Katalog

15 ARALJK 2003 PAZARTESİ CUMHURfYET SAYFA dishab(g cumhuriyet.com.tr 11 Devrik Irak liderinin, önceki gece 2 metre derinliğindeki bir çukurda ele geçirildiği belirtildi Tikrit'teyakalandıDış HaberlerServisi -Irak'ın devrik lideri Sad- dam Hüseyin. doğum yeri Tikrit yakınlannda bir çiftlik evınin bodrumunda önceki gece yakalan- dı. Devnk liderin, ıhbar üzerine ABD özel güç- leri ile askerlerinın gerçekleşlirdiği operasyon sonucunda yakalandığı bildirildi. Irak Geçici Hükümet Konseyi 'nin (GHK) bir üyesi Saddam Hüseyin'm Bağdat'a getirildiğini açıkladı. Dün sabah saatlennden itibaren önce GHK üyelerince, sonra îngiltere Başbakanı TonyBla- ir ve Pentagon tarafından doğrulanan ıdd'ialar, ABD önderliğindeki koalisyonun en üst düzey yetkılileri Paul Bremer ile General Ricardo Sancbez tarafından Bağdat'ta düzenlenen basın toplantısındaresmiyetkazandı. ABD nin Irak'ta- ki sivil yöneticisi Bremer, 66 yaşındakı devrik liderin 9 ay süren aramalar sonucunda yakala- nışını, "Hanımlar ve beyler, onu yakaladık" sözleriyle duyurdu. Bremer'in sözleri üzenne salondaki Iraklılararasında alkış koptu. Irak'ta- ki Amerikan işgal birliklerinin komutanı Sanc- hez, de\Tİk liderin cumartesi gecesı TSf 19.30'da, 4. Piyade Tümeni'nin yönettiğı "Kızü Şafak" operasyonunda 2 metrelık bir çukurda yaka- landığını söyledi. Basın toplantısında, Irak'ın 9 Nisan'da dev- rilen devlet başkanuıın Tikrit yakınındaki Ad Da\T'da çiftlik evinde yakalanışının ilk video görüntüleriyle sakallı ve sakallan kesildikten son- ra olmak üzere 2 fotoğrafi dagösterildi. Salon- daki büyük tezahüratla ve "Saddam'aöKim" slo- ganlanyla kesilen toplantıda izlenen ve Irak te- Ievizyonunca da yayımlanan görüntüde, Saddam Hüseyin ilk yakalanış arunda tıbbi muayeneden geçerken gösteriliyor. Amerikalı doktor, Sad- dam Hüseyin'in ağzı içıne ışık tutuyor ve DNA örneği alıyor. Uzun sakahyla perişan halde ama gayet sakin görülen Saddam, bırkaç dakika son- ra tıraş edilmiş olarak görülüyor. Saddam Hü- seyin'in saklandığı çukurun görüntüleri de ya- yımlandı. Sanchez, Saddam Hüseyin'in, Tikrit'in İKTİDARDAN TUTSAKLICA GİDEN YOL Dış Haberier Servisi - Irak'ta 24 yıl iktidarda kalan, martta ABD'nin saldmsının ardından 9 Nisan'da Amerikan askerlerinin başkent Bağdat'a girmesiyle devrilen Saddam Hüseyin, kuzeydeki Tikrit'te 28 Nisan 1937'de dünyaya geldi. Baas Partisi'ne 1957'de giren Saddam Hüseyin, Başbakan Abdülkerim Kasım'a yönelik başansız suikasta katıldı. Yaralanan Saddam, önce Suriye"ye, sonra da Mısır'a kaçtı. Kahire'de 1962'de hukuk eğitimine başlayan Saddam, 1963'te Baasçılann iktidan ele geçirmesinin ardından geldiği Bağdat'ta eğitimini sürdürdü. Aynı yıl Baasçılar devrilince hapse girdi. Birkaç yıl sonra cezaevinden kaçan Saddam Hüseyin, Baas liderlerinden biri oldu. Partinin 1968'de iktidara gelmesiyle sonuçlanan darbede önemli rol oynayan Saddam, Devlet Başkanı Ahmed Hasan El Bekir'e en yakın kişi olarak yönetimde ağırlık kazandı. 1972'de petrolün millileştirilmesi çalışmalannı yürüttü. Saddam Hüseyin, 1979'da El Bekır'in yerine geçti. Devlet Başkanlığı, De\Tİm Komuta Konseyi başkanlığı ve başbakanlık görevlerini üstlenen Saddam, petrol gelirleriyle kalkınma programı başlattı. 1980 de İran a saldırdı Arap dünyasında Mısır'ın önderliğini elinden almaya ve Basra Körfezi'nde egemenlik kurmaya yönelik dış politika izlemeye başlayan Saddam, Hürmüz Boğazının denetimi için 1980'de îran'a saldırdı. 8 yıllık savaşm ardından Irak, 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal etti. BM, 6 Ağustos'ta Irak'a ambargo koydu ve 25 Ağustos'ta da güç kullanımına izin verdi. ABD önderliğindeki Çöl Tilkisi operasyonu, l7Ocak I99l'de başladı. 28 Şubafta ateşkesin ardından müttefikler, kuzey ve güneyde uçuşa yasak bölge oluşturdu ve kuzeydeki muhalifleri korumaya yönelik Huzur operasyonunu başlattı. Saddam Hüseyin, martta ABD ve tngiltere'nin başlattığı saldınnın ardından 9 Nisan 2003 "te devrildi. Saddam Hüseyin'in oğullan Uday ve Kusay, ABD güçlerince 22 Temmuz'da Musul'da öldürüldü. Saddam'ın kızlan Raghad ve Rana Ürdün'e sığındı. Eşi Sacide ile en küçük kızı Hala'nın yeri bilinmiyor. S addam Hüseyin'in 600 askerin katıldığı operasyonla yakalanışını, Irak'taki ABD'li yöneticiler Bremer ile Sanchez basın toplantısıyla duyurdu. Dün sabah yayılan söylentileri 'muzaffer komutan' edasıyla doğrulayan Bremer, 'Onu yakaladık' dedi. Toplantıda, daha önce oğullan öldürülen Saddam'ın sakallı haliyle tıraşlı halini ve tıbbi muayeneden geçirilişini gösteren video kayıtlan da yayımlandı. güneyinde iki yerde olabileceği istihbaratı üze- nne bulunduğunu açıkladı. Bölgede arama fa- aliyeti yürüten ABD askerleri, küçük bir çift- lik evınde gırişi tuğlalar ve pislikle kapatılmış bir çukuru fark etti. İhbar aile içlnden geldl " Saddam'ın yakalaıuşında tek kurşun aül- madı, burnu kanamadT diyen Sanchez, devrik lidenn dırenmediğını, "gayetyapıcıişbiıtiğiiçin- deolduğunu vekonuştuğunu" söyledi. Saddam ile bırlikte kımlikleri açıklanmayan iki kişınin yanı sıra, 2 Kalaşnikof la 750 bin dolardan faz- la para ele geçirildi. Sanchez'den mikrofonu devralan Bremer, sahneye "muzaffer komutan" edasıyla geldi ve ilk söz olarak "Onu (Saddam'ı) yakaladık" de- dı. Bremer, "Bu Irak tarihinde büyük bir gün. Yüz binkrce kişi, bu acımasız adam yüzünden onlarca yıl acı çektL O günler arük bir daha gel- memek üzere kapandı" diye konuştu. ABD Savunma Bakanlığı 'ndan (Pentagon) bir yetkili, operasyonun gizli birözel operasyon bir- liği ile askerler tarafindan gerçekleştirildiğini söyledi. "Bu birliğin bir süredir bu askeri he- def doğrultusunda çahşüğınT kaydeden yetki- li, birliğin adını vermedi. 4. Piyade Tümeni Ko- mutanı Tümgeneral Raymond Odierno da son 10 gün boyunca askerlerin Saddam'a yakın 10 aıle üyesinden 5'ini sorguladığını belirterek "Sonunda bu kişikrden birinden en önemli bil- giyi elde ettik" dedi. Saddam Hüseyin'i yaka- lama operasyonunu 600 askerle yöneten Odi- erno, "Askerlerin çukurdan çıkarcüğı sakallı ki- şi çok şaşkmdı. Bir silah taşryordu, ama diren- medi. Yaklaşık bir saat sonra helikopteıie güne- ye götürüldü. Bir fare gibi yakalandı. Çukurun dibindeyken mücadele edemezsiniz" dedi. Saddam'ın kımlığinin belırlenmesine, 7 ay- ABD'nin başuıa 25 milyon dolar ödül koyduğu Saddam Hüseyin, Dicle'ye çok yakın olan çiftlik evinde bir çukurda yakalandı. Dicle boyunda, Saddam Hüseyin'e ait pek çok saray buhınuyor. (AP) dır tutuklu bulunan eski Başbakan Yardımcısı TankAziz'in yardım ettiğı bildirildi. Bir ABD'li yetkili, "Saddam'ın kimngi Tank Aziz'in yar- dmuylabetirlendr dedi, ancak aynntılı bilgi ver- medi. GHK üyesi Adnan Paçacı da Bağdat'ta- ki basın toplantısında, konsey üyelerinin Sad- dam'ı görmeye götürüldükJennı ve kimliğini te- yid ettiklerini söyleyerek "Yakaianan kişmin Sad- dam Hüseyin olduğunu doğruhıyoruz" dedi. Çelebi: istese Intlhar edebillrdl Irak Ulusal Kongresi lideri Ahmed Çelebi, "İntiharetmekistese\di yeterincevakb'vanh. Bu- nu yapmadı" derken Geçici Hükümet Konseyi üyesi Mahnıud Osman, "uyurken" yakalandı- ğını söyledi. Çelebi'nin sözcüsü EntifadhKan- ber, Amerikan askerlerinin Saddamı bulundu- ğu çukurdan çıkarmak için kürek kullanmak zorunda kaldıklannı söyledi. lıerede yargılanacak? Saddam Hüseyin'in sağ olarak yakalanması beraberinde bundan sonra ne olacağı sorusunu da getirdi. Çelebi, Saddam'ın çok yakında Irak halkına teslim edileceğini ve yargılanacağını belırttı. GHK Başîcanı Abdülaziz El Hakim de Irak'ta yürürlükteki yasalara uygun yargılanacağını, yargıçlann Iraklı olacağını kaydetti. GHK üyesi Adnan Paçacı da basın toplantısında, Saddam"ın yargılanacağını açıkladı. Saddam'ın soykırım, insanlık ve savaş suçlanndan yargılanacağı belirtiliyor. GHK geçen hafta Baas rejimının eski yöneticilerinin yargılanacağı özel bir savaş suçlan mahkemesi kurulacağını açıklamıştı. Özel mahkemenın Saddam'ı yargılaması durumunda ölüm cezasına çarptırabileceği kaydediliyor. Ancak bazı ınsan haklan örgütleri, Saddam'ın ölüm cezası uygulamayan bir uluslararası mahkemede yargılanmasından yana görüş bildiriyor. ABD Başkanı, Saddam'ın yakalanmasının şiddetin biteceği anlamma gelmediğini söyledi Bıısh: Adalet önüne çıkacakDışHaberler Servisi-ABD Başka- nı George Bush, önceki akşam yaka- lanan devnk lider Saddam Hüseyin'in adalet önüne çıkanlacağını, Irak için umut dolu günler başladığını söyle- di ancak Saddam"ın yakalanmasının şiddetin biteceği anlamına gelmedi- ği uyansında bulundu. Bush, televizyondan yaptığı açık- lamada. "Saddam, miryoniarca in- sandan esirgediği adaletin önüne çı- kanlacak. IrakhaDa arük Saddamyö- netimi korkusuna düşmesin" dedi. Bush, şöyle konuştu: "Iraktarihinin karanlık ve acı dolu bir dönemi bitti. Umut dohı bir gün geldi. Arhk Irak- hlar birleşip şiddeti reddederek yeni bir Irak kurabüir. Ancak Saddam 'ın yakalanması şiddetin sona ereceği de- mek değil. Ortadoğu'nun kalbinde özgürlüğün yükselişini kabul etmeyi değil masumlan öldünneyi yeğleyen teröristlerle hâlâ karşı karşıyayız." Başannın, Irak'taki ABD askerleri- ne aıt olduğunu söyleyen Bush, ope- rasyonda Saddam"uı ayak izlenni bu- lan isrihbaratçılann mükemmel ış çı- kardığını da belirtti. Ingiltere Başbakanı Tony Blair, Irak'ta kutlama zamanı olduğunu söy- ledi. Tony Blair, "Kutlamanın zama- nı, ancak üeriye baknıanın, büieşme- nin ve uzlaşmanın da zamanı" dedi. Arınç: ibret verkt bir son Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Şu anda yapılacak açıklamalar bi- ziyanhşkaııaat betirtmeyeitebilir. Da- ha sonra gerekli açıkiamayi yapa- nz" dedi. Dışişleri Bakanı Abdul- lah Gül, Irak'ta yeni bir dönem baş- ladığını belirterek "Irak'ta demok- rasinin önünde engel kalmadı. Hür, demokrat bir Irak'ın bütünhığünü koruyarak rüm nüfusun temsil edil- diği yeni bir yapının oluşmasım ar- zu ediyoruz" dedi. TBMM Başka- nı Bülent Annç, Saddam'ın yakalan- masını, "çok hazin ve çok ibret ve- rici bir son" olarak değerlendirdi. Dünya liderleri, Saddam'ın yaka- lanmasını memnunlukla karşılaya- rak bunun Irak'ta istikrar ve güven- liğin sağlanmasına yardımcı olaca- ğını belirtti. SADDAM'IN YAKALANMASI NASIL ETKİLER? Direniş devam edecek Dış Haberler Servisi - Sad- dam Hüseyin'ın yakalanışıy- la birlikte, işgale karşı süren direnişin bundan nasıl etkile- neceği sorusu gündeme gelır- ken aynı gün Bağdat'ın ba- tısında bir karakol önünde bomba yüklü bir aracın pat- laması sonucu 18 kişi öldü. Ingiliz yayın kuruluşu BBC'nin yorumunda Sad- dam Hüseyin'in yakalanma- sının, yeniden inşa süreci- nin geleceği açısından ABD yandaşlanna ve Iraklılara güven verdiği belirtiliyor. Ancak, Irak direnışıni oluş- turan örgüt ve gruplar, yal- nızca Saddam Hüseyin yan- daşlanndan oluşmadığı için Hüseyin'in yakalanmasının direniş güçlerini fazla etki- lemeyeceği belirtiliyor. Blalr'den cağrı Yine de işgal güçlerinin, direnişı zayıflatmak için bu gelişmeyı değerlendirmesi beklenivor. ABD'nin Irak'ta- ki sivıl görevlisi Paul Bremer ve Ingiltere Başbakanı Bla- ir'in direnışçilere yaptığı "si- lah bırakma" çağnsı bu çer- çevede değerlendirilıyor. Halidiye'de dünbirpolis karakolu önünde meydana gelen patlamanın ardından 16 Iraklı polis, 7 yaşında bir çocuk ve bir sivil yaşamını yitirdi, 30 kişi yaralandı. ABD'li askeri yetkililer ara- cın bir intihar bombacısı ta- rafından havaya uçurulmuş olabileceğini söylediler. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Bireyin Hakkı... Toplumun Hakkı... Her şey dönüp dolaşıp bireyin mutluluğu ile top- lumun mutluluğu arasındaki uyumun sağlanabil- mesine, gelip dayanıyor. - Birey özgürlük istiyor, bu anlaşılır hatta tarif bi- le edilebilır. Çağdaş insan iktisadi, sosyal, kültü- rel, dini.. her neyse yaşamında özgür olmak isti- yor. Bireyin demokratik haklan olarak ifade edilen geniş bir alan var. Hem de çok geniş. - Toplumsal mutluluk diye bir tanım yapılamıyor; burada toplumsal (sosyal) faydadan söz edebili- yoruz. Bunu daha somuta indirgediğimiz zaman toplumsal haklar ortaya çıkıyor, aynen bireysel haklar gibi. Işçilerin, memurlann grev hakkından işsizlik si- gortasına kadar geniş bir yelpazede uzayıp giden toplumsal haklar (ve yararlar) ortaya çıkıyor. Geniş halk kitlelerine devletin konut sağlaması, sağlık hizmeti, ulaşım hizmeti vermesi de sosyal haklara (ve yararlara) dahil oluyor. Fransa'da dev- let bu nedenle, her yıl milli gelirin yansını toplayıp yeniden halka dağıtıyor: Zenginden alıyor fakire ve- riyor. - Bireysel haklar ve olanaklar ile toplumsal hak- lar ve olanaklar arasında bir denge oluştuğu za- man "uygar toplum" tanımı da ortaya çıkıyor. Aslında "bireysel haklar" ile "toplumsal haklar arasında bir çatışma yoktur. Bir örnek verelim; Is- tanbul'da Levent çarşısında şahıslarkaldırtmlan iş- gal etmeyi bireysel bir hak olarak görürlerse ço- ğunluk, yani halk kaldırımlarda yürüyemez hale gelir. Kaldırımların işgalini engellemek, bireysel hakları engellemek anlamına gelmez. Aynen, kır- mızı ışıkta geçmenin yasaklanmasının herkesin yaranna olduğu gibi. Ama birileri, "kaldınm işgalini girişim özgürlüğü olarak tanımlarsa" o zaman Şarlo'nun, Şarlo Dik- tatör filmindeki ünlü konuşmasında söylediği ve- ciz ifade haklılık kazanır: "Diktatörler özgüriükleri kendileri için isterken halkı köleleştirirler." Bu as- lında faşizminengüzelveaçıktanımlanmasıdırda. ABD ve Ingiltere'nin, Irak'ı işgal ederken, özgür- lükten söz etmeleri ve yedi AB ülkesinin bu işgali desteklemesi gibi. Demokrasi mi dediniz... Bir ülkede demokrasinin olup olmadığını birey- sel haklar ve toplumsal haklar arasındaki örtüşme ve denge oranında görebiliriz. Haklar sözcüğüne "olanaklan" da eklersek daha uygun düşer. Kaldınm işgali bireysel hak olarak uygulanınca "eksi dışsallıklar" işlemeye başlar. Veya, "kilitlen- me kuramı"n\n, yanlış yönde kilitlenme kuralı or- taya çıkar. Özal'ın "Benim memurumişinibilir"al- gılamasında olduğu gibi, içerde herkes, bir diğe- rine karşı kavgalı olur. Kaldırımın işgalinde bile Ah- met ile Mehmet kanlı bıçaklı olurlar. Hem kaldı- rımlar işgal edilir, hem de cezaevleri ağzına kadar dolar. Mahkemeler çalışamaz hale gelir. "İşini bi- len memuıiar" bireysel ışlerini halledip oligarşik bir düzen kurarken halk ezilir, işsiz kalır, ilaçsız kalır, eğitimsiz kalır, demiryolsuz kalır. Bireysel haklar toplumsal haklara karşı degildir. Sendika disıplininin bulunduğu toplumlarda kaldı- nmlar bireysel çıkar için işgal edilmez. Olsa olsa bir sosyal hakkın elde edilmesi için gösterilerde ağ- zına kadar insanla doldurulur. Bireysel çıkar-toplumsal çıkar dengesi Birileri bize, "bireye demokratik haklar" derken toplumsal haklardan söz etmiyorsa: Işçi sendika- iannın siyasallaşmasından, memurun grev hak- kından hiç bahis açmıyorsa bunlan Şarlo'nun söy- lediği diktatör sınıfına rahatlıkla dahil edebiliriz. Ya da birileri girişim özgürlüğü adı altında dev çokuluslu şirketlerin ekonomimizi tekelleri altınaal- malarına olanak sağlıyor ise bunlar da oligarşinin eli sopalı (veya kalemli) adamlarından başkası ola- maz. Toplumsal (ve toplumcu) demokrasi işliyorsa bi- reysel haklar ve olanaklar ile toplumsal haklar ve olanaklar arasında hem denge hem de örtüşme sağ- lanmış olur. Çünkü birey, bir mafya babasının, kal- dınmları işgal ettiremeyeceğini bilir O kaldınm hal- ka aittir. İşsizlik ortaya çıktığı zaman işsizlik tazmi- natı alacağını bilir. Kaldırımdaki yürüme hakkı (ve payı) gibi milli gelir pastasından, kendisine de dü- şen bir işsizlik payı vardır. Veya, üniversite mas- raflannı karşılayamadığı çocuğuna burs sağlayan bir sosyal devlet ortalıktadır. Bireysel haklar ile top- lumsal haklar (ve olanaklar) uyum içindedir. EğertoplumsaJ bir demokrasi çalışıyorsa yani çağ- daş uygarlığın içinde bulunan bir ülkede yaşıyor- sak... Yani oligarşi yoksa, yani çokuluslu şirketle- rin ezici tekeli bulunmuyorsa, yani içimizde dış güçler ile iş tutmuş Danimarkalılar yoksa... Aynen Kıbns seçimlerinde olduğu gibi. Ahtapo- tun kollan Brüksel'den ve VVashington'dan Kıbns'a uzanmadı mı? www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali En büyük sevinç kuzeyde Tikrit suskun diğer kentlerde kutlama Bağdat'ta hava\a otomatik silahlaria ateş açıldı. halk otomobillerin kornalannı çalarak sokaklarda dolaşo. (AP) Dış Haberler Servisi - Devrik lider Saddam Hüseyin'in Tikrit'te ya- kalanmasının ardından pek çok kentte halk se- vinç gösterileri yaptı. Saddam'ın doğum ye- ri olan Tikrit kentindey- se büyük sessizlik var- dı. Kuzey Irak'taki Ker- kük, Erbil. Süleymanı- ye gibi ülkenin daha çok kuzeyinde büyük kutla- malar yapılırken Tik- rit'te kutlama ya da ha- vaya ateş etme olayına rastlanmadı. Bağdat'ta havaya oto- matik silahlarla ateş açıl- dı, halk otomobillerin kornalannı çalarak so- kaklarda dolaştı. Bas- ra'da da se\inç gösteri- leri yapıldı. Saddam Hüseyin'in yakalandığma ilişkin ilk haberin duyulmasıyla Kerkük'tekı kontrol nok- talannda bulunan poüs- ler havaya ateş açaralc, araçlar da klakson çala- rak kutlama yaptı. Küttlerhalayçekti Daha sonra kentteki Kürtler, sokaklarda ha- lay çekip kurbanlar keserken ABD askerleri de sevinç gösterilerine katıldı. Şiilerin kutsal kenti Necef te de halk sokaklarda dans ederek kutlama yaptı. '