Katalog

14 OCAK 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA H J J v U l ı t_f1VJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Kaynak arayışı içindeki hükümet 2003 yılı özelleştirme hedefini 4 milyar dolar olarak açıkladı MilliPiyangobile satılıkANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kaynak arayışı içindeki AKP hükümeti, devletteki tüm kurumlan özelleştirmeyi öngören çok geniş kap- samlı bir satış programı hazırladı. Bu çerçevede Milli Piyango îdaresi, İstanbul Menkul Kıymet- ler Borsası (MKB),Istanbul Altın Borsası, Tür- kiye Halk Bankası, otoyollar ve boğaz köprüle- ri ile enerji üretim ve dağıhm tesisleri de özel- leştirme kapsamına alınırken, 2003 yılı için 4 milyar dolarlık gelir hedeflendi. TURBAN, Tür- kiye Zirai Donatım (TZDAŞ) ve TÜMOSAN 2003 yılı içinde Sümer Holding ile birleştirilir- ken, Türkiye Demir Çelik Işletmeleri (TDÇl) tamamen tasfıye edilecek. Ancak ekonomi kur- maylan, olası Irak operasyonunun PETKlM, TÜPRAŞ gıbı önemlı kurumlann değerinin çok altında satılmasına yol açacağını ya da hiç satı- lamayacağı belirtiliyor. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, AKP hükümetinin özelleştirme programıru ve takvi- mini açıkladı. Şener, Sanayi ve Ticaret Bakan- lığı'na bağlı olan Şeker Fabrikalan'nın da özel- leştirme programına alındığını kaydetti. MKB, istanbul Altın Borsası, Milli Piyango'nın özel- leştirme programına alındığını açıklayan Şener, bu konudaki yasal düzenlemelerin de hızla ya- pılacağını bildirdi. Şener, otoyollar ve boğaz Petkim'de yüzde 12 artıs • tMKB, istanbul Altın Borsası, Milli Piyango, Türkiye Halk Bankası, otoyollar ve Boğaz köprüleri ile enerji üretim ve dağıtım tesisleri de satılacak • PETKlM ve TÜPRAŞ blok satış, TEKEL varlık satışı ve blok satış ile özelleştirilecek, THY blok satış veya halka arz ile satılacak. köprülerinin işletme hakkının devredileceğini, Türkiye Halk Bankasf nın özelleştirme kapsa- mına alınacağını, enerji üretim ve dağıtım tesis- lerinin de hazırlık işlemine tabi tutulduktan son- ra özelleştirme programına konulacağını açık- ladı. 2003 yılı ilkbahannda satışa sunulması ge- reken ve buna ilişkin hükümet taahhüdü de Ni- yet Mektubu'nda yer alan Vakıfbank'ın özelleş- tirilmesine ilişkin düzenleme ise 2004 yüının sonuna bırakıldı. Şener'in açıkladığı özelleştirme takvimi: • 2003 Ocakayında yapüacak özefleştirmder: Türkiye Denizcilik îşletmeleri Çeşme, Dikili, Trabzon, Kuşadası limanlan, SEKA Afyon ve Kastamonu işletmeleri, İGSAŞ (İstanbul Güb- re Şanayii) 2 gün içinde teklif sahipleri ile görü- şüldükten sonra özelleşrirmeleri tamamlanacak. • 2003 yıh ilk çeyreği: PETKlM (blok satış ile), GERKONSAN (blok satış ile), TAKSAN (blok satiş ile), Eti Gü- müş (blok satış ile), Eti Elektro- metalurji (blok satış ile), SEKA Ake- niz, Aksu, Balıkesir, Çaycuma işletmeleri (var- lık satışı ile), TZDAŞ Adapazan îşletmesi (var- lık satışı ile) özelleşecek. ^ 2003 yıh ikinci çe>Teği: L. TÜPRAŞ (blok'satış T Ü P R V i Ş ile), TEKEL Sigara Sa- nayii (varlık satışı ile), TEKEL Alkollü Içkiler Sanayii (varlık satışı ve blok satış ile), TÜMO- SAN (varlık satışı ile), TÜGSAŞ Gemlik, Sam- sun ve Kütahya Gübre Sanayii (blok satış ile) ile özelleşecek. • 2003 yıh üçüncü çeyreği: KBİ ve Eti Bakır (varlık satışı ve blok hisse satışı ile), Ataköy Otel-Marina (blok hisse satışı ile), THY (blok Özelleştirme borsaya iyi geldi Ekonomi Servisi - AKP'nin, îhale Yasası, emeklilere maaş zammı, nemalarla ilgili açıklamalannı "programı dehnek" olarak algılayan ve tedirgin olan borsa hükümetin özelleştirme programını açıklamasıyla moral buldu. Irak'a olası bir operasyonla ilgili olarak da uzun süredir kaygı duyan İstanbul Borsası, ikinci seansta Özelleştirme Programı'nın açıklanmasıyla yüzde 2 ile 208 puan arttı ve haftanın ilk gününü 10.412 puandan kapattı. Cuma gününü 10.204 puandan kapatan endeks, dün açılır açılmaz önce 10.098 puana kadar geriledi. Birinci seans kapandığı sırada başlayan, Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in Özelleştirme Programı'yla ilgili açıklamalan. borsaya ikinci senasta itici güç oldu. Şener'in açıkladığı hükümetin 2003 yılı özelleştirme programında yılın ilk çeyreğinde blok satış öngörülen Petkim hisselen yüzde 12.31 prim yaptı. tlk seansı yüzde 3.08 artışla 6.700 liradan kapatan Petkim hisseleri, 2. Seans'ta 7.300 liraya çıktı. Hisselerin değer artışı, 2. Seans'ta yüzde 8.96, günün tamamında ise yüzde 12.31 olarak hesaplandı. Pedcim hisseleri, günün en çok kazandıran 4. hissesi oldu. En fazla işlem hacminin gerçekleştiği Tüpraş hisseleri ise Cuma günikü kapanışa göre değişmeyerek günü 7.500 liradan noktaladı. THY hisseleri ise, 100'er lira artışla 6.500 liraya yükselirken, hısselerdeki değer artışı yüzde 3.17 olarak kaydedildi. Geçmişi, 1889'Ia yıDara dayananve 1939yıtanda MiiH Piyango admıalan Milli Piyango fdaresi'nin yalıuzgeçen ydhasdaü 103 trüyon Hra obnuşru. Altın yumurtlayan tavıık Ekonomi Servisi - Hükümetin ayağının tozuyla özelleştirme kapsamına aldığı Milli Piyango îdaresi, Türkiye'deki en kârlı kuruluşlanndan biri. Geçmişi, 1889'lu yıllara dayanan kurum, 1939'da MUli Piyango adını aldı. 2002 yılı hasüatı henüz açıklanmayan kurum, 2001'de 6'sı özel, 35 adet çekiliş düzenlemiş, 58 müyon 972 bin adet bilet satmış ve 103 trilyon 153 milyar hasılat elde etti. Son yıllarda geliştirilen yeni oyunlarla satış ve geürini arttırmaya yönelik bir dizi uygulama başlatan kurum, 2001 'de Savunma Sanayi Desetekle Fonu'na 82 trilyon 321 milyar, Hazine'ye 72 trüyon 876 milyar, kesintisiz 8 yıllık eğitime katkı payı olarak 31 trilyon 411 milyar ve tanınm fonuna da 17 trilyon lira pay aktarmıştı. Idarenin 2001 yıhnda ödedeği özel işlem vergi tutan da 62 trilyon 823 milyar lira olmuştu. Yeni enerjipolitikasına göre KörfezyerineAkdeniz tercih edilecek Yamani: ABD, petrolü Ceyhan üzerinden taşıyacak OSMANÇUTSAY FRANKFURT - ABD'nin Irak petrollerini Batı dünyasına Ceyhan üzerinden taşıyacağı ileri sürüldü. "Araplann Kissinger'i" olarak tanınan ve 1962-1986 arasında Suudi Arabistan Enerji Bakanı olarak OPEC politikalannı belirleyen ünlü isimlerden Zeld El Yamani, Almanya'nın önde gelen haftalık haber dergisi Der Spiegel'in sorulannı yanıtladı. Yamani, Bush yönetiminin yeni enerji politikası çerçevesinde ABD'nin Ortadoğu ve özellikle de Suudi petrolü ithalatını 2007 yılına kadar sıfırlama hedefi güttüğüne dikkat çekti. Irak'taki petrolün, alternatifi olduğu Suudi Arabistan'daki rezerv miktanna ulaştığını iddia eden 72 yaşındaki petrol kurdu, "Irak petrolü çok katitelidir ve çıkanlması çok kolaj dır. Aynca ABD için tehükesiz yeni yoUardan taşınabilir durumda" dedi. ABD'nin yeni petrol nakil hatlannı körfezden uzaklaştıracagını sa\-unan Yamani sözlerini şöyle sürdürdü: "Körfezden Akdeniz'e yöneünecek. Bir defa Türkiye üzerinden Ceyhan İimanı; belki Ban'ya yakınlık gösteren Surhe üzerinden de olabilir. Bu taşıma hatlan zaten me\cut. Ama ben, Amerikalılann bir başka düş daha gördüğünden eminim. Irak petrolü, gün gelecek, Hayfa üzerinden Ban'ya taşuıacak." ABD 'nin akaryaht stokkmndaki azalma sürüyor OPEC'in kararıfiyatları geriletti StNGAPUR (AA) - Petrol thraç Eden Ülkeler Teşkilatı'nın (OPEC) üretim artışı karannın ertesi günü ham petrol fiyatlan uluslararası borsalarda biraz geriledi. Singapur borsasında Amerikan Batı Teksas petrolünün varil fiyatı 34 sent artışla 31 dolar 20 sente çıkarken, Londra'da Brent petrolünün varil fiyatı 37 sentdüşüşle 29 dolar 30 sente indi. OPEC'm kararlaştırdığı üretim artışının ABD'nin akaryakıt stoklanndaki azalışı telafi etmeye yetmeyeceğini belirten uzmanlara göre, bu durum fiyatlann daha da düşmesini önledi. ABD'nin petrol stoklannm son 26 yılın en düşük düzeyine inmesi karşısında, Venezüella'daki durum düzelinceye kadar Batı Teksas petrolünün 30 dolann üzerinde seyretmesi bekleniyor. Venezüella'da altı haftadır süren grev nedeniyle ortaya çıkan arz açığını telafi için OPEC üyeleri günlük toplam ham petrol üretimini 1.5 milyon varil arttırmayı kararlaştırmıştı. hisse satışı ve halka arz ile), SEKA Izmit Îşlet- mesi ve Taşucu Limanı (varlık satişı ve işletme hakkı devri ile), Sümer Holding îşletmeleri (var- lık satışı, gayrimenkul satışı ve blok saüş ile) özelleşecek. • Kendmi özeDeştirecek kuruluşlar: Sümer Holding; İstanbul Imar, Tümaş Türk Müh., Beslen Makama, Eryağ-Erciyes Yağ, Nit- ro-Mak, Bumas Bulgur San, Beytaş Kireç San, Türk Suudi Holding, Ortadoğu Tekno înş., Do- yasan Yağ, Metaş, Sütaş Bursa Süt Mamulleri, Mannesman Boru, Güneysan, Yeşilova Yün Ha- lı ve Kepez Eletrik'i blok hisse satışı ile Şubat 2003 'de ihaleye çıkaracak. TEKEL; gayrimen- kul satışı yapacak. SEKA; Akkuş ve Ardanuç iş- letmelerini gayrimenkul satışı ile Yibitaş Kraft Tor'u da blok hisse satışı ile Şubat 2003 'de iha- leye çıkaracak. TÜGSAŞ; Türk Arap Gübre'yi blok saüş ile Şubat 2003 'te, Et ve Balık Ürünle- ri iştiraklerini blok saüş ile Ağustos 2003 yılın- da, Türkiye Denizcilik Işletmeleri 5 adet gemi- yi varlık saüşı yolu ile Mart 2003'de ihaleye çı- karacak. THY ise USAŞ ve Emek Inşaat'ı blok hisse saüşı ile 1 yıl içinde ihaleye çıkaracak. • Değerlendirflecek kuruluşlar: Et ve Balık, Erdemir, Div-Han, Eti Krom, Bursagaz ve Es- gaz gelişmelere göre değerlendirilecek. İki yol izlenecek Kurumlar kendilerini satabilecek Şener, özelleştirme yönteminde iki yol izleyeceklerini belirterek, Özelleştirme Îdaresi Başkanlığı'ca (ÖlB) yapılacak özelleştirmenin yanısıra, satış kapsamındaki kuruluşlann da yetkileri çerçevesinde kendi içinde özelleştirme yapmasına olanak tanıyacaklannı bildirdi. Şener, daha önce özelleştirilen kurumlarda çalışan işçilerin mağdur olduğunun anımsatılması üzerine, bu kapsamda 64 bin işçi olduğunu belirtirken, kimsenin işsiz kabnayacağını ileri sürdü. Hisse senedlne çevrlllr tahvll Şener, hükümetin özelleştirmede hisse senedine çevrilebilir tahvil, gayrimenkul yatınm ortaklığı, yatınm fonlan gibi bazı sermaye piyasası araç ve enstrümanlanndan da yararlanacağını kaydetti. Şener hükümet olarak, bugüne karan 8 milyar dolarlık özelleştirme yapıldığına dikkat çekerek, kendilerinin sadece 2003 yılı için en az 4 milyar dolarlık gelir elde edeceklerini ileri sürdü. Irak'a operasyon durumunda bu hedefe nasıl ulaşılacağının sorulması üzerine Şener, "Olası bir savaşuı gelecek yıla sarkacağı yönündeki olasıhklar arüyor. Yıl içinde savaşm ohnası halinde de programımızı tek tek gözden geçirdik. Özelleştirmede ihaleye çıktiktan sonra tıkanmalann olmayacağı anlaşın\or" dedi. Japonya'nın Petrol hhalatı Kaynak (2001) Eski SSCB § Ülkelerdeki ihracat payı (2001) BAE/Bahreyn -, r Suudi Arabistan Diğer ülkeler |— Diğer Asya/ Pasifik %3.8 • Diğer •- Avrupa Kaynaklarwww.petroleumworld.com, BP Japonya %0.3 Latin Amerika Çin %2.3 ABD%1.9 Uzakdoğu Rus petrolüne yöneldi Ekonomi Servisi - Rus petrolünün Uzakdoğu'ya taşınması ile ilgili gelişmeler, Arap dünyası dışında kalan enerji kaynaklanyla ilgili büyüyen yanşa ışık tutuyor. Geçen hafta Rusya ve Japonya'nın Sibirya boru hattını Uzakdoğu'ya bağlayacak olanaklarının değerlendirilmesi konusunda uzlaşmaya varması, Arap dünyası dışında kalan enerji kaynaklanndan yararlanabilme yanşının hıziandığına yönelik ipuçlan veriyor. Öte yandan, Japonya'nın Rus petrolüyle ilgili son girişimleri bir açıdan da Arap enerjisine olan bağımlılığını azalrma çabası olarak yorumlanıyor. Financial Times'da yer alan haberde, Rusya'nın petrol üretimindeki arüştan daha fazla pay almaya dönük girişimlerin, bu aşamadan sonra Rusya'nın Kuzey Kutbu, Baltik ve Karadeniz'de giderek gelişen "doğu pazarlarTna odaklandığı belirtiliyor. Petrolün Uzakdoğu'ya hangi güzergâh üzerinden taşınacağı karanrun da farkh projeler sunan Japonya ve Çin arasında bir mücadele konusu olması bekleniyor. Daha birkaç ay önce tek bir güzergâhtan Asya piyasalanna ulaşan Rusya petrolü için rakip projelerin gün yüzüne çıkmasının, bölgenin ekonomik ve politik konumunun çok değiştiğini ortaya koyduğu ifade ediliyor. İŞÇMNEVltENİNDEN ŞÜKRAN SONER . . .Yüzüne Gözüne TÜSlAD'ın hükümete yönelik dünkü açıklamala- rını değerlendiren piyasayorumculan, "llkserteleş- tiri" sözcükleri ile yetinmediler. Sermayenin büyük umutlar bağladığı güçlü iktidarla uzun süreli, olum- lu ilişkiler beklentisinin, AKP hükümetine verilen primin çok çabuk tüketildiğinin altını çizdiler. AKP hükümetine sermaye cephesinin büyük desteği, priminin göstergesi, seçimler sonrası pa- ra piyasalannın yükselişinin çok çabuk tepetaklak olduğuna işaret eden yorumcular, mikrofon uzatı- lan iş dünyası temsilcileri, AKP iktidannın koalisyon hükümetlerini aratan boyutlarda, ne yaptığını bil- mez, çelişkiler içinde, popülist politikalara kaydığı- nı söylüyorlardı. Çiçeği burnunda, uzun dönem ik- tidarda kalmaya aday bir hükümete yönelik eleşti- riler için "Çok sert değil mı" sorusuna yanıtlar, "O kadar çelişkili, tehlikeli işler yapılıyor ki sadece bir uyan" çerçevesinde kaldı. "İş dünyası, işine gelmeyen kararlar, hükümet uygulamalarında hep böyle yapar. Hükümetler üzerinde sermaye gücünün baskısını eksik etme- yerek icraatlannın sürekli sermayeden yana olma- sını sağlar. Kamuoyu oluşturulur. Aslında emek cephesi de aynı şeyi yapmaya çalışır, ama asla iş- verenlerin oluşturduğu gücü oluşturmayı becere- mez. Bu nedenle de ülkemizde düzen, iktidar uy- gulamalan hep sermaye çıkarlan ağırlıklı işletilir.." genel dogrusu başka, bu çıkış biraz daha başka an- lam taşıyor. Herşeyden önce sermayenin elinde iktidar alter- natifi, seçim silahı yok. Uzun süre iktidarda kalmak üzere yeni gelmiş bir hükümetle kamuoyu önünde karşı karşıya gelmek stratejik olmaktan çok, zorun- luluk içeriyor. AKP iktidan ile TÜSlAD'ın temsil et- tiği sermaye gücünün kan uyuşmazlığını da mı ser- giliyor? AKP'nin ağırlıklı kayıt dışı, Islami sermaye- ye dayanması, kendi zenginini yaratma, onlara çı- kar sağlama önceliklerinin de payı var mı? Işin bu yanı bir tarafa, AKP iktidannın günü, sa- ati birbirine uymayan, bakanlannın, başbakanın, parti başkanının çelişkiler yumağı, yaz boz tahtası halindeki ekonomi alanındaki uygulamalan, her şe- yi yüzlerine gözlerine bulaştırmalan, çok kısa za- manda çok ağır sonuçları ile ortaya çıkıyor. Dün açıklanan özelleştirme kararian, IMF'ye ya- ranma, kamu açıklarına acele kaynak bulma pani- ğinin çok ötesinde, bugüne kadarki iktidar uygula- malannı aratacak ölçüde hesapsız, sorumsuz, art niyetli hesaplaradayalı, kamu yarannı katleden içe- rikte. Kalabalık işadamları ekibi ile ABD, AB, Türkilere Erdoğan'ın seferlerinden sonuçlar üzerine medya- mıza yansımış anlamlı bir haber gözüme ilişmedi. Bakan Kürşat Tüzmen'in işadamları ile Irak sefe- rinin ise ters tepeceği, çıkılmadan birçok eleştiriye konu oldu. Ticari anlaşmalaryapılabilse bile, Irak'ta iktidar değişimi kaçınılmaz gündemde iken, yapı- lacak anlaşmaların zararlı olacağı vurgulandı. Baş- bakan ABD'nin üslere ilişkin istemlerine imza atar- ken Irak girişiminin trajikomik boyutu bir yana, dün- kü gazeteler Irak'taki olayları, gelişmeleri Erba- kan'ın Libya skandalına benzettiler. AKP iktidan birkaç hafta içinde Türkiye'nin Irak politikasında her şeyi yüzüne gözüne bulaştırdı. Özal sonrası "Ne Isa 'ya ne Musa 'ya" çizgisinde hiç bu kadar saçmalanmamıştı. AKP iktidan bir yüzü ile ABD'ye biat etmiş, tam emrinde, diğer yüzü ile komşusu ile savaşın karşısında, Türkiye'nin dış po- litika dengelerini altüst etmiş durumda. Kıbrıs'ta durum daha vahim. Kıbns'ta resmen Türkiye iki ay öncesinden çok daha geri, zor bir çiz- gide. Erdoğan'ın ABD desteğinde kendini iç politi- kada kurtarabilme uğruna attığı adımlar, Türkiye çıkarlanna ilişkin gelişmelerde, bir delinin kuyuya attığı taşı kırk akıllının çıkaramaması konumuna benziyor. Doğrusu dünyada azınlık oyu ile bu kadar güçlü çoğunluk iktidan elde etmiş bir hükümetin, bu ka- dar kısa zamanda her şeyi bu kadar çok yüzüne gö- züne bulaştırmış olmasının örneği var mıdır, yaşan- mış mıdır, hiç bilemiyorum. Ne yazık ki olanlar bi- zeoluyor... sonerfa cumhuriyet.com.tr Tmdık' için Çin gezisi ANKARA (Cumhurhet Bürosu) - AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, gayriresmi olarak iktidar adına yürüttüğü yurtdışı gezisini Çin ziyareüyle sürdürüyor. Turistik ağırlıklı 4 günlük Çin gezisinde Devlet Başkanı Jiang Zemin ile randevusu bulunmayan Tayyip Erdoğan, dış politika danışmanı ve fındik ihracatçısı Cüneyd Zapsu'nun organize ettiği findık tanınm toplantilanna kaülacak. Erdoğan, Çin ziyaretinin ardından Uzak Doğu rurunu Japonya ile sürdürecek. Türk-Çin İş Konseyi toplanttsı ve findık tanınm toplanüsına katilacak olan AKP lideri, Pekin'de devlet protokolünden yalnız Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Zlıu Rongji ile görüşecek. Erdoğan daha sonra findık tanınm büfe yemeğine kaülacak. 6KDNOMİ İ SUÇÜN 1926: Mali yılın 1 Mart yerine 1 Haziran'dabaşlama- sına ilişkin kanun kabul edildi. 7926: Borçlanma Kanunu TBMM'de kabul edildi. 1931: Ziraat Kongresi Ankara'da toplandı. 195& Koç Grubu'nun sahibi dduğu Divan Oteli Is- ^> tanbul'da açıldı. 7965:1965 yılı rthalatının finansmanında kullanılmak \ üzere Amerika'nın Türkiye'ye vermeyi karaıiaştırdı- j ğı 70 milyondolarlıkyardımlailgili anlaşmaAnkara'da imzalandı. 1970: Piyasada genış ölçüde ferahhk yaratacağı ile- ri sürülen Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Ka- nunu' tasansı Millet Meclisi'nde kabul edildi. j J /97a- Yapılan 510 liralık zamla, en düşük ışçı emek-4i li aylığı 1800 liradan 2 bin 310 liraya çıkanldı. * f985; AET, Türkiye'den topluluk ülketerine ihraç edilen kuru üzüm, findık ve işlenmiş tütüne koy- duğu gümrük vergilerini srfıra indirdi. Topluluk bu ürünlere 25 bin ton kota koydu.