Katalog

SPORc u m h u r i y e ı Yaşam Z m 21. yüzyılda yurttaşlık bilinciyle gelişecek oluşumlar belirleyici faktör olmak zorunda Söz siviltoplumörgütlerinde fıklıkla yapılan, hatta ne yazık ki bilinçli olarak kurgulanan yanlış, sivil toplum kuruluşlannı devletin resmi kurumlarının alternatifi olarak göstermeye çalışmaktır. NASUH MAHRUKt S on yıllarda aklıkla sivil toplum ör- gütlerinin 21. yüzyılın belirleyici faktörlennden biri olacağı dile getiriliyor. Gerçekten de sivil toplum örgüt- lerinin önemi ve bu yöndeki beklentiler son dönemde çok arttı ve demokratikleşme ve paralelinde gelişen sivilleşme ile birlikte eği- timle ve kültürel zenginleşme ile insanlar ken- di haklarını, sokaktaki insanların hakları- nı, hiç tanımadığı insanların haklannı, hat- ta bu dünyayı paylaştığımız diğer canlı tür- lerin var olma haklannı korumak konusun- da bir vizyona ve bilince erişiyorlar. Bu ko- nuda sivil toplum kunjluşlarına, sivil inisiya- tifin toplum içindeki örgütlü dınamiklerine bü- yük görev ve sorumluluk düşüyor. Çok yakın bir geçmişe dek, Türki- ye'de sivil kuruluşlar sıradan bir taraftar- lık veya destekçilik yaklaşımı haricinde, be- lirli bir amaç ve vizyon doğrultusunda kitle- leri peşinden sürükleyecek güçte degtldi. Bu- gün için bile büyük ölçüde kamu tarafın- dan kucaklanmış - kitleselleşmiş olmamak- la birlikte, insanlar, her şeyi devletten bek- lemekten vazgeçerek, kendi olanaklarıy- la ve kendi ınisiyatifiyle, kendi kaynakiannı ko- ordine edebileceğıni ve bunlan toplumun ya- ranna yönlendirerek çok ciddi bir katma de- ğer yaratabileceğini, sivil toplum örgütleri- nin yaptınmının ne kadar büyük ola- bileceğini gömneye başlıyor. Sivil toplum hareketlerini en ba- sit ifadeyle, aktif vatandaşlık kavramı içinde değeriendirip tanımını da baş- kalanna saygı gösteren, sorun çözme- de girişimci ve yenilikçi olan, eyleme dönük araçlar yaratabilen ve kendi iç enerjisi ile harekete geçebilen ve top- lumun daha az şanslı kesimleri içın top- lumsal destek sağlamak üzere ken- dilerini düzenleyebilen örgütlü insan toplulukları olarak yapabiliriz. Top- lumsal hayatı da kökenine bakılmak- " sızın tarihsel, coğrafi ve siyasi geçmi- şinden dolayı aynı toprak üzerinde yaşa- mak durumunda olan ve menfaatlan birbi- riyle yakından ilişkilı olan toplumun, üzenn- de büyük ölçüde hemfikir olduğu birtakım yazılı kurallara (kanunlara) ve yazılı olmayan etik değeriere (örfler, âdetler, gelenekler) gö- re işleyen bir sosyal sözleşme olarak afgı- larsak, toplum içindeki her türtü örgütlü ve tanımlı yapının sorumluluğunu da kabaca top- lum hayatı içerisinde kendi ilgi, bilgi ve yet- ki alanına giren konularda etkin, aktif, doğ- ru çalışmalar yapmak olarak tanımlayabili- riz. Sivil toplum örgütlerinin görevi, seçtik- leri misyon çerçevesinde öncelikle önleyici, zarar azaltıcı ye geliştirici olmak, bir diğer de- yişle, proaktif çalışmalar yapmaktır. Aynça kamu yarannı ilgilendiren konularda çeşitli sebeplerle yaşanabilecek gecikmeleri ve ek- siklikieri tamamlayan ve ihtiyaç halinde dev- letin resmi kurumlanna destek olarak dev- reye girecek etkin bir güç olmaktır. ömek ve- recek olursak, Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı'nm amacı, Milli Eğitim Bakanlığı'na al- ternatif olmak değil, destek olmaktır, veya TURMEPA'nın geçtiğimiz günlerde gerçek- leştirdiği Türkiye çapındaki deniz temiziiği ça- lışması, Ulaştırma veya Çevre Bakanlığı'nın işini elinden almak amaçlı değil, sivil bir ini- siyatifle, var olduğu bu topraklara gönüllü bir katkıda bulunma çabasıdır. Aynı yaklaşım, Çağdaş Yaşamı Destekleme Demeği, Sokak Çocuklan Demeği, özürlüler Vakfı ve ben- zeri yüz\erce sivil toplum örgütü için de ge- çerlidir. Bir diğer örnek olarak yönetim ku- rulu başkanlığını sürdürdüğümAKUTda ay- nı şekilde kendisine seçtiği misyon- da, acil durumlarda ve doğal afetler- de, bu görevin asıl sahibi olan Sivil Sa- vunma Genel Müdüriüğü ile birlikte, ona bağlı olarak çalışır, ancak hiçbir zaman için sivil savunma sistemine bir alternatif, bir rakip değildir. Sivil top- lum örgütleri çeşitli sebeplerle devle- tin ulaşamadığı, yetemediği, gecikti- ği durumlarda tamamlayıcı ve son de- rece dinamik ve hızlı hareket edebi- len yapılanyla ufuk açıcı bir vizyonla hareket ederler. Sıklıkla yapılan, hatta ne yazık kı bilinçli olarak kurgulanan yanlış ise sivil toplum kuruluşlannı devletin resmi ku- rumlannın alternatifi olarak göstermeye ça- lışmaktır. Gerçekte ise her iki yapı da ancak bir arada işlerse sağlıklı ve üretken bir ça- lışma ortamı doğabilir. Çünkü doğru işleyen bir demokraside, seçimle göreve geten hü- kümet ve meclis, atanmış bürokratlarla bir- likte ülke kaynakiannı, ulusal menfaatlar doğ- rultusunda yönlendirme ve kullanma yetki- sini doğru ve etkin bir biçfmde kullanır. Bu kaynaklan koordine etmek hükümetin asli gö- revidir. Ancak çağımızdaki hızlı ve dinamik değişimlere zamanında ayak uydurabilmek, iyi niyet olsa dahi devletin kurumsal ve bü- yük ancak hantal gücüyle herzaman müm- kün olmayabilir. Bu noktada, devletin resmi kurumlannın tamamlayıcısı rdünü gönüllü ola- rak üstlenen sivil toplum örgütleri devreye Yaşambiçimi MUZAFFER ERGOZ H er toplulukta konu ne olursa olsun konuşmacılar arasında topluiuğa öyle hakim olanlar çıkar ve konuyu öylesine bir noktaya ge- tirir bırakır ki insanların üzerinde kalan etki, korku ve endişedir. İnsanların bu güdülerini hareketiendirmekherzaman mümkündür ve her konu için geçer- lidir. Hele konu kayak olursa ve bir kayak kazası basının diline düş- müş ise zıt fikirli konuşmacı- (ann işi kolayfaşmıştm Ama hiç kimsenin aklına o konuşmacının konu ile ilgisini irdelemek gelmez. Bu konuda en çok zararı dünya- nın en güzel sporu olan kayak görür. Kayak sporunda tehllke vardır... Kentyaşamında ömürtüketen, spor olarak yürümeyi bile unutan insanlar, ço- luk çocuk çeşitli araçlar ile kendilerini dağlara atıverirler. Kayakçıların evlerin- den dağlara kadar olan yolculukJarı teh- likeler ile doludur. Bu tehlikelerin en be- lirgin olanı, özel araçları ile seya- hat eden kesim ile ilgilidir. "Çeki halatı, zincir ve takoz" televizyondaki hakim anonslardır. Bu gereçler size şehirlerarası yolda gereklidir. Oağlara ve dağ yollarına sap- mış iseniz bunlann size fazla yararı yok- tur. Dağ yollannda tehlikeden uzak durmak için geceleri dağa çıkmayı denemeyin. Se- yahat acentaları ile dağa gidecekseniz otobüs şoförünün dağı ve dağ yolunu ta- nıyıp tanımadığını ilgililere mutlaka sorun. Araçlarınız tehllkede mldlr? Eğer aracınız dağdaysa ve kapalı bir alanda değilse tehlikededir. Bazen gece boyunca yağan kar aracınızı öylesine giz- ler ki yerini siz bile bulamayabilirsiniz. Kar küreme araçları yolu açarken aracınıza ciddi zararlar verebilirler. Bunun yanında kerttte sorun çıkarmayan aküleriniz dağ ba- şında hizmet dışı kalarak size güç anlar yaşatabilir. O nedenle aracınızı sabah ve akşam çalıştırmakta yarar vardır. Kayak merkezleri nasıl seçllmell? Kayak sporu, kaymayı bilmeyenle- rin de pistlere sıkça çıktığı bir turizm çe- 4 didir. O nedenle gru- bun yapısına uy- gun, gkfilecektarihteki mer- kezin kardurumu, otel, kayak, kayak hocası fiyatlan, kayak merkezini seçmenizde etken olabilecek verilerdir. Eğer otel sezona yeni bir bina ve yeni bir personel ile gir- **• miş ise biraz daha dikkat- li. Çünkü yeni otelleri oturt- mak çok zaman almaktadır. Otelin kendi lift düzeni varsa ve fiyata dahil ise tercih nedeni olmalıdır. Otele bağlı kayak odası ve kayak okulu varsa ayn bir tercih konusudur. Herhangi bir şekilde pistlerde sakat- lık olursa otele nasıl ve hangi yöntemle gidileceğini otel hem firmaya hem de müşteriye bildirmelidir. Otelin kapalı oto- parkı da seçimlerde etkin rol oynamalı- dır. Kayak klralarken Kayak malzemelerinin yeni ve bakım- lı olması gerekir. Kayak boylannın yeni öğ- renenler için göğüs hizasında olması iyi olur. Kayak kenar çelikleri keskin ve bi- lenmiş olmalıdır. Kayak taban plastikleri yırtık, çizik, çökmüş olmamalıdır. Bağlamaların ön ve arka ayarlan ki- lonuza göre ayarlanmalıdır. Kayak sopa- larının uzunluğunun size uygunluğunu tespit etmek için.sopaları ters çevirip plastik tabakların altından tutun.Dirsek- leriniz 90 derecelik bir açı yapıyorsa o sopaları kullanın. Kayak ayakkabılannız topuğunuzu ve başparmağınızı rahatsız etmemelidir. Eşofman veya kot pantolon ile kayarken pantolon uçları- nızı ayakkabıların içerisine sokmayınız. \ Ayakkabınızın son klipsi kapanınca bal- dırınızı sıkmamalıdır. Kacınılması gerekenler Görûş alanı sıfır olan pistte ka- yağa çıkmayın. Hocanız ile gitttğiniz pist- lerin dışındaki pistlerde kaybolmamaya özen gösterin. Kayaklar kontrolünüzden çıkarsa daha çok hızlanmadan kayakla- nn dışına kalçanızın üzerine oturunuz. Hızı kontrol etmek için ağaçlara veya başka kayakçılara tutunmaya çalışma- yın. Her yaşta öğrenileblllr Kayak öğrenmek için, ben yapamam ön yargısından kurtulmanız gerekir. Çok hızlı kayarak akrobasi yapan kayakçıla- ra bakınca ben yapamam diyorsanız al- danırsınız. Çünkü kendi sMiniz, kendi hızınız var. Bunu da ortaya çıkartan sizi forme eden kişi kayak hocanızdır. Herkesin hızı ve kendisine göre bir tarzı vardır. Bu nedenle bu spor hocas/z öğrenilmesi çok zor sporlar arasına gir- mektedir. Kayak zengln sporu mu? Kayak, zenginler ile orta halli insan- iann aynı mekanı paylaştıklan özgün bir spordur. Günümüzün organizasyonlann- da herkeseye uygun kayak turlan mev- cuttur. Yeter ki iyi bir kayak merkezi, iyi bir tur ve iyi bir kayak hocası bulunuz, Kayak özel llgf gerektîrir Genelde üşütmeyen, hareketleri en- gellemeyen elbiseler ile eldiven, gözlük gerektiren bir spordur. Özellikle gözlük- süz kayak yapmak gözlerinizde sıkıntı yaratabilir. Kayak sporuna giysi üreten modacılar hem şıklığı hem de üşütmeyen materyalleri buiarak kayakçıiann rarıat- lannı sağlarlar. Kannız bol olsun... ••",• > Kayak merkezlerimiz Uludağ. Kayak Itfüerinin çeşitliliği, Istanbul'a yakınlığı, her keseye uygun otellerin olması, örgütlü kayak hocalarının kaiitesi, kiralık malzemelerin yeniliği, pistlerin bakımlı olması, eğlence mekanlarının çeşitliliği Uludağ'ın karizmatjk yapısını oluşturur. Kartaikaya: Istatistiklere bakınca sisin en çok yaşandığı kayak merkezJerimizdendir. Eğer sisli değilse, Ankaralıların en çok tercih ettikleri kayak merkezidir. Orta eğimli pistlerin çokluğu acemileri cezbetmektedir. Yatınmcılar pistlerin ortasına otel yapmasaydı, daracık Hınıs Boğazj yerine öndeki düzlüğe inebilselerdi hem kendilerine diğer kış spoıiarı sahaları edinir, hem de pistleri bu alana kadar uzatabilirlerdi. Paiandöken kayak merkezi kötü plan/amanın kurbanı olmasına karşın eğer uçakta yer bulabilirseniz ve şehirdekj bir otelde kalabilirseniz tavsrye edilecek bir kayak merkezidir. Turizm Bakanlığı'nın çok kötü planlamasını Sarıkamış Belediyesi düzertinceye kadar hiç bir gelişme olmadı. Sadece günübiriik bir tesisi bu satırlann yazan otele çevirerek işletmeye açmasıyla kayak merkezi bir otel kazanmış oldu. Eğer bu otelde yer bulabilirseniz Türkiye'nin en kaliteli kannda en uzun süre kayabilirsiniz. Bu kayak merkezi niçin gelişmiyor diye birilerinin yakasına mutlaka yapışmak gerek. Son derece uygun bir kayak merkezi yanlış tesis, yapılanma ile kayak turizm pastasından yeterince nasibini alamamaktadır. Ancak tercih edilebilecek bir kayak merkezidir. girer ki gözden kaçan aradaki boşluklan ta- mamlayan, ekonomik ve sosyal kayıplan en aza indiren bir rol ve sorumluluk üstlenirier. Aynı zamanda devlet kurumlanna anayasa çerçevesinde verilen görevlerin, hukuk sınır- lan içerisinde kalmak koşuluyla takipçisi ola- rak sivil bir denetim mekanizmasj görevini üstlenirier. Siyasi malzeme olmamak Yine de zaman zaman ülke çapında çok etkin, dinamik ve başarılı işler yapan sivil toplum örgütlerini, o konuda bir zafiyet gös- teren devlet yapısına alternatif olarak gös- termek ve kullanmak yanılgısına düştüğümüz olaylar oluyor. Bu görüş medyanın herhan- gi bir kanadının söz konusu sivil toplum ör- gütünü siyasi bir malzeme olarak kullanma çabası sonucunda, elindeki malzemeyi bir silah olarak görmesinden dolayı gündeme oturuyor. Bu son derece yanlış ve haksız vizyonla elden geldiği kadanyla mücadele et- meli ve sistemin bütünlüğünü, ancak birlik- te var olabileceğini kavramamız gerekiyor. Devlet bir toplumdaki siyasi, ekonomik ve sosyal en büyük güçtür, ancak sonuçta in- sanlar, hükümetler ve meclis tarafından yö- netilir. Yönetimsel karariarda ve uygulama- larda birtakım terslikler varsa ki -ülkemizin gündemini meşgul eden pek çok olay bu- nun böyle olduğunu apaçık bir şekilde göz- ler önüne seriyor- bu eksiklikler ve yanlışla- nn sorumluluğu sadece o olaydaki veya sü- reçteki hükümetin veya kamu idaresinde görevli seçilmiş veya atanmış kişilerin değil de büyük olas/lıkla son 50 yıldaki pek çok hükümeti ve diğer görevlileri de bağlayan bir yanlışlıklarzincirinin son halkası olarak kar- şımıza çıkmaktadır. Ortada çok önemli bir viz- yon sorunu vardır ve bunun sorumluluğun- dan ne devlet, ne kamu sektörü, ne özel sektör, ne asker, ne sivil halk, ne medya, hiç kimse kaçamaz. Ulusal ve uluslararası alan- da ülkemiz, ınsanımız ve geleceğimiz için çok önemli karariann sonuçlan sıklıkla göstermek- tedir ki pek çok ilişki, karar, uygulama, ini- siyatif yıllarca ve yıllarca hep hatalar ve kı- sa dönemli menfaatlar üzerine kurulmuştur ve bunda, ama az ama çok hepimizin ortak bir suç biriiği mevcuttur. . Yurttaşlık sorumluluğu Sivil toplum örgütleri, kendini geliştir- meye çok açık olduğu ve hızlı ve dinamik ha- reket kabiliyetlerinden dolayı, ülke gelişi- minde büyük görevler üstlenebilecek ko- numdadır. Nitekim içinde bulunduğumuz dönemde çok etkin ve başanlı çalışmalar yapan pek çok sivil toplum örgütü mevcut. Bızim yapmamız gereken sivil toplum ör- gütlerimizin sayısını ve etkinliğini arttırmak ve vatandaşlan kendi gelecekleri konusun- da daha etkin, daha aktif bireyter olmalan ko- nusunda desteklemek olmalıdır. Ortak ya- şama arzusu içinde bulunan çağdaş toplum- larda vatandaşlık sorumluluğunun içinde, kendisinden daha az şanslı bireyleriçin mü- cadele etmek ve çalışmak çok saygıdeğer ve toplum içinde kabul gören bir etkinliktir. Bizler Anadolu görgüsü ve eğitimi ile zaten bu vizyona ziyadesiyle yakın bir geçmişe ve genetik yapıya sahip insanlanz, bunu des- tekleyici çalışmalaria, halk çok daha etkili bir sivil inisiyatif geliştirebilecek altyapıya sahip- tir. Osmanlı'dan günümüze kalan yüzlerce yıllık birikimi olan vakıflann sayısı hiç de az değildir, "imece usulü" ve dünyanın en es- ki itfaiyeteşkilatlanndan biri olan "Tulumba- cılar" bu topraklardan çıkmıştır. Içimizde do- ğal olarak var olan bu vizyonu, eğitim, öğ- retim, doğru rol modeller ve ödüllendirme - destekleme çalışmalanyla tekrar ortaya çı- kartmalı ve vatandaş olma bilincini her or- tamda harekete geçirmeliyiz. Unutmamalı- yız ki örgütlü toplum güçlü toplumdur. AB uyum yasalan çerçevesinde yapı- lan hukuksal ve yapısal reformlar Türkiye'yi çok iyi bir noktaya taşıdı, bundan sonrası- nın etkinliğini bu değişimlerin hayata geçme ve toplum ölçeğınde kabullenme hızı gös- terecek. Bu noktada sivil toplum örgütleri hal- kı eğitici ve yönlendirici bir rol oynamalıdır. Sivil inisiyatif kavramı ile yıllardır iç içe olan- lar seçtikleri alanda dünya ölçeğindeki olay- lara yakın olduklan için zaten ihtiyaç duyu- lan değişimlerin farkındadıriar. Bugün için devlet kademesi, askeri ve sivil bürokrasi olmak üzere kendi payına dü- şeni yapmış durumdadır. Toplum örgütlen- mesinin etkin aktörleri olarak, siyaset me- kanizmasını, asker ve sivil bürokrasiyi ve si- vil toplum örgütlerini görecek olursak, her üç kurumun da üzerine düşen düzeltme, iyileş- tirme ve geliştirme çabalannın vakit geçiril- meden uygulamaya sokulmast gerektjğini vur- gulamak doğru olacaktır. Sonuç olarak, dev- let yapısının en etkin gücü ve yetkisini elin- de bulunduran sivil siyaset, bu değişime sü- ratle ayak uydurmalı ve arzulanan değişimi toplum yaşamında bütünleştirmelidir. Bu ya- salann uygulamaya geçmesi için sivil siya- set, bu değişim yönetiminin sahibi ve uygu- layıcısı olmalı, kaynaklan ve karar mekaniz- malarını doğru şekilde kullanmalıdır. Şivil toplum örgütleri ise yine her zamanki dina- mik yapılan itibanyla, devletin ve milletin menfaatlarının takipçisi konumunda olarak bütün gelişmeleri yakından izlemeli ve hukuk sınırian içerisinde kalmak koşuluyla değişim talebinde bulunmalıdır. www.nasuhmahruki.com 31 ARALIK2003