genel asayışın sağlanması amacıyla şehirde kaldığı bilgisı ve- rildi. Kalan birliklerin destek ABD güçleri geldikçe şehirden aynlaca- ğı bilgisi de raporlara eklendi. IKYB liderı Celal Talabani ıle DCDP liden Mesud Barzani Türk Sı- lahlı Kuvvetleri'nin uyarısı üzenne kentteki peşmergeleri çekerek yö- netimi ABD ordusuna bırakma sö- zü vermışlerdi. Ancak bölgedeki bazı kaynaklardan gelen haberler açıklamalarla çehşiyor. Tuncelı muhabirimiz Ferit Demir'in çeşitli kaynaklardan aldığı bılgılere gö- re, geri çekılenlerin birçoğunu çe\Te kentlerden bölgeye giden sivil halk oluşturuyor. Sıviller, peşmergelerin kamyonlanna binerek kentten ayn- lırken silahlı güçler kentin stratejik noktalannda gizleniyor. Musul'da da peşmergelenn sadece dörtte binnin aynldığı, diğerlennin mevzilendık- leri bölgelerde kaldığı belirtiliyor. ABD zırhlı blrllkleri kentte Ingiliz Reuters ajansı, ABD'nin ilk zırhlı birliğinin dün Kerkük'e girdiğini duyurdu. Kerkük'te bulu- nan 173. Hava İndirme Tugayı'ndan Teğmen Henji Price'ın da 6 subay- labirlikte vilayet binasını denetledi- ği kaydedildi. Talabani ve Barzani, Türkiye'yi he- def alan açıklamalannı sürdürüyor. IKDP lideri Barzani, "Türldye'iıin, KuzeyIrak'a askergönderebfleceği yo- lundaki açıklamalan ve Kerkük'teki petrol alanlan üzerindeki iddialann- dan vazgeçmesi gerektiğini" söyledi. IKYB hden Talabani de Irak halkı- nın kaderine kendisinin karar verece- ğini behrterek "Bölge ülkelerinin Irak'ın içişlerine kanşmasına gerek yoktur" diye konuştu. Talabani, IKYB'nin, Irak'ta etnik gruplann taleplerine "federaJ Irak" çerçeve- sinde saygıh olacağını öne sürdü. Barzanı de IKDP'nin koalisyon güçleri ve Iraklı muhaliflerle imzala- nan anlaşmalara saygıh olduğunu sa- vundu. Barzani, "Bölge vekomşuül- keler Irak'm toprak bütünlüğüne say- gı göstermeli ve Irak halkının içişleri- ne müdahaleden kaçınmabdır" dedi. IKDP'ye bağlı peşmergelerin, bu- lunduklan yerlerde güvenliği ve dü- zeni sağladığını ve yağmalama olay- lannı durdurdugunu öne süren Bar- zani, Kerkük'te güvenliği ve düze- ni sağlamak içın Amerikalı askerler, muhalıf güçler ve peşmergelerden oluşan özel bir gücün derhal oluştu- rulması önerisinde bulundu. Kürtlerle Arap aşiretler çatıgti: 8 ölü Kuzey Irak'ta ABD'yi destekleyen Iraklı Kürtlerle Saddam Hüseyin'e sadık kalan Arap aşiretleri arasında çıkan çatışmalarda ilk belırlemele- re göre 8 kişi öldü. Çatışmalann ço- ğunun Kerkük yolu üzerindeki Hu- vayca ile Saddam Hüseyın'in mem- leketi Tikrit'te olduğu bildirildi. Arap aşiretlen kendilerinden 5 kişınin, Iraklı Kürtlerde kendilerinden 3 ki- şinin öldüğünü açıkladılar. Washington 'dan Türkmenlere davet • Türkmenler, geçici yönetim için Washington'a 200 yetkilinin ismini iletti. AYHAN ŞİMŞEK ANKARA-ABDrun. Irakın yeni siyasal ya- pılanmasının ele alına- cağı toplantıya Türk- menleri de çağırdığı öğ- renildi. Washington yö- netimirûn davetinin Irak Türkmen Cephesi'ne iletildiği, toplanhrun haf- ta içerisinde Irak'ta gü- venli bir bölgede ger- çekleştırilmesinin plan- landığı bildirildi. Türk- men Cephesi. bu toplan- tı öncesinde ABD'ye. kurulacak "geçiciyöne- thnde" görev üstlenebi- lecek 200 Türkmen yet- kilinin ismini iletti. ABD Başkanı George Bush'un Bağdat'ın düş- mesinin ardından Irak halkına seslenişinde Türkmenleri, Arap ve Kürtler ıle bırlikte ülke- nin asli unsurlarından biri olarak dile gerirme- sinin ardından VVashıng- ton'dan bir önemli adım daha geldı. ABD'nin, Saddam muhalifi grup- lar ile hafta içerisinde Irak'ın yeni rejıminin il- kelerini belirlemek üze- re yapacağı toplantıya Türkmenler de davet edildı. ABD yönetiminde ye- ni rejımin federatif ol- ması görüşü ağırlık ka- zanırken, Türkmenler Irak'ın üniter yapısının korunması konusunda hassasiyetlerini koruyor. Iraklı Kürt gruplann da federatif bir sısteme sı- cak baktığı. ancak Türk- menlerle birlikte diğer bazı gruplann, federas- yonun Irak'ın çözülme sürecini başlatacağı ve parçalanmaya neden ola- bileceği endişesıni taşı- dığı belirtiliyor. Aşiretler: Bombardıman dursun Saddam hn kalesi Tikrit teslim olacak Kaosun pençesindeki başkentte, gönüllüler topladıklan cesetleri gömüyor Bağdat sokakları ceset dolu Dış Haberler Servisi - .şgal güçlerinin, Irak'ın lenetimindekı son kent )lan, Saddam Hüseyin'in ioğum yeri Tikrit'e gir- üği bildirildi. Amerika- ı komutan Orgeneral lemnrv Franks. Tikrit'te jlduklarını ve herhangi îir dırenişle karşılaşma- üklannı söyledi. 200 bin kişinin yaşa- iığı Tikrit' in önde gelen 22 aşiretinin liderleri, \merikan güçlerinin /aklaşık bir haftadır sür- iürdüğü yoğun bombar- lımanın durması karşı- ıfında, Saddam Hüse- yin'in oğlu Uday'a bağ- ı Fedailer'in teslim ola- Mİeceklerini kaydetti. Jderlerin yaptığı ortak ıçıklamada, "Biz,aşiret liderleri olarak, kan dök- memek ve savaşmamak için, yalnızca Amerikan güçlerinin kente girme- si ve yönetimi abnasmda anlaş&k" denildi. CNN ateşe yanrt verdi Tikrit'te Amerikan CNN televizyonuna ait bir araca ateş açılırken, ekibin ateşe yanıt verdi- ğı bildınldi. İelevizyon- dan canlı yayımlanan gö- rüntülere göre. silahlı kı- şiler, bir kontrol noktasın- da durmayı reddeden CNN ekibine ateş açtı. Bunun üzerine araçta bu- iunan silahlı bir kişı ate- şe karşılık verdi. Ekip- ten birinın başından ha- fif yaralandığı bildınldi. • Kenti işgal ettikleri günden beri süren yağmalama olaylannı durdıınnamakla suçlanan ABD askerleri. dün ilk kez olaylara müdahale ederek 25 Iraklıyı yakaladı. Dış Haberler Servisi - Irak'ın başkenti Bağdat başta olmak üze- re ülkede kaos ve yağmalama sü- rüyor. Başkentteki hastanelerin birçoğunda elektrik ve su hâlâ kesikken, sokaklarda bırakılan ce- setler Iraklı gönüllüler tarafından toplanarak gömülüyor. ABD ise ilk kez yağmacılara müdahale etti. Bağdat sokaklarında gezerek ABD'lilerle girdikleri çatışmalar- da ölenlerin cesetlerini toplayan gönüllüler, sadece dün sabah 18 ce- set bulduklannı belirttiler. EI Za- vara bölgesinde bir aracın içinde yanmış kemikler gördüğünü söy- leyen HaşimKazım. kemikleri Irak bayrağına sararak gömdüğünü kay- detti. Gönüllüler, bir araç içinde ço- cuğuna sanhnış bir annenin cese- dini gördüklerini de belirttiler. Başkentte dükkânlann çoğu hâ- lâ kapahyken, dükkân sahipleri el- lerinde silahlarla yağmalamalan durdurmaya çalışıyor. ABD'yi, ka- osu durdumaya çağıran kuyumcu Safar Hüseyin Hasım, "Kaos, öz- gürlük değfldir'' diye tepki göster- di. Hasan Fahid ise. "Amerikalılar birkaç hafta içinde bir şev yapmaz- sa. hepsini dışan atacağız" dedi. Başkentte bir araya gelen protesto- cularsa askerleri yahıızcapetrolle il- gilenmekle suçladüar. Irakîılar, Ame- rikan askerlerinin kente elektrik ve su verilmesi, iletişim olanaklannın sağlanması ve yağmanın önlenme- sine ilişkin hiçbir şey yapmadıkla- rını söylediler. Birprotestocu, "Ba- zı petrol tesislerini işlerdter, ancaksu ve elektrik sistemkrini çahşnrnu- yoıiar. Çünkü bunlar petrolden son- rageB>'or" dedi. Başka bir Irakh da •'Saddam Hüseyin ikridarda kalsay- dı daha rvi ohırdu" diyerek, tepkı- sini dile gerirdi. Bir profesör de ba- zı Amerikan askerlerinin insanlan yalnızca yagmaya teşvik ertiğine tanık olduğunu söyledi. Bağdat işgalinden bugüne kadar, kentte kontrolü sağlamadıklan için hem Irak halkının hem de diğer ül- kelenn tepkisini çeken Amerikan güçleri, dün ilk kez yağmacılara müdahale ederek 25'ini yakaladı. Bağdat'ın çeşitli bölgelerinde. vağmalandıktan sonra ateşe verilen binalardan dumanlar yüksebyor. Dün Filistin Oteli önünde toplanan bir grup Irakh, ABD askerlerinin yağmalamalara son verememesini protesto etti. Irakhlar ABD güçlerini petrolden başka hiçbir şe>ie Dgüenmemekle suçladL(Fotoğraf: AP) Kentte Dicle Nehri'nin doğu ya- kasında bir bankayı yagmalayan 25 hırsızın Amenkan askerleri tara- fından El Cumhuriye Köprüsü'nde hareketsiz hale getirildiği, asker- lerin hırsızlan yere yatınp biri ya- ralı olan 4 kişiyi aötürdükleri kay- dedildi. Iraklı gönüllüler devrede Bu arada, ABD güçlerinin ön- ceki gün Iraklı gönüllülerle bir- likte Bağdafın güvenliğini sağla- mak istediğini açıklamasıyla bir- likte, Firdevs Meydam 'nda topla- nan 2 bin Iraklı görev yapmaya hazır olduklannı söyledi. Bağdat sokaklarında ilk kez dün bir polis aracı devriyeye çıktı. KÜTÜPHANE VE ÜNİVERSİTE YAKILDI Bağdat'taki eşsiz değerde özgün belgelerin bulunduğu Milli Kütüphane'nin yağmacılar tarafından ateşe verildiği bildirildi. Savunma Bakanlığı binasmın karşısında bulunan ve 1961 'de inşa edilerek "BilgelikSarayı"diye adlandınlan binanın yağmalandıktan sonra alevler içinde kaldığı kaydedildi. Irak'ın en zengin tarihi mirasının bulunduğu Bağdat'taki Arkeoloji Müzesi de cuma günü yağmalanmıştı. Basra'da da Basra Üniversitesi tamamen yağmalandıktan sonra ateşe verilerek yakıldı. Üniversitenin açıldığı 1964 yılından beri öğretim görevlisi olan 81 yaşındaki ManmudElHabib, "Bu üniversitenin doğuşunu gördüm. Hepsi benim için bir kâbus" dedi. Dekan Abdül Cabbar El Halife ise yağmacılann binaya girmesine izin verdiği için Ingilizleri suçladı. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Şark lipi Tütüniin Kıbrıs'la İlgisi Ne? Egeli tütün üreticisi yakınıyor; Torbalı'daki Ame- rikan sigara fabrikası Şark tıpi tüiününü Yunanis- tan'dan ithal ediyor. Gümrük birliği dolayısıyla tü- tün gümrüksüz giriyor. "Kesme tütün", kitabına uydurulmuş, "sanayiürü- nü" sayılmış. Aynen birkaç yıl öhce, çırçırdan ge- çen pamuğun sanayi ürünü sayıhp Yunanistan'dan gümrüksüz getirilmesı gibi; yerii pamuk üreticisi- nin zarara sokulması gibi. Şark tipi tütün Ege'de de yetişiyor. Tabii "kes- mesi" de var. Ancak Torbalı'daki fabrika Yunanis- tan'dan ithal ediyor. Egeliden almıyor. - Gümrük birliği ıçinde olduğumuz için gümrük- süz giriyor veya düşük gümrük uygulanıyor. - Ve en önemlisi, Yunanistan'daki tütün, Avrupa Birliği'nin tanma her yıl verdiği çok yüksek sübvan- siyondan (destekten) yararlanıyor. Egeli tütüncü bu kadar destek almıyor, Yunanlı ile rekabet edemiyor. O zaman bizim ne yapma- mız gerekin yüksek sübvansiyonlu ürüne, onlann yaptığı gibi "antidamping" vergisi uygulamamEge- rekir. Avrupa Biriiğı hep böyle yapıyor; dışandan ge- len mal "desteklimal" isesübvansiyonlafıyatı ya- pay bir biçimde düşürülmüş ise antidamping ver- gisi koyuyor. Hatta, rekabet edemedıği desteklen- memiş ürünlere bıle "içeri sokmamak için", iste- diği gibi antidamping vergisi koyuyor. BirçokTürk tekstil ürününe uyguladığı gibi. Peki, Torbalı'daki Amerikan markalı sigara fab- nkası neden Ege'de de yetişen Şark tipi tütünü Yu- nanıstan'dan ithal ediyor? Hem de Brüksel'in Ati- na'ya verdiği sübvansiyon ile ucuzlatılmış olan kesme tütün ünü. Kendini koruyamayan zihniyet işte bütün mesele burada; AB'nin dışındasınız ve AB'nin destekli (sübvansiyonlu) tanm ve sana- yi ürünlerini, tütünden elmaya kadar ithal etmekzo- runda kalıyorsunuz. Çiftçiniz, tütün üreticiniz kay- bediyor, rthalatınız, dış borcunuz büyüyor. Ya sanayide? Gizli destekli sanayi ürünlerinin gümrük birliği yüzünden gümrüksüz girişı ulusal sa- nayi tesislerinın ya kapanmasına yol açmış ya da bu tesisler yabancı sermayenin tekeline girmeye başlamış. Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı'nın birkaç ay öncesinde TRT 2'de söylediğine göre ya- bancı sermayenin ulusal sanayii satın alması hiç önemli değil, iş iştir. Zihniyet bu olunca niçin "ulusal inisiyatif alarak sanayimizi, çiftçimizi, işçimizi koruyamadığımız da ortaya çıkıyor." Toplumsal demokrasi işlese... Toplumsal demokrasi çalışmış olsa neler olur- du? 1) Ege'de Şark tipi tütün yetişirken Torbalı'daki Amerikan markalı sigara fabrikasının Yunanis- tan'dan Şark tipi tütün ithali engellenirdi. 2) Gelen ürün "aşın destekli" olduğu için anti- damping vergisi konurdu. 3) Kesme tütün "sanayi ürünü değildir, tanm ürünüdür" denir ve gümrüksüz girmesine izin ve- rilmezdi. 4) Ve en önemlisi, bu gümrük birliği yıllardır han- gi ulusal sanayi dallanmızı nasıl yok etmiş; hangi alanlarda iç pazann yabancı tekellerin eline geç- mesine yol açmış; 2001 yılında yaşadığımız büyük krizi nasıl yaratmış; bunlar hesaplanır, değeriendi- rilir ve gerekenler yapılırdı. Bütün bunlaryapılmıyorsa, "ulusalinisiyatif" alı- namıyor demektir. O zaman da neden ulusal inisi- yatif alınamryor; neden çiftçinin, işçinin, ulusal sa- nayicinin çıkarı, yani "ulusalçıkariarkorunamıyor" konusu masaya yatırılmalı. - Içimizdeki "gayrimillisermaye çevrelerinin" fa- aliyetleri gözler önüne serilirdi. Türkıye AB'nin dı- şında iken, sırf Türkiye'yı tek taraflı bağlayarak "Sessiz Darbe "yi gerçekleştirmek için gümrük bir- liğine sokanlar teşhır edilmeli. - Bürokrasi ve siyasette 'Sessiz Daröe'nin ortak- ları ortaya konmalı. Bütün bunlar yapılmadığı, Tür- kiye'de toplumsal demokrasi işletilemediği için tü- tünde, ampul fabrikasında. Irak'ta, Kıbns'ta so- runlarla karşılaşıyoruz. Kesme Şark tipi tütünü Yu- nanistan'dan alın diyenlerle Kıbns'ı verin diyenler aynı çevrelerdir. Kısacası, "gayri milli" unsuriardır bunlar. Türki- ye bunlar yüzünden ulusal inisiyatif alamamakta, kendi çiftçisini, ulusal sanayicısini, iç pazannı, iş- çisini koruyamamaktadır. Sonuçta çokuluslu şirketler ekonomiye ve siya- sete egemen olmaktadırlar. "Sessiz Darbe"nin de amacı zaten budur. Ülkenin iktisat ve siyasette be- lirli merkezler tarafından yönetilmesi... Kafamızı kumdan ne zaman çıkaracağız? www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali 'Saddam'ın DNA'sı bizde var' • ESSE\Xt\T (AA) - Irak harekâhnı yöneten Orgeneral Tommy Franks, Saddam Hüseyin'in DNA'sına sahip olduklannı ve ölüp ölmediğini saptamak için kullanacaklannı söyledi. "Saddam Hüseyin, öldüğü doğrulanana kadar yaşıyor kabul edılecek" dıyen Franks. rejim liderini öldürmüş olabileceklerini düşündükleri her yerde adli tıp uzmanlannın gerekli incelemeleri yaptıklannı söyledi. DNA'nın nasıl bulunduğuna ilişkinse bir açıklama yapılmadı. Necefte Şii gerginflği • KUVEYT (AA) - Karşıt Şii gruplar arasında gerginlik bulunan Necef kenti. ABD güçleri için sıkıntı kaynağı oldu. Ayetullah Ali Sistanı'nin evüıin, Cemaat-i Sadr-Tani grubunun silahh üyelerince kuşahlması ve Sistani'nin Irak'ı terk etmesinin istenmesınin ardından, ABD güçlerinin düzenı sağlamak üzere harekete geçtiği bildirildi. Kuşatmayı sürdüren grubun, Şiiler için kutsal olan Necef'te ve çevresinde kontrolü ele geçirmeyi amaçladığı öne sürülüyor. Üvey kardeş Vatban yakalandı' • ERBİL (AA) - îşgal güçlerinin, Saddam Hüseyin'in üvey kardeşi Vatban'ı yakaladığı bildirildi. Irak Kürdistan Demokratik Partisi'nin tele\-izyonu, Vatban'ın Irak-Suriye sınınnı geçmek iste*ken yakalandığını öne sürdü. «