Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 KASJM 2003 PAZAf 10 P A Z A R YAZJLARI d'shab<s cumhuriyet.com.tr Asırlık 'Goncourt' ve 'edebiyatpazan' Goncourt Akademisı Roman ödülleri (zaten başka ödül vermez ya) edebiyat dünyasında "tek". Tüm eleştiri, saldın, dedıkodu ve söylentılere karşın 2003 "te bastığı 100. yaşında her zamanlanden daha zınde ve genç gözüküyor. Ne rakiplen, ne hasımlan onun cazibesine erişiJemiyor Olsa olsa uluslararası planda Nobel Edebiyat Ödülü. az sayıda talihJısine Goncourt çapında tıcari bir başan (edebi değerinden konuşmuyoruz) sağlayabiliyor. Ancak dünyada ulusal düzeyde verilen başka hiçbır ödül yok ki, sahıbine ülkesinde 400 bin adet sattırsın; 20 dile çevTİlsin ve bazı durumlarda 3-4 milyon satsın. Niçin, nasıl? Yılların gözlemi ve uzmanlann saptamalanndan çıkanlabilecek varsayımlara göre, edebiyat *pazan"nda, medya "•avhra^nda ve okur "meydanı"nda, bu denli "dövülen", "sövülen", "övülen" bir eser, kaçınılmaz olarak s-a-t-ı-y-o-r ve insanlar o-k- u-y-o-r... Üstelik buralarda radyoda, televizyonda kitap, dergı, gazete reklamı yassah... Ne Protestan etik. -hadi diyelım ahlak ilkeleri- doğrultusunda örgütlenmış, 1918'de oluşturulmuş, New York Columbia Üniversitesı denetiminde dağıtılan Pulitzer Ödülü; ne benzen "erdemlerte" donanımlı Booker vakfinın himayesindeki, 1969 doğumlu Ingilız Booker Ödülü çevresinde böyle dinamizm yaratılamıyor. Ingilizceciler alınmasın ama, Goncourt yetişmiyormuş gibi, içlerinde Femina PARIS UGUR HÜKÜM (1904), Renaudot( 1926), Interallie (1930), Medicıs (1958), Fransız Akademisı (1970)gibıen tanınmışlann olduğu 118 edebiyat (roman) ödülü saydık. 118'e örneğin ™ ~ ~ " — — ^ — Femina'nın romandan başka deneme, ılk roman, Vacaresco veya çeviri ödülleri dahil değil. Veya Fransız Akademisi'nin romanın dışında 19 ödülü daha mevcuttur. Sayılar abartıh gelebifir. Sağlamiayalım. Buralarda yayın yılı eylülle açüır. Bir ayda yeni çıkan yalnızca roman sayısı 236 çevın, 455 yerli, toplam 691 Buna 552'de yeni(den) basılan deneme, araştırma, çizgi roman. vs... de eklerseniz 1243'übulursunuz. Özellıkle tuttuklan "Günlük" ile 19. yüzyıl sonu Fransız doğalcı ve sosyal gerçekçi romancıhğının öncülerinden sayılan, zengin annelerınin mirasını edebiyat ve güzel sanatlara kaydırmasını bilmiş Goncourt bıraderlerin (Edmond Louis Antoine Huot de Goncourt 1822-96 ve Jules Alrred Huot de Goncourt 1830-70) vasiyetiyle, 1867'de geüştirdiklen bir proje etrafinda 1903'te kurulan Goncourt Akademisi, meraklılanna "Edebiyat Pazarlan" hedefliyordu. Akademi, Fransız Akademisi'nin donuk, soğuk ve ruhsuz biçimselliğine alternatif, 18. yüzyüın tartışma, edebi sohbet Avrupa'nın gezginleriA vrupalılann seyahat -*\alışkanlıklan ile ilgili olarak Jpsos Enstitüsü taraftndan merkezi Paris'te bulunan "Observatoire Thalys InternationaT içın yaprlan bir araştırmaya göre Belçıkalılar sık sık yabancı ülkelere gidıyorlar ama Belçika dışında yerleşmeyi düşünmüyorlar. Geçen 12ayiçınde3 Belçikalıdan ikisi en az bir kez diğer bir Avrupa ülkesine gitmiş. Araştırma sonuçlan Belçikalılann, Hollandalılann ardından Avrupa'nın en gezgin 2. ulusu olduğunu ortaya çıkardı. îtahyanlar ve Ispanyollar en az yurtdışına çıkan uluslar. Belçikahlar yurtdışına tatıl amaçlı çıkıyor. Arkadaş ve aile ziyareti de ülke dışına çıkmada önemli bir etken. Belçikalılann en sık gittiği ülke Fransa. Bunu Hollanda ve Ispanya izliyor. Her ne kadar Belçıkalılar gezmeyi sevse de yurtdışına taşınmak ve oraya yerleşmek. yani göçmek Belçikahlann pek ilgisini çekmiyor. Anayurtla bağlan koparmak Belçikalıya zor geliyor. Emeklilikten sonra güneşli bir sahil kentine yerleşmeye bile pek sıcak yaklaşmıyor Belçikalı. Ancak eşi isterse Belçikalılann yansı buna hazır. Avnıpalılann yüzde 50'si geçen yıl başka bir ülkeye gitmiş. Hollanda'da bu oran \üzde 71. BRÜKSEL ERDİNÇ LTKU Belçika'da yüzde 62, Almanya'da yüzde 61 ve Ingiltere'de yüzde 54. Fransa (yüzde 33). Itarya (yüzde 28) ve tspanya (yüzde 20) ile en az gezen. eve kapanmayı seven insanlann bulunduğu ülkeleri oluşturuyorlar. Belçika'nın yüksek bir orana ulaşıp Avrupa'nın en gezgin uluslan arasına girmesinde, sık sık başka ülkelere giden benim de payım vardır mutlaka. En son TÜYAP Kitap Fuannda Çınar yayınlannca yayınlanan 3. kitabım "Amerikanca Hayaümıza Türkçe AJtyaalar'* ıçin düzenlenen imza günüme katılmak üzere tstanbul 'a giderek bu orana katkıda bulundum. Başbakan Guy Vferhofctadt'ın 3 Kasım'da Türkiye'ye yaptığı ziyaret de bu orana dahil edilmeli. "70 mflyon tüketiciden oluşan Türkiye pazarT Beiçıka"nın agzını sulandınyor. Verhofstadfa göre "AB'ye tam ûye olsun ya da ofanasm, Belçika Türkiye ile ekonomik ibşkilerini getiştirmek istiyor. Türkiye çok bûyük bir pazar ve buradaki Belçika şirketlerinin deneyimleri bu yaünmlaruun Belçika'da da iş olanaklan yarattığmı gösterdi." Türkiye'de iş çe\Telenyle de görüşen Verhofstadt, bu ülkeye yatuım yapan Belçika fırmalannın sayısındakı artıştan duyduğu memnunıyeü dıle getirdı. Bu yatınmJar gelecek yıllarda çok daha artacağa benziyor. Bu amaçla Prens Phitippe yönetımindeki bir işadamı heyetı mayısta Türkiye'ye gıdecek. Belçika firmalan Türkiye'nin AB'ye tam üyeligıni beklemeden pazara ıyıce girmeyi amaçlıyorlar. Türkiye'de yatınm yapmak isteyen Belçikahlar, daha açık bir ekonomi ıle adlı. mali ve bürokratik engellerin kaldınlmasını istıyorlar. Başbakan, Türkiye'de gümriik işbirliği anlaşması imzaladı. Bu anlaşma AB- Türkiye Gümriik Bırliği anlaşmasının uyguiamasına dönük bir aşama. Verhofstadt'ın zıyaretinde AB ve Kıbns da konuşuldu. Görüşmede Kjbns sorununun çözülerek 2004 Mayısı'nda Kıbns'ın tek bir ülke olarak AB'ye üye olması halinde Türklerin, Kıbnslı Türkler aracıbğıyla AB 'ye resmen ilk adımı atacaklannı söyleyen Belçika Başbakanı, Avrupa "daki 3 milyonu aşan Türk nüfusunu unuttu galiba? Başbakan ziyaretinde Kıbns'ın önemıni vurgularken. ziyaret sonrası açıklanacak olan tlerleme raponı Genışleme strateji belgesinde "Kıbnsta çözümsüziük, Türkiye'nin üyelik süreci önünde ciddi bir engel otuşturabitir" ifadesinın yer alacağı henüz bilinmiyordu. Türkiye'nin AB'ye tam üyeliğine her keresinde yeni bahanelerle engel olmak isteyen A\Tupalılar bir gün pes edecekler. Türkiye üye olduktan sonra da bir araştırma yapılmasını öneriyorum. Eminim o araşrtrmada Avrupa'nın "en çok göçen ulusu" biz TürkJer çıkanz. Bizim anayurtla bağımızı koparmak hiç de zor olmaz. Türkiye'de aradığı her şeyi fazlasıyla bulan mutlu bir azınlik olmasına karşın. "büyük insanhk" iftar çadırlannda kuyruk olup arta kalanlan toplayıp evine götürerek ve yol kenarlannda kucakJannda çocuklanyla dılenerek Istanbul'un guzelliğini gölgeliyor, perişan bir vaziyette yaşıyor. Köşe dönmeci Türk ınsanı, AB'ye girince anında ülkenin kalkınacağını, ekonominin ve demokrasinin gelişeceğini, tüm sorunlan çözüp "yn-tacajpnııa" sanıyor. Ekonomi ve demokrasiyi kendi çabalanyla geliştırip, sorunlanmızı kendimiz çözünce, AB'ye daha kolay girileceğini, belki Norveç'in yaptığı gibi, "işinegelnıediğiiçnr AB'ye hayırbile diyebileceğini aklına getirmiyor. Bir Belçika gazetesi son ilerleme raporunu "AB Türkiye'ye san kart gösterdi" diye yorumladı. Çifte standart uygulayan ve taraf tutan AB hakemini değiştirmek zor ama kırmızı kart görüp oyundan ahlmadan "kafayı değiştirmek" hala mümkün. Ancak o zaman Avrupa "nın en çok göçenleri arasında değil, en çok gezenleri arasında yer alabiliriz. erdincutkuiayahoo.com) Ora evsiz tanlar Endonezya'da geçen hafta yaşanan sel felaketi217kisinin ölümüne ya da kaybolmasına yol açö. Sumatra Adası'ndaki Bukit Lawang bölgesinde kurulu Orangutan Bakun Merkezi de selde darmadağın oldu. Pîtri adlı orangutan. yaşadığı yerin alrüst oluşunu. yıkılan evin çatısından seyrediyor. Sellerde 100 kişinin cesedi bulundu. 117ltişininisehâlâ kayıp olduğu belirtildi. (Fotoğraf: AP) 9 Kasım, Almanya'nın alın yazısı Ilginç bır rastlantı mıdır bılınmez, 9 Kasım'ın AJman tarihinde çok önemli bir yeri vardır. Alman kayseri II. Wflbehn 9 Kasım 1918'de bır ihtılal sonucu tahttan inmek zorunda kalır. 9 Kasım 1923 "te AdolfHider Münıh'te darbe girişiminde bulunur. 9 Kasım 1938'de Naziler Almanya ve Avusturya'da Yahudilerin evlerini, dükkânlannı ve sınagoglannı yakar. 9 Kasım 1989'da iki Almanya'>n bölen duvaryıkılır... Hitler 1 Eylül 1923 te General LudendorfTlabırlik olup aşın sağcı Alman Savaş Birliği'ni kurar. 9 Kasım 1923'te Münih'te darbe girişıminde bulunur. Hedefi. Bavyera'da yönetimi ele geçirdikten sonra başkent Berlin'de ülke yöneümine el koymaktır. "Geçiri Alman Ulusal HükümetTnı i)an eden Hitler ve yandaşı darbeciler 9 Kasım 1923 sabahı silahlanıp Feldherrenhalle'ye yürürler. Güvenlik güçlen ıle çıkan çatışmada Hitler ve yardımcılan dört polisi öldürür. Ancak ginşunleri başanlı olmaz ve darbeciler tutuklanır. îşledikleri suçun ağırlığı nedeniyle Leipzig'deki Devlet Mahkemesi'ne çıkanlmalan gerekmektedir. Hükümet darbesi ginşimi ile devlehn güvenliğini tehlikeye sokmuşlardır. Bu suçun cezası da idamdır. Ancak suçun ışlendıği Bavyera eyaletinin Adalet Bakanı Franz Gürtner, yasalan çiğneyerek davanın Münih'te görülmesini sağlar. Çünkü Hitler'e darbe girişiminde destek verenJer Bavyera'da politıkaya damgalannı vurmuş kişilerdir. Bir ay süren dava boyunca Hitler ideolojik propagandasını yapar. Nasyonal Sosyalist ideolojiye olan yakınhğı bilinen başyargıç _ _ _ _ _ Neithardt'ın karan 5 yıl •———— hapısolur. 1 Nısan 1924'te Landsberg cezaevınde özel bir hücre verilen Hitler burada "Kavgam" adlı kıtabının 1. cildını kaleme alır ve 9 ay sonra da aniden serbest bırakılır. Çıkar çıkmaz aşın sağcı ve Nasyonal Sosyalist NSDAP'yı kurar. Hitler - Kavgam" ile Alman toplumuna ıdeolojısını aşılarken özellıkle şunun üzerinde durur. -\ahudi her zaman için bir pararittir, zararh bir mikrop gjbivayılır™" 10 Mayıs 1933'te tüm Almanya'da yakılan kitaplann arasında Yahudi yazarlann kitaplan da vardı. Kitaplan ateşe atanlann çoğunluğunun üniversite profesörleri ve öğrencileri olması, Hitler'in "Kavgam"la ne denli başan elde ettiğinin bir kanıtıdır. Kitap yakmanın ardından yayımlanan bildirilerle tüm ülkede halk Yahudi dükkânlannı, bankalannı, doktor ve avukatlannı boykot etmeye çağnlır. 1938 Ekim'inde binlerce Polonya asıllı Yahudınin m ^ m ^^— mm üikeden sürülmesini protesto eden 17 yaşındaki Yahudi Ernst von Rarh'ın Paris'teki Alman Büyükelçiliği'ne saldun düzenlemesini bahane eden Goebbeb 9 Kasım da "yakma emrini" verir! O gece yaşananlar Yahudi soykınmmın başlangıcıdır Tüm Almanya ve Avusturya'da Yahudilere ait 7500 dükkân yakılıp yıkılır. talan edılir. 190 sınagog STUTTCART AHMET ARPAD yakılır. SS'lerayTiı gece 26 bin Yahudiyi Buchenvvald, Dachau ve Sachsenhausen kamplanna atar. Parçalanan camlann gecenin karanlığına yükselen alevler ışığında panldamasından esinlenerek bu yakıp yıkmaya "Kristal Gece" adı verilir. Birkaç gün sonra da Yahudi mallanna el konur. 3 Aralık günü çıkanlan yasalarla tiyatro ve müzelere girmeleri yasaklanır, sürücü ehliyetlen ellennden alınır. Üniversitelerden de atılan Yahudiler. mücevherlerini SS'lere vermeye zorlanır. Savaşın başlamasıyla da çıkanlan genelgeler ile yaşam alanlan daraltılır. Evlerinde radyo, evcıl hayvan. plak. yazı makinesi, bisiklet, soba bulundunnalan yasaklanır. 9 Kasım 2003, Almanya"da kayserin ihtilalle tahtan inmesinin ve monarşınin sonunun 85. yılı, Hitler'in darbe girişiminin 80. yılı, Nazilerin Yahudi soykınmını başlatmasmın da 65. yılı.. Türkiye'de Atatûrk'ün Cumhuriyeti kurduğu günlerde, Almanya'da Hitler Nazi ideolojisinin temellenni atıyordu! salonlanndan esınlenen, kamuya açık çevreler, genç edipler, okurlar yetiştirmek, yeru yeteneklen bulmalc, onlan okurla buluşturmak ıstiyordu... Ilk kez 19O3'te John-Antoine.\au taltıf edilırken, Marcel Proust (1919), Andre Malrauî (1933), Henri Troyat (1938), Elsa Triolet (1944). Sünone de Beauvoir (1954), Roger Vailiand (1957), Michel Toumier (1970), Lucien Bodard (1981). Marguerite Duras (1984), Tahar Ben Jelloun (1987), Amin Maalof (1993), Andrei Makme (1995), Jean-Christophe Ruffin (2001) gibi isimler ödüllennın ardından kısa bir süre sonra dünyaya mal oldu. Sıstemın mükemmel olmadığını kanıtlarcasına. Cefine, Aragon gibi 20. yüzyıl Fransız dilinin olağanüstü bazı büyük yazarlan efsanevı ödülle hiç tanışamazken JuUen Gracq 1951 'de ödülü reddetti. Veya hiç kınîsenin ödülü ıki kez almaya hakkı yokken 1956 yılı ödüllüsü Romain Gary, Emile Ajar takma adıyla katıldığı 1975 'te jün üyelerini gafıl avladı... Bugün başkanlığını tanhi sosyalist lıderlerden, eski Içişleri bakanı ve Marsilya Belediye başkanı müteveffa Gaston Defferre'uı eşi, 1966 ödüllü, Edmonde Cbarles-Roux'un (d. 1920) yaptığı gönüllü çalışan 10 kişilik daunijüri, ön çahşmalannı tamanîladıktan sonra. 1914'ten beri her Kasım ayının 1. salısı Drouant lokantasında kendi adlannı taşıyan salonda, geleneksel yemeklerini yiyip yılın ödülünü duyururlardı. Yeri gelmişken ödülün kaç para olduğunu da söyleyelım. Euro'ya geçildiğınden beri yüzde 30'luk bır artışla Goncourt ödülü sahıbine 50 frank yerine artık 10 euro kazandınyor. Yani 17 milyon TL... Fakat 100. yılda bır skandal yaşandı. Akademi bu yılın roman ve yazannı ahşılagelmiş tarihten iki hafta önce açıkladı. Usteltk edebiyat eleştırmem ve yazar Jacques-Pierre Amette'ın "La Maitresse de Brecht / Brechfin Metresi" adlı romanı, dünkü Doğu Almanya'yı adeta bır *(N)Ostalji" yaklaşımıyla anlatıyormuş. Başkan Charles-Roux jüri adına şen şakrak bır konuşma yaptı: "Amette'in kitabım hepimiz baştan çok sevmiştik. Fransız Akademisi'nin de fa\t>ri kitaplan arasında yer aldığuıı duyduk, Bizden önce başka kurumdan ödül almış bir kitabı ödüflendirmek istemiyorduk. Böytesi durumlar birkaç defe basumza geldi Mcdanımız çok rahat, karanmı/dan mutluyuz. 100. yılunızda azıcık bir a\kınlık olsun, istedik. Çok mu?" Antı-konformıst Goncourt kardeşler zaten epeydir sıkılıyorlardı. Pekı, edebiyat eleşürmenleri arasmda yapüan bir ankete göre 20. yüzyılın en iyi Goncourt ödüllüsü kım biliyor musunuz? Marcel Proust... Anlaşüan Goncourt ile pazann arası 21. yüzyüda da iyi geçmeye aday. Dansı başka edebiyat pazarlanrun başına... ugur.hukumCa paris.com "BİZ GELECEGİZ" ILETISIM BÖLÜMÜ Radyo Televizyon Cazetecilik Reklamcılık İşletme İletişimi ve Halkla İlişkiler Turizm Yabancı Diller SANAT BÖLÜMÜ Grat'ik Tasarım İç Mimari Moda Tasarım Müzik Müzik Teknolojisi Takı Tasarım Plastik Sanatlar Tiyatro YARI ZAMANLI PROGRAMLAR AKADEMİ I S T A N B U L "Eğitım, urettm ıçındır." İKİ YILDA PROFESYONEL YAŞAMDA BAŞARI KARİYER KAZANÇ Tiyatro Bale Müzik Dans El Sanatları ve Kuyumculuk Heykel Seramik Resim İngılizce Fransızca Prot'esyonel ve Kişisel Gelişim Programları GERI DONUSUMLU BURS PROG'RAMI Pazarlama ve Satış Yönetici Asistanlığı ve Organizasyon İnsan Kaynakları Kayıtlar Sürüyor I C M E I \KADE\ft tSTtNBlX Kanhn MU«ri«|< İstlklal Ctd. Sadri Alıjık Sok. No:l9 AK 0212 244 10 62p b I Hww.akademi-istanbal.com.tr T.C M.E.B.'nın ılgıli yasa ve \onetme\ık\enne u\gun eğftım ve belge verjfir.