Katalog

21ŞUBAT2003CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyetcom.tr 13 Narpazam alarm veriyop • ANTALYA(AA)- Avnıpa nar pazannı elinde bulunduran Türkiye'nin, önlem alınmaması halinde bu pazan kaybedebileceği bildinldi. Avrupalı tüketıcilerın, kırmızı, tatlı ve çekırdeksiz nan tercih ettiğinı belırten Antalya Ihracatçı Bırliklen (AİB) Başkanı Ercan Boztepe, Ispanya'nın yaptığı araştırmalarla pazan kapmaya başladığım söyledi. Vakıflardan Yto ihalesi • ANKARA (AA)- Istanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü, bazı taşınmaz mallannı, üzerinde yanş pisti, garaj, oteller, konaklama evleri, bakım atölyeleri ve yedek parça üniteleri yapılması kaydıyla, 20 yıl süreyle yap-işlet-devret (YlD) modeline göre kiraya vermek üzere ihaleye çıkardı. Tuzla'da 2 milyon 189 bin metrekarelik arazide yapılacak işin muhammen bedeli 20 milyon dolar, geçicı teminatı da 990 milyar lıra olarak açıklandı. Turkcel GSM'de söz sahibi • Ekonomi Servisi - Dünyada sayılan 7OO'ü bulan mobil operatör, altyapı üreticileri, telefon üretici ve tedarikçilerinin üye olduğu GSM Association'ın (GSMA), yeni yönetim kurulunda Turkcell Genel Müdürü Muzaffer Akpınar da yer aldı. Yeni yönetimde Akpınar'la birlikte Ingiliz Vodafone Group, Japon NTTDoCoMo, Italyan TIM Group, Amerikan AT&T Wireless Grup gibi dünyanın dev mobil iletişim kuruluşlannın yöneticileri bulunuyor. Hyundai'den üç yülık garanti • İSTANBUL(AA)- Hyundaı Assan, tüm binek modelleri için garanti süresini 3 yıla çıkarttı. Daha önce 2 yıl veya 50 bin kilometre olan mekanik garantisi, bundan sonra 3 yıl veya 100 bin kilometre olarak uygulanacak. Böylece Hyundai müşterileri üretimden kaynaklanabilecek yedek parça ya da işçilik hatalanna karşı araçlannı 3 yıl garanti altına almış olacaklar. Zorlu Istanbul Yaklaşımı'nda • Ekonomi Servisi- Mazhar Zorlu Holding ve grup şirketlerinin borçlannı Istanbul Yaklaşımı kapsamında yeniden yapılandıran sözleşme, imzalanarak dün yürürlüğe girdi. Sözleşmeye göre, Vakıflar Bankası yüzde 68.58 ve Iş Bankası yüzde 31.42 garame oranı ile toplam 2 milyon 300 bin dolar rutannda ilave işletme kredisi verecek. Bu kredınin faiz oranı libor artı 7 ve vadesi 2 yıl olarak behrlendi. Beyaz eşya rekora koştu ANKARA(ANKA)- Beyaz ve kahverengi eşya üretimi geçen yıl bir önceki yıla göre rekor düzeyde artış gösterdi. Buzdolabı, çamaşır makinası, bulaşık makinası ve fınndan oluşan beyaz eşya üretimi, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 42.6 oranında artarak 6 milyon 107.7 bin adede ulaştı. Hafta başında Idare Mahkemesi'ne dava açacak olan TükoDer bir de kampanya başlatacak Gişelerkalksın, Irafîk aksın• Köprü ve otoyol zamlannı dava etmeye hazırlanan TükoDer Başkanı Mehmet Sevim, "Ulaşım kamu hizmetidir, ek kaynak için zam yapılamaz" karanna karşın yapılan uygulamanın sosyal ve hukuk devleti ilkesine aykın olduğunu savundu. OLCAYBÜYÜKTAŞ Boğaz köprüleri ve otoyollara yapı- lan tartışmah zamlar, Tüketici Koru- ma Derneğini (TükoDer) harekete geçirdi. Hazırlıklan pazartesi ya da en geç salı günü tamamlayarak Idare Mahkemesi'ne dava açmaya hazırla- nan dernek. aynı gün bir de kampan- ya başlatacak. Boğaziçi Köprüsü'nün şehiriçi ulaşımının bir parçası haline dönüştüğünü ve bu nedenle köprünün aslında ücretsiz olması gerektiğini be- lirten derneğin başlıca sloganı ise "Gişeler kalksın,trafik aksın" olacak. Boğaziçi Köprüsü'nün, 1973 yılın- Zam Tanhi Ucretı Zam Tarihı . Geçiş Ucreti (TL) Ekim Eylül Nisan Ocak Mayıs Nisan Eylül Aralık Ocak Aralık 1973 1977 1980 1981 1983 1984 1984 1985 1987 1987 10 20 60 100 200 400 500 600 1.000 2.000 BOĞAZİÇİ KÖPRÜSÜ ZAM TARİHÇESİ (*) Mayıs 1989 5.000 • 30 yılda geçış ücretlen 200bmkat artış gösterdi. Aralık 1988 3.000 Ocak 1990 Ocak 1991 Mayıs 1993 8.000 10.000 20.000 Nisan 1994 50.000 Mart1996 Mart1997 Temmuz 1998 100.000 250.000 500.000 Eylül 1999 ' 1.000.000 Ocak 2001 Haziran 2001 1.500.000 2.000.000 da hizmete girdiğinde, dönemin baş- bakanı tarafmdan yalnız masraflarmı karşılayıncaya kadar paralı olacağı, daha sonra geçişlerden para alınma- yacağı beyanatlannın verildiğini ha- tırlatan TükoDer Başkanı MehmetSe- vim, neredeyse tüm hükümetler tara- findan köprü ve otoyollann en önem- li gelir kaynağı olarak görüldüğünü, yerel yönetimlerin aldığı yüzde 10'luk payla merkezi yönetimi des- teklediğini anlattı. Zaten mahkemelik bir duruma, zam yapılarak müdahale edildığini belir- ten Sevim, Ankara 4. tdare Mahkeme- si'nin 14 Mart 2OO2'de, ulaşımın ka- mu hizmeti olduğu ve ek kaynak sağ- lamak amacıyla zam yapılamayacağı yönünde karar verdiğini, bu karara is- tinaden köprü ücretlerinin 24 Mayıs 2002'de yeniden 1.5 milyon liraya düştüğünü hatırlattı. Anayasaya aykın AKP hükümetinin ilk icraatlann- dan birinin söz konusu karan temyi- ze götürmek olduğunu söyleyen Se- vim, "Bu davanın bile sonucunu bek- lemeden zam yapblar. Kaynak sağla- mak için bile olsa, niçin bu kaynak yal- nız tstanbullulardan sağlanryor. Bu anayasaıun eşirJik ilkesine aykın oldu- ğu gibi sosyal ve hukuk devleti ilkele- rine de aykm" dedi. 6 milyon zarar Mehmet Sevim'e göre, Boğaz köp- rülerindeki ücret uygulaması tüketici- yi pek çok açıdan mağdur ediyor. Gi- şelere para ödemek için trafikte en az 40-45 dakika beklemesi gereken tüke- tici, 2 milyon lira ödemek için dur kalklarda 6 milyon liralık benzin har- cıyor, kaybettiği zaman da cabası. Yani merkezi yönetimlerin 2 mil- yon lira gelir elde etmesi için tüketici köprü ücreti dışında en az 6 milyon li- ra harcıyor. Söz konusu kayıplar yalnız otomo- bili olanlar için geçerli değil. Karşı yakaya belediye otobüsü ile geçenler iki bilet, taksiye binenler aynca köp- rü parası ödüyor. Köprüden geçen sebze ve meyveler bile tüketiciye da- ha pahalıya mal oluyor. Irak savaşında kullanılacak üslerin revizyonu için pekçok şirket günler öncesinden iş kapma yanşına girdi Türk müteahhitleriganimetpeşinde • 500 milyon dolar iş hacmi olduğu öne sürülen çahşmalar için 100 milyon dolarlık teklif verildi. Ekonomi Servisi - Dünyanın dört bir yanında "Irak'ta savaşa hayır" gösterileri yapıladursun. Türkiye'de müteahhitler savaşta kullanılacak de- niz ve havalimanlannın revizyonu ve ABD askerlerinin kalacaklan yerli yapma yanşına girdi. Deprem ve krizlerin de etkisiyle işsizliğin yo- ğun olduğu sektörde, kötü de olsa bir çare olarak görülen savaşm kendile- ri iş yaratabileceğini uman müteah- hitler bir yandan ABD'li inşaat şir- ketleriyle iş yapmamn yollannı arar- ken, bir yandan da birbirlerini ABD'li avına çıkmakma suçluyor- lar. Geçen hafta Türkiye Müteahhit- ler Birliği (TMB) tarafmdan savaşm 500 milyon dolarlık savaş sonrası imar çalışmalannın da 20 milyar do- lann üzerinde iş potansiyeli yarata- cığının ileri sürülmesiyle gelişen olaylar adeta bir kapışmaya döndü. Bazı firmalann anlaşma yaptığı, bazılannın da yapmak üzere olduğu- nun duyulması üzerine, müteahhitler arasmda TMB'nin düzenledıği top- lantının bir show olduğu, atı alanın üsküdar'ı çoktan geçtiği serzenişle- ri yükselmeye başladı. TMB Başkanı Nihat Özdemir, ön- ceden iş kapmak ve bu durumu ka- bul edilebilir kıhnak için iş çıkmaya- cak toplantılar yapmakla suçlanır- ken, anlaşma yapan şirketlerin iste- nen işler konusunda deneyimli ol- madığı ileri sürüldü. Eski TMB Başkanı Kadir Sever, ABD'nin Türkiye'de iş yapmayayet- kili şirketinin Milli Savunma Bakan- lığı'ndan daha önce NATO işleri uz- manı olan firmalann isimlerini ve yaptıklan işleri istediklerini hatırla- tarâk, bu firmaların 16'yı geçmeye- ceğini ancak iş aldıklan ileri sürülen Yüksel, Limak, îçtaş, Tepe ve Rey- saş'm daha önce NATO işi yapma- dıklarmı dile getirdi. Önceden ilişki kuran ve çabuk hareket eden şirket- lerin iş aldığını belirten Sever, Yük- sel'in Afganistan'da da ABD'li bir şirketin taşeronu olarak çalıştığmı söyledi. Öte yandan verilen teklifle- rin toplamınm 100 milyon dolar ol- duğu öne sürüldü. Mağazalar zinciri yılın ük üç aymda 6'sı Rnsya'da olmak ûzere toplam 20 yeni mağazayı hizmete sokacak. Kapatılan ÖYPA mağazalarının 11 'i Koç Topluluğu'na geçti Vügros dev adımı attıEkonomi Servisi - Halen yurtiçinde 156 Migros ve 260 Şok mağazası, yurt- dışında da 24 Ramstore ile toplam 440 mağazada hizmet veren Migros, yeni yatınmlanyla 2003 yıhna hızlı bir gi- riş yapü. Koç Topluluğu bünyesindeki mağa- zalar zinciri, mart sonuna kadar yurti- çinde 14, yurtdışında da 6 yeni mağaza açacak. Yıl so- nuna kadar zıncıre eklenen halka sayısı 22'yi bulacak. Ordu Yardımlaşma Ku- rumu'nun (ÖYAK) faali- yetlerini durdurduğu ÖYPA mağazalanrun 11 'ini bün- yesine katan Migros, bu mağazalan en geç bir ay içinde açacak. Yeni mağa- zalarla ilk defa Kars ve Erzincan'da da müşterilerle buluşacak olan Migros, mart sonuna kadar aynca 1 MMM Migros, 2 de M Migros açıhşı yapacak. Mağazalar zinciri, Rusya'da iDd Sibir- ya'da olmak üzere 6 yeni Ramstore açacak ve bu ülkedekı yatınmlannı Moskova'nın dışına taşıyacak. Migros'tan yapılan açıklamaya gö- re, ÖYPA'nın Istanbul'daki Yeni Le- vent, Ankara'daki Tandoğan, Yenima- halle, Çankaya, Yıldız ve Küçükesat, tzmir'deki Üçkuyular ve Gölcük ile Er- • Aldığı 11 ÖYPA mağazasını en geç bir ayda hizmete sokacak olan mağazalar zinciri, Kars ve Erzincan'da da müşterilerle buluşacak. Migros, aynca mart sonuna kadar yurtiçinde üç yeni mağaza, Rusya'da da 6 yeni Ramstore açacak. zincan ve Kars'taki mağazalannı yeni- den hizmete açma karan alan Migros, buyannmlanet sanş alanını 11 bin 500 metrekare arttıracak. 11 mağazaya ila- ve olarak, Levent'te Metro City Alış- veriş Merkezi içinde bir MMM Mig- ros açılacak. Teşvikive'de bugün yeni mağazanın açıhşı gerçekleştirilecek, mart başında da Ankara'da M Migros Beysukent hizmete girecek. Etiler'de ve Ataşehir'de yapımı süren MMM Migros'lann açüışı da yıl sonuna ye- tişurilmeye çalışılacak. Rusya'da yayıhyor ^_^__ Moskova'da geçen ay hizmete giren Zelenogra Ramstore'un ardından, 27 Şubat'ta Sibirya'da ilk Ramstore hipermarketi açılacak. 1. çeyrekte açıla- cak 6 mağazanın bir tane- si yine Moskova dışında Rusya'nın Kazan bölgesinde hizme- te girecek. Açıklamada, Migros'un, yürüttüğü ındirim kampanyalanyla "2003'e dolar bazmda ciroda geçen yıbn aynı dönenüne göre yüzde 10 sanş ve yüzde 5 müşteri arüşı ile gjr- 8" belirtildi. Bayındırlık Bakanlığı, Ankara'da 1 milyar dolarlık ihaleyi incelemeye aldı înşaat ihalesinde usulsüzlükEkonomi Servisi - Ankara Bayındırlık ve Iskân 11 Müdürlüğü'nün yaklaşık 1 milyar dolarlık ihalesi bakanlık tarafmdan incelemeye alındı. Baymdırlık ve Iskân Bakanlığı"ndan yapılan açıklamada, Ankara Baymdırlık ve Iskân 11 Müdürlüğü'nün kontrol ve denetiminde yürütülen bazı inşaatlann incelemeye almdığı belirtildi. Açıklamada, halen yapımlan devam eden inşaatlarda ve özel fiyatlarda küçümsenemeyecek ölçüde fazla ödeme olduğunun belirlendiği kaydedildi. Yapım işlerindeki keşif artışlannda • Ankara Baymdırlık ve İskân II Müdürlüğü'nün, bakanlığın izni olmadan bazı inşaat çalışmalannda fazla ödeme yaptığı tespit edildi. Bakanlık, inceleme başlattı. usulsüzlük yapıldığı iddiasım taşıyan açıklamada, keşif artışlannın yüzde 30 ile sınırlandınldığı hatırlatılarak bu miktann üzerindeki artışm bakan onayı gerektirdiği belirtildi. Bazı işlerde yüzde 30'u aşan keşif artışlannın temel, tünel, doğal afetler vb. işler kapsamma girmediği halde girmiş gibi varsayılarak çok yüksek oranda artışlara dayalı ihalesiz iş verildiğinin görüldüğü ifade edilen açıklamada şöyle denildi: "Yüzde 30'u aşan keşif arüşlannın rutan yaklaşık 1 milyar doiardır. Başka bir ifade ile bu uygulamalar 'ihalesiz iş verme" anlamına gelmektedir." KEY'de istismar Açıklamada aynca, Emlak Bankası'na memur ve işçiler adma Konut Edindirme Yardımı olarak yatınlan paralann (KEY paralan 1987-1997 yıllan arası) münhasıran konut yapımı için kullandınlması gerekirken Emlak Bankası tarafmdan amacı dışında kullanıldığı belirtildi. Düşük faizler ile değerlendirilen bu paranın yaklaşık 400 trilyon lira olduğu bildirilen açıklamada, "Ancak devir işlemleri yapıhrken amacı dışında kuDanılan bu paranın karşıhğmda, çeşitli gayrimenkuller bilanço değeri üzerinden karşıhk gösterilerek devredilmiştir" denildi. [ NOT DEFTERÎ ZEKERİYA TEMİZEL Lebensraum Dünya'nın sürüklendiği kirii savaşın nedeni ne? ABD yetkililerine göre; teröristlerle işbirliği içinde- ki Saddam'ın, elindeki kitle imha silahlanyla Dün- ya'yayeni bir zarar vermeden durdurulması. Tero- rizmin, emperyalizmin bir aracı olduğundan kuş- kusu olan kaldı mı? önce terorizmi yaratıyorsun, sonra da bunu, dünyayı tehdit ediyor diye, teroriz- mi beslediği iddia edilen ülkelere saldın nedeni sa- yıyorsun. O zaman savaşın gerçek nedeni ne? "Lebensraum". Acı anılar çağnştıran bu Almanca kelime "yaşam alanı" anlamına geliyor. HrUer'e göre Lebensraum; Alman ulusunun ge- reksinimlerinin karşılanması ve güvenliği için ge- rekli olan yerierdi. Zaten doğa da, yeryüzünün en iyi topraklannın, onlan ele geçirecek enerjiye ve onlan etkili bir biçimde işleyecek zekâya sahip halklara ait olmasını istemişti." Hitler bu düşüncey- le insanlığı 2. Dünya Savaşı belasına sürüklemiş- ti. ••• ABD için "yaşam alanı" ne anlama gelir? Bunun ne anlarna geldiğini anlamak için ABD Enerji Ajan- sı'nın ıntemet sayfasındaki (www.eia.doe.gov/emeu) bilgilerine göz atmak yeterlı. 1960 yılında ABD, gün- lük dünya petrol üretiminin yuzde 33.5'ini gerçekleş- tirirken, yüzde 31 'inı de tüketiyordu. 2000 yılında ise günlük petrol üretimindeki payı yüzde 8.5'e geriler- ken, tüketimdeki payı yüzde 25.9 olmuş. Günümüz- de ABD, tek başına, Dünya'da tüketilen petrolün dörtte birini tüketirken, üretimin ancak on beşte bi- rini gerçekleştirmektedir. Bu durumda bile, mevcut üretim düzeyinin aynen sürdürülmesi halinde, ABD'nin bilinen petrol rezervterinin ömrü 2010 yılı do- layında tükenmektedir. Yani ABD yakında petrolsüz kalacak. Oysa, şu anda bilinen rezervi 112 milyar varil olan Irak'ta, aynı üretim düzeyi ile daha 56 yıl üre- tim yapılabilecek. Petrol rezervleri 7 yıl sonra tü- kenme olasılığı olan ABD'de ise, yaşam düzeyin- deki yükseliş ve daha yoğun teknoloji kullanımı nedeniyle, enerji gereksinimi her geçen gün art- makta. Bunun için, ABD yaşamını petrolsüz sür- düremez. O zaman, petrol bölgeleri ABD'nin yaşam alan- landır. ••• Petrol kaynaklarının kullanım sürelerinin sınırlı olması gerçeği, alternatif enerji kaynaklannı da "yaşam alanlan" arasına katmaktadır. Petrolden sonraki alternatif enerji kaynaklannın başında ise "bor madeni" gelmektedir. Bugün füzelerde ve hidrojenle çalışan arabalar- dayakıt olarak kullanımdan, cam üretimine kadar birçok alanda kullanılan bor madeninin dünyada bilinen rezervlerinin yüzde 70'e yakını ise ülkemiz- de bulunmaktadır. Bu rezerv 300 yıllık bir üretim ömrü anlamına gelmektedir. Türkiye'yi Birleşmiş Milletler kararlannı da bek- lemeden alelacele savaşa sürükleyerek ABD, bir taşla tüm kuşlan vurmaktadır. ABD zaten ekono- mik olarak kendisine bağımlı hale gelmiş Türki- ye'yi, komşusuna saldınrken üs olarak kullanmak suretiyle, bölgesinde olduğu gibi dünyada dayal- nızlaştırarak petrolden sonraki yaşam alanını da güvence altına almış olmaktadır. Türkiye ise bu savaşa sürüklenirken aslında gelecekteki savaşı- nı da kaybetmektedir. Savaştan sonra Türkiye'nin gündemine oturacak konunun bor madenlerinin özelleştinlmesi olacağından kimsenin kuşkusu ol- masın. Üstelik bu tartışmalar Türkiye ekonomisi- nin kurtarılması adına yapılacak, bor madenleri özelleştirilerek çokuluslu şirketler aracılığı ile ABD'nin yaşam alanına katıidıktan sonra Türkiye de kurtanlmış olacaktır. temizelu' cumhuriyetcom.tr Ceçmişe dönük uygulama Kartzedelere faiz müjdesi ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - TBMM Plan ve Bütçe Komıs- yonu'nda, tüketicinin korunmasına ilişkin ya- sa tasansı görüşülür- ken; hükümet, kredi kartlannda faiz sınırla- masının geçmişe de uy- gulanması için önerge verdi. Önerge, icra taki- bi aşamasına gelen kre- di kartı borçlannın ana paraya yıllık yüzde 50'yi geçmemek üzere gecikme faizi uygulana- rak 12 eşit taksitte öden- mesini düzenliyor. TBMM Plan ve Büt- çe Komısyonu'nda, dün tüketicinin korunması- na ilişkin yasa tasansı görüşüldü. Ankara Ti- caret Odası Başkanı Si- nan Aygün. bankalann, kredi kartlannda yüzde 375'e varan oranlarda gecikme faizi uyguladı- ğına dikkat çekerek ekonomik kriz nedeniy- le 1 milyondan fazla yurttaşın mağdur oldu- ğunu söyledi. CHP'li mılletvekille- rinin de dile getirdiği fa- iz sınırlamasının geçmi- şe dönük uygulanması talebi hükümet tarafin- dan da önerge haline ge- tirildi. 6KDNOMİ fyjuJ 194& Türkiye'de ilk yerii ampulü üretecek Ge- neral Elektrik Türk Anonim Ortaklığı'nın kurulu- şuna Bakanlar Kurulu tarafmdan izin verildi. 1979: Samsun sigarası vurgunu ortaya çıkanl- dı. Sahte 'Samsun'lann yurtdışında üretikJiği ^ ortaya çıkti. 1997: TÜPRAŞ'a ait Izmir Rafinerisi Hydroc- rocker Kompleksi ve CCR Reformer Tesisleri, Başbakan Yardımcısı Çiller tarafmdan üretime açıldı. 2001: Repo faizJerinde trmanış yüzde 7500'ü buldu. Borsa tarihinin en büyük düşüşlerindenjj birini yaşadı ve yüzde 18.11 'lik kayıpla yğ 7180'e indi. Böylece borsa 3 günde 29.3 oranında değer yitirdi. 2001: Başbakanlıkta ekonomi zrrvesi dü- zenlendi. 13 saat süren tarihi topiantnın ardından, dalgalı kura geçildi.