Katalog

26 ARALIK 2003 CUMA + CUMHURÎYET SAYFA HABERLER AHLÂKARANIYOR TURHAN SELÇUK /. MÎ1J.ET TOPJ-ASJIVEK.DÎ HO^İAHt- DÜRUST TABÎAÎIiI ÎSTASB\JL EFEKDÎ5İ ABDÜLCANBAZ MACERALAHI SBF'li akademisyenlerin hazırladığı 'Yaşayan Lozan' kitabının editörü Doç. Dr. Erhan, İnönü'yü anlattı Lozan'ı zaferedönüştürdü• Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan, 'Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal devlet yapısının ve laikliğin devam ettirilebilmesi için Lozan yaşatılmalıdır" dedi. MUSTAFA ÇAHR ANKARA - Ankara Üniversi- tesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) öğretim üyesi Doç. Dr. Çağn Erhan, İsmet İnönü nün "Lozan Konferansı'nı zafere dö- nüştürenisiıır olduğunu söyledi. Erhan. *TüridyeCumhurryeti'nin ulusal devietyapısının. laikliğin de- vam ettirilebilmesi için Lozan'ın yaşaübnası son dereceönemMr" dedi. AÜ SBF öğretim üyeleri Doç Dr. Çağn Erhan, Prof. Dr. Omer Kürkçüoğlu, Yrd. Doç. Dr. Mu- rat Baskıcı. Yrd Doç. Dr. Esra Dardağan, Dr NimetÖzbekHa- dimoğlu, Yrd. Doç. Dr Funda Keskin. Yrd. Doç. Dr Kudret Ozersay ve Araştırma Görevlisi Gökhan Erdem tarafindan yazı- lan "Yaşayan Lazan" adlı kitap Lo- zan'ın miman tsmet tnönü'nün 30. ölüm yıldönümünde yayımlan- dı.Kitabın editörü de olan Doç. Dr. Çağn Erhan kitapla ilgili sonıla- nmızı yanıtladı: - Kitap fikri naal doğdu? ÇAĞRI ERHAN- 2001 'de Lo- zan Antlaşmasf nın 80. yılını kut- lamak üzere eski Kültür Bakanı tstemihan Talay başkanlığında komisyon oluşturuldu. Kültür ve Dışişleri Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, MGK Genel Sekreter- liği ve tnönü Vakfi'ndan temsil- ciler de bu kurulun içinde yer al- dılar. Biz de SBF öğretim üyele- n olarak "Yaşayan Lozan" diye bir kitap hazırladik. - Kitabı hazjrlamaktaki tetnel amacınız neydi? ERHAN - Niyetimiz 2003 'ten Lozan'a bakışrı. Lozan öncesi, Lozan gelişmeleri ve Lozan'dan bu yana ne olmuş? Lozan'da el- de edilen kazammlarne oranda du- ruyor, ne ölçüde değişti? Bunla- n ortaya koymaya çalıştık. - Bir konferansuuzda "2003 'te Lozan'a sahip çıkmak her zaman- kinden daha önemlı" demiştiniz. Neyi anlatmak istediniz? ERHAN - Sadece Lozan Ant- laşması'nın ımzalanışının değil, ANKARA Yapılan törenlerde, Milli Şerin cumhuriyetin kurulmasındaki büyük katkılan anlaöldı. (Fotoğraflar: SERDAR ÖZSOY, EVRİM KAYA, OZAN YAYMAN ) İkinci Cumhurbaşkanı îsmet Inönü ölümünün 30. yılında tüm yurtta törenlerle anıldı s Yaşamını ülkesine adadıHaber Merkezi-Ulu önder Atatürk'ün silah arkadaşı, Ulusal Kurtuluş Savaşı kahramanlarından "Milli Şef'\ ikinci Cumhurbaşkanı tsmet İnönü, ölümünün 30. yıldönümünde tüm yurtta törenlerle anıldı. Cumhurbaşkanı AhmetNecdetSe- zer, ulusal bağımsızlık savaşımının kaza- nılmasında, cumhuriyetin kurulmasında ve yücelmesinde değerli katkılan olan Ismet tnönü'nün tüm yaşamını ülkenın ge- lişmesine ve güçlenmesine adadığını be- lirtti. Ba$kent'te tnönü için Anıtkabir'de- kı mezan başında resmi tören düzenlen- dı.Törene, Sezer"i temsilen Cumhur- başkanlığı Genel Sekreteri Kemal Neh- rozoğhı. Anayasa Mahkemesi Başkanı Mustafa Bumin. ÇHP Genel Başkanı Deniz Baykal. Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, Sağlık Bakanı Recep Akdağ. TBMM Başkanvekıli Yıl- maz Ateş, Ankara Valisi Yahya Gûr, es- ki MGK Genel Sekreteri emekli Orge- neral 1\ıncerKıhn^, ÇDP Genel Başka- nı Yekta Güngör Ozden. tnönü'nün oğ- lu Prof. Dr. Erdal İnönü ve kızı Özden Toker katıldı. NlSİStya'da İnönü Anıtı önünde dü- zenlenen törene Vali Osman Derya Ka- dıoğlu. 2. Ordu Kurmay Başkanı ve Gar- nizon Komutanı Tümgeneral Muzaffer Şen, Belediye Başkanı Mehmet Yaşar Çerçi ile İnönü Üniversitesi Rektör Ve- kilı Prof Dr. Mustafa Kıhç katıldı. ESkİşehİr Anadolu Üniversitesi'nde- ki törene katılan Inönü'nün oğlu Erdal İnö- nü babasıyla ilgili anılannı anlattı. Addna da CHP'nin, İnönü Parkı'nda- ki İnönü Anıtı önünde gerçekleştirdiği anma törenine, Seyhan Belediye Başka- nı Yıküray Ankan. bazı oda ve demok- ratik kitle örgütü başkan ve temsilcileriy- le aday adaylan ve partüiler katıldı. İZnİlr'dekı törenleri farklı kılan yan, büyük devlet adamının doğduğu Konak 842 Sokak'ta yer alan ve müze olarak kul- lanılan evdeki buluşmaydı. Izmir'deki tö- rene ADD Genel Başkaru Ertuğrul Ka- zaneı nın yaru sıra CHP İzmir ll Başka- nı Alaattin Yüksd, Konak llçe Başkanı Sıtla Kürüm de katıldı. İStanbUİda Maçka Parkı'ndaki İnö- nü Anıtı önünde gerçekleştirilen törende konuşan CHP ll Başkanı Yardımcısı Mu- hittin Tığılı, Inönü'ye sahıp çıkmanın Cumhuriyet ve Atatürk devrimlenne sa- hip çıkmakla özdeş olduğunu vurguladı. Törende, Istanbul Valisi MuammerGü- ler, Büyükşehir Belediye Başkanı Ali MüfitGürtuna ve Emniyet Genel Müdü- rü Celalettin Cerrah'ın bulunmamasıyla ilgili konuşan Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sangül "Biz buradayız, gelme- yenlerin kendi seçimidir" dedi. aynı zamanda cumhuriyetin ku- ruluşunun da 80. yılını kutlamak- ta olduğumuz 2003 'te yükselişe geçen "küresefleşmecr eğılimle- rin bir sonucu olarak, dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi Türki- ye'de de, ulus devlet, ulusal ege- menlik, bağımsızlık, ulusal eko- nomi gibi kavramlar tartışılmaya başlanmış, cumhuriyetin temel nitelıkleri, pervasızca eleştiriye açılmıştır.Birileri kulaklanna "ar- ükzamamgeldT diye fisıldadığın- dan Türbyelilik gibi suni birkim- lık yaratmaya çahşanlann AB-hâkim medya işbirli- ğıyle parlatılan girişimleri, Türk halkının Idmlikleri- ne. tarihlerine, cumhuriye- te yabancılaşma sürecini hızlandırmışrır. - Lozan Konferansı için İsmet Inönü'nün seçftmesi- nin nedeni sizce nedir? ERHAN-Heyetoluştu- rulurken Mustafa Kemal'in kafasında İsmet Paşa var- dı. Her şeyden önce kendi- sini çok yakından taruyor- du. Daha da önemlisi İs- met Paşa'nın diplomat ol- mayışı Mustafa Kemal Pa- şa açısından Önemhydi. Diplomasinin birtakım ayak oyunlannı bilmediği için Türkiye'nin çıkarlannı as- lında daha iyi savunabile- ceğini düşünüyordu. Nite- kım öyle de oldu. - Lozan'ın günümüzde tarüşma konusu yapıhnası- nı nasd değerlendiriyorsu- ERHAN- Lozan'a sahip çıkmak, Cumhuriyete ve ulus devlete sahip çıkmak demektir. Günümüzde Lo- zan'ın tartışılmasının ne- denlerindenbirisi 90'hyıl- lardan başlayan küreselleş- me kapsamı içinde ulus devletlenn tu kaka yapıl- ması onun yenne uluslar üstü bütünleşmelerin, küre- selleşmeci eğilimlerin ön plana çıkartılmasıdır. DUZYAZI ORHAN BtRGİT IŞIĞIN YOLUMUZU AYDEVLATIYOR! 30 ARALIK 1999'DA YİTÎRDİĞlMlZ, ÇAĞDAŞ ECZACILIK HAREKETÎ'NİN BÜYÜK ÖNDERİ, EDAK ECZA KOOPERATİFİ'NÎN KURUCUSU, DEĞERLİ ÎNSAN ECZ. NURIŞIK BOYACIGILLER1 ÖLÜMÜNÜN DÖRDÜNCÜ YILINDA ANIYORUZ! EDAK ECZA KOOP. YÖN. KRL. VE ÇALIŞANLARI ANMA ETKİNLİKLERİ 27 ARALIK 2003 - CLMARTESİ 1430 - lşık BOYACIGİLLER Ormanı Fıdan Dikme Töreni (Bornova Evka 4 arkası). (İzmir Eczacı Odası & Edak Ecza Koop Ortak Etkinlığidir.) NOT: Ulaşım için saat 14 OO'te Bornova Metro'dan araç kaldınlacaktır). 20.30 Erkan OĞLTl & İ. Hakkı DEMİRCÎOĞLU Dinletısi - İsmet înönü Kültür Merkezi (Etkinlık Davetıyelıdir). 30 ARALIK 2003 SALI 12.00 - Mezan başında anma (AŞAĞINARLIDERE MEZARLIĞI) NOT: Aşağı Narlıdere Mezarhğı'na ulaşım için, EDAK ECZA KOOP.'tan kalkacak araç saat 11.15 'te Sabancı Kültür Merkezi yanında, saat 11.30'da Üçkmıılar BP önünde olacaktır Irak Federal Cumhuriyeö! Iki Kuzey Iraklı Kürt politikacı, Talabani ve Barza- ni bir süreden beri koskoca Türkiye Cumhuriyeti'ni bugün yöneten meslektaşları ıle bayağı oynuyorlar. O tür oyunlann bir de adı var elbette. Ama o adı bu sütunda açıklamak, ne ulusal kimliğimizle ne de meslekterbiyemızle bağdaşmadığı için adlandırma- yı Cumhuriyet okurlarının sağduyusuna bırakmak istivorum. önce Abdullah Gül, dahasonradaTayyip Erdo- ğan'ın başkanlıklannı yaptığı iki AKP Hükümeti'nin de izlediği dış politikamız -en iyi diplomat kadroları- na sahip olduğumuz halde- ne yazık ki hızlı bir dü- şüş çizgisi ile neredeyse dibe vurmak üzere. Çünkü Türkiye'nin bugünkü dış politika stratejisinı o diplo- matlarımız değil, esinlerini uluslararası güç odakla- nndan alan gayn resmı ve sorumsuz danışmanlar yö- netiyorlar. Onların güdümleri ile de hükümet hızlı de- ğişimler karşısında hergün vıtrin değiştiren kimi ma- ğazalar gibi dış politikada yeni yol haritaları oluştu- ruyor. öylece, Kıbns'ta, Irak'ta ve çok yakın gelecekte Ege Denizi'nde "karşımızdakiler"\n yönlendirmesi ile gelişen ve gelişecek politikalar karşısında Türkiye açık denizde fırtınaya tutulmuş küçük bir gemi gibi yal- palıyor. Milliyet gazetesi, dün Talabani ile Barzani'nin Irak Devleti için hazırladığı anayasa taslağını madde mad- deyayımladı. ABD'nin yakın dostu bu iki Kuzey Irak- lı Kürt liderin düşünce cimnastiklerinde yeni oluşa- cak Irak devletinin "Arap ve Kürt bölgeleri"nöen oluştuğu saplantısı var. Kaderlerini belirleme hakkı Mesaisinin çoğunu, eşinin AlHM'de Türkiye Dev- leti aleyhine açtığı türban davasını, Bakanlık olarak nasü kaybederız sistemi üstüne oturtan -tedbirli- Abdullah Gül, yeni Irak oluşumu için herkesi uyar- dıklarını söylemekle, ciddi bir iş yaptığını sanıyorsa, ne yazık ki sadece kendisini ve Dışişleri Bakanlığı'nı yaptığı hükümeti aldatmakla kalmıyor. Dünkü aşiret liderleri karşısında da -maalesef- inanılmaz duruma düştüğü için tebessüm ile karşılanıyor. AKP Hükümeti, ABD ve Ingiltere'nin büyük hima- yesı altında oluşturulmakta olan Kuzey Irak Kürt Fe- derasyonu karşısındaki inandırıcılığını, Türkiye'nin bu bölgedeki "kırmızı çizgiler"'\nder\ bir gece içinde çark ettiğı gün yitirmiştir. Şimdi o kırmızı çizgilenn yerini, Iraklı Kürtlerin ana- yasa taslağınayerleştirilen "Peşmerge, Kürdistan'ın silahlı gücüdür... Cumhuriyetin yetkileri iki bölge sorum/u/ann/n onay/ o/madan değiştirilemez. Aksi takdirde Kürdistan kendi kadehni kendisi belirier" hükümlen almaktadır Bu anayasa taslağında Türkmenlerden de Irak'ta yaşayan ötekı toplumlardan da söz edilmemektedir. Bu hızlı gelişimi ABD elbette desteklemektedir. Irak'ın geleceğinı Iraklılann belirleyeceği gibi yuvar- lak açıklamalar yapan ABD gıbı AB ülkeleri de so- run Kıbns'a geldiği zaman sadece orada yaşayan iki toplumun iki ayrı ulus olduğunu görmezden gelmek- le kalmıyorlar; Kuzey Kıbns'ta yapılmış olan seçim- lere hem kampanya sırasında burunlannı sokuyor- lar hem de o seçimlerde oluşmuş iradeyi kendileri- ne göre yorumluyorlar. Tüm bu gelişmeleri AKP hükümeti anlaşılmaz bir tevekkül ıle izliyor ve adeta arap bacının merdiven- teri çıkan hırsızın yaklaşan ayak sesleri karşısında ken- di kendine mmldandığı gibi "durbakalinolacak?"te- kerlemesıni anımsatan cılız çıkışlarla durumu kurtar- maya çalışıyor. Ne beklenebilir ki? Kerkük'teki çuval çirkinliği olduğu gün Türk Dışişleri Bakanı kendisini Kayseri'deki parti kongresıne adamıştı. O Kürt aşi- retlerinin kışkırtıcılığı ile oluşan olayda sessiz kalabi- len bir politikanın sahibi, şimdi bakanlık bütçesinde kendi yandaşlanndan bir parça moral alkışı toplaya- bilme amacıyla kürsüye çıkacak ve bir ölçüde esip, savurmuş olmanın tadını çıkartmak isteyecek. Elin oğlu ıse çoktan Türkiye'nin dört bir yanını adeta muhasara edercesine bir strateji oluşturacak ve o arada son AB Zırve Bıldirisi'nde Güneydoğu'ya yapılan atıf karşısında kendi kafalarına göre yorumlar yaparak görmeyen ve duymayanlar rolüne soyunacaklar. Eski ve başanlı bir diplomat olduğunu hertanıyanın paylaştığı CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öy- men, TBMM'de Dışişleri Bakanlığı Bütçesi üzerin- de yaptığı konuşmada "Haksızlıklara karşı direnme cesareti olmayan birHükümet, Türkiye'yiAB üyeliğine taşıyamaz" diyor. Bırakın yolun sonundaki hedefe ulaştırmayı Sev- gilı öymen. Tanımladığınız ölçülerle Hükümet, Tür- kiye'yi tehlikelerden koruyabilir mi? Onu söyleyin. Faks: 0212- 677 07 62 obirgit(a e-kolay.net Sosyalist mücadelenin önemli isimlerinden Danış Boroğlu: Sol iktidar alternatifi olmalı Esldmeyen bir ihtiyar solcu HÜSE\tSKrVANÇ Danış Boroğlu, 1960 sonrası sosyalist mücadelenin Çukuro- \r a'daki önemli adlanndan biridir. Her toplumsal mücadelenin en ön saflanndayeraldı. Bireli işçisı- nıfi mücadelesinde. bir eli de köylülerin mücadelesindeydi. Bugün 72 yaşına, tümüyle be- yazlaşmış saçlanna ve sağlığı- nın çok kötü olmasına karşın, si- yasi düşüncelerinden hiçbir şey yitirmemiş. Şu günlerde soka- ğa çıkamayacak değın hasta ya- nyor yatağında. Özellikle 24 ya- şındaki oğlu Bahadır ın geçen yıllardaki ölümü, onu çok sars- mış durumda... Danış Boroğlu ile yaşamını sürdürdüğü Tar- sus'un Yenice kasabasında konuş- tuk: Hl'SEYİN KTVANÇ - Sosya- lizm öldü mü? DANIŞ BOROĞLU - Sosya- lizmölmedi. 1960'tansonraku- rulan sosyalist partiler, Türki- ye'de düşünce tarihinde olumlu bir rüzgâr estirdi. 12 Mart dar- besi, bu rüzgârlan alıp sa\oırdu. Bu darbeye karşı da yeterli güce A ğarmış / • saçlanna ve ^ M. bozulan sağhğına rağmen, hâlâ sol hareketler üzerine düşünen Danış Boroğlu 'partisiz öldü' demesinler diye ÖDP 'ye üye olmuş. Boroğlu, "Eğersol birleşemezse, iktidar alternatifi olamazsa hep yerinde sayacaktır. Bu işler de örgütlenerek olur" diyor. sahip olamadığı için sosyalist- ler, yeterli direnişi gösteremedi. Daha sonraki yülarda sosyalist- ler, birlik sağlayamadı ve yanlış görüşler ileri sürdüler. Gereksiz bölünmeler, güç kaybı doğurdu. 12 Eylül darbesi, sosyalist hare- keti silip süpurdü. Sosyalistler, darmadağın oldu. Birçok sosya- list, benimle dahi konuşmayı sa- kıncalı bularak benden uzaklaş- tı. Benirr gibi birçok sosyalist, yalnızhğa ıtildi ve bu itüiş benim çok ağnma gidiyor. 'Ağa babam hiç kızmadı' - Nasü sosyalist otdun? Sen bir ağa çocuğuydun... BOROĞLU -1952 yılıydı. 22 yaşındaydım. Bir gün kafayı çek- miştim. 2. Dünya Savaşı ile ilgi- li kitap okuyordum. Kitapta, mil- yonlarca çocugun savaşta öldü- ğünü okumuştum. O güne kadar Tann'nın "kadiri mudak" oldu- ğu söylenirdi. Mademki Tann, "kadiri mutiakü'". bu milyonlar- ca çocuğun ölümünü niye önle- yemedi. O gece ateist olmuştum. 1938'de Almanya'da öldürü- len amcamın oğlu Cevat Boroğ- hı'nun el yazmalannı buldum. Bu yazılar, Karl Marks" ın Ka- pital'i ile ilgiliydi. Onlan okuduk- tan sonra kafam iyice kanşmış- tı. 1960 yılından sonra sosyalist kitaplann yayımlanmasıyla bir- likte bütün sosyahst kitaplan ge- tirttim. O kış, dört ay eve kapan- dım ve kitaplan okudum. Sosya- lizme inanmaya başladım. Sos- yalist olduğumu öğrenenler, be- ni, babama şikâyet etmişler. Ba- bam ağa adam. tt Beniın oğlum, insanlan sever ve dürüst bir in- sandır" demiş. O yüzden bana hiç kızmadı ve kanşmadı. -TtP'enasügirdin? BOROĞLU - TİP'ın Türkiye çapında kurulmasıyla birlikte ben Yenice'de sosyalist propa- gandaya başladım. O yıllarda bir- kaç ay, TÎP' in Tarsus ilçe başkan- hğını da yaptım. Şu anda ÖDP'ye üyeyim. Sırf, "partisizöklü" de- mesinler diye... -1980 sonrası sohı nasd görü- yorsun? BOROĞLU -1980 sonrası soL iyice ezildi. Zaten yeterli biriki- me sahip olamayan sol, ayn par- tılere dağılınca, adı anılmaz ol- du. Eğer sol birleşemezse, ikti- dar alternatifi olamadıkça, hep ye- rinde sayacaktır. Bu işler de ör- gütlenerek olur. Sosyalizm bir gün mutlaka zafere ulaşacaktır.