Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 EYLÜL 2002 PERŞEMBE 14 KULTUR kultur@ cumhuriyet.com.tr 'Y* TT 18 ay süren Documenta 11 sergisi 15 Eylül'e kadar beşinci ve son durağmda Aassel'de 'poMze' birdünyaESRA AÜÇAVüŞOĞLU KASSEL- Almanya'nın Kassel kenti, her beş yılda bir olduğu gibi bu kez de, günümüz sanatının en önemli sergilerinden biri Documenta tarafindan onur- landınlıyor. Nijeryalı küra- tör Okwui Enwezor'un baş- kanlığında, Carios Basual- do, SusanneGhez,Sarat Ma- haraj. Ute Meta Bauer, Oc- tavio Zaya \ e Mark Nash gi- bi sanat dünyasının önemli kuramcılarından oluşan Do- cumenta 11 ekibi, 5 farklı platforma dağılan ve toplam 18 ay süren etkin- ligin son durağı Kassel'de günümüz politikalannı sanat çalışmalannın odağına taşıyarak, bir belge-sanat şöleni sunuyor. 2001 Mart'ından 2002'nin Eylül ayına dek süren etkinlik, Kassel'den önce Viyana, Yeni Delhi, St Lucia ve Lagos'da, çok sayıda akademisye- nüı katılımıyla yapıldı ve Kassel'de sergilenen işlerin kuramsal altyapı- sını kurdu. Serginin, günümüz sa- natının sorunlarından dünyada sü- regelen emperyalist politikalara ka- dar birçok farklı konuyu eleştirel bir eksene taşıyarak sorular yönelten ve bunlara yanıtlar arayan bir belgesel bütün olduğu söylenebilir. Yakuı tarihimize ilişkin açılımlar Bugüne dek olduğundan daha po- litize bir nitelik taşıması; küresel- leşme ve sonrasını bir sorunsal ola- rak ele alması; sömürgeciliğin dün- yadaki etkilerini, emperyalizmi, Ru- anda soykınmını, yasadışı göçmen- lik olgusunu, ırkçılık politikalannı, Kürt sorununu masaya yatırması; yakın tarihimize ilişkin açılımlar. göstergeler sunması, Documenta'yı daha anlamlı ve sanırız daha da fark- lı kılıyor. Serginin bir dığer özelligi ise bel- ki de ilk kez bu türden büyük bir ser- giye, bu kadar çok sayıda Afrikah sa- natçının katılması. Documenta'nın genelinde zaman zaman, 11 Eylül ve Kobe depremi gibi toplumsal tra- 1 ergının, gunumuz sanatının sorunlanndan dünyada süregelen emperyalist politikalara kadar birçok farklı konuyu eleştirel bir eksene taşıyarak sorular yönelten ve bunlara yanıtlar arayan bir belgesel bütün olduğu söylenebilir. Eija-Liisa Ahtila- 'Ev' (2002), KuÜuğ Ataman- 'Veronica Read'in Dört Mevsimf (2002), Bernd-Hilla Becher- 'Half timbered Facades' (1971-1973). jedilerle kendıni gösteren politik an- latım, zaman zaman da Leyla Zana- Leyia Umar karşıthğı gibi bıreyler üzerinden çoğalan hikâyeler olarak karşımıza çıkıyor. Serginin genel havasından sıyn- lıp biraz yakına geldiğimizde gördük- lerimiz ise şunlar: Documenta geç- mişe saygısını üç önemli sanatçı ile gösteriyor: Stanley Brouwn, Hanne Darbowen ve On Kavvara. Geçicüi- ği en görünür kılan kuşkusuz On Ka- wara'nın şiirsel projesi 'BirMilyon Yıl'dı (Geçmiş ve Gelecek). Geçti- ğimiz günlerde Londra Tate Ga- lery'de açtığı kişisel sergıyle ilgi çe- ken Eija-Liisa Ahtila Documenta'nın dayıldızlanndanbiriydı. Sanatçının 'Ev' adlı videosu. bir gün birdenbi- re beyninin içinde kendi sesini duy- maya başlayan bir kadının öyküsü- nü anlatıyor. Türkiye'den Documen- ta'ya katılan 'İlk Türk" unvamnı alan Kutluğ Ataman ın henüz ülke- mizde gösterilmeyen "Veronka Re- ad'in Dört Mevsimf başlıklı çalış- ması da bu büyük sergide kaybolma- yan hatta öne çıkan yapıtlardan bi- riydi. Bernd ve HiDa Becher gibi us- talann fotoğraflan da hayli ilgi uyan- dınyor Documenta'da. 1959'danbu yana 19. ve 20. yüzyıl endüstri ya- pılannı hayli katı, resmi ölçütlere göre sınıflandınp karşılaştınlabilir birer tablo gibi sunan Becherler, her yapıya farklı ruhlara bürünen birer canlı varhkmış gibi bakmamıza da neden oluyorlar. Bhimji'den beüek arkeolojisi Documenta'nın kuşkusuz en iyi çahşmalanndan bıri de Ugandalı sa- natçı Zarina Bhimü'nin projesiydi. 2002 tarihli 'The VYall Brooded' ıs'im- li çalışma, tam anlamıyla bir bellek Buyıl dördüncüsü düzenlenen yarışmada altı sanatçı fınale kaldı HugoBoss Odülü için geri sayım başladı Kültür Servisi- Hugo Boss ve Solomon R. Guggenheim Müzesi'nin sanata teşvik ve sanatçıya destek olmak ama- cıylabuyıl dördüncüsünü dü- zenlediği Hugo Boss Ödülü için geri sayım başladı. Müze kuratörleri, eleştir- menler ve koleksiyoncular- dan oluşan uluslararası jüri, be- lirlenen 60 aday arasvndan fi- nal için altı sanatçı seçti. Bel- çika'dan Franchîs Ahs. Da- niraarka'dan CHafiır EHasson, Fransa'dan Pierre Huyghe, Kore'den Koo Jeong-a. Japon- ya'dan Hachiya Kazuhiko ve Arna\-utluk'tan Anri Sala fi- nale kaldı. Finalistler, yaş. cinsiyet, ırk, milliyet veya medya konula- nnda sınırlama getirmeden, çağdaş sanatta önemli bir ge- lişmeyi yansıtan, video, ens- talasyon, resim gibi farklı di- siplinlerde işler sunan profes- yonel ve amatör sanatçılar ara- sından seçiliyor. Ödüliçinjü- rinin aradığı ölçüt ise buluş ve yaratıcıhktaki başan. Ne\v York Solomon R Gug- genheim Müzesınde, 16 Ekim'de düzenlenecek tören- de açıklanacak birinci, Gug- genheim Vakfi 'nın 50 bin do- lar ödülünü almanın yanı sı- ra eserlerini de aynı müzede 2003 yılının Şubat ayında ser- gileme olanağı bulacak. Yanşmada finale kalan sa- natçılar ve eserleri hakkında daha detaylı bilgi akışı sağla- mak amacıyla açılan Hugo Boss Prize interaktif web si- tesi bu yıl diğer yıllara göre oldukça farklı ve sanatsal ıçe- rikte hazırlandı. w\vw. hugo- bossprize.com adresindeki sitede finalistlerin dışında. dünyaca ünlü sanatçılarla il- gili röportajlar ve özel haber- ler de yer alacak. Pierre Huyghe yanşmaya 'Two Minutes Out ofTime' adh çahşmasıyla katüıyor. arkeolojisiydi. 1974'te ailesiylebir- likte tngiltere'ye göç eden Bhimji, yıllar sonra ülkesine gen döndüğün- de geçmişte yaşananlar, kalanlar ve bugün üzerinden hayli etkileyici bir çalışma çıkartmış. Bu videoda sanat- çı, İdi Amin yönetiminin ülkesinde yaptığı yıkımı çarpıcı bir şekilde gozler önüne seriyor. Documenta'nın bir diğer önemli işi, Kübalı Tania Bruguera'nın imzası- nı taşıyordu. tki farklı mekân temel alınarak düzenlenmiş bu çalışmada, izleyici önce daha çok bir sorgu oda- sını anımsatan, gözleri kör edecek ka- dar çiğ spotlarla karşılaşıyor, bir an önce aynlmak istediginiz ve hemen yanı başınızdaymış izlenimi veren seslere doğru ilerlediğinizde ise iki insanın canlı olarak gerçekleştirdiği sağır edici silah atışlanna tanık olu- yordunuz. Karla boğuşan İranlı kadın 3. Dünya gerçeğini anlatan bir di- ğer çalışma ise Iranh Seifoüah Sa- madian'ın 'Beyaz tstasyon' adlı işi. Sanatçı, Tahran'daki bir daireden çek- tiği belgeseliyle, karla boğuşan çar- şaflı bir îranlı kadını belgehyor. Bem- beyaz kann ortasında siyah şemsiye- siyle otobüs bekleyen bir kadm silu- eti tüm şiirselliğiyle kendine çeki- yor izleyiciyi. Iran'ın devrim sonra- sına sessiz bir tanıklık bu. Chantal Akerman'm 'From the Otber Side' başlıklı ard arda yerleş- tirilmiş monitörlerden sunulan vide- osu, Meksika ve Amerika arasında- ki sınınn iki yanını gösteriyor. Kü- reselleşme sonrasında ortaya çıkan so- runlar Akerman tarafindan açıklık- la ortaya konmuş. Buranuı, öte ya- nm, bizlerin ve onlann hikâyesi... Documenta elbette yukanda say- dığımız sanatçı ve işlerle smırlı de- ğil. Bunlann dışında, Mona Hato- um, Shirin Neshat, Louise Bourgeois, WlBiam Kentridge, Steve Mcqueen, Juan Munoz, Gabriel Orozco, Jeff WaD gibi pek çok önemli sanatçıyı ve çalışmayı da bir arada sunuyor. Do- cumenta ll'in en önemli işleviyse. sanınz, Avrupa dışından bir çok sa- natçının parlamasına ve seslerini du- yurmasuıa olanak vermesiydi. Özel- likle de Barı büyükkentlerinden ve 3. Dünya'dan gelen sanatçılan tek bir sahnede harmanlaması... Dil ve kültürdeki kirlenmeye karşı Türkiye Yazarlar Sendikası'ndan seçim öncesi CHP'ye çağrı: Türk Dîl ve Türk Tarih Kurumu özerk olsıııı Kültür Servisi - Türkiye Yazarlar Sendika- sı, 3 Eylül Salı günü, saat 11. 00'de Türkiye Gazeteciler Cemiyeti lokalinde birbasın top- lantısı gerçekleştirdi. Farklı kültürlerin yaşa- dığı ülkemizde birleştirici unsur olan dildeki ve kültürdeki kirlenmeye karşı savaşması ve çözüm üretmesi gereken TDK ve TTK'nin özerk yapılarına kavTişturulması yolunda gi- rişimde bulunması için CHP'ye açık çağn ya- pıldı. TYS Genel Başkanı Cengiz Bektaş, tkinci Başkan Ayduı Hatipoğlu ve Genel Yazman GüİsümCengH'm söz aldığı toplantıda, bir top- lumun gerçek anlamda özgür olabilmesı için öncelikle bunu dilinde sağlaması gereği ve adı geçen kurumlann eski gücüne ka\ r uşma- sının ülkemiz için önemine dikkat çekildi. Toplantıda sunulan 'Atatürk'ün vasiyeti ve CHP' başlıklı basın bildirisi: Bilindigi gibi Atatürk'ün kurduğu ve yaşa- ması için ışBankası'ndakı hisselerinin nema- sının bir bölümünü ayırdığı Tûrk Dil Kuru- mu ve Türk Tarih Kurumu, 12 Eylül döne- mmde, Atatürk'ün vasiyeti çiğnenerek, özerk ve demokratik yapısmdan soyutlanmış ve bi- rer devlet dairesi konumuna getirilmişti. Uygulanması sorumluluğu Atatürk'ün va- siye'tiyle CHP'ye bırakıldığı için CHP, 12 Ey- lül baskılannın ortadan kalkmasından sonra, mahkemeye baş\-urarak Iş Bankası hisseleri- nin yönetim hakkını ve tş Bankası Yönetim Kurulu'na üye atama yetkisini geri almış fa- kat Atatürk'ün kurduğu ve vasiyetiyle yaşa- masını güvenceye aldığı TDK ve TTK'nin eskı statüsüne kavuşturulması için hiçbir gi- rişimde bulunmamıştır. Bu konuda gerek Türkiye Yazarlar Sendi- kası olarak, gerek aydmlar ve yazarlar olarak çeşitli platformlarda uyanlarda bulunmuştuk. Bu uyanlar karşısmda da CHP tepkisiz kal- mıştı. Şimdı 3 Kasım'da yeni parlamento seçim- lerinin yapılması gündemdedir ve CHP. Ata- türk'ün kurduğu parti olarak iktidara aday partiler arasında görülmektedir. Dolayısıyla bu aşamada Sayın CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'dan, Türkiye'nin yazar ve aydınlan adına bir söz vermesini bekliyoruz: Bu da:'Ya- rm iktidarda yer aldığunız takdirde. derhal yasalveya anayasal değişikokleri yaparak, Ata- türk'ün emaneti olan Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu'nu, aynen eski statüsüne ka\Tişturacağız ve bu kurumlan demokratik işleyişj içinde gerçek sahiplerinin yönetimine tesHmedeceğiz' demesidır. Kamuoyu önünde kendilerinden bunu talep ediyoruz. 'Sinema Burada' başlıyor • İZMÎR (AA) -Izmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat lşleri Tic. AŞ (IZFAŞ) tarafindan Prof. Dr. Oğuz tvlakal'ın danışmanlığında bugün başlayan 'Sinema Burada' etkinliğine, Fikret Hakan ve Hülya Koçyiğit katılacak. 10 Eylül'e dek sürecek etkinlik kapsammda film gösterilerinin yanı sıra imza günleri ve söyleşiler yapılacak. Türk sinemasındaki yeni filmlere ağırlık verilen etkinlik kapsamında, 'Selvi Boylum Al Yazmalım', 'Berdel' adlı filmlerin gösterimi ve 'Türkan Şoray Sergisi' yer alacak. Fikret Hakan'a, 50. Sanat Yılı adına, açılış töreninde bir plaket verilecek. 9 EylüPde ise ölüm yıldönümleri nedeniyle Yılmaz Güney ve Erkan Yücel'in anısına 'Kızılırmak Karakoyun', "Umut", 'Ağıt', 'Hakkâri'de Bir Mevsim' adlı filmler gösterilecek. Tayfun Pirselimoğlu'nun "Hiçbiryerde" adlı filmi ise Uluslararası tstanbul Fihn Festi\ali sonrası ilk kez özel gösterimde izleyiciyle buluşacak. Düzenlenecek 'Türk Sinemasında Oyuncu Olmak' başlıklı panele, Atıf Yılmaz, Banş Pirhasan. Semir Aslanyürek, Mehmet Aslantuğ. Fikret Hakan ve Hülya Koçyiğit konuşmacı olarak kahlacaklar. Kültür ve sanat şöleni • ANK\RA (AA) - Kültür Bakanhğı'nca düzenlenen 'Uygarhklar Beşiği Türkiye 2002 Kültür ve Sanat Şöleni", 13 Aralık tarihine dek 51 ılde sanatseverlerle buluşacak. Etkinlik kapsamında üç resim sergisi düzenleniyor. Genç Kuşak Ressamlar Sergisi'nde Ersin Başok, Zuhal Baysar, Mehmet Örs, Lütfi Özden, Serap Emmungil ve Necla Rüzgar'ın yapıtlan yer alıyor. "Çağdaş Türk Resminden Kesitler Sergisi'nde, Mustafa Ata, Habib Aydoğdu, Devrim Erbil gibi ressamlann yapıtlan. 'Özgün Baskı Sergileri - 1 "de ise Güler Akalın, Mustafa Aslıer, Muammer Bakır, Yüksel Küçükusta, Hayati Misman'ın yapıtlan yer alıyor. 'Renkli Atatürk Fotoğraflan Sergisi'nde, Kültür Bakanlığı arşivinde bulunan Atatürk fotoğraflan izleyenlerle buluşacak. Harrison Ford K-1^u savundu • Kültür Senisi - Son filmi 'K- 19'unABD gişe listelerindeki zayıf performansı hakkındaki sorulardan bunalan Harrison Ford, pazar günü Venedik Fılm Festivali'nde, Hstelerin filmin gerçek değerini gösteremeyeceğini. bunu bir başansızlık olarak yorumlamanın çok yanlış olduğunu söyledi. Liam Neeson da filmden gurur duyduğunu, düriist olmak gerekirse gişe listelerinın gerçekleri yansıtmadığını belirtti. Yapımı 75 milyon dolara mal olan film sadece 34 milyon dolar toplamış ve durum bir skandal olarak nitelendirilmişti. Bu arada K-19'un gerçek mürettebatından 7 kişi, festival komitesine bir mektup göndererek kınadıklan bu filmin prömiyerinin Venedik 'te yapılmış olmasından duyduklan üzüntüyü dile getirdi. Drmancı' belgesel oluyor • MUĞLA (AA) - Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, 'Ormancı' türküsünün öyküsünü konu alan bir belgesel film yapılması için çalışmalara başladı. Öykünün aslının belgesel haline getirüerek Muğla kültürüne katkıda bulunulması amaçlanıyor. Muğla Orman Bölge Müdürlüğü Basın ve Halkla tlişkiler ve Tanıtım Bürosu tarafindan yapılacak belgeseli Yusuf Nis yönetecek. Çekimler, türküye konu olan olayın geçtiği Gevenes Köyü ve Muğla'nm değişik yerlerinde yapılacak. Nis, 'Her türkü aslında sosyolojik bir belgedir. Biz türkülerin derinine inip Ege insanının incelikli duygu ve değerlerini tanıtmaya çalışıyoruz" dedi. Pekdemip'e yeni gorev • İZMİR (AA) - Antalya Devlet Senfoni Orkestrası Müdürü Numan Pekdemir, tzmir Büyükşehir Belediyesi Müzik ve Sahne Sanatlan Merkezi'ni kurmakla görevlendirildi. Halen Antalya Devlet Senfoni Orkestrası Müdürlüğü görevini sürdüren Pekdemir, Izmir Devlet Senfoni Orkestrası'na sanatçı olarak katıldıktan sonra. 1986'dan itibaren iki dönem de orkestranın müdürlüğünü üstlendi. Güleryüz'ün sergisi ertelendi • Kültür Servisi -Daha önce 15 Eylül'de açılması planlanan Mehmet Güleryüz resim sergisinin açıhşı 22 Eylül'e ertelendi. Aralık 2000'den bu yana Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği "^^ Yönetim Kurulu başkanlığı yapan sanatçının, kâğıt üzerine farklı teknikleri uyguladığı son dönem çahşmalanndan oluşan sergi Dinmart Kemer Country şubesinde 25 Ekime dek görülebilecek. (0 212 239 61 52)