Katalog

12 ŞUBAT 2003 ÇARŞAMSA CUMHURİYET SAYFA EKONOMl 13 Deprem ve ekonomik krizlerin derinden etkilediği konut ve inşaat sektörü yüzde 50 küçüldü Kanayan yara: Gayrimenkul• Hem kiralık hem de satılık konutlarda ciddi fiyat düşüşleri yaşanıyor. Yalnız birkaç lüks konut projesine talep olurken iş yapanlar büyük emlak simsarlan. AKP iktidanyla gündeme gelen 1.5 milyon konutluk proje de sektöre çare olamadı. OLCAY BÜYÜKTAŞ Işlem hacminin 4 milyar dolar- dan iki milyar dolara indıgi gayri- menkul sektörü geçen yJı yüzde 50 küçülerek tamamlad. Yalnız birkaç lüks konut projesme talep yaşanan sektörde, büyü-c emlak simsarlannın iş yaptığı gözlenir- ken, AKP iktidanyla gündeme ge- len 1.5 milyon konutluk proje de sektöre çare olamadı. Son üç yılda yaprak kıraıldama- dığını, ülke genelinde faaliyet gös- teren 400 bin civanndaki ernlak ko- misyoncusu sayısmın 20C bine in- diğine dikkat çeken sektör temsil- cileri, gerek satılık gerekse kiralık emlaklarda büyük fiyat düşüşleri- nin yaşandığını vurguladılar. çare olamadı Istanbul Emlak Komisvoncular Odası Başkanı Sabri Ateş, piyasa- da yalnız emlak simsarlannın iş yaptığını belirterek, "Elinde ciddi sermayesi olan ve icradaki gayri- menkulleri takip eden simsarlar 1 milyon dolarlık binayı. icranın son günü 200 ya da 300 bin dola- ra alıyor" dedı. Türkıye'de lüks konutlarda proje enflasyonu, ofis ve orta sınıf konut- Konut açığı nasıl giderilir? • " TlMSE'nin araştırmasına göre, btanbul'da 71 bin, Ankara'da 28 bin, Izmir'de 23 bin, Bursa'da 15 bin, Diyarbakır ve Şanhurfa'da 10 bin ve diğer illerde binle 9 bin arasında olmak üzere 500 bin konut yapılmalı. TOKl'nin organizatörlüğünde, işin başında illerde valilerin başkanlığında belediyelerin de bulunduğu bir komisyon olmalı. Toplu konut alanlan, kamu arazıleri saptanarak imara hazırlanmalı. Toplu konutların projelerini devlet hazırlamalı. Projeler mutlaka yatay ya da dikey büyümeye olanak vermeli. Kaynağın büyük kısmını karşılayacak vatandaş, ekonomik durumuna göre, konutunu daha sonra genişletebilmeli. Area temtni konusunda yerel yönetimlerle işbırtiği yapdmalı. Toplu konut yapan kooperatiflerle işbirliğine gidilmeli. Bugfine kadar pek çok ilde, belediyelerin başkanlığında pek çok konut üretildi. Ankara'da Murat Karayal- çın'ın başkanhğı döneminde başlayan Batıkent'te 55 bin konut üretildi. Dikmen'de uydu kent inşa edildi. Ör- du- Kuğukent. Elazığ-Doğukent, Ântalya-Ant Koop., Tepecik-Tepekent ve Urla, Söke, Küçükçekmece'de ol- mak ûzere Türkkent tarafından 220 bin konut üretildi. (Grafık: SÜLEYMAN ABAY) larda ise arz fazlası olduğuna dik- kat çeken Gayrimenkul Yatınm Or- taklığı Derneği (GYODER) Baş- kanı Hakan Kodal da, krizle bir- likte kıralık konutların fiyatlannda yüzde 20 ıle 50, satılık konutlarda da yüzde 10 ıle 40 arasında düşüş yaşandıgını vurguladı. Öte yandan kasımda iktidara ge- len AKP'nin ilk icraatlan arasında saydığı konut yapımı da sektörü canlandırmaya yetmedi. AKP Ge- nel Başkanı Tayyip Erdoğan'ın öncelikli icraatlan arasında birinci sırada gösterdiği konut yapımı, sektör temsilcileri tarafından fark- lı yorumlandı. Türkiye İnşaat Mü- teahhitleri Işveren Sendikası (TTM- SE) Başkanı Nazım Akgün, gerek il sayısını gerek kaynak olarak gös- terilen unsurlan gerçekçi bulmaz- ken, Türkkent Başkanı Oğuz Soy- dan, Türkiye'nin konut açığımn tüm kesimler tarafından iyi bilindi- ğini dile getirerek, 'iyi proje kay- nağinı yaraür' görüşünü savundu. Erken genel seçimlenn bir hafta öncesinde AKP'nin ekonomi kur- maylanndan Ali Coşkun, TİMSE üyeleriyle bir toplantı yaparak se- çim bildirgesini ve inşaat sektörü- ne nasıl baktıklannı anlattı. Coş- kun, söz konusu toplantıda, 81 ilde J , 5 milyon konut ve duble yol ya- pılacağını belirtti. İnşaat Mühendisleri Odası'nın verilerine göre, Türkiye'de 2010 yı- lına kadar 7 milyon 200 bin konut açığımn gündeme geleceğini, yıllık konut açığımn da 400-500 bin ol- duğuna deginen Akgün, niyetlerin iyi ancak, yeterli olmadığını dile getirdi. Türkiye'de sürekli bir göç yaşan- dıgını hatırlatan Akgün, 81 ilde ko- nut yapmanın gereksiz olduğunu vurgulayarak, "Zaten 1,5 milyon konut çok yüksek bir rakam. Te- leffuz edilen rakamı ham bir ha- yal olarak görüyorum dedı. İyi proje kaynak bulur Türkiye'de ikinci konut sayısı- nın fazlalığı ve sokaklarda yatan evsiz vatandaşlann Avrupa ülke- lerine oranla yok denecek kadar az olması nedeniyle bazı kesim- lerce konut ıhtiyacı olmadığımn savunulduğunu hatırlatan Türk- kent Yapı Kooperatifi Başkanı Oğuz Soydan, "ikinci ya da lüks konutlar, göç alan bölgelerin ak- sine deniz kenarında yoğunlaş- mış durumda. Ayrıca, bazı kent- lerde satışı zorlanan lüks konut- lar da yine gereksinim sahibi in- sanların elde edemeyeceği fiyat- lara sahip" dedi. 2003 Model Fiat Doblo ile yollara otel gibi taksiler geliyor Taksflerde konfor dönemi basladı LEYLA ÇEVtK Taksi Medya şirketi ile anlaşan Tofaş, Istanbul, Ankara, Izmir, Ântalya gibi büyük şehirleri, adeta 5 yıldızlı otel konforu sağlayan lüks taksilerle bu- luşturacak bir kampanya başlattı. Müşteri memnuniyeti ve çağdaş taksicilik slo- ganlarından hareketle başlatılan kampanya çerçe- vesinde 2003 model Fiat Doblo'lar satışa sunulu- yor. Kampanyayla satılan Fiat Doblo'lara reklam alınmasında Taksi Medya aracılık ediyor. Yapı- lan 3 yıllık reklam anlaşmalann- dan elde edilen gelir Tofaş ve Tak- si Medya arasında paylaşılırken, 1 ofaş ve Taksi Medya işbirliğiyle hayaia geçirilen lüks söz konusu reklam gelirlerinden taksi projesivle çağdaş araç satıldığmıkaydeden Tapan, Dob- feragat eden taksıciler de 8-9 mil- y e JçOnforlu ulasim '° ' a n n I s t a n bul, ^nmve Antalya Ha- Akmerkez Alışveriş Merkezin'deki taksi durağın- da ise 150 aracın hizmet vermesi planlanıyor Ara- lannda kadınlann da bulunduğu şoför kadrosunun yeterli düzeyde yabancı dil öğrenmeleri ve hitabet dersleri almalan sağlanacak. Erkek şoförlerin tamamı takım elbise giyecek. Tofaş, Taksi Medya ve Akmerkez Yönetimi'nin hisselerinin olacağı söz konusu durakta bir de psi- kolog bulunduralacak. Taksi Medya'nın yan kuru- luşu olan Yeni Sigorta ise, uğurböce- ği amblemi taşıyan Fiat Doblo taksi- lerin şoförünü ve müşterilerini trafik- teki tehlıkelere karşı 100 milyar lira- ya kadar sıgortalıyor. Proje kapsamında şu ana kadar 100 hizmeti geliyor. Son model Fiat Doblo tak- silerde televizyondan, kahveye kadar iste- nilen her sey var. yar liralık indirim avantajıyla Fi- at Doblo sahıbı oluyor. Fiyatlan her ay değişin Dob- lo'lar şu anda 17 milyar 500 mil- yondan alıcı buluyor. Havaliman- lanndaki Doblo taksüenn üzerini kendi ürünlerinin reklamlanyla kapatan HSCB Bank, süper taksi- lere reklam veren ilk kuruluş oldu. EP Havaliman- lan, beş yıldızlı oteller ve büyük ahşveriş merkez- leri gibi şehrin vitrinini oluşturan yerlerde hizmet verecek taksilerde deyim yerindeyse "yok yok". Kapalı sistem TV ve müzik yayını, el kremi, kah- ve, şekerleme, günlük gazeteler, kolonya araçlar- da bulunanlardan sadece bir kısmı. Bu ay sonunda açılacak valimanlannda çalışmaya başladığını belirtti. Istanbul'da Hyatt Regency Hotel'de 10, Divan Hotel'de ise iki adet Doblo taksi olduğunu söyleyen Tapan, yıl sonuna hedeflerinin bin araç olduğunu dile getirdi. Sağlanan konfora rağmen söz konu- su araçlarda normal taksilerden fark- h bir fiyat tarifesi uygulanmayacak. Taksi Med- ya'nın sahibi Eran Tapan, ekstra bir gelir elde edi- îemeyeceğinden taksıcıleri bu projeye katılmaya nasıl teşvik edecekleri sorusuna, "Araçlann içine bir banşiş kutusu konacak. Evindeki gibi bir konfor yaşayacak yolcular sunulan özel hizme- te katkıda bulunmak isteyeceklerdir." şeklinde yanıt verdi. Tapan aynca araç içındeki ürünlerin bazılarının üretici firmalar taranndan promosyon amacıyla ücretsiz verileceğini dile getirdi. Öte yan- dan projeye dahil olmayan taksicilerin uygula- maya karşı çıktıklan söyleniyor. Müşterile- rin kendileri ile aynı tarifeyi uygulayan lüks araçlan tercih edeceğinden en- dişe eden taksicilerin, araçlannı değiştirmeye zorlandıklan yö- nünde görüş bıldirdikle- ri kaydediliyor. VERGİSİNİ ÖDEYENE ÖDÜL Dürüst mükellefe yeşilpasaport İSTAMBUL (AA) - Dürüst vergi mükelleflerine Japon yaklaşımını içeren uygulamalar gündeme geliyor. Istan- bul Defterdarlığı, hiç borcu olmayan, hiç inceleme görme- yen, inceleme görüp de fark bulunmayan mükellefleri onore etmeye yönelik hazırlayacağı önerileri, Maliye Bakanlığı'na sunacak. Istanbul Defterdan Kadir Boy, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın "vergisini düzenli, dürüst ödeyen, inceleme- den ak çıkmış mükellefe indirim yapacaklan, vergi yanşı getirecekleri" sözünü anımsatarak, Bakanlığa Vergi Yanşı projesiyle ilgili bir rapor sunacaklannı söyledi. Hiç borcu olmayan, in- celeme görmeyen, inceleme görüp de fark bu- lunmayan mükelleflere değişik kategorilerde hizmet sunulmasıyla ilgili öneırilerde buluna- caklannı belirten Boy, söz konusu mükellef- lere vergi indirimi, yeşil pasaport verilebile- ceğini ya da vergi dairesine geldiğinde özel itibar gösterilebileceğini ifade etti. Mankenlerln beyanı arttı Vergi tahsilatını arttırmak için yaptık- lan sıkı denetimlerin sonuçlannı aldık- lannı hatırlatan Boy, sıkı denetime aldıklan 19 mankenin 2001 yılı top- lam beyanlan 220 milyar lira düze- yindeyken, denetimler sonucu beyan edilen kazanç tutannın 800 milyar li- raya çıktığını vurguladı. Tarım alanında rant kavgası Menemen Ovaa duble yol kurbanı • 9 kilometrelik duble yolun, 27 köy ve 8 beldenin yam sıra Menemen mer- kezinde yaşayanlarla birlikte 65 bin ki- şinin geçimini sağladığı ovanın 6 bin hektannı yok edeceği ileri sürülüyor. OZANYAYMAN tZMİR - Izmir ÇevreYolu'nu Çanakkale'ye bağ- layan hattı Menemen Ovası'nın ortasından geçirme planlannın temelinde, rant hesaplannın yattığı bil- dirildi. Türkiye'nin en verimli tanm arazileri arasın- da yer alan Menemen Ovası'nın ortasından bir yay çizerek geçecek olan 9 km'lik duble yolun, 6 bin hektar tanm alanını yok edeceği ve yeni yerleşim birimlerine zemin hazırlayacağı vurgulanıyor. Tanma elverişli ve alüvyon kaplı zeminı nedeniy- le yapılaşmaya uygun olmayan Menemen Ovası, 26 bin hektarlık alanıyla ülİce ekonomisine yılda yaklaşık 100 milyon dolar girdi sağlıyor. Pamuk ve üzüm ağırlıklı olarak her çeşit meyve ve sebzenin yetıştiği bölgede, 27 köy ve 8 beldenin yanı sıra Me- nemen merkezinde yaşayanlarla birlikte 65 bin ki- şı geçimini doğrudan tanmdan sağlıyor Verimli ta- nm alanlanndan geçirilmesi planlanan duble yolun bölgedeki üretimin sona ermesine zemin hazırlaya- cağını belirten çiftçiler, mevcut yolun genişletilme- si yerine, ovalanndan geçinlecek otoyola anlam ve- remediklerini söylüyorlar. Çıkar çevrelerinin baskısı ve Bayındırlık Bakanı Zeki Ergezen'in onayıyla değişen projeye ilk kar- şı çıkan ve kamuoyu oluşturanlar ara- sında Ulukent Belediye Baş- kanı Feyzullah Ergin ile Menemen Ziraat Odası geliyor. Ulukent Belediye Başkanı Feyzullah Ergin, "Otoyola değil, tanm arazilerin- den geçirilmesine karşıyız" diyor. Girişimlerin başlaması- nın ardın-" dan Karayollan ve Izmir Valüiği'nde yetkililerle görüştüklerini söyleyen Ergin, "Ama Karayolla- n'nın maşallahı var. Her türlü karan alıyor ve uygulamaya koyuyor" diye konuştu. Ergin, tanm alanlanndaki kamulaşürma bedelle- rinin yüksek olduğunu belirterek "Bunun için ba- zı köylülere bu, ilk aşamada cazip gelebilir. A- ma öte yandan 100 milyon dolara yakın tanm ge- lirinin yok olacağım hesaba kattnıyorlar^ dedi. Menemen Ziraat Odası Başkanı Şeref Sofuoğlu, projenin temeünde yeni yaşam alanlan yaratmak ol- duğunu belirterek "tzmir'in güney taran doldu ve nefes alacak yer kalmadı. Şimdi gözler kuzeyde- ki bakir bölgelere çevrildi" dedi. Odanm İkinci Başkanı Muharrem Keçeci de, sorunun etkin bir toprak koruma yasasının olmama- sından kaynaklandığına dikkat çekerek "Rant ya- ratmak için en verimli alanlann yok edilmesine hiçbir yetkili ses çıkannıyor" diye konuştu. Menemen'de geçimini tanmla sağlayan çıftçiler- den Yusuf Karameke, tarlalannın yok edilecek ol- masından büyük endişe duyduklannı söyleyerek "Madem yol yapacaklar, olanı genişletsinler. Me- nemen'in ortasından zaten yol geçiyor. Yeni bir yola ne gerek var. Bizim tarialanmızın ortasın- dan yol geçirerek ne yapmak istiyorlar? Yine kimleri zengin edecekler?" dedi. Yalnız ve sahipsiz bırakıldıklannı söyleyen bir diğer çiftçi Muharrem Topçal da tanm arazileri- nin istimlak edileceğinden söz edildigini belirterek " Yapacaklannı yapacaklar ve bize de sus payı ve- recekler. Bunu kabul etmiyonız. Bu yol ölüm fer- manımız olur.Tarialanmızın beton yığınına dön- mesini istemiyorıız" görüşünü savundu. BlLGİ TOPLUMUNA DOĞRU ÖZLEMYÜZAKozlem.yuzak@cumhuriyetcom.tr Işsizli- ğin, parasızlığın kara bir bulut gibi üzerine çöktü- ğü bir kasabadan geçtim. Mudurnu'dan... Karla kaplı sokaklarda yürüdüm. Evlerde sessiz ve hüzünlü bayram hazırtıkları sürü- yordu. Mudurnu Tavukçuluk'un 2 yıl önce- ki iflası öyle derin bir hançer gibi saplan- mış ki ilçeye hâlâ kan durmuyor. Hemen her sokakta kiralık, satılık ilanlanndan ge- çilmiyor. Geçen süre içinde nüfus yan ya- nya azalmış. Ve ne yazık ki 'utanç göçü' hâlâ sürüyor. Hayır, bu Mudurnu halkının değil, Türki- ye'nin utanç göçü. Sahipleri tarafından hortumlanan bankalar Hazine'den milyar- larca dolar akıtılarak kurtarılırken Mudurnu Tavukçuluk'a yardım eli uzatmayarak koca bir ilçenin ölüm fermanını hazırlayan Türki- ye'nin utancı. 'Devlet batar. Mudurnu batmaz' Içlerinden birinin sesine kulak veriyoruz. Adı Orhan Aydın. 29 yaşında. Evli, 2 yaşın- da bir çocuk babası. "Ben yine şanslıyım" diyor. Gerçekten de şanslı, çünkü bir iş bu- labilmiş. Iflastan önce ilçe halkının çoğu gi- bi o da Mudurnu Tavukçuluk'ta çalışıyor- muş. Paketlerin üzerine etiket yapıştırırmış. O da diğerleri gibi 6 ay boyunca şirket na- sıl olsa kendini toparlar diye para pul alma- dan çalışmış. Sonra tazminat bile ödenme- den kendini sokakta bulmuş. Kesinlikle öf- MudurnıTnun Utanç Göçü Sürüyor ke duymamış patronu Tevfik Türesin'e. Ne de kırgınlık. "O haklıydı ve sonuna kadar mücadele etti" diye anlatıyor. Yalnız uzun süre inanmak istememiş iflasa. llçede, "Devlet batar, Mudumu Tavukçuluk asla batmaz" inancı öylesine egemenmiş ki... Onlar, devletin sabit kur politikasına güven- diği için yeni teknolojiye yatırım yapan ve bankalardan dolar olarak aldığı kredilerin geri ödemesi bir anda ikiye katlandığı için batan şirketi kurtarmaya yanaşmadığı için Türkiye'yi yönetenlere kırgın. "Mudurnu esnafı, tüccan için şin\etin çekleri Hazine tahvilinden daha gûvenliydi" diye sürdürüyor sözünü. Ve tabii Mudurnu Tavukçuluk ile birlikte esnafıyla eczanesi, doktoru, lokantacısıyla koca bir kasaba göçüvermiş. Taşeron olarak piliç yetiştirici- liği yapan 2 bin köylü ve aileleri ile birlikte. Üretilen mallan tüm Türkiye'ye dağıtan bi- ni aşkın kamyon sürücüsü ve aileleri ile birlikte... Az buz değil, 30 bin kişinin ek- meği... Bir dönem taze ekmek satılmaz ol- muş Mudurnu'da. Insanlar bir gün sonra bayat ekmeği yan fiyatına almak için kuy- ruk olmuşlar. Kasabadaki evlerindeki buz- dolabını, televizyonunu alarak bir gecede köylerine kaçmış halk; icradan eşya kurta- rabilmek için... Bir dönem Türkiye'nin Al- manya'sı diye anılan ilçede elektrik bor- cundan dolayı mum ışığında oturur olrpuş insanlar. Orrıan Aydın şimdi Sünnet Gölü'nde Tevfik Türesin'in de ortak olduğu Doğal Yaşam Tesisleri'nde garson olarak çalışıyor. Mudurnu Tavukçuluk için piliç yetiştirici- liği yapan Şemsettin Orhan ise o kadar şanslı değil. Iflas sonucu bir günde 8 bin tavuğunun öldüğünü söyiüyor. Bin iki yüz yetmiş metrekare kapalı alanda 294 bin dolara mal ettiği tesisini çoktan satılığa çı- karmış. Hem de yan fiyatına. Ancak alıcı bulamıyor. Kurtuluşun bir yolu turizm Pekı Mudurnu ölü kent görünümünden çıkabilecek mi? Bunun için ilçede ciddi bir çaba var. Kur- tuluş yolu ise turizmden geçiyor. Hem Is- tanbul'a hem de Ankara'ya yaklaşık 300 kilometre mesafede olan ilçe ve çevresi, yeşili ile, doğa güzellikleri ile gerçekten cezbedici. Ayrıca ilçedeki tarihi evlerin res- torasyonu için kaynak arayışlan sürüyor. Mudurnu Belediyesi bir yandan da ilçede- ki kadınları elişi yapmaya ve ürünlerini de- ğerlendirrneye özendiriyor. Bu arada Tevfik Türesin de oğullan ile birlikte toparlanma- ya çalışıyor. El konulan yeni tesislerindeki makineler kullanılmadığı için pas tutup çü- rürken onlar eski kesimhanede ilkel tekno- loji ile günde 20 bin tavuk keserek "Ben hâlâ vanm" diyor.