Katalog

1OEKİM2003CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur» cumhuriyet.com.tr 15 Sinemamızın en eski festivali Antalya Altın PortakalFilm Yarışması'nm ardından Portakal kırkını devirdi SUNGU ÇAPAN Antalya "da 1-5 Ekim'de yapılan ve uzun, yıllardan beri Türk sinemasının en uzun so- luklu ve önemli şenliği olagelen Altın Por- takal Film Festivali, bu yıl kırkıncı yaşını, yanşma ve yarışma dışı yan bölümlerdeki film gösterimlerinin yanı sıra kurultay, kor- tej, çeşitli sergi, tören, vb. gibi etkinliklerle görkemli bir şekilde kutlarken ne yazık ki yi- ne özlenen kurumsal ve kuramsal bir yapıdan uzaktı. Yarışma bölümündeki 10 filmden 5'ine (Abdülhamid Diişerken, Gülüm, O Şimdi Asker, Kolay Para ve Gönderilmemiş Mek- tuplar'a) geçen mevsimden aşinaydık. Yıl- lann yönetmeni Ömer Kavur'un bizim sey- redemediğimiz Karşılaşma'sı da, son Istan- bul festivalinin ulusal yanşmasında gösteril- mişti sessiz sedasız. Derviş Zaim'in Ça- mıır'uysa festivalle aynı günlerde gösteri- me çıkrnıştı sinemalarda. Antalya'da ilk kez seyirci karşısına çıka- cak olan Zeki Demirkubuz'un Bekleme Odası, Reis Çelik'in Inat Hikâyeleri ve Ümit Cin Güven'in Metropol Kâbu- su'ydu merakla beklediğimiz, yepyeni, du- manı tüten öteki yanşma filmleri. Sonuçta herkesin gönlünü hoş etme eği- limine uyan jüri, yine alışılageleni yaparak sinemamızdaki farklı egilimleri, yeni arayış- lan yansıtan bu 10 filmden 7'si arasında pay- laştırdı ödülleri, Çamur, Inat Hikâyeleri ve Kolay Para'yı es geçerek. ömer Kavur'un ustalık eserl Meslekte 30 yılı geride bırakan Ömer Ka- vur'un 13. filmi Karşılaşma, genç oğlunun ölümünden kendini sorumlu tutan, kansm- dan da kopmuş Sinan'la (Uğur Polat), karan- lık geçmişindeki günahlan nedeniyle intiha- nn eşiğine gelmiş, bezgin ve bedbin, yaşlı ku- Uğur Polat ve Çetin Tekindor, en iyifılm seçilen 'Karşılaşma 'da etkileyici oyıınlarıyla öne çıkıyorlardu marhane patronu Mahmut'un (Çetin Tekin- dor), tedavi sırasında başlayan dostluklannı ve Sinan'ın, Mahmufun kuşkulu ölümünü araştınp soruşturmasını, tıkır tıkır işleyen bir tempoyla, aşama aşama hikâye ediyordu. Kahramanlannın yazgılannın kesişip örtüştü- ğü, gizemli bir arayışı aktaran ve Kavur'a öz- gü usta işi bir mekân kullanımının yanı sıra belirgin bir atmosfer yaratmanın da üstesin- den gelen film, giderek Gökçeada'ya uzanan bir polisiye gerilim havasına bürünüyordu. Görüntü (Ali Utku), montaj (Mevlüt Ko- çak), senaryoyla (Ö.Kavur-Macit Koper) birlikte, en iyi film ve yönetmen (Ö.Kavur) başta olmak üzere toplam 7 Altın Portakal ka- zanan Karşılaşma'nın, festivalin en iyisi ve yönetmenin son dönemdeki en başanlı eseri olduğunda herkes hemfikirdi. Sinemamızda yeni,farklı arayışlarZiya Öztan'ın, Nahid Sırrı Örik'in Osmanlı'da sonun başlangı- cı sürecınde geçen bir aşk, tutku, ik- tidar öyküsünü nakleden romanın- dan uyarladığı, TRT yapımı tarihsel dönem filmi Abdülhamid Diişer- ken in jüri özel ödülüne layık bu- lunmasına da kimsenin itirazı olma- dı. Cumhuriyet öncesi tarihimizin büyük dönüşümlerine, iktidar entri- kalanna, Kızıl Sultan ya da Ulu Ha- kan'ın özel yaşamına da yer veren filmde, sarayda büyümüş, hırslı, fet- tan paşa kızı Nimet rolüyle Meltem Cumbul en iyi kadın oyuncu, Ab- dülhamid'i oynayan Çetin Öner de en iyi yardımcı erkek oyuncu ödülü- nü aldı. En lyl aktör: Tarık Akan Sinemamızın deneyimli yönet- menlerinden Zeki Ökten'in, günü- müzde değişen hayat şartlanyla de- ğer ölçülerinin iyice farklı kıldığı ai- le ilişkileri bağlamında dallanıp bu- daklanan bir kuşak çatışması hikâye- sini anlattığı son filmi Gülüm de, yetişkin kızını yitirmiş, torun bekle- yen, suskun, yalnız, yaşlı bir baba kompozisyonu çizen Tarık Akan, en iyi erkek oyuncu ödülünü hak edi- yordu. En iyi ücüncü film ödülünü kaza- nan, merakla beklediğimiz Bekleme Odası. Suç ve Ceza'yı uyarlamaya niyetlı bir yönetmenin, yaratma san- cılan, tatminsizliği, tıkanışı ve gönül işlerindeki ketum, kasvetli, mesafe- li, hatta zalim ta\n üstüne, biyogra- fik özellikler de taşıyan, Dostoyevs- kiye adanmış bır Zeki Demirku- buz filmiydi. Filmin yönetmeni, senaristi, ka- meramanı, montajcısı ve yapımcısı olan Demirkubuz'un başrolünü de üstlendiği, Dostoyevski'ye adanmış Bekleme Odası. Demirkubuz sine- masının iyice nıinimalleştiğini ör- nekJiyordu. Antonioni'vari, buhran- lı ilişkilerin çıkmazına sa\Tulmuş bir rejisörün ruh haline ve yatak odası- na odaklandığımız bu film, Nurha- yat Kavrak a da en iyi yardımcı ka- dın oyuncu ödülünü getirdi. Doğrusu bundan önceki Işıklar Sönmesin. Hoşçakal Yann gibi id- dialı filmlerine pek yakmlık duya- madığımız senarist-yönehnen Reis Çelik'in, büyük oyuncu Tuncel Kurtiz'i yanına alarak en dogudaki kutuptan farksız baba ocağına, kar- lar arasındaki Çıldır Gölü yöresine gidip yöre halkını da oynatarak ve büyük ölçüde doğaçlamaya yaslana- rak çektiği Inat Hikâyeleri, festiva- lin ödülsüz ama alışılmıştan farklı, otantik, naif, sevimli filmlerinden biriydi. Kurtiz babanın sözcüğün tam anlamıyla döktürdüğü. înat üs- tüne doğuda anlahlan Lades, Beş Kı- ilmin yazan, yönetmeni, kameramanı ve montajcısı olan Demirkubuz'un başrolünü de üstlendiği, Dostoyevski'ye adanmış 'Bekleme Odası', Demirkubuz sinemasının iyice minimalleştiğini örnekliyordu. nk Çöp Bir Kınk Kalp ve Cambaz Şaho hikâyelerinden bütünlenen, yö- netmen Reis Çelik'in senaristliğini. kameramanlığını, müziklerini, mon- tajını ve yapımcıhğını bızzat üstlen- diği bu sıcacık doğaçlama deneme- si, karanlık basılmış kopyasına kar- şın seyirciden bolca alkış aldı. Genç senarist-yönetmen Ümit Cin Güven'in, son dönemde gitgı- de ürkütücüleşen bir kent sorununu ele almaya girişen hikâyesine, genç ve gayretli oyuncu kadrosuna, dina- mik havasına karşın beylik klişeler üstüne kurulu, ham. basmakalıp ve acemi işi bir toplumsal gerçekçi de- neme olmaktan ve kapkaççı sorunu- nu sömürmekten öteye gidemiyordu Metropol Kâbusu. Varoşlardaki su- ça eğilımli gençlik temasıyla kanşık arabesk duygulanımlan özentili, bu- lanık bir üslupla aktaran filmin yü- zeysellikten kurtulamayan kahra- manlan yine alt tabakadan, doğuştan kaderin sıllesini yemiş, yoksul varoş gençleriydi. Metafor olrdabi: çamur Yanm yüzyıldır süregelen Kjbns sorunu nedeniyle adalılann girdiği travmatik ruh halini seyirciye de ge- çirmeyi hedefleyen Çamur'dameta- forlara, sembollere duyduğu tutkuyu daha da ileri götürmüştü 1964 Li- masol doğumlu Derviş Zaim. Uzun yıllardan beri çözümsüzlüğü kemik- leşmiş bir davanın 4 Türk ada saki- ni üstündeki etkilerine kamerasını çevirmiş Zaim, bulmacamsı, seyirci- yi zorlayan bir anlatım tutturmuştu. Merakhsını baştan sona bir 'meta- for girdabf na çeken, 60. Venedik Film Festivali'nden UNESCO ödü- lüyle dönmüş Çamnr'da gitgide ço- ğalan simge ve metaforlann, Derviş Zaim'in yalın anlatımını 'bulandır- dığı' da ortadaydı. Geçen yıl vizyonda göremediği- miz Kolay Para'ysa genç bır ekibin eseri, şenlikli bir vodvil havasında- ki. gişeye yönelik kotanlmış. post- modern bir polisiye kara komedi de- nemesiydi. İZLEYİCİ CÖZÜYLE ERDAL ATABEK Peder Amaro'nun günahı."Günah" adıyla gösterimde olan film Katolik kilisesine yöneltilmiş bir eleştiri. Genç bir rahip olan Amaro (hem de ya- kışıklı bır genç) piskopos tarafından eği- tim için Roma'ya gönderilmeden önce deneyim kazanması amacıyla Los Le- yes'e (Meksika) atanır. Burada çalışan kı- demli rahıp Benito. büyük bir hastane yaptırmaktadır. Bu hastanenin ancak bü- yük bağışlarla yapılabileceğini düşünen rahıp Amaro hayrete düşer. Bu arada genç Ruben'in sevgilisi olan Amelia genç (ve yakışıklı) rahip Amaro'yu görünce ona büyük bir yakmlık duyar. Ruben, yerel gazeteci olan babasının desteği ile gaze- teciliğe başlayacaktır ama Amelia'nın so- ğuklaşan tavırlanna çok üzülmektedir ve bu tutumun nedenini rahip Amaro'yu gö- rünce anlamaktadır. Bu arada, Amaro da rahip Benito'nun bir uyuşturucukaçakçı- sının çiftliğine gidişüıi ve onlarla yakın- lığmı şaşkınlıkla öğrenir. Kilisenin yap- tırdığı hastanenin bağışlan bu kaynaktan gehnektedir, üstelik herkes de bunu bil- mektedir. Bir başka rahip körkütük sarhoş olmakta, din adı altında her türden yasak rahatça çiğnenebilmektedir. Ama kendi- si de Amelia'nın yakınlaşmasına karşı ko- yamaz ve bekâret yeminini bozarak Ame- lia ile sevişmeye başlar. Aslında sevdiği kızla evlenmesi de olanaklıdır ama o ge- leceğini düşünerek bundan kaçınır, iler- de piskopos olma olasılığı da vardır. Bu bencillik yüzünden sevgilisi ile evlenme- yi istemez. Öte yandan Ruben'in babası da uyuş- turucu kaçakçısımn çiftliğinde çekilen ra- hip Benito'nun fotoğraflannı ele geçir- miştir ve bunlan yayımlar. Fotoğraflan da Benito tarafından suçlanan başka bir rahibin yandaşlan ele geçirmiştir. Böyle bir olaylar zincirinde rahip Amaro'nun günahı çok kişisel ve oldukça masum kal- maktadır. Carlos Carrera, bu Meksika - tspan- ya - Arjantin - Fransa ortak yapımında Katolik kilisesini. rahipleri ve günahlan irdeliyor. Halkın günlük yaşamında dinin nasıl bir yer tuttuğu da bu Meksika kasa- basının ölçeğinde görülüyor. Din etkisi- nin dışında yaşayan bir gazeteci, fırsatlar- dan yararlanan bir beledıye başkanı, her türlü parayı kullanmakta sakınca görme- yen bir rahip, her şeyi bilip kendi durumu için kullanan bir piskopos ve idealist duy- gu ve düşüncelerle görevine başlayan bir genç rahip. Film Meksika'da gişe rekor- lan kırmış, Yabancı Film Oscar'ma aday olmuş. Görülmesi ve üzerinde düşünül- mesi gerekiyor. KEDİ GOZU VECDİ SAYAR Yazanmızın yazısı elimize ulaşmadığından yayım- layamıyoruz Film, kiliseyi, rahipleri ve günahları irdeliyor. Yann başlayacak festivalde gösterilecek filmlerden 'Küp: Bir Doğu Masah'. Çocuklar için filmfestivali Kültür Servisi - Sokak Iletişim'in bu yıl ilkini düzenlediği 'Uluslararası Istanbul Çocuk Filmleri' festivali yann başlıyor. 14 Ekim'e kadar sürecek olan festival Istanbul'un her iki yakasında 7 ayn salonda minik izleyicilere kapılannı açaçak. Kanada, Finlandiya, Hollanda, Danimarka, Türkiye, Almanya, Isveç, Suriye, ABD, Slovakya, Çin, Lüksemburg, Belçika, Hindistan, îspanya, Avusturya ve Fransa'dan, içinde ortak yapımlann da olduğu kurmaca, canlandırma ve belgesel olmak üzere uluslararası festivallerde gösterime girmiş 15 film küçük izleyicilerle buluşma olanağı bulacak. Bir dünya dili olan sinema, kültürü ve eğlenceyi bu festival sayesinde çocuklarla buluşturacak. Festival kapsamında gösterilecek olan filmler şöyle: 'Hollywood Kaça'klan', 'Afrika Krah', 'Bilim Kurgu' 'Küp: Bir Doğu Masah', 'Marko Polo Zanadu'ya Dönüyor', 'Prop ve Berta', 'Tristan ve Prenses', 'RoUi', 'VVallah Be', 'tkingut', 'Benim Küçük Şeytanım' 'Mariken', 'Uçan Lastik Bot', 'Neşeli Orman', 'Lise ve Kılıç Dişli Kaplan'. 4 milyon TL olarak belirlenen festival bileti alan her çocuk Toys'R'Us mağazalannda bileti karşılığında özel bir armağan kazanacak. Kadıköy Broadway, Suadiye Movieplex, Etiler Movieplex, Şişli Movieplex, Beyoğlu Sinepop, Bakırköy Incirli ve Çemberlitaş Movieplex sinemalannda izlenebilecek olan filmlerin seanslan 10.00-12.00-14.00- 16.00-18.00-20.00. (Bilgi ve rezervasvon için: 0 212 327 83 88) Türk filmleri Japonya'da • Kültür Servisi - Japonya'da '2003 Türkiye Yılı" çerçevesinde düzenlenen 'Türk Filmleri Festivali' Sinan Çetin'in yönettiği 'Komser Şekspir' filmiyle başladı. 19 Ekim'e kadar sürecek olan festivalde 'Dar Alanda Kısa Paslaşmalar' (Serdar Akar), 'Mayıs Sıkıntısı' (Nuri Bilge Ceylan), 'Melekler Evi' (Ömer Kavur), 'Propaganda' (Sinan Çetin), 'Oyunbozan' (Nesli Çölgeçen), 'Yeşil Işık' (Faruk Aksoy), 'Güle Güle' (Zeki Ökten), 'Yazgı' ve 'ttiraf' (Zeki Demirkubuz) gösterilecek. Tokyo Uluslararası Film Festivali Kadın Filmleri Haftası kapsamında ise Handan Ipekçi'nin yönetmenliğini yaptığı, başrollerini Şükran Güngör, Dilan Erçetin, Füsun Demirel, Yıldız Kenter ve I. Hakkı Şen'in paylaştığı 'Büyük Adam Küçük Aşk' filmi Japon izleyicilerle buluşacak. BUGUN • AKM KONSER SALONU'nda 19.30'da İstanbul Devlet Opera ve Balesinden 'Tahiti Macerası' operası. (0 212 251 56 00) • AKM BÜYÜK SALON'da 19.30'da Erol Erdinç yönetimindeki İstanbul Devlet Senfoni Orkestrasf nın solisti Emre Elivar. (0 212 251 56 00) • BABYLON'da saat 23.00'te Akbank Caz Festivali kapsamında Pressure Drop Soundsystem konseri. (0 212 292 73 68) • TARIK ZAFER TTNAYA'da 19.00'da Süleyman Şenel'in düzenlediği 'Esat Kabaklı' konseri. (0 212 317 77 00) • ATATÜRK KİTAPLIĞI'nda 18.00'de Prof. Dr. Hüsamettin Arslan'ın 'Sosyal Bilimler Atölyesi'. (0 212 249 09 45) • DEĞİRMEN SAJVATEVİ nde 21.00'de Barış Güney konseri. fO 212 245 70 06) • NARDİS JAZZ CLUB'ta 21 30da Ayşe Gencer Group konseri. (0 212 244 63 27) KİTAP DÜNYASI FUARI'NDA BUGUN • DOLMABAHÇE KÜLTÜR MERKEZÎ nde 13 00 te Özkan Eroğlu'nun 'Resim Sanatı Sözlüğü', 14.30'da Bedri Baykam'ın kitaplan hakkında yapacagı konuşmanın ardmdan 19.00'da Mesut Özcan, Selami Çabşkan, Muzaffer Şener'in katıldığı 'Çıkmazdan Çözüm Filistin' başlıklı panel. (0 212 361 03 13)