Katalog

.9ARAUK2003SALI CUMHURİYET SAYFA JCilvUJ^I UJVİJ. ekonomi(âcumhuriyet.com.tr 13 Ş ŞUKRAN SONER * AKP'nin sürdürülebilir büyümeyi es geçen icraatlarına karşın iyimserlik havası sürdü Göz boyamaekonomisiFATMAKOŞAR Seçimlerden önce yoksula dönük vaatlenyle dikkati çeken AKP, hükü- met ethği ortalama bir yıllık sürede vergide adalet, yatmmlar, kapanmış " ya da zor durumdaki işletmeleri can- ' landırma başta olmak üzere taahhüt- lerini gerçekleştırmedi. Buna karşın AKP'nın iktıdarda olduğu son bir yıl .Türkiye'nın, alışık olmadığı "özel koşuUann" yarattığı iyimserlik ha- vasıylageçti. Ekonomistleri bile şaş- kınlığa düşüren biçimde "geBr hede- fine yaklaşan, üstetik 'büyüme" sağ- layan geüşmeleri" AKP'ye kazandı- ran bu "özel koşuflar"ın başında; dö- ' viz kurlanıun gerüemesi, el altından ' ABD desteği ve medya,iş çevreleri ile bankacıbk sektörünün AB'den bir müzakere tarihi ahnmasına odaklan- • mış olması stralanıyor. Reel kesimin rekabet gücünü yi- tirdiği son bır yılda, IMF'yle ilişki- lerde de sorun çıkmamasına yol açan etken; tekel niteliğindeki kamu ürün- lerine döviz kuru yükseldikçe zam yapılması, buna karşılık kur gerile- dıkçe fiyat indirimlerinın yaşanma- ması. Döviz kuru düştükçe Özel Tü- ketim Vergisi'ni (ÖTV) yükselterek gelir takviyesi yapan AKP, vergi borçlulannvn yanı sıra hayali ihracat- 1 çı ve kaçakçılan da afFettiği "banş" uygulamasında da "başanh oldu". Fatura reel keslme çıkacak Bunun yanı sıra döviz kurlannda- .ki genleme Türkiye'yı ithal ürün cennetine dönüştürdü. Ucuz serma- ye ve ara mal ifhalatının yüksek dü- zeylere çıktığı söz konusu dönemde "dalgah sistemde, kur neredeyse sa- bit"ti. 2OO3'te gerçekleşmesı bekle- nen yüzde 5'lik büyümede ucuz ara ve sermaye mallan ithalatına bağla- . nırken yaratılan katma değer açısın- dan böyle bir büyümenin olmadığı- na dikkat çekiliyor. Ülke içindeki yoksulluk ve işsizli- ğe karşın ekonomide, enflasyonun • düşüşü, faiz oranlanndaki gerileme ve dövizin seyri gibi gelişmelerle esen "bahar havasrm değerlendirir- ken "AKP çok özel bir dönem yaşı- yor" diyen Bilkent Ünıversitesi Öğ- retim Uyes» Prof. Dr. Erinç Yeldan. dalgalı kur sisteminde döviz kuru- nun neredeyse sabit olduğunu belir- terek büyümenin de ucuz ithalat so- nucunda yaşandığını ifade etti. Yeldan, ABD'nin el altından veT- diği desteğin AKP'nin icraat yılında etkili olduğunu belirterek şu değer- .lendirmeyi yaptı: "thracat pazarlarını zoriuyoruz, güvenilir hükümet işbaşında, onun için faiz gerüiyor kurgusu gerçeği yansrtmryor. Bununla açıklanamaya- cak bir dönem yaşanıyor. Yüzde 5 ci- vanndaki büyüme tüketimden kay- naklanmadı." İŞKUR'un verikri geride kalan dö- • Buna karşılık işe yerleştirilenle- • ÎŞKUR, buyılın 8 ayında 132bin nemde, canlanma iddialan ve işsizhğin rin oranı 32.7 düştü. arttı, bulan azaldığına ilişkin savlan çürütüyor. • IŞKUR'a, 178bin66'sıerkek,40 derdi. Ş y 680 kişiyi, işverenle görüşmeye gön- i Buna göre; bin 438'i kadın olmak üzere, toplam «/ Geçen yılın 8 ayında toplam 75 \/ Son 8 ayda, ÎŞKUR'a başvurular 218 bin 504 kişi iş bulmak üzere baş- bin 605 kişiyi işe yerleştiren kurum, bu yıl 47 bin 90 kişiyi işe yerleştirebildi.vüzde 79.9 oranında artö. vuruda bulundu. Ureticinin en zoryılıÜretimin arttınlmasına dönük uzun vadeli önlem- ler almayı günderaine bile almayan AKP, acil eylem planında yer alan vaatlerini de yerine getirmedi. Ay- çiçeğinden buğdaya, kayısıdan fındığa kadar tarım üreticisı en zor yıllanndan birini yaşadı. Ürünlere verilecek primlerin miktannın hasat mev- siminin tamamlanmasına karşın açıklanmaması ne- redeyse ureticinin tüccann insafina kalması sonucu- nu doğurdu. 20 milyona yakın tanm üreticisi, geride kalan yıl içinde ürününü geçen yıllara göre çok da- ha ucuza elden çıkarmak zorunda kaldı. Vergide çlfte standart "Vergi yükünü tabana yayacak tedbirler aunacak. Vergi mevzuati basitieştirileeek" taahhüdünü iktidar olduktan sonra unutan hükümetin ilk icraatı, mali miladı kaldırarak kayıt dışına nefes aldırmak oldu. Hükümet bir yıllık icraatında bir dizi yasal düzenle- me yaptı. Ancak bunlar, emeğin yansının vergiye gittiği, ver- gi gelirlerinin de kamu hizmetlerine pay aynlmaksı- zın borç faizine aktanldığı çarpık tabloyu düzeltme- ye dönük adımlar içermediğı gibi sosyal devletin tas- fıyesine yönelik oldu. Devlet iç borçlanma senetlerinden 50 milyar lira- ya kadar faiz geliri elde edenlerin vergi ödememesi- ne karşın 350 milyon lirayı bulmayan asgari ücretten, yüzde 11 gelir ve damga vergisi, yüzde 15 de sigor- ta primleri olmak üzere 60 milyon lirayı aşkın vergi kesilmesine seyirci kalan AKP hükümeti, aynca ilaç, doğalgaz, elektnk, su gibi temel ürünlerde KDV'yi de indirmedi. Prim desteklerinin hasat mevsiminden çok sonra açıklanması tanm üretcisi için 2003'ü kâbusa dönüştürdü. Üretici ürününü çok ucuza elden çıkarmak zorunda kaldı. Ekonomistler. dış tıcaretteki açı- ğın büyüyeceğini öngördükleri hal- de, 2004'te en büyük sorunun "cari açık olmayacağınT vıırguluyor. Cari açığın bir sonuç olduğu konusunda birleşen ekonomistlere göre bu yıl reel kesimin sırtına 10-15 yılda an- cak ödeyebileceği bir fatura kesildi ve bunun sonuçlan gelecek yıl yaşa- nacak. îşsizliğin artmasının kaçınılmaz olduğunu ifade eden ekonomistler, Türkiye'deki ureticinin içeride ve dv- şanda yabancı ürünlerle rekabet et- me gücünün kalmadığını. kurlann düşük seyretmesiyle maliyetlerin yükseldiğini ifade etti. İhracat avantajı Son bir yılda yapılan 45.5 katril- yon liralık ihracatı "Türldye'nin uzunyülar kıramayacağı bir rekor" olarak tarumlayan ekonomist Uğur Civekk, geçen bir yıl içinde ihra- catta yakalanan performansın bir daha yaşanmasının güç olduğunu kaydetti. Istanbul Ticaret Odası'nın ayhk yayın organı "ttovizyon"da "BoBüt- çe Tutar mı? w tartışmasına katılan Civelek, hükümetin 2004 için 51.5 milyar dolarlık ihracat hedefüıe gö- re hesap yaptığıru belirterek "Ondan sonra da ortalama kur hedefim 1 mil- yon 604 bin tira diyorsun. Bu ne per- hiz, ne lahana turşusu. Enflasyon ka- dar kur en fazla arüş görüyorsun ve 515 miryar dolar ihracat hedefliyor- sun.Hayalgörüyorlar» tnsanlartşsiz- ken iyimser olabiürter mi?" dedi. Yapılan anketlerin, ailelerin en zo- runlu ihtiyaç maddesi olan gıdada bi- le tasarrufa gittiğini gösterdiğine işa- ret eden ekonomist Uğur Civelek, 44 Bu tabloda, aşın iyimser beklentile- renekadar belbağlanabilir'' diye ko- nuştu. AIC4NLAR KURULU Şişe Camgrevine erteleme karanANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Hükümet, Türkiye Şişe Cam Fabrikalan'nda işçüerin bugün başlatacağı grevi, 60 gün süreyle erteleme karan al- dı. Hükümet Sözcüsü Cemil Kristal-îş Danıştay'a gidiyor İstanbul Haber Servisi - Türkiye Şişe Cam Fab- rikalannda'da bugün uy- gulanmaya başlayacak olan grevi 60 gün sürey- le erteleme karan alan Bakanlar Kuruhı'na, Kristal-lş Sendika- sı'ndan tepki geldi. Sendika, karara karşı yürütmeyi durdurma iste- miyle Damştay'a başvu- racağını açıkladı. Kristal- lş Sendikası Genel Mer- kez yöneticileri, karann aynca ILO'nun 87 ve 98 sayılı sözleşmelerine ay- kın olduğu gerekçesiyle hükümeti ILO'ya şikâyet edeceklerini belirttiler. Çiçek, karann ekonomiye za- rar vermemek için almdığım vurguladı. Başbakan Recep Tay^ip Er- doğan başkanlığındaki Bakan- lar Kurulu, 4 saat 15 dakika sü- ren toplantısında, AB ağırlıklı bir gündemi ele aldı. Toplantı- da, her hafta sonunda Bakan- lar Kurulu'nda Türkiye ve AB ilişkilerinin, bu çerçevede ya- pılması gereken düzenlemele- rin ve uygulamalann tartışıl- ması karara bağlandı. Bakanlar Kunılu, Şişe Cam'ın işyerlerinde işçüerin bugün başlatacağı grevi, 60 gün süreyle ertelemeyi karar- laştırdı. Bakanlar Kurulu ka- ran, onaylanmak üzere Cum- hurbaşkanlığf na gönderildi. Çiçek, "Milktvekaierine di- züstü bilgisiyan hediye eden TürkKeİş Bankası.bu fabrika- nın da sahibi. İşçiler hüküme- tin erteleme kararının, hedi\e- lerin ardından gelmesi nede- nKie tepkiri. Bu olayı görüştü- nüz mü" sorusunu, "Bu konu görüşühnedi" diye geçiştirme- ye çalıştı. Hükümet, 17 Temmuz 2003 "te 107 maddesınde değı- şiklik yaptığı îcra ve tflas Ya- sası'nı da yeniden değiştirme- yi kararlaştırdı. YUSUFOZKAN Yan sanayicilerin dışsatımı yıl sonunda 6 milyar dolara ulaşacak Otomotivcüer Ahı ıaıılanbeküyor • Alman Sanayi ve Ticaret Odalan Birliği'nin araştırmasına göre her 4 Alman şirketinden birinin 3 yıl içinde üretimini yurtdışına kaydırmayı planlaması, otomotiv yan sanayicilerini umutlandırdı. zedefrsor. YerB yaünmcı olduğu kadar yabancüar da bu durumdan rahatstz olu>w. Bukadar önemfi fırnıalar A\TB- pa'dan kaçarken biz güven imajıru ver- mekzonındavTZ." Daha önce Izmiı'de düzenlenen bir toplantıyakatılanMAN Türkiye Başka- ru DirkVVülfing de Almanya ve Polon- ya'daki fabrikalannınyan sanayi gerek- sinimlerininTurkiye'den karşılanacağı- nı bildirmişti. Türkıye'mn otomotrvyan sanayi sektöründeuluslararası standart- laraulaştığmı kaydedenWülfıng. "Tür- \aye için beliriediğimiz 'Burada üretip yurtdışına satmak' stratejimizdeçokba- şanholduk. Bu başanmız buradaki yan sansninin getişmesinde de çok etkili ol- du" demişti. Verilen bilgiye göre Gebze'de ZF Sachs AŞ unvanıyla her türlü motoriu araç için amortisör ve amortisör kuşak- lan üreten Alman ZF Sachs AG de Tür- kiye'deki kapasitesini 2005 yılı sonuna dek 4 katına çıkarmayn hedefliyor. MAN Türkiye Başkaru Dirk VV ülfıng Almam-a \«Pok>n>^fabrikaİannınyansana\igereksinim- lerinin Turkiye'den karşılanacağmı biknrdL İ23VÜR - Türkiye'deki otomotiv yan sanayicileri gözlerini Alman pazanna dikti. Her 4 Alman fırmasmdan birinin üretimini \"urtdışına çıkarma hesabı yaptığını belirten Taşıt Araçlan Parça SanayicileriDerneği (TAYSAD) Yöne- tim Kurulu Üyesi TamerTaşkm. Türki- ye'nin bu olanaktan yararlanması için hükümetin yapay gündemler yerine ekonominin gerçeklerine uygun hare- ket etmesini istedi. Cüven Imajl verilmell Dolar-Europaritesinden ötürü Alman fırmalannın özellikle Asya pazarlanna ihracatyapamaz duruma geîdiğini kay- dedenTamerTaşkınşöyle konuştu: "th- racatydpama>an\\TupahlarbEdekiki- mi fabrikalannı kapammorlar. Reka- betedebflecekkri üretimisağlayacakül- kekri tercih ediyorlar. Atanan Sana>i \% TKaret Odalan Buüğinin 10 bin şirket arasındayaptığı araştırma>agöre, her 4 Ahnan şirketinden biri önümüzdeki 3 yd içinde üretimini \Tirtdisma kaydır- mayı planb>or. Türkrve bunun için her bakımdan avantajh ülke. Siyasi isukrar da az çok sağlandı ama bunun kaha ol- ması ÖnemlL Hükümet ekonominin ge- reklerini yerine getirme >«rine, Kuran kursu gibi avTmOlarta güven ortamnu Hetief yüzde 50 büyüme Otomoti\ ana sektöründe yaşanancan- lanmayla birlikte, yan sanayıde de hare- ketlilik gözlemlenıyor. Sektöriin dışsatımdaki payının bu yıhn sonunda 6 milyar dolara ulaşacağına dikkat çeken yan sanayiciler, 2004 için de en az yüzde 30büyümehedefı koyduklarını söylüyor. Neden - Sonuç Istanbul terör eylemleri bağlantılı Batı dünyasından Türkiye'ye yönelik gelişen ambargo onur kırıcı olma- nın yanında, ekonomik boyutlan ile de büyüyor. Hak- lı olarak terörün birinci elden sorumlusu, en azından neden-sonuç ilişkileri içinde yaratıcısı Batı dünyasının Türkiye'ye ambargo koymasına isyan ediyoruz. Tür- kiye'de yapılacak bilimsel toplantılar, konferanslar, kül- tür, sportif etkinliklerin arka arkaya iptal edilmeleri, en azından ertelenmelerini içimize sindiremiyoruz. Sendikal dayanışmanın ilkelerine sığmayan, Türk- iş genel kurutuna dünya ve Avrupa sendikacılık hare- ketlerinden temsilci gelmemesine daha önceki Türk- Iş genel kurul notlanmda değinmiştim. Yönetim ve uz- manlarm özel çabalan ile son gün Avrupa sendikacı- lık hareketi bir temsilci gönderdi. Insan haklan, emek, sendikal bakış açısından çok önemli kimi ilkelerin al- tını çizdi. Doğrusu ders çıkancı nitelikteydi.. 11 Eylül'de ABD'de dünyadaki dengeleri altüst et- meye odaklanan terör, 14 Mart Irak işgali, Istanbul bombalan ekseninde, bazı karanlıkgüçlerin dogu-ba- tı, Hıristiyan-Müslüman çatışmasını yaratma, Türki- ye'yi de kaosa sürükleme çabalarına karşı durmaya, duyarlı olmaya çağırdı. AB'yi Hıristiyan yapma vurgu- suna karşı Avrupa emek hareketinin gerekli savaşımı vermekte olduğunu anlattı. Türkiye'nin AB üyeliği ya- nında kendi insanının insan haklan, demokrasi, emek haklan için, daha fazla demokratik olmaya gereksini- mi olduğunun attını çizdi. Olmazsa olmaz koşulun ise çoğunluğu Müslüman, ancak tek laik ülkenin Cumhu- riyet değerterinin korunmasının öneminin altını çizdi. Tam da bu noktada sorumlu olmadığımızı düşün- düğümüz terör bahanesiyle Batı'dan gelen ağır am- bargo karşısında soyut küskünlük içinde olacağımıza, neden-sonuç ilişkilerini aramaya çalışsak? Şeytanın avukatlığını yapmak gibi olacak, ancak Batı dünyasın- dan gelen duyumlar, terör gerekçesi ile uygulanan ka- tı ambargo, Türkiye'yi çok korktuklan teröre yönelik kesin önlemler aldırmaya yönelik. Batı dünyası Türkiye'de patlayan bombalarla ken- di adına bizim algılayabildiğimizden çok daha fazla korktu. Başından ılımlı Islam adına çok fazla prim ver- dikleri AKP iktidan, Erdoğan Hükümeti'nin teröre kar- şı alacağı önlemlere yeterli güvenleri yok. Ambargo Er- doğan Hükümeti'ni sıkıştırarak etkin önlemler alınma- sını hedefliyor. ABD - AB'nin kendine yarayan ya da yarayacağına inandığı her istemine, ülke çıkarlannda yeterli duyar- lılık göstermeden gönüllü olan Erdoğan Hükümeti, işin içinde Islami terör olduğunda güven veremiyor. Poli- siye izleme anlamında terör bombası olmuş insanla- nn ve kimi yataklık yapanlann kimliklerine çok çabuk ulaşılmış olması pek de bir anlam taşımıyor. AKP ikti- danna da çok zarar veren, hatta ABD, AB'ye yakın- laşması, ılımlı Islama yönelmesinin bir cezalandınlma- sı olarak da yorumlanan Türkiye odaklı Islami teröre karşı AKP gerçekten etkin savaşım verebilecek mi? Daha doğrusu terörü yaratan bataklığın kurutulması yolunda geçerli önlemler almaya niyetli mi? Terörün ardından ilk hükümet icraatı, batakltğı tar- tışmasız besleyecek, büyütecek, siyasal Islam milita- nı yetiştirecek Kuran kurslan yönetmeliği. Gece Ku- ran kurslan açılmasına gerekçe yapılan, çalışmakta olan çocuklara ilişkin CHP Kadın Kollan'ndan gelmiş bir araştırma sonucu var. Hedef kitle çocukyaşta, eği- tim çağında çalışan çocuklanmızın saptanan 1 milyon çahşanının, çırak çocuklann 700 bini kayıtsız ekono- mide. Kayıtlı, çıraklık yasası kullanılarak ucuz işçi ola- rak ağır emek sümürüsü ile çalışanlan 292.930. Yoksulluk, yoksunluk anlamında teröre elverişli böy- lesine ağır bir bataklık ortamı varken, bir de anayasa- yı, laik Cumhuriyet ilkelerini, 8 yıllık kesintisiz eğitimin anlamını, eğitim biriiği ilkelerini ayaklar altına alıyorsu- nuz. Işleröylesine çığnndan çıktı ki Istanbul'un göbeğin- de okul çağındaki çocuklar, ders saatlerinde Kuran kurslannın yollanndalar. Fatih'te yaşayan bir vatandaş olarak her sabah takke ve cüppeli küçücuk çocukla- n, benzer giysilerie babalan ya da sadece bumu açık- ta kalan çarşaflan ile annelerinin elinden tutmuş ola- rak okul yerine Kuran kursunun yolunu tutmuş olarak giderken görüyorum. Araştırmalar, zorunlu ilköğretim çağındaki çocukla- nn özellikle üst sınıflarda, kırsal alanda tanmda, kent- lerde sanayide, ders saatleri de dahil çalışmakta ol- duklarını gösteriyor. Bir bölümü hem okulu yürütme- ye hem de çaltşmaya çabalıyor. Şimdi bu küçücük omuzlann üstündeki aileye ekonomik katkıda bulun- ma ağır yükü yetmiyormuş gibi, bir de Kuran kurslan mı eklenecek? Devletin eğ'ıtim çağında çalışmak zorunda olan ço- cuklara, çıraklara, okul ile çalışmayı birlikte sağlama yasal yükümlülüğü varken, mesleki eğitim yerine Ku- ran kursu mu verilecek? Erdoğan Hükümeti gözü ka- ra her yeni icraatı ile Türkiye'yi nereye doğru sürüklü- yor? Batı'nın terör gerekçe, kendi sorumlu olduklan Is- lami terörden Türkiye'yi tek yanlı cezalandırma karar- lan haksız da AKP iktidannın terör bataklığını besle- yen icraatlan haklı mı?.. sonerıa cumhuriyetcom.tr Otomotivde tarihi üretim rekoru • tSTANBUL (AA) - Otomotiv sektörü, yılın 11 aylık dönemindeki üretimiyle tarihi rekoru kırdı. 2000 yılının tamammda 468.381 adetle ulaşılan üretim rekoru, Ocak-kasım döneminde 488.689 adetle geçildi. Aralık ayı ile birlikte 2003 toplam üretiminın yanm milyonu aşması bekleniyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, yılın 11 aylık bölümünde otomobil üretimi 253.547 adede ulaştı. Teknoloji kongresî bugün • ISTANBUL (AA) - Bu yıl beşincisi düzenlenen Teknoloji Kongresi, bugün Grand Cevahir Hotel Kongre Merkezi'nde yapılacak. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye Teknolojiyi Geliştirme Vakfı (TTGV) ile Türk Sanayicileri ve Işadamlan Derneği (TÜSİAD) tarafından düzenlenen kongrenin ardından, törenle, Teknoloji Ödülleri sahiplerine verilecek. Hesap verme dönemi başlıyor • ANKARA (AA) - Maliye BakanlığVnın üzerinde çahştığı ve bazı kuruluşlarda pilot olarak denemesini yaptığı yeni bütçe uygulamalan. yılbaşmdan itibaren tüm kamuda hayata geçiriliyor. Bu çerçevede genel ve katma bütçeli kuruluşlar, tek düzen muhasebeye geçiyor. Tek düzen muhasebeyle devletin bilançosunu çıkarma imkânı doğacak. t